DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 20
Honderd en twaalfde Jaargang.
1910
Deze Courant wordt eiken avond» behulve op Zon- en
Feestdagen» uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor P ikmaar f franco door het geheele Rijk f 1,
AJ hinderlijke nummers 3 Cents.
DINSDAG
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10» Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan dt N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 0.
25 JANUARI.
Stedelijk Museum.
BIJV JNEIN LAAD.
f ©t®f©©3?atessses«ir 1,
O
EEN TOCHT DOOR DE SNEEUW.
ALRMA4KSGHE COURANT.
SB
FAMILIEKAARTEN a 1, toegang verleenende
aan den houder, zijne huisgenooten en logé's geduren
de het jaar 1910, kunnen aangevraagd worden ter
secretarie der gemeente.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
gelast, krachtens bekomen aanschrijving, den land-
weerplichtige DIRK VAK BRAAM, behoorende tot
de 26e compagnie landweer-vesting-artillerie, lichting
1904, om zich, op grond van het bepaalde bij art. 35
der Landweerwet, wegens het niet overeenkomstig art.
34 van genoemde wet voor den Districts-Commandant
verschijnen, op den Hen APRIL a.s., des namiddags
vóór 4 ure bij zijn korps te vervoegen, ten einde, voor
den tijd van DERTIEN" DAGEN, IN WERKELIJ-
KEN DIENST OVER TE G'AAN bij een der onder-
deelen van het 4e Regiment Vesting-Artillerie te
HELDER, waartoe hij zich op het gemelde tijdstip bij
den commandeerende-officier van genoemd korps be
hoort aan te melden.
De opgeroepene moet voorzien zijn van zijn ver
lofpas, het zakboekje en van zijne kleeding- en equipe-
mentstukken, voor zoover nog bij hem voorhanden.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING.
Alkmaar, 24 Januari 1910.
ALKMAAR, 25 Januari.
Nu de luchtscheepvaart steeds meer beoefend wordt,
nu er leerscholen worden opgericht en zelfs diploma's
worden uitgereikt is het wel interessant even na te
gaan, hoe het vliegen geleerd wordt. Te Reims, Frank
rijk, heeft de bekende vlieger Latham zulk een onder-
wijs-inrichting. Een zijner leerlingen nu, heeft zijn
eerste ervaringen naar een buitenlandsch sportblad
geschreven.
Sinds den 12den December vertoeft de schrijver te
Reims en daar bevinden zich heel wat jonge, nette,
deels schatrijke menschen die hopen in de luchtvaart
vooruit te komen en vol moed zich toeleggen op het
aanleeren van deze inderdaad moeielijke kunst. Veel,
veel moeielijker valt het, dan men zich heeft voorge
steld en zelfs de meest begaafden hebben maanden
noodig om met het toestel goed te kunnen omgaan.
Het oefeningsveld heeft een oppervlakte van 6 tot
8 vierkanten kilometer, het loopt een weinig op en
doet overigens als militair excercitie-terrein dienst.
Voisin, Farman en de Antoinette-maatschappij hebben
hier een aantal bergplaatsen gebouwd en voorts wer
ken hier in hun eigen gebouwtjes nog eenige uitvin
ders aan hun toestellen.
Voor de Antoinette-bergplaats staat een appareil
d'apprentisage, het leer-toestel, gereed. Dit toestel is
zoo ingericht dat vóór de gewone zitplaats van den
bestuurder nog een klein zitje voor den leerling ge
maakt is, dusdanig, dat de leerling de beide stuurra
deren grijpen en in beweging brengen kan. De leeraar
Latham zit achter den leerling, controleert
diens bewegingen en verbetert deze als ze fout zijn.
