DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 160
Honderd en twaalfde {aargang.
1910
MAANDAG
11 JULI
Uit Hof- en Hoofdstad.
De Ambachtsschool
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
ALRMAARSCHE COURANT
HINDERWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis, dat zij bij be
sluit van heden onder voorwaarden vergunning- heb
ben verleend aan: K. BESSE aldaar, tot het oprichten
van een vleeschrookerij en een vetsmelterij ini het per
ceel Spoorstraat, wijk E. No. ten kadaster bekend
in Sectie C No. 2186.
Alkmaar, 7 Juli 1910.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
ALKMAAR, 11 Juli.
Engelands Koning heeft zich in de afgeloopen week
nog eens op zeer sympathieke wijze uitgelaten over
zijn taak en hoe hij die denkt te vervullen. Er werden
hem verschillende adressen aangeboden en in antwoord
daarop zeide hij o.m., dat hij het voorbeeld' van zijn va
der „als een grondwettelijk vorst van een vredelievend
kening- en keizerrijk zou volgen." Het was zijn
wonsoh, zooveel in zijn vermogen was, zijn vaders
voetstappen te drukken ter bevordering van den vrede
en de eendracht tusschen de volkeren. V :orts zeide hij
„De grondvesten van nationalen roem berusten in
de gezinnen van het volk. Zij zullen ongeschokt blijven
alleen zoolang het gezinsleven van ons ras en volk
krachtig, eenvoudig en rein is." Moge de Kerk (dit
werd! aan een afvaardiging uit de Kerk van Engeland
gezegd) „in haar heilige roeping voorspoed hebben,
moge haar prediking meer en meer saamgeweven wor
den met het ware leven en de ware gevoelens van het
.volk."
In het Lagerhuis waar door de desbetreffende
commissie wordt aanbevolen 's konings toelage van
7.452.000 te brengen op 7608.000 heeftministerLloyd
George het tegenwoordig hardi te verantwoorden met
zijn begrooting. Verschillende sprekers vielen hem
heftig aan. De minister verdedigt zich echter en zijn
tot dusverre gevolgde taktiek komt neer op het tel
kens aantoonen, dat zijn unionistische voorganger de
zaken volstrekt niet beter heeft gedaan.
Keizer Wilhelm dobbert aan boord van de Hohenzol-
lern voor de kust van Noorwegen, zijn rijkskanselier
v. Bethmann Hollweg legt bezoeken af aan Duitsche
hoven en de Duitsche pers houdt zich nog steeds druk
bezig met de vraag, wat men van de wijzigingen in de
ministeries heeft te denken. Nieuwe stof tot schrijven
bood het ontslag, dat door den erfprins Ernst Hohen-
lohe Langenburg, kort genaamd! Erni is gevraagd als
tweede ondervoorzitter van den rijksdag. Hij is een
conservatief, maar gekant -tegen het centrum. Inder-
fc,
Wij laten hier thans1 de bijlage van B. en W. vol
gen, waaraan wij Zaterdag reeds de conclusie ontleen
den.
In de bijlage tot het raadsverslag no. 20 hebben wij
doen opnemen het bij uwe vergadering ontvangen
adres d.d. 15 Maart 1.1., van het bestuur der Vereeni
ging „de Ambachtsschool' voor Alkmaar en Omstre
ken," inzake het oprichten van een nieuw gebouw voor
Ambachtsschool, Burgerayondschool, Avondschool
voor handwerkslieden en Handelsavondcursus, waarbij
wij mededeelden, dat ons praeadvies eerlang zou vol
gen.
Aan deze laatste toezegging gevolg gevende, hebben
wij de eer te berichten, dat wij met groote belangstel
ling van bedoeld adres hebben kennisgenomen en dat
wij ons in het algemeen met den inhoud daarvan kun
nen vereenigen.
