DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 66
Honderd en twaalfde jaargang.
1910.
ZATERDAG
19 MAART.
BlNfiEJSLAJm
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor P iktnaar f 0,80? franco door het geheele Rijk f 1,—.
PJ hinderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 0.
o-
Beerputten.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
GEMENGD NIEUWS.
ALKMAARSGHE COURANT.
i
Schrijvende het hoofdje van dit artikel zien we in
gedachten vele lezers om van de lezeressen maar
geheel te zwijgen al den neus ophalen. Zelfs het
woord tast reeds hun reukzenuwen aan en zoo niet,
dan is hun aesthetisch gevoel beleedigd, omdat we een
zaak behandelen, die in kwaden reuk staat en waarin
men maar zoo weinig mogelijk moet roeren. Zij zullen
zich er bij moeten neerleggen, zij het dan ook met te
genzin, en kunnen er aldus aan gewennen tegen den
tijd, dat de zaak in den raad ter tafel komt en de
raadsleden haar epuiseeren.
Men weet, dat E. en W. den Raad voorstellen in
beginsel te besluiten aan ingezetenen het hebben van
beerputten toe te staan. Er werden door hen adviezen
ingewonnen, welke echter ni&t eensluidend zijn. De
opinies van den directeur der gemeentewerken, van de
gezondheidscommissie en den inspecteur der volksge-
zondhëid loopen uiteen. „Uit den aard der zaak
„zeggen B. en W. tot de leden van den Raad zullen
„ook in uwe vergadering de meeningen verdeeld zijn."
Misschien kunnen eenige artikelen over dit onderwerp
medewerken om de verdeeldheid' te verminderen en de
besprekingen te bekorten. Zij zijn gebaseerd! op het
geen onlangs in een andere gemeente in hetzelfde ge
val is geschied: Wij hebben dat geval nauwkeu
rig gevolgd en zijn daardoor in het bezit gekomen van
een even zeldzaam als leerrijk materiaal. Een
heel dossier van adviezen, nota's, ingezonden artike
len, raadsverslagen is deze verzameling- geworden, en
vele stukken zijn van buitengewone afmetingen. Plet
hoofdbestanddeel vormt de geweldige pennestrijd tus-
schen den hoofdinspecteur en een inspecteur van de
gezondheid eener- en een hoogleeraar in de hygiëne
andererzijds. Een strijd gevoerd met een felheid en
animositeit, welke men niet verwacht zou hebben over
een onderwerp, dat zich zoo zeer tot een nuchtere be
schouwing leent. Een strijd die doet denken aan de
bacteriën, waarover de heeren het bij herhaling heb
ben verslinden ook die elkaar niet? Een strijd,
waarin de reputatie van een hoogleeraar danig geha
vend is. Een strijd tenslotte, die doet zien van hoe
weinig waarde dikwerf citaten zijn: de heeren citeer
den dezelfde schrijvers, dezelfde werken, dezelfde blad
zijden en zinnen, speelden deze tegen elkaar uit en
trachtten hun lezers daarmee te overtuigen van een
elkaar overtuigen was geen sprake meer. En toen ein
delijk het uur van de beslissing in den raad naderde,
noodigde de hoogleeraar de raadsleden ten zijnent, om
onder zijn leiding een heele bibliotheek over het on
derwerp te bestudeeren, waarop een der tegenstanders
onmiddellijk naar de pen greep om hen, die van dit
vriendelijk aanbod gebruik wilden maken, aan te ra
den vooral eens te zien of er in die bibliotheek mis
schien ook een werkje was van den betrokken hooglee-
raar, geschreven toen hij nog niet aan de hoogeschool
verhonden was, en waarin de schrijver tot een geheel
andere conclusie kwam dan de thans zoo vurig door
hem verdedigde!
Hoe is het, vraagt men zich, het verloop van dezen
pennestrijd volgend, af. hoe is het in 's hemelsnaam
mogelijk, dat drie wetenschappelijk hoogstaande man
nen elkaar aldus konden bestrijden? Op die vraag is
door een der raadsleden, een dokter, bet volgende ant
woord gegeven: „De hygiënische wetenschap gaat twee
richtingen uit, de practische en de theoretische. De
theoretische richting houdt te veel rekening met de
in het laboratorium genomen proeven en met de daar
uit getrokken conclusies; de praktische richting houdt
rekening met wat de praktijk geeft te zien en te lee-
ren. De strijd tusschen die twee elementen heeft zich
geopenbaard in den strijd tusschen den hoogleeraar
en den hoofdinspecteur en den inspecteur der volksge
zondheid. Alle drie zijn voortgekomen uit de praktijk
der geneeskunde. De hoogleeraar is de theoretische
richting der hygiëne opgegaan, de beide andere heeren
de praktische."
