4 0|0 Geldleening ten laste m de Bijkerk (st. Jozef m a h. singel).
STADSNIEUWS
van den P&rocMe v. d H. Dominicus, Alkmaar.
De per 1 Juli 1910 vervallende Coupons en losbare Obligatie No. 3 dezer
geldleening zijn van&f dien datum betaalbaar ten kantore van ondergeteekenden.
DE GEFOPTE BOERTJES.
In den harmonica-waggon van den sneltrein Deven
terAlmelo welke overvol is met handelsreizigers
-wagen twee boertjes het plaats te nemen, 'n Grap
penmaker heeft dadelijk 't plan voor een mop. Onge
merkt laat hij een in vieren gescheurd nagebootst
muntbiljet gevouwen op den grond vallen. Een der
boertjes krijgt 't biljet in de gaten en.... neemt 't
van den grond tot groote ingehouden vreugde van
alle reisgenooten.
Behoedzaam ontvouwt hij het biljet en toont het
overgelukkig aan z'n metgezel, 't Is 'n échte, geleuf
'k," fluistert ie. „Natuurlijk is ie echt!" antwoordt
z'n metgezel onder ingehouden hilariteit van publiek.
Zeer voorzichtig worden de vier stukken, gelijk 'n
puzzle, tot 'n geheel verwerkt. en ons boertje glim
lacht behaaglijk. ondanks het duidelijk zichtbare.
„De N.V. de Tijdgeest betaalt aan toonder tien gul
den". ondanks de met vette letters bedrukte ach
terzijde, over het hem overkomen geluk.
Het waardeloos papiertje, wordt zorgvuldig opgevou
wen. doch nu worden onze boertjes op de proef
gesteld.
Ik geef er vijf gulden voor. Doch ie, dat 'k tien
guide voor vief gaf? Zeg, ik ben óók uitgeslapen, ant
woordt ons boertje pardoxaal. Ik geef zes gulden! is
't goed? Boertjes kijken elkaar bedenkelijk aan., tot
dat er een, na 'n wijle hoofdschuddend het bod Van de
hand wijst. Zeven gulden dan?! Da's mien óók
waord.Tot negen gulden wordt geboden. maar
het boertje is niet te bewegen.
Maar je zult 't aan den conducteur geven; wat je
vindt mag je niet houden. Onze boertjes zijn nu ge
sloten als 'n bushouden zich onnoozel. In Alme
lo stappen ze uit. Conducteur, die man heeft 'n muntje
van tien in den trein gevonden. Boertjes volgen ge
dwee conducteur op weg naar den hoofdconducteur.
Hoofdconducteur raadpleegt den stationschef. Het bil
jet wordt door ons boertje getoond.... Stationschef:
Je mag 't houwen, hoor! Opgetogen stappen ze met
den buit over het perron.
UIT PLTRMEREND.
In de. gister gehouden raadsvergadering deelde de
voorzitter mededat bij kasverificatie boeken en kas
van den gemeente-ontvanger in goede orde werden
bevonden met een kassaldo van 26315.21; dat het
ophoogen, bestraten en rioleeren van een. gedeelte
bouwterrein in den Zuiderpolder is aanbesteed voor
J 1670U en gegund aan Ch. de Yilder te Amsterdam
en het restaureeren van den Boterhal voor 2613 aan
K. Peek te Purmerend.
Op het verzoek van de afd. Hcforn en Omstreken
van de Holl. Mij. van Landbouw om een subsidie, voor
een te Hoorn te houden landbouwtentoonstelling werd
afwijzend beschikt.
Tot onderwijzeres aan school 1 werd benoemd mej.
M. A. Demmers, thans tijdelijk aan die school werk
zaam.