Inderdaad is verruiming van' de Realiteiten, waarin
het onderwijs aan de leerlingen der genoemde scholen
gegeven wordt, dringend! noodig en het is alleszins be
grijpelijk, dat de Rijksregeering met een toestand als
de tegenwoordige, ingevolge welken vele leerlingen
buiten het schoolgebouw, feitelijk onttrokken aan het
toezicht van den directeur, onderwijs ontvangen, op
den duur geen genoegen kan nemen. De bewering van
den adressant is dan ook, naar onze meening, in gee-
nendeele overdreven, dat- halve maatregelen hier niet
kunnen baten, doch dat deze moeten zijn afdoende en
van zeer ingrijpenden aard.
Intussehen kunnen wij ons niet vereenigen met de
plaats, waar het bestuur der adresseerende Vereeni-
ging zich voorstelt de school te stichten. Het terrein
aan de Egmonderstraat achten wij niet de meest aan
gewezen plaats voor eene zoo dicht bevolkte school,
als waarvan hier sprake is. Het heeft een zeer onre-
gelmatigen vorm, en biedt geene gelegenheid tot uit
breiding naar gelang' der behoefte. Men heeft het ge
bouw moeten ontwerpen naar deni vorm van het ter-
rem, wat onzes inziens niet dan noodgedrongen be
hoort te geschieden. Dat dit terrein onmiddellijk
grenst aan de IPoevervaart, is naar wij meenen in
derdaad niet zoo een groot voordeel. Gold het hier een
fabriek, voor welke veel koopmansgoederen gelost en
geladen moesten worden, wij zouden daarover anders
denken. Voor de-betrekkelijk geringe hoeveelheden ma
terialen, bij het onderwijs benoodigd, is de nabijheid
van dit water geen volstrekt vereischte. Maar wij
hebben vooral bezwaar tegen deze plaats, niet slechts
om liet bouwterrein zelf, dat zich minder eigenaardig
leent voor een groote school, van welker leerlingen de
bewoners van de aldaar te stichten', woningen wel eens
veel overlast zonden kunnen ondervinden, doch boven-
tijd nam hij zijn benoeming aan, omdat hij hoopte daf
de verzoening tusschen de partijen van het conserva-
tief-liberale blok nog" mogelijk zou zijn. Zijn ontslag-
nemen heeft hij thans aldus gemotiveerd
„Intussehen hebben de gebeurtenissen bij een aan
tal tusschentijdsche verkiezingen voor den Rijksdag,
en de kort geleden gepubliceerde verklaring van het
officieele orgaan der nationaal-liberale partij.een aan
zienlijke verergering van de oneenigheid tusschen de
vroegere blokpartijen aan den, dag gebracht. De bij het
begin der Rijksdagzitting nog gerechtvaardigde po
ging, waardoor de mogelijkheid van een toenadering
nog open blijven zou, is nutteloos geworden, en daar
mede de reden voor mijn toenmalig intreden in het
presidium vervallen."
„Geloofde ik in deze ontwikkeling der dingen op
zichzelf nog geen dwingendten grond! te moeten zien
tot het nederleggen van het eenmaal aangenomen
ambt, zoo kwam bij mij daarentegen, naar aanleiding
van den inhoud en de uitwerking der Borromaeus-en-
cycliek de vraag op, of onder den nu ontstanen toe
stand mijn lidlnaatschap van een presidium, zooals het
zich voordoet door de politieke partijverbinding van
zijn bestanddeelen, nog overeen te brengen is met de
beginselen, die mij tot nog toe in het openbare leven
geleid hebben."
1 De vraag is ontkennend! beantwoord, de prins is
gegaan, en in de pers spreekt, men over den onaange
namer: politieleen toestand, die telkens duidelijker aan
den dag komt.
In Spanje heerscht een groote politieke bedrijvigheid.
Men heeft er den strijd! tegen het clericalisme, de Ma-
rokkaansche kwestie en het optreden der socialisten en
anarchisten. Zondag werden er in verschillende groo
te Spaansche steden betoogingen gehouden, en er had
den deze week oproerige kamerzittingen plaats. Men
was zelfs bijna handgemeen geraakt toen de afgevaar
digde Pablo Iglesias de methode der anarchisten van
de daad tegen den oud-premier Maura aanbeval. Daar
kwam bij, dat de afgevaardigde Sohiano den oud-mi
nister van biimenlandsche zaken Lacierva persoonlijk
verantwoordelijk stelde voor „den moord op Ferrer."