Met deze oplossing kan men misschien in Alkmaar
zijn nut doen. De hoogleeraar is prof. Alex Klein, de
hoofdinspecteur van de volksgezondheid dr. Pijnappel,
de inspecteur Oosterhaan, de plaats der handeling
is Groningen.
Wanneer men hierterstede schande* sprak over het
bestaande tonnenstelsel, over de op hoeken van straten
geplaatste pyramiden die aan iets anders deden den
ken dan aan de veertig eeuwen van Napoleon in Egyp
te, dan hebben wij steeds gezegd, dat dit stelsel uit
stekend mag- worden genoemd in vergelijking met dat
in de vroegere stad onzer inwoning. En waar het hui
dige stelsel nog geruimen tijd zal blijven men bou
de in het oog dat bij de beslissing, welke de raad zal
nemen, het niet over een al of niet invoeren van een
beerputtenstelsel gaat maar slechts over het al of niet
toelaten van beerputten daar kan het zijn nut heb
ben en misschien zelfs tot troost strekken, eens na te
gaan hoe het tonnenstelsel in de vijfde stad van het
rijk is ingericht en hoe gunstig onze stad hierbij af
steekt.
Dr. Pijnappel heeft een wandeling door Groningen
ondernomen en zijn ervaringen neergelegd in een min
of meer literarisch getint verslag, waarin het onder
werp zoo smakelijk mogelijk wordt behandeld. Wij zul
len hem niet geheel volgen op zijn weg, daar ons dit
te lang zou ophouden, doch met hem hier en daar even
toeven, en waarnemen wat er te zien valt. De in de
woningen, in emmers en andere vaten, verzamelde fae-
caliën worden door de werklieden, steeds twee aan
twee werkende, naar buiten gedragen en in den wagen
uitgestort. Voor een aantal woningen is de emmer
reeds van te voren neergezet, toegedekt met een cou
rant die blijft liggen of gaat waaien in de lucht, of
met een niet altijd juist sluitend plankje. De emmers
zijn van allerlei vorm of grootte; er worden, aangezien
een voorschrift daaromtrent niet bestaat, willekeurige,
voor het doel niet altijd zeer geschikte vaten gebruikt,
bijv. een inmaakpot, die dan, met beide armen om
klemd, voor de borst, met de opening juist onder den
neus, naar buiten gedragen moet worden wij citee-
ren nog altijd uit het rapport van den hoofdinspecteur.
Een groot voorschot stelt den werklieden in staat hun
handen, als deze bezoedeld zijn, telkens af te vegen.
Niettegenstaande hun goede zorgen wordt, naar de
directeur schatte, dagelijks toch nog een tweetal ku-
biekmeter, dat is 2000 liter, faecaliën op straat ge
morst. De wagens waren vroeger geheel open, maar
zijn thans zooveel mogelijk gesloten en maken meest
twee tournees op een morgen, eerst om zes uur, de
tweede, nadat de gevulde wagen aan den belt geledigd
is, om negen uur ongeveer beginnend. In de straat,
die de schrijver bezocht, waren de huismoeders met
boender en water bezig met het reinigen der emmers
die ook wel ongereinigd naar binnen gaan; het
spoelwater werd op straat uitgestort en de voorbijgan
gers liepen er, aan het schouwspel blijkbaar gewoon,
zonder aarzelen overheen.
Ziehier een paar staaltjes van de toepassing van het
tonnenstelsel nu nog in Groningen. Alkmaar maakt,
vergeleken hij de academie-stad in het Noorden een
goed figuur en de mopperaars mogen hiermee rekening
houden als ze weer eens van plan zijn op ons tonnen
stelsel geducht ai te geven.
TWEEDE KAMER.
Een voorstel van den heer Yan Karnebeek
(Y. JL. Utrecht) om gisteren geen afdeelingsonderzoek
te houden, maar voort te gaan met de behandeling van
de aan -de orde gestelde Wetsontwerpen, werdi verwor
pen met 47 tegen 12 stemmen.
Op voorstel van den voorzitter werd van de
agenda afgevoerd het ontwerp regelende het gebruik
van trekhonden en het ontwerp betreffende de bestrij
ding van de kruisbessenmeeldauw.