Over het voorstel van Burg. en Weth. tot aankoop
van een stuk grond groot 5675 M2. tegen 1.50 per
MJ. staakten de stemmen nadat heel wat discussie
daaraan was voorafgegaan. Enkele leden vonden dit
aanbod van de Werkmansvereeniging „Vooruit" zeer
billijk en achtten het bezit van dezen grond voor de
gemeente, ter behoorlijke voltooiing van het bouwplan
in den Zuiderpolder, hoogst wenschelijk, terwijï andere
leden meenden dat deze aankoop te bezwarend en niet
in het belang der gemeente was1.
Vervolgens kwam ter tafel het voorstel van Burg. en
Weth. om overeenkomstig het verzoek van het Rijk, in
eigendom af te staan de onlangs door de gemeente
aangekochte villa „Clementine," met bestemming tot
gebouw voor het kantongerecht en wel voor 17500.
aar aanvankelijk het voornemen bestond dit gebouw
voor het Raadhuis te bestemmen verbonden Burg. en
Weth. aan dezen verkoop de voorwaarde dat tot ver
nieuwing of restauratie van het tegenwoordige raad
huis zou worden overgegaan. Met op een na algemeene
stemmen werd tot een en ander besloten. Aan den
Gemeente-Architect zal worden toegevoegd een des
kundige ten einde van rapport te dienen over eventu-
eole vernieuwing of restauratie.
In verband met den verkoop van gemeenteland tot
bouwterrein werd op voorstel van den heer J .Lankel-
ina besloten een commissie te benoemen belast met
het toezicht op het grondbedrijf.
UIT SINT PANCRAS.
Het in 1908 door de Tuinbouw- en Handelsvere
niging „Langedijk en Omstreken" te St. Pancras aan
gelegde aspercieproefveld, heeft in dit jaar, het eerste
jaar van stoken, reeds zeer goed aan de verwachting
voldaan.
De opbrengst per snees berekend bedroeg f 33.—,
hierbij dient opgemerkt dat dit jaar nog maar als een
halve opbrengst kan worden beschouwd.
De kwaliteit van de aspercie was_ daarbij uitmun
tend. Volgende jaren kunnen nu volledige oogsten
worden verwacht.
UIT DE EGMONDEN.
Deze week is bij paal 40, ongeveer een 20 minuten
ten Z. van Egmond, een bruinvisch aangespoeld. Dit
is zeker eene groote zeldzaamheid, 't Beest is ruim 1
M. lang en zal ongeveer 60 pond wegen. Vroeger ging
men de nog al vrij dikke speklaag wel afsnijden en
gebruikenthans doet men dat niet meer. 't Is de
moeite waard, eens een kijkje te nemen.
UIT BROEK OP LANGENDIJK.
Donderdagmorgen werd door de heeren K. Zwaan te
Hugowaard en J. Blom te Oudorp reeds de eerste roo-
de kool aan de afslagmarkt gebracht, resp. 80 en 240
stuks. Ze werden gekocht door de heeren Trompetter
en Houtkooper a 13.10 en 13.70 per 100 stuks.
UIT OUDKARSPEL.
Naar aanleiding van liet feit, dat- enkele kinderen
in deze gemeente aan kramp in den buik leden, werd,
naar men ons mededeelt, een onderzoek naar het door
verschillende winkels verkochte snoepgoed ingesteld,
dat naar men ons berichtte, niet tot nadeel van den
betrokken winkeliers uitliep.
UIT LIMMEN.
Bij de alhier gehouden telling, betreffende het grond
gebruik en den veestapel, bleek dat het land in ge
bruik 910 H.A. 37 are groot was; en de veestapel
bedroeg n.l. 74 werkpaarden, 14 springstieren, 674
melk- en kalfkoeien, 17 mestkalveren, 317 stuks jong
vee, beneden en boven 1 jaar oud, 349 schapen en
lammeren, 71 bokken en geiten, 162 varkens, 1653
kippen en kuikens en 11 korven en kasten met bijen.
TWEE NIEUWE AMSTERDAMSCHE IIOOGLEE-
RAREN.
