DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 24
Honderd en twaalfde Jaargang.
1910.
ZATERDAG
29 JANUARI.
Onze Tjjd D. Z. B. Z. I.""
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor P iktnaar I 0,80; franco door het geheele Rijk f I,
A' ynderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiên:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Qroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan dt N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/ho HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
VeJcffoomimanwr 8.
O
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
O fc M fc N O D JSItuvo s,
OPROEPEN VAN EFFECTENBEZOEKERS.
PATER BROM NAAR DEN PAUS.
VAN DE KERK NAAR DEN DIJK.
VAN EEN VREEDZAME REVOLUTIE.
a
COURANT.
Onze tijd kon een dergelijken bijnaam hebben als
de onsterfelijke Hallemannetjes uit Multatuli's Idee
ën. Hij zou dan zijn de tijd, Die Zoo Bizonder Zede
lijk Is. Deze tijd staat geheel en al in het teeken der
zedelijkheid. Dat is een buitengemeen heuglijk ver
schijnsel. De wetgever zoowel als de burger, de publi
cist zoowel als de hofjesjuffrouw, de auteur zoowel als
do courantenschrijver, officieele en officieuze men-
schen, allen denken aan, spreken van zedelijkheid. Wij
beoefenen de matigheid, niet alleen omdat wij van
onmatigheid nadeel voor onszelf vreezen, maar ook
omdat wij propaganda voor de zedelijkheid in dit op
zicht willen maken. Wij bestrijden de onzedelijkheid,
in woord en beeld. De eerbaarheid en de kuischheid
zullen binnenkort in Nederland wanneer het voor
stel van Mei, verleden jaar wet is geworden ten
zeerste worden gehuldigd. Bij het minste of geringste
wat aanstoot geeft gevangenisstraf van één, twee
jaar, geldboete van ten hoogste vijf duizend gulden.
Zoo ten minste wordt in het wetsontwerp van minis
ter Melissen thans voorgesteld. En als men nu be
denkt, dat de hoogste geldboetes voor de meeste an
dere misdrijven 300 of 600 bedragen, is gemakke
lijk in te zien, wat een geweldige zedelijkheid-run er
tegenwoordig is, als men zoo ineens van 300 op
5000 komt.
Een ander bloempje op het veld der zedelijkheid is
de antipathie tegen de ridderorden. Wij willen hier
niet spreken over de wijzen waarop sommige ridder
orden wel verkregen en gegeven zijn, wij spreken over
de beweging van den laatsten tijd om die Koninklijke
onderscheiding te beperken. „Niet meer zoo royaal
met de lintjes geen lintjes dan voor werkelijke ver
diensten en voor diplomaten" zoo klinkt de ernstig-
zedelijke eisch.
En nog dieper zit het gevoel voor zedelijkheid. De
eene helft van het menschdom verklaart en bewijst
dat de andere helft onzedelijk is en moet zijn. En vast
gelooft die helft, dat men met een paar handgrepen
de maatschappij zoo kan veranderen, dat alle onzede
lijkheid met één slag zal zijn weggevaagd.
Inderdaad wij gaan een schoone toekomst tege
moet. En wij erkennen, dat die moreele restauratie,
die herleving van het gevoel voor wat zedelijk is, in
derdaad bestaat en een zeer gelukkig verschijnsel is.
Edoch er is een schaduwzijde. Tartufe, die zich
vroeger in hoofdzaak met den godsdienst had bezigge
houden, doet in den laatsten tijd in steeds toenemende
mate aan zedelijkheid. En de zaak gaat goed. Hij is
overal, hij gaat rond bij de politieke partijen en zetelt
in de ministeries, of zij van rechts, van links of uit
het midden zijn. Tartufe wandelt over straat en be
dekt zich telkens het gelaat wanneer hij een boeken
winkel voorbij gaat. Hij. spreekt in de gemeenteraden
en in de Kamer, dringt zich overal voorop en wordt
weer algemeen gehuldigd.
Hij is geweldig matig. Onlangs heeft hij alcohol
gevonden in een duinwaterleiding en zoo drinkt hij
niets dan rivierwaterleiding in het openbaar. Wel
neemt hij het kunstje heeft hij zich in Amerika ei
gen gemaakt eiken middag maagbitter, een glas
en drie halfjes. Doch dat is voor de gezondheid en
komt dan ook uit de apotheek.