Daarna werd voortgezet de behandeling van het
wetsontwerp betreffende aankoop Spoorlijn Batavia
Buitenzorg van de Ned.-Indische Spoorwegmaatschap
pij voor 10.6 millioen.
De heer Bos (vrijz.-dem. Winschoten) bestreed
nogmaals den aankoop als niet noodig voor de verbete
ring der spoorwegtoestanden om Batavia, en als zijnde
eenige millioenen te duur.
De heer Bogaardt (kath. Breda) bestreeds even
eens het ontwerp, dat nader verdedigd werd door de
heeren C o 1 ij n (anti-rev. Sneek)De Montéver
L o r e n (anti-rev. Wijk bij Duurstede) en den M i-
nister van Koloniën als noodig ter verkrij
ging van beterë spoorwegtoestanden.
In stemming gebracht staakten met 36 tegen 36 de
stemmen over het ontwerp, zoodat later opnieuw zal
moeten worden gestemd.
Daarna kwam in behandeling de motie van Mr.
Marchant luidende:
van oordeel dat tot herstel van het vertrouwen van
het volk in 's lands weerbaarheid en tot bevestiging
der overtuiging omtrent de noodzakelijkheid van de
geldelijke en persoonlijke lasten voor de verdediging
op het volk gelegd, een opzettelijk onderzoek dringend
noodig is,
dat dit onderzoek behoort te geschieden door een
staatscommissie,
gaat over tot de orde van den dag.
De Minister van Oorlog verklaarde zich
niet tegen de motie, maar wel tegen een der motieven,
dat zij noodig zou zijn tot herstel van het vertrouwen
van het volk in 's lands weerbaarheid. Dat motief
was voor de regeering niet aangenaam en verraadt
wantrouwen, hetwelk volgens den Minister ongemoti
veerd was.
De heer Marchant (vrijz.-dem. Deventer) wij
zigde daarop de redactie zijner motie. De heer Ter
Laan* (soc.-dem. Hoogezand) opperde eenige be
denkingen, waarna de gewijzigde motie zonder stem
ming w^rd aangenomen en de vergadering tot nadere
bijeenroeping uiteenging; vermoedelijk tot begin Mei.
HET KONINKLIJK BEZOEK AAN DE
HOOFDSTAD.
De hofmaarschalk van de Koningin, Graaf van
Bylandt, bevond zich gisteren te Amsterdam, vermoe
delijk met het oog op de voorbereidende maatregelen
■tfbor het voorgenomen verblijf der Koninklijke familie
ten paleize in den loop der maand Juni a.s.
Dr. KUYPER NIET NAAR INDIë.
Bij informatie ten huize van dr. A. Kuyper is de
onjuistheid gebleken van het in de Nederlandere ge
publiceerde berieht omtrent een bezoek aan dr. Kuy
per aan Ned. Oost-Indië. Die tegenspraak gold ook
voor een mededeeling, behelzende dat niet hij, doch
een zijner dochters over eenige maanden een reis naar
Insulinde zou ondernemen.
DE TOESTANDEN DER VROUWELIJKE WIN
KELBEDIENDEN.
De Tel. schrijft:
Naar wij vernemen, is door minister Talma, in
overleg met den heer Van IJselstein, directeur van
Arbeid, mevrouw Van Herwerden, te Rotterdam, op
gedragen, een enquête in te stellen naar de verhoudin
gen, waarin zich hier te lande het vrouwelijk perso
neel, werkzaam in winkels en magazijnen, bevindt.
Deze enquête geschiedt door mevr. Van Herwerden
persoonlijk en wel door de verschillende winkels te
bezoeken en daar van het vrouwelijk personeel inlich
tingen te vragen.
Dit onderzoek werd door mevr. Van Herwerden in
het begin van het vorige jaar te Rotterdam gehouden,
voordat zij nog officiëel opdracht hiervoor had. Daar
na werd het onderzoek gehouden te Leiden, Haarlem
en andere plaatsen.
Thans worden door haar de Amsterdamsehe winkels
bezocht.
EEN MOOI VONNIS!!
De kantonrechter te Haarlem deed gisteren uit
spraak in de zaak van een dame te Bloemendaal, die
'een geding tegen de Haarlemsche Ilandelsvereenig-ing
aanhangig had gemaakt, omdat haar naam was ge
plaatst op de lijst van onwillige betalers van den Bond
van Handelsvereenigingen in Nederland. De kanton
rechter ontzegde der dame den eisch en veroordeelde
haar in de kosten van het geding. Wel achtte hij de
Haarlemsche Handelsvereeniging aansprakelijk, maar
overwoog tevens dat de qualificatie van onwillig be
taler niets beleedigends inhoudt en dat, al staat de
bedoeling vast om zij het ook in besloten kring rucht
baarheid aan de telastelegging te geven en al wordt
door de plaatsing op de lijst de eer en goede naam wel
in zekere mate aangerand, het opzet daartoe niet is
bewezen.
