mo.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
De Wiskottens
Honderd en twaalfde Jaargang.
MAANDAG
Kiezerslijst 1910|1911.
FEUILLETON.
BINNENLAND.
No. 102
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor P ikmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Af hinderlijke nummers 3 Cents.
der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/K HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
2 MEI.
?e5et®©oi!S!EïBBer S.
COURANT.
De BURGEMEESTER der gemeente .ALKMAAR,
Gelet op art. 33 alinea 2 der Kieswet;
Brengt ter algemeene kennis, dat de beslissing van
het Gemeentebestur op een bezwaarschrift tegen de
door Burgemeester en Wethouders op 22 Maart 1. 1.
vastgestelde kiezerslijst voor het. jaar 1910/1911, voor
een ieder op de secretarie der gemeente ter inzage ne-
dergelegd en tegen betaling der kosten in afschrift
verkrijgbaar is gesteld.
De Burgemeester voornoemd,
G. RTPPING.
Alkmaar, 30 April 1910.
ALKMAAR, 2 Mei.
April, zoo zegt de volksmond, doet ook nog wat hij
wil. De afgeloopen week heeft dat getoond. Het heeft
geregend, gehageld, gestormd. Terwijl Maart uit
muntte door mooi weer, hebben we in de vierde maand
de voorjaarsstormen gehad, waaruit naar de dichters
zeggen, de lente geboren wordt. De dichters bezingen
overigens bij voorkeur de maand Mei, waarvan ze veel
goeds weten te vertellen moge dit jaar de waarheid
met het dichtsel in overeenstemming zijn.
Een gevolg van het slechte weer is geweest de ver
nieling' door den storm van het militaire luchtschip
Zeppelin II nabij Weilburg, terwijl in Amerika zware
onweders zeer groote schade hebben toegebracht aan
den katoenoogst. Eenige dagen na de ramp, welke de
Duitsche luchtvaart trof, had een Franschman, Paul-
han, het geluk met zijn vliegmachine van Londen naar
Manchester te vliegen en daardoor den prijs van
120.000 gulden te winnen, welke een Engelsch blad
had uitgeloofd1. Behalve over dit feit spreken de En-
gelsclie couranten natuurlijk over den politieken toe
stand. Het Hoogerkuis heeft in zooverre toegegeven
aan den wil des volks, dat het de beroemde begrooting
van minister Lloyd George, waarvan onze kinderen la
ter ongetwijfeld in hun algemeene geschiedenisboeken
melding gemaakt zullen zien, heeft aangenomen, hoe
wel de Lords haar als socialistisch en revolutionnair
fel hadden bestreden. De liberale regeering heeft dus
voorshands den weg open voor zich liggen. Het komt
er nu maar op aan, aan het veto-recht van het Hoo-
gerhuis een einde te maken. Misschien zijn er nog
maals verkiezingen vpor het Lagerhuis noodig, mis
schien ook geeft liet Hoogerhuis toe in de overtui
ging dat dit van twee kwaden het minst slechte kie
zen is.
In Frankrijk hebben de verkiezingen voor de Kamer
van afgevaardigden, behoudens in een paar districten,
waar ongeregeldheden voorkwamen, een kalm verloop
gehad. Bij de eerste stemming heeft de regeering een
mooie overwinning behaald en de voorloopige uitslag,
welke wel weinig wijziging' zal ondergaan, leert, dat
de meerderheid van de kiezers van den uitersten vleu
gel van links zoowel als van rechts afkeerig is, het liefst
het midden houdt, van de reactionnaire en, clericale
monarchisten, noch van de revolutionnaire syndikaats-
socialisten iets wil weten doch de politiek van de
republikoinsclie concentratie goedkeurt.
Naar de vijf en veertigste Duitsche uitgave
door
RUDOLF HERZOG.
