DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 131
Honderd en twaalfde Jaargang.
1910.
DINSDAG
7 JUNI.
BINNENLAND.
o—
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
ROOSEVELT OVER HOLLAND.
ALKMAARSCHE
RANT.
■laRi avü
Telefoonnummer 3.
DRANKWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis dat bij bun col
lege is ingekomen een verzoekschrift van W. BUIS
MAN aldaar, om verlof tot den verkoop van alcohol
vrijen drank in het perceel Oudegracht A 154.
Binnen twee weken nS deze bekendmaking kunnen
tegen het verleenen van het verlof schriftelijk bezwa
ren worden ingediend.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
JAN DE WIT Dz., Voorzitter, To.-Burg.
DONATE, Secretaris.
Alkmaar, 4 Juni 1910.
ALKMAAR, 7 Juni.
Het is een voordeel van het moderne courantenbe-
drijf, dat het onze aardrijkskundige kennis vermeer
dert. LIerhaaldelijk toch leest men in verband met be
langrijke gebeurtenissen geografische bijzonderheden,
die men tot dusverre niet kende en toch wel aardig
zijn te weten. Een 'plaatsje, dat te voren vrij wel on
bekend was, wordt plotseling wereldvermaard, omdat
de aandacht erop gevestigd! wordt door een wereldge
beurtenis en door de journalisten, die er heengezon
den worden. Wie had veel gehoord van het Ameri-
kaansche Portsmouth, voordat de vrede tusschen Ja
pan en Rusland er was gesloten, wie van Algeciras,
foordat het Marokko-verdrag er tot stand kwam, wie
van Mürzsteg, voordat het Balkan-program er opge
maakt werd? Wie van Serajewo, voordat de Keizer
koning van Oostenrijk-Hongarije er geweest is? Ze
ker, men wist dat het de hoofdstad van Bosnië was,
dat het ook wel Bosna-Serai werd genoemd, maar
daarmede was van de meesten de kennis omtrent deze
stad uitgeput. En toch is deze plaats met zijn meer
dan 40.000 inwoners, blijkens de feestverslagen, bui
tengemeen interessant. Hier vloeien Europa en het
Oosten samen, of liever, hier grenzen ze aan elkander.
Meer dan dertig jaren is Oostenrijk bezig deze stad
te vereuropeeschen, er zijn straten en tramwegen aan
gelegd, fabrieken gebouwd, zaken opgericht.... maar
het oude Sarajewo, zooals het sinds eeuwen door Turk-
sche gouverneurs ten eigen bate werd geregeerd, is ge
bleven achter de dikke muren, welke het eene deel van
het andere scheiden. Voor de Oostenrijksche soldaten
hebben de oorspronkelijke bewoners een groote angst
gekregen, de werken van de ingenieurs hebben hen
koud gelaten, omdat zij tot dusver zonder stoom, elec-
triciteit en-kanalen er gekomen zijn, den concurrentie
strijd van de vreemde kooplieden hebben ze zonder na
ijver aanschouwd. Wat de Oostenrijkers ook ter be
vordering van de welvaart mogen hebben gedaan, wat
er na de militaire bezetting en de annexatie ook mo
ge zijn geschied, de man met de fez, gescheiden door
muren van steen en van traditie, is zichzelf gebleven,
houdt, eigenlijk en figuurlijk, het oog gericht naar
Stamboel, het middelpunt der Mohammedaansche we
reld.
Men wordt getroffen door hetgeen de corresponden
ten van de groote buitenlandsche bladen mededeelen
van het leven in het Mohammedaansqjie stadsgedeelte,
dat Tsjartsjia heet en dat slechts een twintigtal schre
den verwijderd moet zijn van het moderne stadsleven
met zijn electrisch licht en electrische trams. Daar
heeft sinds eeuwen de Turksche koopman zijn zetel,
daar wordt sinds eeuwen op dezelfde wijze gewoond en
gewerkt, daar kent men niet het moderne drukke le
ven, ook niet den feilen concurrentiestrijd, noch de
wangunst, die elkaar klanten tracht af te troggelen.