De eerste oefening is echter het leeren van de hand
grepen. Maar -en we geven nu verder den brief
schrijver het woord daar het weder gunstig is, be
gint Latham duidelijk met het onderwijs, neemt den
een na den ander mee de hoogte in en vliegt twee
ronden met hem bovenziet veld. Half ongeduldig,
half opgewonden, wacht ik totdat d,e beurt aan mij
komt, om het heerlijke gevoel te krijgen van door de
lucht te zweven. Eindelijk kom ik aan de beurt. Met
tamelijk veel moeite klim ik op het zitplaatsje. Hoewel
ik zeer opgewonden ben, tracht ik overal op te letten,
om mij toch vooral maar niets te laten ontgaan. Het
eerste bevel van Latham luidt: attention, je mets le
contact, let op, ik maak contact. Maar de motor loopt
niet. Een helper komt er bij en spoedig bromt de mo
tor. Eindelijk geeft Latham het teeken, het toestel
wordt door de drie mannen, die het vasthielden, losge
laten, de Antoinette begint te rollen. Ongeveer hon
derd meter merkt men nog het springen der raderen
op den bevroren bodem, dan houdt dit op en plotseling,
zonder den overgang bemerkt te hebben vlieg ik! Een
paar oogenblikken later klopt Latham mij op den rug-
en wijst naar beneden. Ik heb zoo ingespannen op al
zijn handgrepen aan het stuur gelet, dat ik nog niet
eens naar beneden gekeken heb. Thans zie ik den be-
ganen grond pnder ons. Misschien op 15 meter af
stand, misschien op 50elke schatting is mij on
mogelijk. Ik denk aan het verwachte heerlijke gevoel:
merk er niets van! Ik kon precies zoo in een motor
boot zitten. Een zacht trillen van den motor veroor
zaakt een zacht op en neergaan, dan de wind in het
gelaat dat is alles. Kalm glijdt het toestel langs
zijn twee ronden, menig oogenblik laat Latham beide
handen los dan komt de landing. Zij heeft zoo
vlot plaats, dat men eerst aan het ratelen der raderen
merkt, dat men weer op den vasten grond is.
Den volgenden dag, toen ik bij een beetje meer
wind voer, voelde ik eerst hoe verbazend moeielijk het
is het toestel te beheerschen. Het moeielijkste is het
de hoogte in sturen. Gaat men te steil omhoog, dan
verbruikt men te veel kracht, de machine wordt lang
zamer, het toestel loopt gevaar achterover te slaan.
Gaat men te steil naar beneden, dan heeft men kans
voorover te slaan.
Ook andere bewegingen eischen veel zorg. Latham
zelf echter vliegt met fabelachtige zekerheid en met
een kunstvaardigheid, welke slechts door voortdurend
oefenen bereikt kan worden. Hij zelf zegt, dat hij 26
apparaten gebroken heeft, voor hij het toestel zoo goed
wist te beheerschen.
Zij breken zeer gemakkelijk, deze slanke gracieuze
schepen der lucht. Vooral bij de landing gaat er gauw
iets stuk en de herstellingen zijn dikwijls kostbaar.
Zij, die een eigen toestel bezitten, probeeren spoedig
zonder Latham hun geluk, maar dikwijls is een scha-
depostje van eenige duizenden francs het eerste resul
taat. Ik geloof dat slechts een klein deel van de vele
leerlingen het tot iets zullen brengen, daar de lucht
scheepvaart van lichaam en geest zeer veel vereischt.
Ja, het vliegen ziet er veel gemakkelijker uit dan het
in werkelijkheid is.
Tot zoover dit schrijven.
Tenslotte willen we nog even wijzen op een artikel
tje in de Luchtvaart, waarin een inzender aandringt
op het oefenen boven een meer, dat als goed vangnet
dienst kan doen en veel minder ernstige ongelukken
zal geven dan het land. De redactie teekent hierbij
aan, dat het denkbeeld niet nieuw is. Ja, in de eerste
dagen der luchtscheepvaart zag men zelfs veelal de
proefnemingen boven het water nemen, zegt zij. Dit
biedt echter alleen dan voordeelen, indien de draag
vlakken voorzien zijn van speciale inrichtingen, zoodat
zij in staat zijn als drijflichaam te dienen, hetgeen
toevallig bij de Antoinette van Lathftn het geval is.
MINISTER talma weer terug.
De minister van landbouw, enz., de heer Talma, is
van buitenlandsch verlof in Den Haag teruggekeerd
en heeft heden zijn ambtsbezigheden aan zijn departe
ment hervat.
wond. De patrouillecommandant, het verschrikkelijke
van den toestand heseffende, had daarop de tegen
woordigheid van geest, door een der in de omwanding
aangebrachte gaten, de vrouw plotseling bij de beenen
te grijpen en naar buiten te sleuren; onder deze bewe
ging wilde de vrouw den commandant een steek toe
brengen, doch een maréchaussee wist haar voor te zijn
en sloeg haar met zijn klewang den pols af. De vrouw
is sedert overleden.