De Amsterdamsehe gemeenteraad benoemde gister
middag na eene geheime zitting tot gewoon
hoogleeraar in de algemeene godsdienstgeschiedenis en
de geschiedenis van den Israëlitischen godsdienst dr.
H. Th. Obbink, Ned. Herv. Predikant1 te 's-Gravenha-
ge. Op hem werden 17 stemmen uitgebracht, terwijl dr.
van den Berg-h van Eysinga 13 stemmen verkreeg, en
dr. II. A. van Bakel 2 stemmen.
Tot buitengewoon hoogleeraar in de geschiedenis
van het oudste christendom werd benoemd dr. H. A.
tan Bakel. Acht stemmen werden in blanco uitge
bracht.
Dr. H. A. Van Bakel, hoogleeraar aan het Evange
lisch Luthersche Seminarie te Amsterdam, benoemd
tot buitengewoon hoogleeraar iu de geschiedenis van
het oudste Christendom, werd' den 26sten September
1874 te Amsterdam geboren.
Hij promoveerde den 6en Juni 1900 cum laude aan
de Amsterdamsehe Universiteit op een proefschrift
over: „De compositie van den Pastor Hermae." I)r.
van Bakel nam toen een beroep aan naar Edam, welke
plaats hij in 1903 voor Haarlem verwisselde.
Den 24sten November 1909 volgde zijn benoeming
tot hoogleeraar aan het Evangelisch Luthersche Se
minarie.
De heer dr. II. Th. Obbink, benoemd tot hoogleeraar
in de theologie, werd den 23sten Januari 1869 te Aal-
ten geboren. Hij bezocht het gymnasium te Doetin-
chem en was van 189196 student te Utrecht; volgde
met voorliefde de colleges van prof. Houtsma, onder
wiens leiding hij het Arameesch, het Nieuw-He-
breeuwsch en het Arabisch leerde, en 2 Dec. 1901 pro
moveerde hij cum laude op een proefschrift: de Heili
ge Oorlog, volgens den Koran. Hij was toen reeds
predikant in de Ned. Herv. Kerk; eerst (1897) te
Hoogersmilde, daarna te Kamperveen, te Middelburg
en sedert 1907 te 's-Gravenhage.
In zijn predikantstijd heeft hij zich op het Assyrisch
en Egyptjsch toegelegd, welke talen met het Arabisch
zijn eigenlijke studievakken mogen heeten. Hij voerde
in 1906 een polemiek over Mohammed's profetische
persoonlijkheid in het tijdschrift Glauben und Wissen,
en schreef voorts wetenschappelijke opstellen, ge
plaatst in de.Theologische Studiën en het Theologisch
Tijdschrift.
SPELLEIDING.
Zaterdag 2 Juli wordt te Schagen de cursus voor
spelleiders geopend. Een tachtigtal onderwijzers en
onderwijzeressen heeft zich voor het volgen der lessen
opgegeven, zoodra de cursus Woensdag en Zaterdag
zal worden gehouden. Voor de lessen, dje zullen wor
den gegeven door een gymnastiekleeraar ujf Medem-
blik, is het sportterrein „Wilhelmina" te Schagen
gehuurd. Bij de opening zijn officiëel uitgenoodigd de
inspecteur bij het lager onderwijs, de districts- en ar-
rondissements-^clioolopziener en diet dagel. bestuur
der gemeente Schagen.
PROVINCIALE STATEN-VERKIEZINGEN.
Naar aanleiding van het bericht in verschillende
bladen, dat de heer J. Wildschut, burgemeester van
Jisp, zich bereid heeft verklaard als lid der Provinci
ale Staten te bedanken, om plaats te maken voor den
heer Van Tienen, die te Zaandam niet herkozen is;
heeft de correspondent van verschillende bladen een
onderzoek te Jisp ingesteld en is door huisgenooten
van den heer Wildschut beslist verzekerd, dat dit be
richt absoluut onwaar is.