Daar heerscht het onderlinge vertrouwen, de weder-
zijdsche waardeering, de prettige samenwerking, die
mogelijk is in een gemeenschap, welke alleen of vooral
door gevaar van buiten-af wordt bedreigd, waarbinnen
men de winkels zonder slot en grendel sluit, er een
voudig een bezem voor plaatst, ten teeken dat de- zaak
dicht is, doch waarbuiten men door hooge muren den
gemeenschappelijken vijand houdt.
Heb is de bevolking van dit: stadsgedeelte, welke
voor Oostenrijk moest worden gewonnen, welke eerbied
moest krijgen voor den nieuwen „sultan."
Tot dusverre hoorde zij slechts, dat de keizer in
Weenen een machtig man was, die over vele honderd
duizenden soldaten kan beschikken en in een prachtig
kasteel woont. Wantrouwend van,aard als ze zijn
gelooven de Mohammedaansche inwoners slechts in
hetgeen ze met eigen oogen aanschouwen. En nu heb
ben ze den keizer gezien en nog veel meer: ze hebben
waargenomen den indruk, die de komst van den „sul
tan uit Weenen" in de stad teweeg heeft gebracht. De
mannen, die hen regeeren, hebben ze in opwinding ge
zien, van den commandeerenden generaal af tot den
politieagent toe. Allen was slechts één woord op de
lippen de keizer, allen maar één gedachte in het
hoofd de keizer. Zij zagen vóór den keizer de eer
bied de stad binnentrekken. Zij aanschouwden de
mannen, die in kostbare uniformen en gewaden den
Keizer moesten ontvangen, de prachtige equipages en
schoone paarden, die hem naar den konak moesten
brengen, de mooie kerels van de lijfgarde, die hem
moesten bewaken. Daarna zagen ze hem zelf, omgeven
door ministers in g-ouden statiekleeden, door generaals
en officieren in schitterende uniformen, gaande door
een dubbele rij van duizenden soldaten, hoorden de sa
luutschoten van de kanonnen. En toen ze het vrien
delijke gelaat van den grijsaard te midden van al die
pracht en praal ontdekten, hebben ze de hand op hart,
mond en voorhoofd gelegd, den monarch deemoedig
gegroet en tot zich zelf gezegd „Dat is de nieuwe sul
tan." In hun eigen wijk in de Tsjartsjia hebben ze
alles gedaan om den nieuwen landsheer waardig te
ontvangen. De schoonste tapijten en kostbaarste stof
fen hebben ze voor den dag gehaald, de grijze vlaggen
van den profeet uitgestoken naast de zwart-gele kleu
ren van Oostenrijk, met hoepels en bonte papieren
slingers hebben ze hunne winkels en straten versierd
en met vreugde hebben ze Frans Jozef begroet en tot
elkaar gezegd„Die daar gaat is onze nieuwe sultan,
machtig is hij en groot, moge Allah hem lang nog
sparen."
Zoo vertellen de buitenlandsche bladen, waaruit wij
bij 't schrijven van het bovenstaande hebben geput. En
wat de Weensche bladen zeggen, bevestigt volkomen
hetgeen hierboven over de beteekenis van het bezoek
is medegedeeld.
Zelfs de leider der Servische oppositie, welke tijdens
de annexatie al naar de wapens greep, heeft verklaard,
dat het een prachtig denkbeeld van den Keizer is ge
weest de reis te ondernemen, waardoor hij aller harten
heeft gewonnen, terwijl de leiders der Mohammedanen
de volgende merkwaardige ontboezeming hebben gege
ven:
„Wij hadden een gevoel alsof men ons wantrouwde,
maar dit is voorbij nu wij den Keizer zich zoo vrij en
zonder achterdocht onder ons hebben zien bewegen.