40)
Gustav Wiskotten boog zich voorover. Als een veer
hief hij het lachende meisje op en droeg haar door
ziedend water en sissenden damp de trap naar het la
boratorium op. Met. den voet stiet hij de deur open.
„Zie je, nu heb ik ook een neven-beroep. Gisteren
avond ben ik te kort gekomen." Ze greep zijn knevel
en kuste hem op den mond. „Tevreden?"
Hij zette haar neer. Emilie stond op den drempel.
Slechts één seconde. En hij hoorde haar de trap af-
snellen.
Nu drongen de broers naar binnen.
„Heb je ook je belooning gekregen, Gustav?"
„Ik heb liem een kus gegeven."
„Dat doe je in 't vervolg niet meer!"
„Als je jaloersch bent, krijgt hij er nog een."
„Wees jaloersch, Wilhelm," smeekten Paul en Fritz.
Gustav Wiskotten keek nog altijd naar de deur. Hij
zag' daar nog altijd een jong, verwrongen gelaat. „Heb
jullie Emilie niet gezien
„Ze is naar huis. Heeft hoofdpijn."
Met een half oor hoorde Gustav, hoe Fritz de
schoonzuster verschillende uitleggingen deed. ,Hier
zal ik staan peinzen en broeden, totdat ik jou een paar
rijpaarden voor den dag' gedistilleerd heb. Je moogt
je vast verheugen, Mabel. Meer zeg ik niet."
Ze knikte hem stralend toe en keek toen verschrikt
naar Gustav. Wat zag' de sterke man er plotseling-
vervallen uit.
„Ben je niet wel?" vroeg' ze zacht en greep zijne
hand.
De broers keken op. „Zeg, Gustav, je zult toch
De Duitsche en de Pruisische parlementaire molens
hebben wel hard geklapperd, maar weinig werk gele
verd. Het Pruisische Heerenhuis heeft een beslissing
genomen over het kiesrecht-ontwerp. Nadat de minis
ter-president v. Bethmann Hollweg met nadruk zijn
standpunt nog eens had toegelicht, heeft het Huis
voor het ontwerp een vorm gevonden, welke aanneme
lijk scheqn voor de regeering en de midden-partijen,
maar door het centrum niet kon worden aanvaard.
Met 140 tegen 94 stemmen werd het ontwerp aangeno
men. Nu moet het zeer gewijzigde voorstel echter
naar het Huis van afgevaardigden terug en het is
zeer de vraag of het daar niet ongunstig zal worden
ontvangen.
In Italië ontwikkelde de minister-president Luzzatti
een zeer uitvoerig regeeringsprogram waarin o. m.
voorkomt behartiging van het onderwijs, steun aan de
door de aardbeving geteisterde streken, herziening van
het belasting-stelsel. Men moet afwachten wat er van
zulke schoone beloften terecht zal komen het is
gewoonlijk al te kort dag" voor een Italiaansch mini
sterie om veel tot stand te brengen.
Met heftige botsingen en woeste betoogingen wor
den de parlementsverkiezingen in Hongarije ingeleid.
Reeds nu dreig't de oppositie dat er wanneer de libe
rale partij mocht overwinnen, geducht obstructie ge
voerd zou worden in de nieuwe kamer. Dat belooft dus
wat
In Albanië wordt nog- maar steeds gevochten. De
Turksche regeering stuurt voortdurend meer troepen
naar het haast ontoegankelijke bergland, welks bewo
ners van Turkije en zijn plannen (o. m. spoorwegaan
leg betreffende) niets willen weten.
Ruslands volksvertegenwoordiging, de beruchte
Doerna, heeft 25 millioen toegestaan voor het onder
houd van de lagere scholen boven het krediet van 10
millioen op de begrooting van openbaar onderwijs, en
daarmee een der zeldzame sympathieke besluiten van
dit parlement -genomen.