Op straat wij zeiden het reeds wandelt hij met
versnelden pas langs eiken platenwinkel. Want hij
weet het wel: daar zal wel „eenig geschrift, eenige af
beelding of eenig voorwerp, aanstootelijk voor de eer
baarheid" zijn, gelijk het nieuwe wetsontwerp het
stelt. Of als dat niet bet geval is kan er eenig ge
schrift zijn „waarvan de leesbaar gestelde titel, omslag
of inhoud" aanstootelijk is voor de eerbaarheid (art.
451 bis). En als dat alles er niet is, dan is er nog de
kunst en de wetenschap, wien de staat uitdrukkelijk
het recht gaat geven aanstootelijk te zijn voor de eer
baarheid (art. 240 nieuw).
Tartufe gaat dus snel die vensters voorbij. Het is
waar hij ziet nog meer aanstootelijks en heeft dan
ook een voorstel klaar om de korte rokken en bloote
beentjes van kleine meisjes te verbieden, om decolleté,
doorzichtige blouses, provocante blikken, strak getrok
ken rokken, lange haren, uitgesneden halzen, roei-,
fiets- en voetbalpantalons enz. enz. weg te vagen, ja,
hij overweegt of het niet het best zou zijn alle men-
scben te pakken in een loshangende zak met kijkgaten
voor de oogen. En hij zou zeker een daartoe strek
kend voorstel al gedaan hebben, als die kijkgaten van
wege de provoceeren.de blikken niet nieuw en gecon
centreerd gevaar opleverden.
Intusschen leest Tartufe spannende romannetjes,
waar de crue realiteit met een romantisch sausje ge
worden is tot zachte zinnekitteling. Hij kijkt illustra
ties, waarvan de uitgevers handiger dan de wetge
ver weten, dat niet het naakt interesseert maar het
handig verhulde naakt. Tartufe begrijpt, dat hier een
kunstvaardigheid verborgen is, die altijd zal blijven
prikkelen, dikwijls voor voorstellingen, die zoo on
schuldig mogelijk schijnen en nooit zouden vallen on
der eenig zedelijkheidswetartikel, evenmin als de be
doelde romannetjes.
Tartufe voelt zich veilig, totdat een nieuwe Molière
zal zijn opgestaan en opnieuw dat schrikkelijke woord
in aller ooren zal donderen: Vervloekte huichelaar.
Intusschen zoover zijn wij nog niet. Tartufe, die
zoo bizonder fatsoenlijk is, wordt nog algemeen ge-
eerd. Hij groeit dagelijks, gedragen en gevoed als hij
wordt door een respectabel streven naar werkelijke ze
delijkheid.
Och dat de vele eerlijke strijders tegen drankmis
bruik en speculatie op zinnekitteling, tegen lintjes
ijdelheid enz. toch vooral oppassen, dat Tartufe niet
te veel invloed krijgt. Want hij groeit onrustbarend.
En portuur van Molière zijn niet velen.
NIEUWE REIZIGERSTARIEVEN.
De Minister van Waterstaat heeft zijne goedkeuring
gehecht aan het voorstel der betrokken spoorwegmaat
schappijen, om de nieuwe reizigerstarieven op 1 Janu
ari 1911 in te voeren.
t
NED. POL1TIE-BOND.
In Café Brinkman vergaderde gisteren te Haarlem
de afdeeling Noord-Holland van den Ned. Politiebond
onder voorzitterschap van den heer Van Leeuwen van
Hilversum.
Bij de ingekomen stukken werd mededeeling ge
daan van een schrijven der weduwe van den gemeen
teveldwachter van Schermerhom om financiëelen
steun, stelde de voorzitter voor, zich per adres tot den
Raad dier gemeente te wenden met verzoek, die we
duwe (haar man had 25 jaren dienst) een jaarlijksche
toelage te verleenen.
Besloten werd 50 te stellen ter beschikking van
het bestuur, om na onderzoek aan de weduwe uit te
keeren.