De Mohammedaan heeft van een heerscher een voor
stelling als van iemand die zich afzondert en bevreesd
is om onder het volk te gaan. De Keizer heeft echter,
trots zijn hoogen leeftijd, de verre reis niet verzuimd
om ons te bezoeken. Hij heeft ons heiligdom de Be-
gova-moskee bezocht en met groote vroomheid eer be
wezen aan onzen godsdienst. Hij isindeTsajartsjia ge
weest om het volk te zien, en wij kunnen u verzekeren
dat de vreugde en de warmte, waarmee de Mohamme
danen den Keizer begroet hebben, echt en eerlijk is
geweest."
Zelfs de Turksche bladen schrijven, dat de Bosnische
kwestie thans tot het verleden behoort,
te veel in de toekomst, dan dat het verleden ons nog
sterk zou bezighouden," schrijft een hunner. Zou ook
Frans Jozef niet in de toekomst hebben gezien, toen
hij onder de Bosniërs ging om hen te winnen en daar
door het bewijs te leveren, dat Oostenrijk uitermate
geschikt is om te regeeren over Balkan-landen? Wij
vermoeden, dat er nog wel eens een tijd zal komen,
waarin men in Turkije met leedwezen zal terugzien op
Verschillende voorstellen en adressen voor de zo-
merzitting zijn heden in druk verschenen.
Door Ged. Staten wordt o. a. voorgesteld voor de
jaren 19111913 de volgende jaarlijksche subsidies
toe te kennen
Ambachtsschool te Helder 3000 (verhoogd subsi
die)
Gemeente Alkmaar voor een op te richten handels
cursus met avondschool voor handwerkslieden 1000.
Aan de afd. Hoorn van den bondl van smedenpa
troons in Nederland voor haar cursus in hoefbeslag
150 (alleen voor 1910 en 1911).
Aan de prov. regelingscommissie voor de paarden
fokkerij in Noord-Holland 5000.
Aan de prov. commissie ter bevordering der veefok
kerij 5000 (gevraagd was 6000, maar dit verzoek
willen Ged. Staten niet inwilligen, omdat ze daarvoor
geen aanleiding vinden.)
Aan de Noord-Hollandsche varkensfokvereeniging
te Hoorn 300 (gevraagd wordt 500.)
Tot wederopzegging voor 't onderwijs in de zee
vaartkunde op Vlieland 900 per jaar.
Voorgesteld wordt afwijzend te beschikken op de
aanvrage van de afd. Purmerend van den bond van
smedenpatroons om subsidie voor een op te richten
vakliedencursus. Volgens Ged'. Staten wordt in 't on
derwijs voldoende voorzien door de stadsteekenschool.
Voorgesteld wordt den wegwerker op den grintweg
van den Huigendijk naar Winsum op te- nemen onder
de vaste ambtenaren bij den provincialen waterstaat,
op een jaarwedde van 520624.
Aangeboden wordt de rekening over 1909 van 't pro
vinciaal gesticht Meerenberg. De uitgaven zijn
551.627, de inkomsten 547.726, zoodat 't nadeelig
saldo 3900 is.
De voorloopig vastgestelde 2de suppletoire begroo
ting van dit gesticht voor 1910 sluit met een bedrag
van 6500, een voorschot der provincie, voor 't uit
voeren van buitengewone werken.
De begrooting van Meerenberg voor 1911 sluit met
oen bedrag van 562.307. Onder de inkomsten is
117.000 opgenomen als voorschot der provincie.
de was, D. Heinrichs, Duitscher van geboorte, die het
beroep van schoorsteenveger uitoefende. Algemeen
dacht men, dat de man, die soms niet al te wel bij 't
hoofd scheen, op de een of andere tragische wijze om
't leven was gekomen, tot Zaterdag een boerenknaap
uit de gemeente Losser bij de marechaussêe te Olden-
zaal kwam mededeelen, dat hij aldaar in een heide
veld een man had gezien „geheel met haar begroeid."