Te Parijs is overleden de groote Noorsche dichter
Björnstjerne Bjürnson. In de zelfde stad, in Brussel
en in ons land is de oud-president Roosevelt bijzonder
gevierd. In ons land trok voorts het overlijden van
den oud-minister van buitenlandsehe zaken Milvil ba
ron Lijnden de aandacht.
DE VERJAARDAG VAN PRINSES JULIANA.
Prinses Juliana's verjaardag' was te Apeldoorn,
zeldzaam rustig. Behalve veel vlaggen en een concert
in het Oranjepark, merkte men er weinig van.
's Middags deed TI. M. de Koningin met Haar Ge
maal en Prinses Juliana op schoot, een rijtoer door het
dorp, waarbij als gewoonlijk zeer langzaam gereden
werd.
Het was bekend, dat 's morgens de jarige Prinses
in haar equipage voor het eerst een tochtje in den pa
leistuin gedaan had.
Intusschen zou H. M. de Koningin-Moeder op ITet
Loo komen, waarvoor de gereserveerde wagens van
Apeldoorn naar Het Loo door een gereedstaande ma
chine werden gereden.
Lang voor den tijd stonden rijen dik de mensehen
langs het perron op 't Loo te wachten.
De burgemeester was ter ontvangst tegenwoordig.
Ongeveer 5 uur kwamen baron Yan Tuyll van Seroos-
kerken en jhr. Van Suchtelen van de Hare op het per-
rond. Kort daarop ontstond een geweldig gedrang
onder de wachtende menschen. Vanaf het paleis kwam
een klein wagentje met 'n ponny bespannen, aanrij
den. Naast het paardje liep een lakei en naast het
wagentje de hofdame van de Prinses. Toen het op het
perron reed, ging er een geweldig gejuich op. In het
flonker onder de kap verschool zich de in het zwart ge-
kleede pleegzuster en in het licht met witte manteltje
en kaper zat Prinses Juliana te wuiven met haar
handje. Op en neer werd over het perron gereden tot
langs den laatste van de rij toeschouwers.
- Dadelijk achter de equipage der Prinses, kwam TI.
$1. de Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik met ge
volg. II. M. gaf de hofdame van de Prinses last niet
stil te houden, omdat het te koud was."
Toen kwam de trein ruim 5.17 u. in de verte aan en
de Prinses ging' met het wagentje op het plein voor
het cour rijden. Toen H. M. de Koningin-Moeder uit
gestegen was, en door H. M. en Z. K. H. verwelkomd
en het gevolg dat bestond uit: freule v. d. Poll en jhr.
v. Taets, begroet, ging H. M. de Koningin-Moeder
naar het rijtuigje om de Prinses te zien.
Groot enthusiasme bij de massa menschen. En toen
de Vorstelijke Familie over het cour naar het paleis
liep en het wagentje links ging om het paleis, om ach
ter in den tuin te komen, vertrokken ook de honder
den kijkers, niet uitgepraat over de lieve Vorstntelg'.
De Koningin-moeder gaf haar jonge Kleindoch
ter een ameublementje ten geschenke, naar speciale
aanwijzingen van H.M. bij de firma H. Pander en Zo
nen te den Haag' vervaardigd.
DE RIJKS-POSTSPAARBANK OP DE BRUS-
SELSCHE TENTOONSTELLING.
Op herhaald verlangen van de Nederlandsche com
missie voor de Brusselsehe tentoonstelling zullen door
de Rijks-Postspaarbank worden ingezonden: twee kun
stig' uitgevoerde, graphischo voorstellingen, weerge
vend' den loop van het bedrijf der Bank sinds hare op
richting tot ultimo 1909.
De tableaux zullen worden opgehangen in de afdee-
ling „Maatschappelijke Huishoudkunde" der tentoon
stelling. Voorts werd, mede op aanvrage der commis
sie, door den directeur der Rijks-Postspaarbank, den
heer du Bois, samengesteld een geschrift in de Fran-
sche taal, waarin hij, na in een voorrede de geschiede
nis en het doel der Bank te hebben nagegaan, een be
knopt en helder overzicht geeft van de organisatie dei-
Bank. De brochure is met kijkjes in de verschillende
afdeelingen geïllustreerd.