BOUWEN OP HET PLATTELAND.
Bergen's groote uitbreiding der laatste jaren heeft
ook in dit zoo fraai gelegen duinoord de vraag: hoe te
bouwen, om in overeenstemming te blijven met de
landelijke omgeving, meer en meer op den voorgrond
geschoven. Van welk eene heteekenis deze uitbrei
ding is moge blijken uit het feit, dat in tien jaar tijds
de bevolking met 50 procent is toegenomen. In dat
zelfde tijdsverloop vermeerderde het aantal woonhui
zen met 25 procent. Uit de dit jaar nieuw versche
nen lijst van pensions en te huur zijnde gemeubileerde
perceelen of gedeelten van perceelen, welke lijst de
daar bestaande vereeniging tot bevordering van het
vreemdelingenverkeer jaarlijks kosteloos verstrekt,
blijkt verder dat dit aantal in één jaar tijds van 26 tot
57 is aangegroeid. Onder deze omstandigheden be
sloot de vereeniging voornoemd tot instelling eener
commissie van bijstand aan het bestuur, waaraan de
taak werd opgedragen, alles in het werk te stellen,
wat er toe kan bijdragen, bij deze zoo snel toenemende
uitbreiding het eigenaardig landelijke schoonheidska
rakter van dit dorp zooveel mogelijk te behouden. In
die commissie werden benoemd de heeren J. O. Veld
heer, kunstschilder, te Bergen, Plate, architect te
Amsterdam, en J. O. Leijen, architect te Bergen, en,
naar wij vernemen, hebben deze heeren hunne moei
lijke taak bereids aanvaard. Plet is nu maar te ho
pen, dat ieder die bouwen wil in ons plaatsje, of zelf
reeds doordrongen is van het groote nut van den ar
beid der commissie of vatbaar moge blijken voor over
reding. In ieder geval zette men toch de meening uit
het hoofd, dat schoon bouwen in overeenstemming
met wat er omringt, ook duur bouwen moet zijn. Dat
is geenszins het geval: de soberste woning wint het
vaak in schoonheid van den pronkerigsten gevel. De
genoemde commissie verricht haar werk geheel belan
geloos, en voldoet gaarne aan iedere aanvraag om ad
vies, al ligt natuurlijk het in geen enkel opzicht in
hare bedoeling, zich in de plaats van den architect te
stellen. Dat de commissie veel werk moge krijgen,
hopen wij van harte.
UIT OUDE-NIEDORP.
Donderdagavond hield het nut „Ons Genoegen" al
hier zijn laatste vergadering in dit seizoen, in het lo
kaal van den heer T. de Jong.
Bijna alle leden met hunne dames en eenige gasten
waren tegenwoordig.
Nadat de voorzitter de vergadering met een gepast
woord had geopend en de notulen van de voorgaande
vergadering waren gelezen, trad de heer Smit van
Veenhuizen op met de lezing, getiteld: „Een Moe
der," wleke lezing met alle aandacht werd aangehoord
en blijkbaar zeer in den smaak viel, hetgeen eveneens
het geval was met de daarna gegeven luimige voor
drachten.
Hierna werd de gezellige bijeenkomst, door den
voorzitter met -een woord van dank, in het bizonder
aan den heer Smit die als gast dezen avond zoo ge
noeglijk had gemaakt, gesloten.
UIT DE RIJP.
In de predikbeurten dezer gemeente, voorkomende
in het nummer van gisteren moeten de volgende ver
anderingen worden aangebracht:
NED. HERV. KERK.
Zondag 20 Maart, geen dienst.
EV. LUTH. GEMEENTE.
10 uur Ds. Niedeck (doopsbediening).
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
10 uur, Ds. Fopma (doopsbediening).
UIT 1TEER-UUO O WAARD.
Tusschen de damclubs te Zuid-Scharwoude en Ilu-
gowaard zal Donderdag a.s. in het lokaal van den heer
Hofdijk alhier een kampstrijd! worden gevoerd. Uit el
ke club zullen elf strijders aan dezen kamp deelnemen.
UIT EGMOND AAN ZEE.
Gisteravond vergaderde de vereeniging „Koningin
nedag" alhier in de „Vergulde Valk."