Een brigadier trok er Zondagmorgen op uit en vond
in een onbewoonde hut een geheel naakt en uitgeteerd
menschelijk wezen zitten. Het bleek de verdwenen
schoorsteenveger te zijn. Al den tijd, sinds zijn ver
dwijning, verklaarde hij, in dat huis te hebben doorge
bracht, zich voedende met gras en zuringbladeren en
water uit een kuil. De man, die rammelde van den
honger, kreeg weldra bij een landbouwer brood en
melk, waaraan hij zich op buitengewone wijze te goed
deed. De landlieden, die den stakker gaarne kosteloos
van het noodige eten voorzagen, zouden echter door
hem beloond worden en tot niet geringe verbazing van
allen had de man nog ongeveer zestig gulden in zijn
bezit.
DE J OH ANNITER-ORDE.
Onder voorzitterschap van Prins Hendrik heeft on
langs ten paleize een algemeene vergadering of rid
derdag plaats gehad van de ten vorige jare opgerichte
Commendery Nederland der Johanniter-orde, waarin,
i naar de N. Ct. meldt, werd aangenomen de volgende
resolutie die door den werkmeester, jhr. P. O. II. Ge-
vaerts van Simonshaven, in het breede werd toege
licht:
„De Ridderdag, overwegende, dat de Commenderij
Nederland, die zich onder meer de Christelijke zieken
verpleging ten doel stelt, moet trachten, zoolang zij
nog niet over een eigen ziekenhuis beschikt, de door
haar aangenomen zieken in bestaande inrichtingen te
doen opnemen en verplegen, besluit het Convent te
machtigen, om met het Diaconessenhuis te 's-Graven-
W" blikken ha ge een overeenkomst aan te gaan, welke haar de be-
y schikking zal verschaffen over een of meer vrijbedden
op een algemeene ziekenzaal en haar zal in staat stel-
len ook klassenpatiënten te doen verplegen."
GEMENGD NIEUWS.
GRENSGESCHIEDENIS.
Een grensambtenaar ging dezer dagen naar Hor-
bach, een grensplaatsje op Duitsch grondgebied, om
eens te loeren, wie daar al waren kochten voor naar
Holland te smokkelen. De grensambtenaar zette zich
DE DAM-STADIIUIS-QUAESTIE.
De commissie benoemd bij Raadsbesluit van 23 Fe
bruari j.l. teneinde de Dam-Stadhuis-quaest.ie in vol
len omvang te onderzoeken, is met haar onderzoek ge
reed gekomen.
De commissie is op grond van haar onderzoek tot
de conclusie gekomen, dat het Paleis aan den Dam
(het oude Raadhuis) groot genoeg is om er den zetel
van het stadsbestuur met de daaraan organisch ver
bonden geheele secretarie onder te brengen.
De commissie concludeert dat op het vrijkomend
Dam-terrein tegenover het Paleis geen nieuw Stad
huis gebouwd kan worden, omdat dit terrein beslist
te klein is voor een aan behoorlijke eischen voldoend
Raadhuis, zij het ook uitsluitend voor de kern der
secretarie bestemd.
En voorts komt de commissie tot de conclusie, dat
met de noodige verbouwing ter plaatse het tegenwoor
dige Stadhuis ook in goeden toestand te brengen is.
Onteigening van het huizencomplex O.Z. Voorburg-
wal-Prinsenhofsteeg-O. Z. Achterburgwal en Oude
Dbelenstraat zou noodig zijn, om dan de noodige
ruimte tot den bouw van een waardig Stadhuis met
groote raadzaal enz., te kunnen vinden.
VAN TEXEL.
Op den vierden lammerenmarkt, gister gehouden,
werden 3681 lammeren aangevoerd.
Prijzen ongeveer als de vorige markt f 11 h f 16.50,
gemiddeld 12.50 a 13 voor goede waar. Handel
vlug.