Voor den politiehonden-wedstrijd in Hoorn te hou
den, vanwege de afdeeling der Holl. Maatschappij van
Landbouw werd een zilveren medaille beschikbaar ge
steld, uitsluitend te winnen door een politieman.
BURGEMEESTERSTRAKTEMENT.
Naar verluidt overwegen Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland de wenschelijkheid om de jaarwedde
van den burgemeester (welke, naar men weet, zou
worden gebracht van 8000 op 15.000) alsnog te
verhoogen, en wordt in verband hiermede ook onder
de oogen gezien het in de raadsvergadering van 12
dezer door den heer Wibaut geopperde denkbeeld om
een officieele ambtswoning ter beschikking van het
hoofd der gemeente te stellen.
GOEDKOOPER KANONNEN.
De Amsterdamsche correspondent der Frankf. Ztg.
weet te melden, dat het bekende onderzoek voor Krupp
gunstig loopt en dat Krupp eenige vereenvoudigingen
aan de 22 nieuwbestelde kanonnen zal aanbrengen, om
ze daardoor goedkooper te kunnen leveren.
DE EEDSKWESTIE.
In de memorie van antwoord wordt o.m. gezegd:
Wat het eedsvraagstuk betreft, stelt de Regeering
op den voorgrond, dat de overheid het recht heeft de
eedsaflegging te vorderen, voor zooveel zulks voor de
vervulling van haar taak noodzakelijk is. Tot de taak
der overheid behoort in de eerste plaats de verplich
ting om te zorgen voor een behoorlijke rechtsbedee-
ling.
De verklaringen der getuigen moeten alle waarbor
gen van waarheid bieden; die waarborg wordt in den
eed gevonden.
Al is dus de Regeering mede van oordeel dat het
aantal gevallen, waarin de aflegging van een eed
wordt gevorderd, kan en behoort te worden vermin
derd, aan geheele afschaffing dier verplichting kan
naar haar meening niet worden gedacht. In het bur
gerlijk- en strafproces kan de eed met name niet ge
heel worden gemist.
Doch kan aan de eene zijde aan afschaffing van de
verplichting tot eedsaflegging niet worden gedacht,
van de andere zijde mag aan het geweten geen geweld
worden aangedaan. Zij die wegens ernstige gemoeds
bezwaren zich verzetten tegen het afleggen van den
eed bebooren daartoe niet te worden gedwongen. Daar
in is de moeilijkheid ©ener regeling gelegen.
Het komt der Regeering niet wenschelijk voor om
in het algemeen eed en belofte gelijk te stellen, het
geen op een algeheele vrijstelling van den eed zou
neerkomen. Naar het aanvankelijk oordeel der Regee
ring behoort aan den rechter de bevoegdheid te wor
den gelaten om hen, die geroepen worden den eed af
te leggen, op grond van ernstige gemoedsbezwaren
van het afleggen van den eed te ontheffen. Of ook
den alleen-sprekenden rechter die bevoegdheid behoort
te worden gegeven, dan wel of alleen aan een rechter
lijk college het oordeel over den ernst der gemoedsbe
zwaren behoort te worden toevertrouwd, zal nader wor
den overwogen.
Den rechter zal dus de gegrondheid der gemoedsbe
zwaren moeten blijken. In hoever regelen kunnen
worden gegeven op welke wijze daarvan zal moeten
blijken, zal bij de wettelijke regeling moeten worden
overwogen.
VREEMDELINGENVERKEER.
In de algemeene jaarvergadering van het Centraal
bureau voor Vreemdelingenverkeer werd uitgebracht
het jaarverslag, waarin melding gemaakt wordt van
het groote succes van het in het Engelsch uitgegeven
geschrift over de Friesche meren. Een overeenkomst
werd afgesloten met de Continental Express, tenge
volge waarvan in dit Engelsche maandschrift geïllu
streerde artikelen omtrent ons land verschenen.
Door de medewerking van enkele V. V. V.'s werd
een verzameling van ruim 300 lantaarnplaatjes ver
kregen, ter beschikking voor lezingen over Nederland
in het buitenland. Van deze verzameling wordt reeds
gebruik gemaakt. Waar bet zeer wenschelijk wordt
geacht deze verzameling nog uit te breiden, wordt 't
door het Bureau van belang geacht dat V. V. V.'s in
Nederland voor dit doel lantaarnplaatjes afstaan.