Vindt ge het niet een ontzettend drama, dat ik je
afgeschilderd heb? De kinderen werden dadelijk ver
zorgd, het jongetje verbonden. Bij onderzoek bleken de
kinderen niet eens de eigen kinderen van de gesneu
velde vrouw te zijn."
CHEF GENERALEN STAE.
Bij kon. besluit is met ingang van 1 Februari 1910,
in actieven dienst hersteld bij den generalen staf, on
der gelijktijdige benoeming tot chef van dien staf,
Harer Majesteits adjudant in buitengewonen dienst,
de luit.-generaal op nonactiviteit F. H. A. Sabron,
van den generalen staf.
EEN ONDERSCHEIDING VOOR MR. VAN
LEEUWEN.
De Senaat der Universiteit van Amsterdam heeft
in zijn gistermiddag gehouden vergadering besloten,
den afgetreden burgemeester, mr. Van Leeuwen, het
eeredoctoraat in de Staatswetenschappen te verleenen.
VERKIEZING PROVINCIALE STATEN.
Bij de verkiezing van een lid der Provinciale Sta
ten van Noord-Holland, is herstemming tusschen de
heeren W. J. Kernkamp en J. Korthals Altes.
BOND VAN SCHOENFABRIKANTEN.
De Alg. Ned. Bond van Schoenfabrikanten hield
gisteren te Tilburg eene algemeene vergadering.
Er werd besloten tot verhooging der prijzen van het
schoeisel en wel wegens aanmerkelijke stijging der
leerprijzen en fournituren.
Wanneer de verhooging zal intreden zal worden be
kend gemaakt in de provinciale hoofdbladen en eenige
voorname hoofdbladen.
Voorts werd door den voorzitter bekend gemaakt dat
de le Ned. Alg. Verzekerings Mij. tegen Ongevallen
het contract aan den Bond heeft opgezegd.
De rechtskundig adviseur mr. Passtoors stelde voor
een onderzoek bij andere maatschappijen in te stellen
en vestigde de aandacht op de Centrale Werkgevers
Risicobank.
Besloten werd in de maand September te Waalwijk
eene tentoonstelling van schoenindustrie te organisee-
ren en daarbij eene congresvergadering te houden.
UIT ATJEH.
Aan een „Brief uit Atjeh" van de Java-bode is het
volgende ontleend:
„Wederom zal ik beginnen met je een griezelig ver
haal te doen over een huisomsingeling, die ergens in
het Pidië'sche plaats had. De patrouille gelastte de
bewoners van een huis naar beneden te komen, en in
derdaad kwamen ook twee vrouwen naar beneden.
Aangezien er vermoedelijk nog meerdere menschen in
huis waren, had nog eens sommatie plaats; als ant
woord werd er van uit de woning een donderbusschot
gelost. De patrouille gaf eenige salvo's door het huis
en daarop werd de woning van de omwanding. ontdaan,
en daarin werden aangetroffen het lijk van één man
en één klein meisje, terwijl een klein jongetje van pl.
m. 3 jaar ongedeerd uit de in de woning opgestapelde
padi te voorschijn kwam. Toen de patrouille met dit
huis klaar was, kwam een andere woning aan de beurt.
Van deze woning was het der patrouille bekend, dat
er vrouwen en kinderen in waren, dus er werden niet
dadelijk salvo's gegeven. De omwanding werd eerst
verwijderd, resultaat nihil, er was niets te zien. Doch
onder het huis was een loemboeng, en toen in de om
wanding daarvan eenige gaten werden gemaakt, bleek
't dat daarin één man, één vrouw en twee kinderen
zich bevonden, eerstgenoemde met getrokken klewang
en rentjong. De vrouw werd gesommeerd te voorschijn
te komen met de kinderen, zullende hun geen leed ge
schieden, doch zonder resultaat. Daarop begonnen
eenige fuseliers met hun klewangs den man te prik
ken, waarop deze zich, door een gat in den vloer van
het huis, naar boven trachtte, te werken. Nauwelijks
was zijn hoofd boven den vloer of pang! Dood was
pang Sapha, panglima van Teungkoe Aron! Het lijk
viel weer terug in de loemboeng. De vrouw nam de
verdere verdediging op zich met de wapens van haar
man; zij wilde van overgeven niets weten. Als laatste
wanhoopsdaad maakte ze aanstalten hare beide kin
deren te' vermoorden; een der kinderen was reeds ver-
BOND VAN SCHOENMAKERS-
VEREENIGINGEN.