EEN QUAESTIE.
Door de politie te 's-Gravenhage is proces-verbaal
opgemaakt tegen iemand, die een strooibiljet deed ver
spreiden, waarvan de inhoud beleedigend1 was voor den
eigenaar van een hotel aan het Spui.
Vóór dit hotel werd gisteren door de politie gesur
veilleerd, omdat de persoon tegen wien proces-verbaal
is opgemaakt en die vroeger als beheerder van het lo
gement in dienst van den eigenaar was, het huis wilde
binnengaan, waartoe hij volgens een tusschen beiden
gesloten overeenkomst het recht meende te hebben.
De politie, die van meening is dat alleen de burger
lijke rechter in deze een beslissing kan nemen, ont
houdt zich om die reden van ingrijpen, doch houdt
alleen een oog in 't zeil, om te kunnen optreden als
ongeoorloofde daden worden begaan door een der par
tijen.
DE ONDERWIJZERS-C1RCULAIRE.
De voorzitter van den Amsterdamschen Raad deelde
gisteren mee dat van het Raadslid Ketelaar het ver
zoek was ingekomen, tot B. en W. de volgende vragen
te richten:
1. Welke redenen hebben B. en W. er toe geleid,
om voor een bepaald wetsartikel, in de instructie
den eisch te stellen, dat het naar letter en geest
worde uitgevoerd?
2. Zijn B. en W. bereid' uiteen te zetten, wat h. i.
letter en geest van art. 35 der Lager Onderwijswet
inhouden?
3. Achten B. en W. het uitgeven van een blad als
„School en Huis" onder redactie van een óf meer
in functie zijnde klasse-onderwijzers, geoorloofd of
meenen zij, dat op een dergelijke uitgave de nieuwe
derde alinea van art. 24 der Instructie van toepas
sing is?
Beschouwen B. en W. vergaderingen met ouders
van leerlingen der openbare lagere scholen, zooals
die van tijd tot tijd door de afdeeling Amsterdam
van den Bond van Ned. onderwijzers worden gehou
den, als een contact zoeken van de onderwijzers met
de ouders hunner leerlingen?
Hoe wenschen B. en W. verder in het algemeen
de nieuwe tweede en derde alinea van art. 24 der
Instructie toe te passen?
liet verlof werd verleend. De vragen konden gesteld
worden aan het eind der zitting. Daar het toen even
wel bij vijven was, verzocht de heer Ketelaar wegens
vergevorderd uur uitstel tot een volgende zitting.
STEMBUS VARIA.
Bij de Statenverkiezing op j.l. Maandag werd een
briefje van den volgenden inhoud in de stembus van
St. Jacobi-Parochie gevonden.
Linkerpartijen, schaamt ge u niet?
Ge hadt toch de macht saam in handen,
Waarom dan niet in dagen van strijd,
Vaster gesmeed deze banden.
De kerkelijken juichen en danken den Heer,
Uw tweedracht kwam hun nu ten goede;
Leert in 't vervolg weer elkander verstaan,
Zijt dan vooral op uw hoede.
Een kiezer.
BEVENDE HUIZEN.
Het trillen te Amersfoort, veroorzaakt door den mo
tor van een schoenenfabriek, nam in de laatste weken
nog steeds toe. Tot op 300 meter afstand werd over
last geleden.
Na een herhaald onderzoek werden aan den motor
eenige kleine werkzaamheden verricht, waardoor het
beven, op grooten afstand, sterk verminderde.
Gedacht wordt aan een veenlaag'. Ook is de moge
lijkheid niet uitgesloten, dat van invloed is een der ve
le onderaardsche gangen, die dateeren uit den tijd,
dat Amersfoort een grensstad was van het bisdom
Utrecht, op welke stad steeds de eerste aanslag werd
gericht door het woelige Gelderland.
In verband met deze beving' was ook de heer Kui
per, inspecteur van arbeid, gisteren daar ter plaatse.