DE ECHTSCHEIDINGSPROCEDURE.
Een wetsvoorstel is ingediend, strekkende om tus-
schen de artikelen 827 en 828 van het Wetboek van
Burgerlijke rechtsvordering een nieuw artikel te voe
gen, waarin wordt bepaald dat behoudens het bepaal
de bij artikel 265 van het Burgerlijk Wetboek de vor
dering tot echtscheiding niet zal worden toegewezen,
zoo de rechtbank niet door wettelijke bewijsmiddelen
is overtuigd van het bestaan der gronden, uit hoofde
waarvan de echtscheiding wordt gevorderd.
I den. Ze bekende de verschillende kostbaarheden ge-
stolen te hebben en is deswege gevankelijk naar Haar
lem overgebracht.
Binnenkort zal op de Effectenbeurs een nieuw stel
sel worden ingevoerd voor het oproepen der bezoekers
door personen, die geen leden der „Vereeniging voor
den Effectenhandel" zijn en, zooals men weet, daarom
geen toegang tot de beurs hebben.
Men zal een inrichting laten maken, waarbij het op
roepen van bezoekers der Effectenbeurs zal geschieden
door het doen verschijnen van verlichte nummers. De
ze nummers worden, in voldoende grootte, om door
iedereen in de verste hoeken der zaal gezien te kun
nen worden, aangebracht op den zuidelijken achter
wand en een gedeelte der zijwanden, en wel voor iede
re firma een nummer, zoodat er evenveel nummers
zijn, als leden der vereeniging. Wordt er nu naar de
een of andere firma gevraagd door een niet-lid der
vereeniging, dan wordt op een schakelbord een contact
gemaakt, waardoor het electrisch licht achter het ge
perforeerde nummer dezer firma ontstoken wordt.
Ziet deze haar nummer in vurige cijfers op den wand
staan, dan weet zij, dat men haar verlangt te spreken.
Enkele firma's, wier nissen ondër den zuidelijken
wand liggen, en die haar nummers dus niet zouden
kunnen zien, worden afzonderlijk gewaarschuwd door
dat in haar nissen een rood lampje gaat gloeien.
Men is thans op de Effectenbeurs bezig te onder
zoeken, hoe de inrichting het best aangebracht kan
worden. Is men daarmee gereed, dan zal tot de uitvoe
ring worden overgegaan.
Reuter seint uit Rome d.d. 28 Januari dat de Paus
pater Brom, directeur van het Nederlandsche Histori
sche Instituut, ontvangen heeft, die hem twee deelen
over de archieven van Italië en de archieven van het
Vaticaan ter hand stelde.
STRAF, DIE NIET GEHOLPEN HEEFT.
Te Rotterdam werd Donderdag wegens inbraak te
gen L. E. S. 5 jaar gevangenisstraf geëischt.
Hij heeft pas 10 jaar gevangenisstraf te Leeuwar
den ondergaan, wegens diefstal met geweldpleging,
ongeveer 11 jaar geleden, op den Plantageweg te Rot-
terdam.
Dat men langs de zeedijken soms steenen vindt, die
oorspronkelijk daar niet thuisbehooren en daar zelfs
een zonderlingen indruk maken, ondervonden wij eeni-
gen tijd geleden, toen wij, zegt het Hbld., langs de
voeringen van een der zeedijken op het eiland Tholen
stukken steen aantroffen, waarop gegrift gedeelten
van grafschriften, als„Hier leyt begraven."