LIBERALE UNIE.
De Liberale LTnie zal een algemeene vergadering
houden op Zaterdag $8 Mei, in het lokaal De Eensge
zindheid te Amsterdam. Daarin zal behandeld worden
het Hervormingsprogram.
ONDERWIJS AAN BOERENDOCHTERS.
I Wij ontvingen van den heer G. Nobel, secretaris van
de Commissie tot beramen van plannen betreffende
het geven van onderwijs aan boerendochters, een
schrijven waaraan we het volgende ontleenen:
j Naar aanleiding van het gunstig onthaal van de
plannen der commissie, op de laatste Algemeene Ver
gadering van de Vereeniging tot Ontwikkeling van
niet
„Het is niets de benauwde lucht weinig ge-
slapen van nacht." Hij haalde diep adem. „Zoo, nu
is het weer voorbij. Vriendelijk dank, schoonzuster" I
Haar medelijdende blik had hem het evenwicht her- i
geven. Slechts niemand' in zijn binnenste laten zien.
Hij beet zich op de lippen. j
He broers brachten Mabel en hunne ouders naar
huis. Hij bleef op de fabriek. Toen weerklonk de 1
stoomfluit. Geëindigde dagtaak!
Met moede schreden betrad hij zijne woning'. Op
de tafel in de eetkamer lag een briefje van Emilie's
hand.
„Ik blijf van nacht met de kinderen bij vader. Mor
gen meer."
Hij was zeer bleek geworden. Toen liep een licht
rood over zijne slapen, werd dieper, trok over zijn ge
heele voorhoofd en- brandde tot in zijn nek. Het pa
pier kraakte in zijne hand en vormde zich tusschen de
gespierde vingers tot een steenharden kogel. Hij
greep, zonder te weten waarom, naar zijn hoed. Toen
hij hem op liet hoofd zette, kreeg' hij zin naar buiten
te gaan. En hij ging. De regen stroomde met her
nieuwde kracht. Er was geen hand voor oogen te
zien. Slechts aan het bruisen van de sluis merkte hij,
dat hij aan de Wupper stond. Het water van den
zwarten stroom likte als een trouwe hond zijne schoe
nen.
Toen ontworstelde zich een geluid aan zijn keel.
Een enkel slechts. Een kort, plotseling' hoongelach.
Door den wind werd het over het water gedragen
De zwarte Wupper likte weder zijne schoenen.
„Ja, ja", sprak hij haar aan als een hond, „wij bei
den. Wij beiden passen bij elkander."
Zijne oogen vertoonden een harde uitdrukking', toen
hij s nachts, tot op de huid drijfnat, van het fabrieks
terrein in zijn huis terugkeerde.
HOOFDSTUK X.
Den volgenden dag zou de levering van de machine-
i'ieën der ververij plaats hebben. Helder en koel brak
de herfstmorgen aan. Het plein van de fabriek was
schoon geregend. Zwijgend gleed Gustav Wiskotten
naast zijn broer Fritz over het plein naar het groote
gebouw, dat vandaag de levende adem ingeblazen zou
worden. Den groet der werklieden beantwoordde hij
niet. De spieren van zijn gelaat waren strak gespan
nen, zijne trekken verrieden niets. Zijn geheele op
merkzaamheid concentreerde zich op de nieuwe machi
nerieën en hunne werking. Iets anders bestond er he
den voor hem niet. De ingenieur der firma voor in
stallaties gaf de noodige. verklaringen. Opzichter
Kölsch had zich ook bij het groepje gevoegd.