UIT St. PANCRAS.
Evenals vorige jaren zullen verschillende tuinbou
wers te St. Pancrasdit jaar weer aardappelen besproei
en voor gezamenlijke rekening met de Gem-pomp.
Voorloopig hebben zich hiervoor opgegeven 20 per
sonen met een aangifte ter besproeiing van 338 snee
zen, terwijl het vorige jaar werd begonnen met 517
snees voor 29 personen.
i in een café naast den coöperatieven winkel van dat
de periode van thans, waarin naar alle waarschijnlijk- j plaatg-e en gjjf den 00gen fliuk den kost_ Mede aan
heid het voorspel van een nieuw Balkan-drama wordt
afgespeeld.
PRINS HENDRIK NAAR MECKLENBURG.
Z. K. H. vertrek 10 dezer naar Mecklenburg; de
duur van het verblijf aldaar is bepaald op 3 dagen.
De Prins zal vergezeld zijn van zijnen adjudant, jhr. j jen_ ^lsnu liet men het rijtuig voorkomen, en met
u.o.o moe^te werd de gr0ote zak door drie personen op den
wezig waren een paar inwoners van Kerkrade. Ze had
den dadelijk in de gaten, wien ze voor zich hadden ;j
zij knoopten een gesprek met den ambtenaar aan en
wisten handig het gesprek op het smokkelen te bren
gen. In vertrouwen werd een en ander medegedeeld.
Toen gingen de Kerkraders een plan vormen, om den
grensambtenaar eens degelijk bij den neus te pakken.
Den herbergier verzocht men een zak met stroo te vul-
Van Suchtelen van de Haare.
Z. K. H. de Prins is voornemens te Schwerin te
genwoordig te zijn bij den doop van het onlangs gebo
ren kind van den regeerenden groothertog van Meck
lenburg.
DE NIEUWE MINISTER VAN JUSTITIE.
Mr. Regout, de nieuwbenoemde minister van justi
tie, zal heden het beheer van zijn departement overne
men uit handen van minister Heemskerk, interimair
minister van justitie.
PROF. VAN HAMEL.
De heer mr. G. A. van Hamel, hoogleeraar in de j
faculteit der rechtsgeleerdheid aan de universiteit te
Amsterdam, heeft met het einde van het studiejaar
1909/1910 eervol ontslag gevraagd.
AFTREDENDE GEDEPUTEERDEN IN NOORD- I
HOLLAND.
Van het college van Gedeputeerde Staten in Noord-
Holland treden dit jaar af de heeren: mr. J. A. Sil-
lem en R. W. J. C. van de Wall Bake, wegens periodie
ke aftreding, en mr. W. baron Röell, jhr. G. S. Boreel
en mr. H. J. C. van Tienen, wegens aftreden als lid
der Staten.
PROVINCIALE STATEN VAN NOORD-
IIOLLAND.
De zomerzitting der Staten zal dit jaar gehouden
worden op de Dinsdagen 5 en 19 Juli.
Woensdag 6 Juli zal een vergadering gehouden
worden voor de verkiezing van 5 leden van Gedepu
teerde Staten en een buitengewoon lid van het college.
Dinsdag 12 Juli wordt vergaderd om 3 leden var
de Eerste Kamer te verkiezen.
wagen getild en geborgen. Dan sprong één hunner op
het rijtuig en reed weg.
De grensambtenaar vroeg om een rijwiel, maar kon
geen krijgen; toen liep hij het rijtuig na, maar dat
was reeds lang verdwenen. Een fietser, die langs den
grensambtenaar kwam, werd niet een revolver gedwon
gen de fiets te leenen, en nu fietste de commies met
grooten spoed de contrabande achterna, maar van den
wagen was niets meer te zien, daar hij een zijweg had
ingeslagen. Maar dat afnemen van de fiets zou voor
den grensambtenaar nog een staartje krijgen. Toen
hij later de fiets ging terugbrengen, werd hij, toen hij
op Duitsch grondgebied kwam, door de Duitsche po
litie gearresteerd. Na afloop van het voorloopig on
derzoek werd hij weer, na een nacht in arrest te heb
ben gezeten, in vrijheid! gesteld. (L. K.)