Het bestuur, dat verminderd was tot 5 leden, werd
opnieuw aangevuld door de verkiezing vande heeren
B. Dekker, O. Kramer, P. Wesselingh én P. Jonker.
De secretaris bracht zijn jaarverslag uit, dat in hoofd
zaak meedeelde dat op de statuten de Kon. goedkeu
ring was verkregen en welke de feestelijkheden waren,
op den dag dat de blijde verwachting een gebeurtenis
geworden was.
Daarna werd de kas van den penningmeester gezien
en accoord bevonden. In kas was 6.64. Dit gering
saldo zal nog minder worden als straks de nog uit
staande rekeningen over de te verwachten contributie
over 1910 zullen worden moeten betaald.
De te houden feesten dit jaar werden met volle ver
trouwen aan het bestuur overgelaten.
UIT WINKEL.
De vereeniging „Handenarbeid" heeft besloten om,
nu de onderwijzer van dezen cursus voor houtbewer
king de gemeente gaat verlaten, geen onderwijs meer
te doen geven dan nadat een ander bevoegd onderwij
zer zal zijn gevonden.
UIT HEILO.
Door den heer J. Pranger, vleesclihouwer alhier, is
een prachtexemplaar paaschkoe aangekocht, wegende
965 K.G., levend op de schaal, bekroond op de ten
toonstellingen te Purmerend en Schagen, respectieve
lijk met den 2en en 3en prijs. De koe is te zien bij den
eigenaar.
UIT BROEK OP LANGENDIJK.
Beroepen bij de Ned. Hervormde kerk alhier ds. J.
P. Dijk te Nega en Elaliuizen.
UIT STOMPETOREN.
Als een merkwaardigheid moge vermeld worden dat
de heer P. Kalis te Zuid- en Noord-Schermer in het
bezit is van een zwart schaap dat 5 zwarte lammeren
ter wereld heeft g-ebracht.
Kraamvrouw en kinderen zijn allen wel.
EEN TREK.
Een jongen stal van een kar te Groningen een si
naasappel, de koopman zag het, liet zijn kar in den
steek, holde den jongen na, greep dezen en wilde hem
naar het politiebureau brengen. Inmiddels verscheen
de moeder van den jongen en weldra trok de koopman
in oostelijke en de moeder in westelijke richting aan
den knaap, met het gevolg, dat er eindelijk iets wap
perde tusschen jas en broek van den jongen, nog een
moment en de knaap stond in negligéToen kwam er
een politieagent.
KORTE BERICHTEN.
Naar de Haal. Ct. verneemt zal de exploitatie
der spoorlijn door de Haarlemmermeer niet voor 1912
kunnen geschieden.
Van Hagenbeek te Hamburg is namens Prins
Hendrik een fraai edelhert aangekocht en naar Apel
doorn vervoerd, om in de omgeving van het Loo in de
Hoog-Soerensche bosschen in vrijheid te worden ge
steld.
Op de internationale tentoonstelling te Venetië
zal een zaal uitsluitend met werken van Jozef Israëls
worden ingericht.
Te Amsterdam is een 7-jarig meisje, terwijl de
ouders even afwezig waren, in brand geraakt en, lla
in zorgwekkenden toestand naar het ziekenhuis te zijn
gebracht, aldaar overleden.
De 21-jarige V., die in den avond van 19 Janu
ari op het Museumterrein bij de Brandweerkazerne
zijn meisje doodschoot en daarna zich zelf verwondde,
is uit het Wilhelmina-Gasthuis te Amsterdam waar
hij tot nu toe verpleegd werd, geheel hersteld ontsla
gen en overgebracht naar het Huis van Bewaring.
Donderdagavond is. een verpleegde van het Rijks-
Krankzinnigengesticht te Medemblik ontvlucht, een
Franschman, die zeer geoefend is in alle takken van
sport.
Een landbouwer te Barneveld is overleden aan
bloedvergiftiging, opgedaan, terwijl hij met een wondje
aan een zijner handen bezig was een aan besmettelijke
ziekte gestorven rund van den huid "te ontdoen.
Te Zaandam is een 55-jarig werkman, vader van
een groot gezin, tusschen de buffers van twee goede
renwagens geraakt en aan de gevolgen overleden.
In Friesland verwacht men niet veel kievitseie
ren, daar de maadlanden, waar de kieviten gewoon
zijn hun eieren te leggen, meerendeels nog diep onder
water staan.
Naar het Huis van bewaring te Rotterdam werd