De heer Lacierva heeft op die beschuldiging geant
woord. Hij sprak lang over de gebeurtenissen te Bar
celona, en kwam tot de slotsom, dat de regeering geen
andere maatregerelen had kunnen nemen1 tot onder
drukking der troebelen.
Het Vatikaan schijnt tot toegeven bereid. De Osser-
vatore Romano althans zegt, dat de Curie niet onbuig-
al wegens de nabijheid van den Hout. Reeds nu ver-
eischt de Hout een bijzonder politietoezicht. Werd1 ter
plaatse de hier bedoelde school gevestigd', dan zou,
naar wij meenen, het politiekorps aanmerkelijk moeten
worden uitgebreid.
Wij zouden dan ook de voorkeur geven aan het aan
j de gemeente toebehoorende terrein tusschen de Hoorn-
j sche vaarten. Wij leggen hierbij over een schetskaar-
j tje van bedoeld terrein, waarop de plaats is aangege
ven, waarop de nieuwe school is, gedacht. Gelijk U
daaruit zal blijken, zou zij komen met het front naar
den weg gekeerd en met dezen weg verbonden door een
brug van monierwerk. Bedoeld terrein is breed! 80 en
diep 58 M. en heeft alzoo eene oppervlakte van 4620
M2. De brug zou worden 6 M. breed, met eene door
vaart eveneens van 6 M.
Het geheele terrein tusschen de Hoornsche: vaarten
is 5.26.43 hektaren groot en heeft, met inbegrip van-
hetgeen daarop reeds is verwerkt, een bedrag van
41054.49 gekost, dat isi 0.78 per M2. Het voor het
te stichten gebouw bestemde stuk grond ligt op gemid
deld 0.30 M. A.P. Het ophoogen tot 0.80 M. -f- A.P.
zou pl. m. 5000 kosten. Het maken der bovenbedoel
de brug met eenig bijkomend' werk aan lage tafel-
schoeiïng wordt op 3000 geschat. Het beschikbaar te
stellen terrein' op 4700 M2. stellende, zou de grond,
geschikt om daarop te bouwen en aan den weg* verbon
den door een behoorlijke brug, kunnen worden afge
staan voor f 0.78 -(- saoo/^gQ f 2.48, in ronde som
van f 2.50 per M2.
Rekent men, dat de adressant een' terrein denkt
noodig te hebben van 4691 M2, waarvoor per M2. 5.
zou moeten worden betaald, zoodat alleen voor grond
een bedrag* van 23455 zou moeten worden uitgege
ven, terwijl de gemeente in de gelegenheid is een
alleszins voldoend! terrein, groot 4700 M2. a 2.50, dus
voor een bedrag van 11750.beschikbaar te stellen,
dan is het duidelijk, dat op dezen post een bedrag van
11705.kan worden bezuinigd.
Indien men van meening mocht zijn, dat bedoeld
gemeente-terrein minder geschikt zou mogen worden
geacht in verband met het feit, dat de meeste leerlin
gen de^ Friesche brug moeten passeeren om de school
te bereiken, dan mogen wij daartegenover stellen, dat
dergelijke omstandigheden zich in talrijke gemeenten
eveneens voordoen. Ook te Leiden kan de Ambachts
school niet worden bereikt zonder dat de leerlingen
eene brug moeten overgaan, welke over een veel druk
ker bevaren water is gelegd! dan het Noord-HoUandsch
Kanaal alhier. Toch deelden B. en W. van Leiden, hij
hun schrijven van 3 Mei 1.1. no. 101/55 aan ons college
mede, dat blijkens ingekomen bericht van den Direc
teur der school het onderwijs nagenoeg geen hinder
ondervindt van de in de nabijheid) der school aamvezi-
zaam is jegens Spanje, en somt verschillende conces
sies op. o.a. beperking* en belastingheffing van kloos
ters, zoodat Spanje, in het oog* van het blad, niet cor
rect en niet rechtvaardig handelde, wanneer het op
eigen handje en zonder overeenstemming met het Va
tikaan maatregelen tegen de geestelijke orden nam.