BESTRIJDING DER TUBERCULOSE.
Onder voorzitterschap van jhr. S. M. S. de Ranitz
is gisteren te Utrecht de jaarlijksche algemeene verga
dering gehouden van de Nederlandsche Centrale Ver-
eeniging- tot bestrijding der tuberculose.
Het jaarverslag over 1909 werd voor kennisgeving
aangenomen. Blijkens dit verslag waren aan den aan
vang van het verslagjaar 30 stichtingen en vereenigin-
gen aan de Centrale Vereeniging verbonden en aan
het einde daarvan was dit getal tot 54 geklommen,
Tot bestrijding der tuberculose wareu aan het eind
van het verslagjaar in ons land werkzaam 48 plaatse
lijke corporation, waaraan 25 zelfstandige, specifieke
tuberculosebestrijdings-vereenigingen, en 23 Groene-
en Wittekruis-afdeelingen of soortgelijk werkende or-
ganisatiën. Bovendien is in 1909 in de prov. Noord-
Brabant een provinciale vereeniging tot bestrijding
der tuberculose opgericht, op het voetspoor van de
Noordhollandsche vereeniging van dien naam, terwijl
in de prov. Gelderland aan het einde van dit jaar de
stichting eener dérgelijke vereeniging in een verge
vorderd stadium van voorbereiding verkeerde.
Met voldoening wordt geconstateerd, dat over het
algemeen de samenwerking tusschen de Centrale Ver
eeniging en de talrijke Groene- en Wittekrais-corpora-
tiën voortreffelijk is geweest.
Dank zij den krachtigen steun, dien de Centrale
Vereeniging voor de propaganda van de zijde der re
geering ook in 1909 heeft ondervonden, heeft de secre
taris-penningmeester der vereeniging met kans op
succes een groot aantal reizen door het land kunnen
maken, ten einde overal, waar daartoe aanleiding be
stond, zoo veel mogelijk persoonlijk besprekingen te
voeren en voordrachten te houden en te doen houden.
Van het orgaan der Vereeniging zijn in 1909 vijf
afleveringen, elk met een oplaag van 12.000 exempla
ren, verschenen, terwijl twee bijlagen voor geneeskun
digen in kleiner oplaag zijn uitgegeven.
De inkomsten der Vereeniging' bedroegen: totaal
J 30.5(9.70% (contiibutiën 7477-17; rijkssubsidie
J 17-350, giften j 187.50 benevens een van 2500 voor
do stichting Oranje-Nassau Oord), terwijl de uitga
ven' bedroegen 30.325.74, zoodat er een batig saldo is
van 1 253.90%.
De voorgestelde begrooting voor 1911 werd aange
nomen.
Bij de rondvraag spr. dr. Pijnappel, onder instem
ming der aanwezigen, een woord van protest tegen het
artikel van dr. Hamaker, te Groningen, in het tijd
schrift Het Groene en het Witte Kruis, waarin in z.i.
onjpiste bewoordingen opgekomen wordt tegen het
zoozeer leggen van den nadrpk van de zjjde der tpbei'r
culose-bestrijders op het gevaar van besmetting en op
de besmettelijkheid, waardoor volg'ens dien schrijver
de leek beangstigd wordt, Dr. Pijnappel meende, dat
de Centrale Vereeniging deze afkeuring niet verdiend
heeft. Op de gevaren is opmerkzaam gemaakt, doch
tevens zijn voorzorgsmaatregelen daarbij aangegeven,
waafdgor men bij aanwending daarvan zich zooveel
mogelijk voor die gevaren hoeden kan. Overdreven
vrees heeft de Centrale Verepniging nqoit gewekt.
De voorzitter, jhr. De Ranitz, merkte op, dat Ji'ij al
zooyeel wïalen als leek de vergaderingen van den raad
van bestuur bijgewoond pp herstellingsoorden bezocht
heeft, doch niet kan toestemmen, dat hij g]s leek den
indruk gekregen heeft, als door dr. Hamaker bedoeld,
De leek heeft een heilzame vrees gekregen, doch be
hoeft. niet beangstigd te worden.