Te Amsterdam is in het lokaal „De Roode Leeuw"
eene vergadering gehouden van den Nederlandsqhen
Bond van Schoenmakers patroonsvereenigingen, waar
in het voorstel om het bestuur op te dragen een ver
hooging van de inkomende rechten op leder met alle
gepaste middelen tegen te gaan, nadat door verschil
lende sprekers was aangetoond, dat een verhooging
van de lederprijs door hooger inkomend* recht noodlot
tig zou zijn voor de schoenmakers, omdat zij niet kun
nen afwijken van hun stelsel om slechts prima mate
rialen te gebruiken en hetgeen zij meer moeten beta
len niet kunnen verhalen op de afnemers, daar dit,
hoewel een goed deel van hun winst verslindend, toch
op ieder klein postje, dat zij afleveren, te weinig be
draagt, om er den prijs mee te verhoogen, aangenomen
werd.
Het voorstel het bestuur op te dragen maatregelen
te nemen om te geraken tot algemeene verhooging
van de prijzen met het oog op de rijzing in de leder-
prijzen, lokte bespreking uit.
Vele sprekers stelden de noodzakelijkheid in het
licht van deze maatregel; de tegenwoordige lederprij-
zen, die belangrijk hooger zijn, dan de reeds hooge van
de laatste jaren, maken 't voor den schoenmaker be
slist onmogelijk de gebruikelijke kwaliteit te blijven
leveren zonder prijsverhooging. Verschillende middelen
werden besproken en besloten werd:
lste. De hulp van de pers in te roepen om het pu
bliek met deze feiten in kennis te stellen; 2de door de
plaatselijke vereenigingen vergaderingen te doen be
leggen ten einde een algemeene prijsverhooging te
bevorderen en 3e door den Bond circulaires ter ver
spreiding, en kaarten om in de winkels op te hangen
te doen vervaardigen, welke op aanvraag tegen den
kostenden prijs beschikbaar zijn voor de aangesloten
vereenigingen en verspreide leden.
Ten opzichte van deze kwestie zal het bestuur,
evenals ten aanzien der vorige, samenwerking met
den Bond van schoenfabrikanten mogen aanvaarden.
Nadat nog enkele wijzigingen in het huishoudelijk
reglement waren aangebracht werden tot leden vanhet
bestuur benoemd de heeren K. Frielink Jr. te Amster
dam, Fred. IJ. Hoek te 's-Gravenhage, N. v. d. Vlerk
te Haarlem, O. Adriaanse te Helder, G. B. Guikink te
Almelo, Th. de Boer te Wormerveer en v. Nieuwberg
te Zaandam.
Door verschillende afgevaardigden werd vervolgens
mededeeling gedaan van hetgeen in de vereenigingen
wordt gedaan ten voordeele van de leden door voor
drachten en cursussen op het gebied van vakonderwijs,
door gemeenschappelijken inkoop, enz.
Dfe volgende bijeenkomst zal te 's-Gravenhage wor
den gehouden.
GEMENGD MlEüWS.
ALBERT VOGEL.
H. M. Koningin Elisabeth ,van Roemenië (Carmen
Sylva) heeft Albert Vogel voor de tweede maal uitge-
noodigd te haren paleize op te treden.
Albert Vogel zal 1 Februari vertrekken om den 4en
het navolgende programma ten gehoore te brengen:
De Maecenas van Johan de Meester in de Duitsche
vertaling van Else Otten.
Das Hexenlied van Ernst von Wildenbruch en een
fragment van Demetrius van Schiller.
Voorts zal Albert Vogel in de Hollandsche en Duit
sche clubs te Berlijn en te Boekarest voordragen.
EEN LICHT-OVEREENKOMST.
Tusschen de gemeentebesturen van Leiderdorp en
Leiden is een overeenkomst gesloten ten aanzien van
de verlichting. Aan Leiderdorp zal niet, zooals door
Sassenheim en Voorschoten, het benoodigde gas wor
den geleverd in gashouders, van waar uit die gemeen
ten dan zelve voor de verdere distributie van het
gas zorgen, maar het gas zal in Leiderdorp aan de in
gezetenen zelf worden geleverd. De fabriek zal zich
met alles wat de aflevering betreft belasten.
De kosten, welke door Leiden ten behoeve van deze
gasvoorziening gemaakt moeten worden, zijn tweeër
lei die van aanvoer- en persleiding en die van eigen
lijke gasvoorziening, welke worden geraamd op
40.000.