PROVINCIALE SUBSIDIE.
Kerkvoogden van de Nederduitsch Hervormde Ge
meente te Haarlem hebben in het besluit der Staten
van Noord-Holland in de zitting van verleden jaar
genomen om een bijdrage te verleenen voor de restau
ratie van den toren te Enkhuizen, aanleiding gevon
den om een verzoek tot de Staten te richten om van
provinciewegen nu ook te gaan meedragen in de kos
ten der restauratie van de St. Bavokerk aldaar.
Tot nu hebben alleen het rijk, de gemeente en eeni-
ge particulieren daaraan steun verleend.
Naar men wil zal deze aanvrage reeds een punt van
overweging uitmaken in de aanstaande Statenzitting.
VOOR EEN GOED DOEL.
Zaterdagavond werd in het krankzinnigengesticht
„Duin en Bosch" te Castricum, onder leiding van mej.
Marie Bertelman uit Amsterdam, voor patiënten en
genoodigden opgevoerd de operette „De Tooverring"
van O. Ludwig. Het koor was gevormd uit verpleeg
sters van dat gesticht. Mevr. VelthuysenDeutman
uit Amsterdam had de pianopartij op zich genomen.
Mevr. ElhorstJacobi, eveneens uit Amsterdam, trad
als soliste op.
OPTREDEN VAN EEN INSPECTEUR.
De commissie van advies bij het leggen van straffen
aan personeel der politie in den Haag, heeft Zaterdag
j.l. zitting gehouden to't behandeling van het bezwaar
van den inspecteur van politie van Rossen tegen de
aangezegde boete van 0.26 als straf wegens zijn op
treden tegen den journalist, den heer van Raalte.
Het hooren der getuigen duurde van 25 uur 's na
middags.
De commissie heeft de zaak in beraad gehouden tot
a.s. Woensdag en zal alsdan haar advies vaststellen.
EEN ZONDERLING.
Voor ongeveer vijf weken verdween eensklaps uit
het logement Doesner te Oldenzaal, waar hij inwonen-
De correspondent te Oxford van het Persbureau Vaz
Dias te Amsterdam meldt ons: Hedenmiddag hield de
oud-president der Vereenigde Staten, de heer Th.
Roosevelt, in de Universiteit te Oxford eene lezing
over: Biologische overeenkomsten in de Geschiedenis.
De heer Roosevelt besprak de vraag of er eenige pa-
ralel getrokken kan worden tusschen het ontstaan,
den groei en den dood der soorten in de dierenwereld
en het ontstaan en het vergaan van geslachten in de
menschelijke samenleving.
Groote omzichtigheid dient betracht waar het geldt
het weergeven der overeenkomsten doch het was cu
rieus te ervaren hoe sommige verschijnselen in het
ontstaan en de verdwijning van menschengroepen, ge
leken op verschijnselen welke plaats grepen in den
onafzienbaren tijd van het bestaan onzer planeet. Wat
was de oorzaak dat groote keizerrijken, welks inwoners
door banden van beschaving en taaleigen waren ver
bonden, meer dan door bloedverwantschap, groote pe
rioden van buitengewonen bloei doorleefden en later
plotseling of langzamerhand tot verval geraakten. In
sommige gevallen kan spoedig het antwoord op deze
vraag worden gegeven; in andere gevallen, kunnen we
zelfs niet gissen, hoe het eigenlijke antwoord zou moe
ten luiden.
Gedurende een tijdsverloop, welke iets meer dan de
17e eeuw omvatte, stond Holland gelijk enkele vrij
steden in Italië in vroegere tijden, op de gevaarlijke