Het troepje liep de rijen kuipen langs naar de
waschmachines, naar de wringtoest ellen, naar de
tiansmissiebank. De vragen waren kort, en kort de
antwoorden. Gustav Wiskotten liet; de geweldige drijf
riemen o vei' de, schijven werpen. Doodstil was het. De
zwart geverniste verfkuipen gaapten als een rij leege
doodkisten. En nu, een zachte, zingende toon. als
de zucht van een niensch, die uit een diepen slaap ont
waakt een adem scheppen, een vol verbazing zich
bezinnen en een jubelend voorwaarts dringen. Van
kuip tot kuip draaide men de kranen open, brullend
water vulde bet ledige, sissende stoom wekte leven in
wat dood scheen, door ijzer en hout trok een bruisende
li verisstroóm en het zegelied van den arbeid vervuilde
als een triomfgezang de ruimte, welke het zich uit
het niet veroverd had. De arbeid en slechts de arbeid
had het woord. Gustav Wiskotten luisterde opmerk
zaam naar het ontketende lawaai. Alsof hij naar eene
melodie zocht, Hoog- opgericht stond hij, slechts het
hoofd hield hij naar voren gebogen. Fritz sprak tot
hem. Hij hoorde het niet. Toen zeide de opzichter
Kölsch: „Ik wensch u gel uk, mijnheer Wiskotten."
„Wat is er Kölsch?"
„Ik wensch u geluk."
.„All zoo. Ja, daar is werkelijk reden voor. Dank ie,
Kölsch."
Hij drukte hem de hand. „Fritz!"
„Hier, Gustav."
Deze scheen eenige oogenblikken vergeten te hebben,
wat hij wilde. Hij sprak tot Kölsch en sprak niet
den Landbouw in Hollands Noorderkwartier, en de be-
oordeelingen der verschillende bladen, waardoor in
beginsel is uitgemaakt dat men gevoelt dat in de aan
gegeven plannen veel goeds is gelegen en het derhalve
gewenscht is, om door proefneming uit te maken
(waartoe genoemde vereeniging' 1000 op de begroo
ting bracht) welke wegen in de toekomst gevolgd kun
nen worden, tot het bereiken van het voor oogen ge
stelde doel is aan mij de taak opgedragen om in een
korte'ui teenzetting van een en ander, te trachten het
publiek wat meer bekend te maken met het doel, de
middelen en de vermoedelijke resultaten der plannen,
zoo als de commissie zich die voorstelt.
Met het oog' op het groote belang, dat aan deze be
weging kan en mag worden toegekend, voldoe ik gaar
ne aan die opdracht, in de hoop dat daardoor bij velen
meerdere belangstelling' zal worden opgewekt en meer
dere gedachtenwisseling in deze bevorderd zal worden,
opdat tenslotte bij de uitvoering der plannen de mede
werking van de belanghebbenden, in ruime mate zal
worden verkregen.
Zeker geen geringe verwachtingen, en toch.
nochtans niet te veel, wanneer ik hoop aan te toonen
het groote nut, de breede en diepgaande strekking van
het wezen der zaak, welke naar mijn overtuiging bij
ernstige en zorgvuldige uitvoering spoediger in om
vang zal toenemen als wel verwacht wordt.
Ik kan dit optimisme niet anders verklaren dan
door de gedachte, dat het mij zoo klaar en eenvoudig
toeschijnt, dat velen moeten gaan gevoelen voor de
kern der beweging, n.l. de invloed, die van haar kan
uitgaan, ten voordeele van de meisjes die van het on
derwijs zullen profiteereu, zoowel uit overwegingen
van practischen als van moreelen aard.
Van practischen aard, om dat de commissie zich
voorstelt, dat het aanbrengen van kennis niet moet
bestaan in het leerqn van veel schoolsche geleerdheid,
maar in het geven van een meer of minder ruim in
zicht al naar de duur van dén leertijd in de
verschijnselen van zoo vele zaken, zooals die zich in
het léven aan ons voordoen, gepaard voor zoover
zulks mogelijk is aan het in toepassing brengen van
zaken van huishoudelijken en landbouwkundigen aard,
waardoor het voor de deelneemster gemakkelijker zal
worden om, zonder verhooging' van de finantieele uit
gaven, zich beter te leeren behelpen, in den strijd om
het bestaan.