Een der aanwezigen wilde, dat de Centrale Vereeni
ging* aangaf, waar ontsmettingsmateriaal te krijgen is
en hoe ontsmet moet worden.
Opgemerkt werd, dat deze zaak meer lag op den
weg der plaatselijke vereenigingen.
INTERNATIONALE UITGEVEPSC'ONGRES.
Op hel internationale uitgeverscongres, dat yap 1§
tot 22 Juli te Amsterdam zal gehouden worden, zullen
de volgende landen vertegenwoordigd zijn: België,
Denemarken, Duitschland, Frankrijk, Engeland, Hon
garije, Italië, Noorwegen, Oostenrijk, Rusland, Spanje,
Zweden, Zwitserland, Noord-Amerika en Nederland,
HET ONTSLAG Dr. DE GELDER.
In de gistermiddag gehouden Amstersche Raadsver
gadering werd naar aanleiding van het voorstel van
de Raadsleden Vliegen, Gulden en Wibaut, om burg.
en weth. uit te noodigen. het eervol ontslag van dr.
de Gelder op te schorten tot de Raad zich heeft uit
gesproken over de uitkomsten van het naar aanleiding
daarvan door een raadscommissie ingesteld onderzoek
en hem tot dat tijdstip zijn jaarwedde toe t« kennen,
een uitgebreide discussie gevoerd,
Het slot was, dat de heer Vliegen bovengenoemd
voorstel introk ten gunste van een voorstel van den
heer Serrurier, om dr. de Gelder gedurende den tijd,
dat het onderzoek loopende is, een vergoeding toe te
kennen overeenkomstig het salaris, hetwelk doorhem
het laatst werd genoten.
Dit voorstel werd aangenomen met 21 tegen 17
stemmen.
KORTE BERICHTEN.
Twee meisjes, 17 en 20 jaar oud, dochters van
de heeren M. en B, te Meppel, werden Dinsdagavond
vermist. Haar hoeden werden later in een boschje aan
de Hoogeveensche vaart teruggevonden ep uit de vaart
werden de lijken opgehaald.
De commissaris van politie te Haarlem geeft
kennis, dat sedert 26 Juni een aangeteekende brief
met witte enveloppe wordt vermist, geadresseerd aan
de wed. Tjeenk Co., Amsterdam. De aangegeven
waarde bedraagt f 500.
Ged. Staten van Gelderland willen f 10.000 sub
sidie verleenen aan de restauratie van het kasteel
Doorwerth, mits het Rijk een minstens even groot be
drag verleene.
Wegens westelijke storm kon de zeilwedstrijd,
die hier gisteren op zee te Harlingen zou worden ge
houden, niet doorgaan: alle feestelijkheden zijn uit
gesteld.
Uit Aurich, in Oost-Friesland, is gevlucht, wel
licht naar Nederland, de kassier der Electrische Cen
trale Wiesmoor te Aurich, die een bedrag van 12,000
mark aan goud geld meegenomen heeft.
Gisterochtend 11 uur, juist toen het trouwen op
het stadhuis te Haarlem was afgeloopen, had een
botsing plaats tusschen een équipage van mevrouw
Onderwater, het koetsje van dr. Goedkoop en een
trouwrijtuig.
De koetsier van mevr. v. O. kwam onder het
rijtuig en werd hevig aan de ruggestreng gewond.
Het zoontje van een tandarts uit Rotterdam, dat
vermist werd, is verdronken. Zijn lijkje is gisteren
opgehaald.
- Dinsdagavond meldde zich bij de politie aan een
goudsmid, woonachtig in de 2e Oosterparkstraat te
Amsterdam met de mededeeling verduistering van
gouden en zilveren sieraden te hebben gepleegd,
Door pastoor Schel, uit Sint-Jansteen, is ander
maal een klacht ingediend tegen notaris van Dalsum,
te Hulst, wegens het uitgeven van een stuk, van be-
ieedigenden aard.