Als prijs, waarvoor het gas aan Leiderdorp zal wor
den afgeleverd, wordt voorgesteld 71/a ct. per Ms. met
1 ct. verhooging bij aflevering over een muntgasmeter.*
De prijs is dus 2 ct. hooger dan die, welke aan de
Leidsche afnemers in rekening wordt gebracht. De le
vering belooft volgens berekening geen groote winst
voor de gemeente af te werpenwanneer in een be
paald jaar meer dan 60.000 Ms. gas zijn geleverd, zal
voor de straatverlichting slechts öVj per M8 in reke
ning worden gebracht.
DAT WAS NIET CHRISTELIJK 1
Na afloop eener bijeenkomst der Christelijke Jonge-
lingsvereeniging te Drachtster Compagnie, kregen
eenige leden ruzie, waarbij de een den ander het oor
bijna afsneed. Een geneesheer hechtte het lichaams
deel, dat er bij hing.
SCHIP GESTOLEN.
Zondagavond is te Amsterdam, op een schip, liggend
in het IJ, nabij het Tolhuis, een schipper aangehou
den, die verdacht wordt dat schip te Meppel te hebben
ontvreemd. Het vaartuig is in beslag genomen en
naar den steiger van de gemeente-vischhal gesleept.
Nader is gebleken dat er een geschil bestaat tus
schen den bouwer en den persoon voor wiens rekening
het vaartuig gebouwd was over een boete wegens de
late oplevering. De schipper, die het „stal," wist met
het vaartuig, dat de bouwer niet wilde laten gaan,
voordat het geschil opgelost was, het ruime sop te
kiezen. i I j iML<
ONGELUKKEN.
Gistermorgen is de 23-jarige sleeper van de firma
A. Broos te Watergraafsmeer bekneld geraakt tus
schen zijn zwaar beladen wagen en een paal bij den
overweg aan de Linaeusstraat te Amsterdam.
Hij was dadelijk dood.
Op de Keizersgracht bij het Molenpad te Am
sterdam is gisternamiddag een 17-jarige jongen met
zijn fiets te water gereden. Hij werd levenloos opge
haald.
De tram van Marssum, die ongeveer 8 uur 's mor
gens te Leeuwarden moet zijn, liet gisteren op zich
wachten. Ten gevolge van den sneeuwval derailleerde
de locomotief, even voorbij Halfweg, en stond in een
ommezien dwars over de rails.
De reizigers meest schooljongens en -meisjes
konden uitstappen en, begeleid door den conducteur,
die het nieuws naar de stad moest brengen, trokken
allen welgemoed door de sneeuwbuien naar Leeuwar
den.
Een kwartier later kwam er opnieuw een tram, die
den weg versperd vond en die aan een tweede groep
reizigers de gelegenheid schonk een kouden neus te
halen.
AANZIENLIJK LEGAAT.
Door wijlen mej. E. van Dam, op 15 November des
vorigen jaars te Rotterdam overleden, is aan de Mar-
tha-stichting te Alfen a. d. Rijn vermaakt de kapitale
som van 50.000. (Ned.)
HET ARBEIDERSCONFLICT TE
GLANERBRUG.
De spinnerij Eilermark staat thans stil. Zaterdag
middag 4 uur werd het geld uitbetaald aan de arbei
ders, dat zij vroeger, bij den aanvang van het werk,
volgens 't arbeidscontract, moesten laten staan, ter
wijl in den loop dezer week het loon wordt uitbetaald.
Zal voor Glanerbrugge, dat er zoo groot belang bij
heeft, de strijd lang of kort duren? Van den kant der
directie is volgens de door haar verspreide circulaire
geen toenadering te verwachten. En van de zijde der
arbeiders? Zij, die aangesloten zijn bij de Duitsche
textielbonden, kunnen voldoende worden ondersteund
uit de welvoorziene kassen. Een bedrag van slechts 8
pCt. der wekelijksche contributie is daarvoor noodig.
Hun aantal bedraagt echter slechts ongeveer 200 van
de 719 arbeiders.
I1ET LAND MAAR UIT.
Nadat de Haagsche politie Zaterdag een nachtelij
ken inval in de Sportingclub te Sclieveilingen had ge
daan, werden reeds den volgenden morgen de crou
piers vreemdelingen, aan het hoofdbureau ontboden en
nog denzelfden dag naar hun geboorteland terugge-