De Kreta-kwestie vroeg de aandacht. De minister
president heeft een schijuvergaderinkje van de Kre
tenzer Kamer laten houden. Van de 114 christelijke le
den zijn er 59 opgekomen, van wie er 55 stemden voor
toelating van Mohammedanen, waarna de Kamer voor
vier maanden naar huis gezonden werd. Dit is althans
een stapje tot den vrede. Intussehen hebben de Turk-
sche en Grieksche diplomaten volop werk.
De Porte heeft n.l. haar gezanten bij de bescher
mende mogendheden opgedragen, te protesteeren te
gen de inmenging van den Koning- van Griekenland
en de Grieksche regeering in de binnenlandsche aan
gelegenheden van Turkije, daar dezen den Kretenzers
hadden opgedragen toe te geven aan de wenschen der
mogendheden.
De mogendheden zijn evenwel klaar tot handelend
optreden, en kunnen elk oogenblik troepen aan wal
brengen.
Veel besproken werd deze week ook Amerika. Bij
eenboks-wedstrijd om het wereld-kampioenschap won
de neger Johnson het van den blanken strijder Jef
fries. Het ging zeer barbaarsch bij den wedstrijd toe,
en tenslotte gaf hij aanleiding tot een uitbarsting van
den haat tusschen negers en blanken in verschillende
steden, waarbij aan weerszij slachtoffers vielen.
Begonnen met een feit, dat sprak van eendracht en
vrede, moeten we dus heden besluiten met te schrijven
over tweedracht en haat. Men ziet het de uitersten
raken elkaar. Vooral in de politiek!
Politicus, in de Opr. LIaarl. Ct. nog eens terug ko
mende op de zaak-van Ileeckeren Keil schrijft o.a.
Wanneer de tegenstaander des ministers van Bui-
tenland'siche Zaken een man geweest ware, die het
woord beheerschtwj© iets eigen is van tact, van de-
bats-handigheid; van de gave om met woorden, welke
op zichzelf veel minder zeggen dan de schrandere toe
hoorder er uit kan distilleeren, ja, dan zou zulk
een de Kamer hebben gered uit de „impasse," waarin
zij geraakt was. Vrees voor den leider," angst voor
eigen reputatie; zucht om interessant te blijven; be
grijpelijke woede over gedupeerd-worden, de treurige
en belachelijke rol van zondebokje te moeten spelen;
ook wel: het besef dat toch „au fond," juist is bet-
ge brug. Ten overvloede hebben wij doen nagaan hoe
veel malen de Friesche. brug gedurende ééne maand
(van 2 Mei4Juni) is geopend1 geworden tusschen
8'74 en 9 uur in den voormiddag en tusschen l1/4 en
IV2 uur in den namiddag. Dit geschiedde 23 malen
in één maand tijds, waaruit dhs duidelijk blijkt, dat
deze brug ook hier nagenoeg geen hinder voor de
school zal veroorzaken.
De Inspecteur M.O., de heer de Groot, over dit ter
rein geraadpleegd, hoewel persoonlijk de voorkeur ge
vende aan het terrein van de Bouwmaatschappij
„Westerweg," directeur de heer A. de Vries, voelde
voor de dezerzijds geopperde bezwaren tegen de nabij
heid van den Llout en was van meening, dat op de
keuze van het terrein de zaak niet zou mogen afstui
ten, zoodat hij, des noodig geacht, ook het terrein
tusschen de Hoornsche vaarten zou goedkeuren, v
Op dat terrein zou dan ook voor het te stichten
gebouw de Li vorm kunnen worden gekozen, aan wel
ken door den Inspecteur de voorkeur wordt gegeven in
verband met het feit, dat een gebouw van dergelijken
vorm beter voor eventueel© uitbreiding vatbaar is.