GAAT DAT ZOO.
Sinds het laatst van April toevend! in de nabijheid
van het luxueuze gebouwen-complex Duin en Bosch,
het provinciaal krankzinnigengesticht, welks glanzend-
roode daken en sierlijke torentjes schilderachtig boven
het prachtige groene geboomte uitsteken, hebben wij
dikwijls gelegenheid gehad dingen waar te nemen, die
op ons een min-aangenamen indruk moesten maken.
In de eersteplaats valt het dadelijk op welk een
uiterlijke weelde deze grootsche inrichting in hare
kostbare en kostelijke omgeving met heerlijke duin
partijen, wei-onderhouden grasvlakken, breede lanen,
hoog opschietend geboomte en rijken plantengroei ten
toon spreidt.
Juist in de dagen, waarin men leest, hoe de Ned.
Journalistenkring totnogtoe onbekroonde moeite aan
went om een herstellingsoord' op te richten in een
bosch- en duinrijke streek, juist in een tijd, waarin
zoovele werkers met hand of met hoofd, die dag aan-
dag zich uitsloven, mistroostig zijn, omdat ze de tot
herstel of verkwikking zoo hoog noodige paar weekjes
niet buiten kunnen doorbrengen, doet het vreemd! aan,
wanneer men dagelijks voor zich ziet een paviljoenen
complex, dat het duurste rustoord tot eere zou strek
ken en door de overheid gebouwd is voor menschen,
die wel is waar in deerniswaardigen toestand verkee-
ren, maar onder wie ook, om de Genestet te varieeren,
heel wat offers der zonde en der misdaad zijn veree-
riigd,
De wet tot regeling van het Staatstoezicht op
Krankzinnigen schrijft voor „een ruime, gezond gele
gen woning, met voldoende gelegenheid tot beweging
in de open lucht" maar overschrijdt hetgeen men te
Castricum heeft gebouwd niet al te zeer de perken
van het geëischte?
Bovendien is het hier een streek, waar hard ge
werkt wordt, van den vroegen morgen (twee uur te
genwoordig) tot den avond (ruim negen uur.) Moet
het voor zulke zwoegers niet hitter zijn om aan te
zien, wanneer ze bijna dagelijks goedgevoede verpleeg
den aanschouwen, die vroplijk ep opgewekt langs de
wegen wandelingetjes maken, dikwijls zelfs met een
sigaartje in den mond? En hoe moeten ze gestemd
zijn, als ze zulk een verpleegde hooren zeggen (histo
risch) „Wij hebben het maar best, de vlijtigste arbei
der woont in een klein huisje, wij brengen het met
nietsdoen tot een kasteel.
Wij hebben die wandelende groepen dikwijls nage
staard en telkens weer werden we getroffen, door de
wanverhouding tusschen de groep en haar bewaking.
Tien, twaalf mannen, waaronder boomer; van kerels,
liefst met geweldige knuppels in de hand, soms ze
zelf snijdend, zoodat ze in het bezit van een me» zijn,
wandelen onder geleide van een of twee verple
gers, in den regel lichamelijk niet krachtig' ontwikkeld
en weinig den indruk makend van geestelijk overwicht
op de patiënten te bezitten, of zelfs van een of twee
verpleegsters, vaak niet gerecruteerd uit dat deel der
bevolking, waaruit men het liefst personen met een
dergelijke taak belast, zou zien voortkomen wan
neer wij zeggen dat wij uit den mond van een der ver
plegers opvingen, dat iemand „stapel mesjogge'' was
geworden, dan zal het duidelijk genoeg zijn wat we
bedoelen.