„Bid voor de ziel," enz. Het bleek bij informatie, boe
bij aankoop van steen voor oever-verdediging gebruik
was gemaakt van afbraak eener Zeeuwsche kerk, en
dat de steenen der bevloering natuurlijk in stukken
- mede werden gebezigd als materiaal voor de zeedij
ken. Zoo vonden wij verder aangeteekend, hoe men
ook elders zulke zonderlinge steenen op den zeebodem
nog kan vinden, en dat een nu geheel verdwenen dorp
in Zuid-Beveland, eenmaal een kerk had, die een ge
lijk lot onderging. De kerk en toren van Coudorpe
werd in de 18e eeuw gesloopt om het afkomend mate
riaal te doen diénen voor ballast op bezinkingswerken
aan de watering van genoemd eiland. Met zorg be
werkte gevelsteen, kunstig gebeitelde raamtraceerin-
gen en eerkieijpuias-dige grafgesteenten met oude in-
scriptiën, aBas werd qp last van dijk- en polderbestu
ren aan zijn bestemming onttrokken. De oude kerk,
in welke zoo dikwijls de Missen en de plechtige Re
quiems voor de overledenen waren aangehoord, doch
onder welker gewelven men ook nog de Psalmen van
Datheen heeft gezongen, werd afgebroken op een wij
ze, waarbij niets voor het nageslacht bleef gespaard.
Zelfs de gedenkteekenen op de graven, in de gewijde
aarde aan de zonzijde der kerk, verdwenen.
Geen wonder, dat men soms zonderlinge vindplaat
sen van steenen aantreft.»
EEN NIEUWE CACAOFABRIEK.
Amsterdam heeft er een cacaofabriek bij gekregen.
De eigenaar der nieuwe fabriek noodigde ons
uit eens een kijkje te nemen in zijn bedrijf, zoo schrijft
het „N. v. d. Dag", en op verzoek nemen wij dit over,
omdat hij er niet bevreesd voor was, Üat wij met het
geheim van den smid aan den baal zouden gaan. De
nieuwe Cacaofabriek is the American Cacao Choco
lade Cij van Gebroeders Sickesz., Brouwersgracht
alhier. De firma heeft daar een flink gebouw laten
zetten. De fabriek ziet er keurig uit. In alle ver
trekken zijn licht gn lucht in overvloed. Wie er bin
nen komt, zal getroffen worden door een bijzondere
reinheid in alle lokalen, waar gewerkt wordt. De fir
ma heeft zich de nieuwste machines aangeschaft, die
door electriciteit gedreven worden. De machines zijn
van dien aard, dat bet fabrikaat zoo min mogelijk
door de arbeiders met de handen aangeraakt wordt,
uit een hygiënisch oogpunt wel een groot voordeel.
Wij zagen in de fabriek op welke wijze de cacaoboo-
nen van uit het pakhuis haar loop maken door het be
drijf om ten slotte in de expeditiezaal te landen te ko-
men als tabletten chocolade of als poederchocolade ia
blikken. De firma Gebr. Sickesz legt zich uitsluitend
toe op het fabriceeren van eerste qualiteit cacao en
chocolade.
DAT VIEL MEE.
De omroeper te Heerenveen belde Donderdagmor
gen rond, dat een reiziger, logeerende in een hotel al-
i daar, een portefeuille met 200 aan bankpapier ver
loren had. De eerlijke vinder zon goed beloond wor
den. Maar deze kwam niet opdagen, zoodat de reizi
ger in de grootste ongerustheid verkeerde. Hij ging
naar zijn kamer en.vond daar de portefeuille, die
hij er had laten liggen!
HET KACHELTJE WEL!
In Krasnapolsky te Amsterdam is aangekomen het
grootste fornuis, dat ooit hier te lande werd ge
plaatst. In den loop der volgende week wordt dit
„kacheltje" van 81/2 meter lengte en 1.80 M. breedte
ruim 16.000 K.G. wegende, in de groote „Kras"-keu-
kens geplaatst.
WEER TERECHT.
Het 17-jarig meisje, dat het Vincentiusgesticht te
Lisse ontvluchtte, is te Zwolle bij familie aangeliou-
Den 16den Juni 1909 heeft de gemeenteraad van
Amsterdam een besluit genomen, dat ver strek
kende gevolgen, hebben kan. De vroedschap besloot
de stad te verdeelen in 115 buurten, stelde van die
buurten de grenzen en den inhoud nauwkeurig vast.
En aangezien de gemeente tot dien slechts een vijftig
tal buurten kende, geeft die nieuwe lettering naar een
geheel nieuw verdeelingsplan een totalen ommekeer
op dat stuk.
Y Y is géén Y Y meer, heeft haar roemruchte let
ters aan een ander stuk stad moeten afstaan. En zoo
is het geschied.