Indien men dan ook het bezwaar van een groote
school in de nabijheid van den Hout niet zoo zwaar
zou willen laten wegen als1 ons college meent- dat noo
dig is, dan zouden wij ons scharen aan de zijde van
den Inspecteur en aan liet land aan den Westerweg
(directeur A. de Vlies) de voorkeur geven boven dat,
't welk de adressant heeft gemeend' te moeten kiezen.
Doch zooals wij reeds zeiden komt naar onze meening,
in de eerste plaats het terrein aan den Frieschen weg
in aanmerking, het kiezen van hetwelk tevens eene
niet onbelangrijke besparing zou opleveren.
Wat het plan van het gebouw aangaat, wij Vmogen
onze teleurstelling niet- verbergen over het feit, dat
het opmaken daarvan is opgedragen aan een architect
te Hilversum, van meening" als wij zijn, dat in eigen
kring onzer gemeente krachten worden gevonden, wel
ke voor een dergelijken arbeid alleszins berekend zijn.
Het- is dan ook ons voornemen bij aanneming van
ons voorstel met het bestuur der Ambachtsschool in
overleg te treden omtrent het doen opmaken van een
nieuw plan door een stadgenoot, gesteund door de er
varing van den directeur der school, die trouwens ook
in het aangeboden bouwplan in niet geringe mate de
hand heeft gehad.
Deden wij reeds opmerken, dat door den Inspecteur
M.O. de vorm wordt aanbevolen, wij gaan niet dat
denkbeeld geheel accoord. Wordt een vrij terrein ge
kozen, dan zal een nieuw plan noodig zijn.
Ten aanzien der. op te nemen gelden zouden wij het
weiisehelijk achten, dat dit door de gemeente geschie
de. De gemeente zal ongetwijfeld goedkooper geld
kunnen leenen dan het bestuur der Ambachtsschool.
geen hij aanduidde, hetzij dan met of zonder „brief";
dit alles zal den heer Van Heeekeren door 't brein,
door het gemoed hebben gespookt.
1 Maar hij was gelijk een ontredderd vaartuig, prijs
gegeven aan de wilde golven. Hij wist zelf niet
hoe en wat te doen. Had tot dusver anderen eigenlijk
laten begaan, zich vergenoegend met het besef dat hij
toch ten slotte eigenaar vani den „mysterieusen schat"
wasvan de sleutels waarmee de grot der geheimenis-
se kon worden ontsloten, als de tooverdeur op hare
j scharnieren zou hebben gekraakt.... Er was in de
Eerste Kamer angst voor één woordje te veel. Men
zag uit, met hunkerend verlangen, naar den gids om
uit het doolhof te raken, waarin men nu al zóó lang
j rond zoekt, zonder den uitweg te vinden.
Uitstel?.De gedachte was afschrikwekkend. Do
minister had verklaard, dat het „in strijd! met 's lands
belang" was1.
De heer Van Weideren Rengers had! op de hem
eigen kalm-bedachtzame, déf tig-secure manier.... op
den toon van man, wiens carrière voor 't grootste deel
valt 111 de Kamer, Tweede of Eerste, van het Parle
ment nog de statige „allures" had, welke de Senaat
wist te bewaren. Baron Rengers was óók, bij nader
inzien, voor uitstel teruggedeinsd.
De. coalitie-band was niet sterk genoeg om tegen
over den anti-revolutionair v. Heeekeren „complaisan
ce" te gebruiken, niet krachtig genoeg voor de Katho
lieke senatoren. De gelegenheid1 om dr. Kuypers, oud-
vertrouweling op deze, voor het coalitie-cement mis
schien niet direct-gevaarlijke wijze een hakje te zet
ten, kwam allicht ook in het spel
Baron Van Heeekeren, hij-zelf; hij, diegansch het
„spel van geheimenis" in' beweging had1 gebracht
zweeg, zweeg halsstarrig na d© stuk of wat woorden,
in futlooze zinnen, waarin hij had! gehandhaafd „elke
sullabe" van zijne „beweringen." Van de kunst van
aanvallen toonde hij nietsi te begrijpenin die van
„zich retireeren" bleek hij evenzeer onbeholpen breke
been. Dat men zulk-een niet heeft weten te weerhou
den, met „staatsgeheimen" kiekeboe te spelen.