Van moreelen aard, omdtit, bij de commissie de mee
ning heeft postgevat, dat bij zorgzame leiding van met
uitmuntende gaven bedeélde leeraressen en leeraren
en het is juist hierom dat de commissie voor de
speciaal vrouwelijke zaken het onderwijs wenscht te
zien opgedragen aan eene vrouwelijke leerkracht, om
dat zij, beter dan een man de meer vrouwelijke z.aken
zal kunnen onderwijzen - grooten invloed ten goede
zal kunnen uitgaan op de karaktervorming van meis
jes van den leeftijd als in de plannen is aangegeven.
Aldus opgevat zal het aan ieder duidelijk zijn, dat
het doel veel meer omvattend, veel belangrijker is dan
oppervlakkig' beschouwd, wel gedacht zal worden. Wel
is het waar dat zoodanige opvatting geenszins gemak
kelijk voor uitvoering* vatbaar is, maar bij een ernstig'
willen, zal een streven in tie aangegeven richting ze
ker resultaten van beteekenis opleveren.
De manier om meer of minder volledig tot het doel
te komen wordt, gelijk wij als bekend mogen veronder
stellen, in drie verschillende plannen aangegeven.
Plan A, liet volledigste en uitgebreidste, verdeeld
over 1680 lesuren, zal voor hen die zich de finantiëele
offers kunnen getroosten en het vereischte aantal
leerlingen (12) zal zelfs bij geringe deelname, voor
eene Provincie als de onze, wel bijeen te brengen zijn
tot hem. „Wat weten de menschen er van, wat iemand
dat kost. Zelfs onze werklieden weten het niet. Die
zien slechts de muren, doch niet het cement. En daar
mede heeft men zijne levenskracht vermengd en die
doet afstand van zooveel schoons op de we
reld
„Mijnheer Wiskotten, ergens moet men zijn geld in
steken. Wij zijn geen verkwisters."
„Neen verkwisters zijn we niet. Mooi moet dat an
ders ook zijn. Zoo uit den overvloed, zoo onbekom
merd. - Wel, onze soort moet er ook zijn. Dom
koppen: voor mijn part. Hoofdzaak: zadelvast!" Nu
bedacht hij zich dat hij zijn broer geroepen had. Hij
legde hem de hand zwaar op den schouder en schudde
hem. „En nu vooruit jongen. Het slagveld' hebben
wij. Nu is het zaak, zich er tot overwinnaars te ma
ken."
„Wees daar maar niet bang- voor, Gustav. De vol
gende week laat ik over de geheele linie voorwaarts
rukken."
„Dat zal me eenè vreugde worden."
„Als je schoonvader er maar niet duizelig' van
wordt."
„Het staat hem vrij, een polka te dansen, als hij
voor een galop geen adem genoeg meer heeft."
„Geloof je, dat hij op het voorstel in zal gaan, zijn
fabricatie te verminderen en ons voor zijne afnemers
in commissie te nemen?"
„l)at hangt van zijn gemoedstoestand af. Van mid
dag- zal ik het weten.
„Jij zult de zaak wel klaarspelen."
„Dat zal ik."
Met een veelomvattenden blik keek hij nog' eenmaal
om zich heen, nam luisterend het suizen en bruisen
van het bedrijf in zich op, bedankte den ingenieur en
ging na een korten groet over het fabrieksplein naar
zijne woning. De meid vertelde hij, dat de geheele
familie vandaag bij zijn schoonvader at, die sinds gis
teren niet wel was. Een half uur later reed hij naar
I1 nterbarmen, om den ouden Scharwachter in diens
woning op te zoeken.
Wordt vervolgd.