Twee goede vrienden waren diep uit het achterland
naar de hoofdstad gekomen; ook tot hen was de faam
van Y Y doorgedrongen.
Toen hebben ze een „aapje" genomen, en aan den
koetsier vertelden ze, niet zonder schroom, dat ze toe
ren wilden doorbuurt Y Y.
Eilacie! De verstrekkende gevolgen.
De heeren stapten in, koetsiertje beklom den bok,
ondeugend glimlachend, haalde 'n afdeeling 3 van 't
gemeenteblad uit z'n zak, sloeg (de nieuwe) buurt
Y Y open, zeit: „hurt Siekll" tot zijn knolletje. En
voort ging het:
„Zuidzijde spoorbaan tegenover de brug vóór hel
Mariniersplein, in oostelijke richting doorgaande tol
het verlengde der 2e Conradstraat, van daar noord
waarts de spoorbaan overstekende, tusschen de lood
sen B en 0 tot aan den Noordwal der Oostelijke Han
delskade, van daar oostwaarts langs dien wal en die
der Ertskade tot vóór den mond van het Merwedeka-
naal, dan n.-oostwaarts langs de westzijde van het ka
naal naar Nieuwendam, van daar zuid-westwaarts in
het verlengde van genoemd kanaal, langs de zuidelij
ke grens van Buurt X X tot aan een punt in 't ver
lengde van de aslijn tusschen de zuidzijde van de IJ-
kade en noordzijde Oostelijke Handelskade, oostwaarts
die aslijn volgende tot in het verlengde der brug vóór
het Mariniersplein, vervolgens zuidwaarts tot punt
van uitgang."
Bij het uitstappen aan 't „punt van uitgang" moe
ten de vrienden elkaar met verbijsterde blikken heb
ben aangezien. Wat ze straks aan de biertafel in hun
dorp over dat beroemde Y Y vertellen zullen, vraagt
het Hbld.
SNEEUW EN ZOUT.
De Haagsche Tramweg-Maatschappij heeft sedert
den jongsten sneeuwval tot op gisteren voor het vrij
houden van de rails van de massa's sneeuw, niet min
der dan 112 000 kilogrammen zout moeten gebruiken.
DE VRIJE UNIVERSITEIT.
Bij gelegenheid der viering van het 25-jarig bestaan
der Vrije Universiteit heeft gisteren te Amsterdam
in de Senaatskamer uit naam der commissie" van oud
studenten en studenten dr. P. J. Wijninga aan de
directeuren het voorloopig bijeengebrachte deel over
handigd van de 50.000, voor een nieuw universi
teitsgebouw benoodigd.
ZIEKENHUISKWESTIE.
Van den houw van een R.-K. Ziekenhuis te Schie
dam zal waarschijnlijk niet veel komen. Aan de leden
van den gemeenteraad toch is schriftelijk door den
voorzitter medegedeeld, „dat van den heer H. J. C. A.
Coppens bericht is ingekomen, dat zijn lastgeefster,
de betrokken congregatie, bij gebreke van goedkeuring
door de hoogste kerkelijke autoriteit, van den aankoop
van den grond aan de Verlengde Nassau- en School
straat, voor de oprichting van een R.-K. Ziekenhuis
afziet."
Hierdoor zal dus nu de bouw van een nieuw ge
meente-ziekenhuis meer op den voorgrond komen,
want de toestand van het tegenwoordige ziekenhuis
eischt dringend verbetering.
UIT TEXEL.
Alhier wordt tegenwoordig met groote belangstel
ling een plan besproken om door middel van electrici
teit aan al de dorpen van het eiland licht te verschaf
fen, eene bemaling tot afvoer van binnenwater in be
weging te brengen en tevens beweegkracht te ver
schaffen voor een over het eiland aan te leggen tram.
UIT OTERLEEK.
Al wil het niet geluidken een voldoend aantal dames
en heeren te vinden tot 'e vormen van 'n Gemengd- of
Dameskoor in kleine dorpen is 't bestaan van der
gelijke vereenigingen afhankelijk van de wisseling dei-
bevolking de lust tot het beoefenen der muziek is
er nu eenmaal, en openbaart zich op velerlei wijze.