Voor arme, brave senatoren zal 't een1 pak van het.
hart zijn geweest, toen de „perkara" eenmaal uit den
v/eg was geruimd. Had de oude Fransen van de Putte
't beleefd!.... Hoe hij een Van Heeekeren de volle
kracht van zijne verontwaardiging had! do,en gevoelen
Welk een half- of heel-uurtje zou de diplomaat-senator
doorleefd hebben onderwijl een Van de Putte, tel
kens met ontzagwekkende pauzetjes, waarin hij op de
„groene tafel" door zijn in hoorn gevatte brilleglazen
strengen-blik vestigde, -zijn rede uitsprak „onder
streept" door tikjes op tafel, met de knokels der rech
terhand.... maar, zei een veteraan! in parlements-
wereld me nog kort geleden de senaat, van toen is
weg, verdwenen, en de „hooge vergadering," welke in
zijne plaats kwam, moest weemoed! wekken bij het den
ken aan dat vroegere.
Een zeer belangrijke voordracht van B. en W. is
verschenen ten aanzien van bovengenoemd' onder
werp. We kom'en uitvoeriger op deze bijlage en een
daaraan toegevoegd schrijven van den inspecteur van
het middelbaar onderwijs, den heer H. J. de Groot te
rug. Voor heden moeten we echter volstaan, met de
conclusies van B. en W.
Wij hebben de eer uwer vergadering voor te stellen
te besluiten:
aan het Bestuur der Vereeniging „de Ambachts
school voor Alkmaar en omstreken," als beschikking op
zijn adres d.d. 15 Maart 1.1. te berichten:
dat de gemeente Alkmaar bereid! is bedoeld! bestuur
in staat te stellen een nieuw schoolgebouw te stichten
op een terrein tusschen de Hoornsche vaarten, volgens
een nader te ontwerpen plan eni daartoe eene annUï-
teitsleening aan te gaan, af te lossen binnen een na
der te bepalen aantal jaren/ in welke leening tevens
zal begrepen zijn eene som vani 4000 voor noodiakes
lijke aanvulling der schoolmeubelen, onder de navol
gende en overigens onder de nader door B. en W. te
formeeren voorwaarden en bepalingen:
a. Het bestuur der school moet vooraf aan Burge
meester en Wethouders doen blijken, dat de door de
Vereeniging thans genoten Rijkssubsidie is verhoogd
met eene som van 7138 en alzoo gesteld op 21073
en de Provinciale subsidie met eene som van 1000.
b. De Raad verklaart zich in beginsel bereid! de ge
meentelijke subsidie aan de Vereeniging, bedragende
4200, te verhoogen met 4118 of zooveel minder als
na dc vaststelling van de eindrekening van den bouw
zal blijken noodig te zijn.
c. Het bestuur der school verbindt zich jaarlijks
aan de gemeente te betalen de annuïteit van de te
sluiten geldleening, tot een bedrag* van ten hoogste
11637.50.
d. De school worde ontworpen, aanbesteed, gegund,
voltooid en opgeleverd ten genoegen van Burgemees
ter en Wethouders en van het Bestuur der school.
e. Voor de gemeente zullen in het te stichten ge
bouw steeds 17 leer- en teekenlokalen, benevens een
jassenkamer, ten genoegen van Burgemeester en Wet
houders, beschikbaar zijn en blijven voor het onderwijs
aan de leerlingen van de Burgeravondschool, de
Avondschool voor handwerkslieden en den Handels
avondcursus.
f. I11 de statuten der Vereeniging worde, met Ko
ninklijke goedkeuring, de navolgende bepaling opge
nomen
„De Vereeniging zal hare vaste goederen niet mo
gen vervreemden, verpanden of bezwaren dan met toe
stemming van den Raad! der gemeente Alkmaar.
Zij zal in dit artikel geene verandering mogen ma
ken. dan met toestemming van dien Gemeenteraad en
na Koninklijke goedkeuring."
(Wordt vervolgd!