Herhaaldelijk echter hebben we patiënten met fami
lieleden, dus feitelijk heelemaal zonder geleide zien
loopen en zelfs wel in eqn herberg zien staan, yuar ze,
naar wij uit alleszins betrouwbare bron vernamen,,,,
biei't j e s dronken
Dikwijls hebben we gedacht hoe groot het ge
vaar moest zijn, waaraan de verplegers of verpleeg
sters op een gegeven oogenblik konden worden bloot
gesteld, indien eenige van die met stokken of met
messen gewapenden, hetzij dan. al of niet toereken
baar, kwaad wilden. Ook aan de sehoone gelegenheid
om, desnoods en masse weg te loopen men kan
bezwaarlijk onder zulke omstandigheden van ontvluch
ten spreken. En dan dachten we aan het gevaar,
dat er voor de menschen in de omgeving viel te duch
ten. Men vergete niet, dat de weg naar Duin en
Bosch voor velen, die daar zoo goed als frank en
vrij rondwandelen, is gegaan doop het huis yan bewa
ring', de rechtzaaj, de gevangenis, daf het jiier soms
hoogst gevaarlijke misdadigers betreft, die zoo ze niet
ontoerekenbaar waren verklaard, of hier in observatie
waren geplaatst, in de gevangenis zouden worden op
gesloten, achter breede grachten, /ware grendels, hoo-
ge muren, zoo pijnlijk mogelijk zouden worden be
waakt, om elke aanraking met de samenleving te ver
mijden, die onder bijzondere omstandigheden bezoek
zouden mogen ontvangen.... en in Castricum laat
men sommige verpleegden 's Zondags zelfs in gewone
klecren ropdwandelen
Ernstig mag gevraagd worden wat er onder deze
omstandigheden terecht komt yan plaatsing' onder
verzekerd toezicht in het belang der openbare
orde of ter voorkoming' yan ongelukken.
Dat dje .omstandigheden, hierboven geschetst, juist
zijn weergegeven, daarvoor staan wij in. Maar ook
mag gevraagd worden, of deze inethodp in overeen
stemming' is met de zware verantwoordelijkheid, wélke
aan de directie is opgelegd. Het is ons natuurlijk al
lerminst te doen om een blaam te werpen op den psy
chiater van naam, die aan het hoofd van het gesticht
is geplaatst. Wij willen gaarne aannemen, dat deze
methode voor de verpleegden het beste is. Doch ge
heel iets anders js het, of die methode ook het beste
is voor de norjnalp menschen in de omgeving, voor de
gemeenschap, of zij voor hen ook gevaar oplevert
over aesthetische gronden, over den onsmakejijkenaan
blik die zoo'n groep vrouwelijke verpleegden oplevert,
wenschen we thans niet te spreken.
Wat is, scherp gesteld, de kwestie? Ik, belas
tingbetalende burger, draag ep toe bij, d&t
de menschen worden verpleegd. Ik kan niet verhinde
ren, dat die verpleging kostbaarder is, dap ik geoor
loofd vind. Wel echter mag ik eischen dat dje verple
ging niet van dien aard is, dat zij mijn eigendom, mijn
leven kan bedreigen.
En nu hebben wij de overtuiging- dat die bedreiging
over dag bestaat. Hare hoe grootheid kunnen wij niet
bepalen, maar zij is gebaseerd op hetgeen wij zelf
waarnamen vandaar dat wij zwijgen over het geval-
Wülem Roos, dat intusschen de vraag wettigt of het
toezicht in het gesticht wel zóó is, als men
zou wenschen. Men zal misschien zeggen, dat het ge
vaar tot dusverre niet ia gebleken - dpch daaruit
volgt allerminst dat het niet bestaat. In dit verbapd
mogen wij wel even herinneren aan wat graaf Fink v.
FinkensteinSchöuberg onlangs in het Pruisische
Heerenhuis, toen het oyer het krankzinnigenwezen
daar aan de orde was:
Nagekomen Advertentie.
ALKMAAR.
PURMEREND.
