DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
E
No )7|# Honderd cn twaaf de Jaargang. 1910
ZATERDAG
23 JULI
Een verkeerde we^.
BINDEN i Aal».
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel 10,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
ALRMAARSCHE COURANT
Wie in ons nummer van Dinsdag het verslag gele
zen heeft van de laatste raadsvergadering te Noord-
scharwoude, heeift kennis genomen van een eigenaar
dige kwestie, welke zich in die gemeente voordoet en
van. een niet minder eigenaardige opvatting, welke in
die vergadering werd verkondigd. Hoewel het onze
bedoeling is over die opvatting het een en ander te
zeggen, moeten we tot goed) begrip der zaak wel even
stilstaan bij de kwestie zelf. De raad van de genoem
de gemeente maakte onlangs gebruik van de bevoegd
heid, gegeven in artikel 4 der Drankwet, door te be
sluiten H. M. de Koningin te verzoeken te bepalen dat
er van de 5 vergunningen twee, welke na 1 Mei 1904
waren verleend, zouden worden ingetrokken. Het des
betreffende besluit werd evenwel niet goedgekeurd
door Gedeputeerde Staten, daar bedoeld artikel alleen
dan kon worden toegepast, indien intrekking van alle
drie vergunningen, na 1904 verleend, werd voorge
steld. Men stond dus in den1 gemeenteraad thans
voor de vraag of de 5 vergunningen behouden zouden
bli,jven, dan wel of men 't aantal tot 2 zou terugbren
gen. Voordat op die vraag het antwoord was gegeven,
schreef de redactie der „Nieuwe Langedijker Ct." eên
volksstemming uit, om de meerderjarige ingezetenen
dier gemeente, zoowel mannelijke als vrouwelijke, te
laten beslissen of 5 dan wel 2 vergunningen gewenscht
werden. Zij reikte stemkaarten uit, waarop men
door een wit stipje in een hokje zwart te maken
verklaarde öf voor 5 vergunningen of voor 2 vergun
ningen te zijn. De kaarten zouden „in eert gesloten
voorwerp worden ingezameld." Het resultaat van deze
stemming was nog niet bekend toen de gemeenteraad
Maandag bijeen kwam om in deze kwestie een beslis
sing te nemen. Eenige leden vonden hierin aanlei
ding om verdaging van de behandeling van dit punt
voor te stellen.; een van hen betoogde, dat de local op
tion van Amerika bier zeer goed! in de praktijk kon
worden gebracht, een' ander verklaarde zijn stém te
zullen laten afhangen van; den uitslag der volksstem
ming, Het zijn deze twee uitlatingen, welke wij zoo
verkeerd achten, dat wij meenen goed te doen methaar
eens nader te beschouwen en er meer licht op te doen
vallen, dan in de raadsvergadering is geschied.
In de eerste plaats lijkt het ons niet juist, dat er
gesproken word van local option. Local option toch
is een bij wet toegestane en geregelde stemming',
waardoor opheffing van de drankgelegenheden kan
worden verkregen. In het onderhavige geval betreft
het slechts een particuliere poging, welke ongetwijfeld
goed bedoeld is, maar welke de bij de local option be
staande waarborgen van betrouwbaarheid ten «enen
male m'lst. Hoe wil de organisator uitmaken, dat het
allen ingezetenen waren, die aam de stemming
hebben deelgenomen Hoe, dat zij allen meerder
jarig waren Hoe, dat alle gerechtigden in de
gelegenheid zijn gesteld hun stem uittebrengen en dat
alle n i e t-gerechtigdem zijn buitengesloten? Hoe, dat
er geen ongeoorloofde middelen zijn aangewend, ten
einde, hetzij voor 2, hetzij voor 5 vergunningen, een
kunstmatige gunstige stemming te wekken?
Bij een officiëele door de wet erkende stemming,
bijv. een verkiezing van lid1 voor den gemeenteraad,
heeft men die waarborgen wel. Het is haast niét mo
gelijk, dat niet-ingezetenen of andere niet-gerechtig-
dem aan zulk een stemming deelnemen en mocht dit
ondanks alle voorzorgen toch geschieden, dan kan de
stemming nietig verklaard worden. Wie bij een krach
tens wettelijk voorschrift uitgeschreven stemming
iemand omkoopt, om zijn stem hetzij niet, hetzij op
bepaalde wijze uit te brengen, wordt gestraft, terwijl
er in de artikelen 125 en volgende van liet Wetboek
van strafrecht tal van andere misdrijven, welke bij
stemmingen kunnen worden gepleegd, strafbaar ge
steld zijn. De wetgever omringt dus de stemmingen
met. waarborgen, om aan den uitslag het karakter van
de grootst mogelijke betrouwbaarheid en eerlijkheid te
geven. Een particulier kan, niet beschikkende over
de zelfde middelen, nimmer aan een door hem gehou
den stemming volkomen hetzelfde karakter verschaf
fen.
Dat deze en dergelijke waarborgen geenszins fictief
zijn blijkt reeds uit een in die raadsvergadering* geda
ne mededeeling volgens welke een vorige in die ge
meente gehoudene, dergelijke stemming, waarschijn
lijk heeft gestaan ouder invloed van de kasteleins.
Had de stemming geen verdere strekking, dan te
dienen als practisch reclame-middel voor een goed
streven of als proef ter onderzoek van de vruchtbaar
heid van het afgewerkte propagandaterrein, de geop
perde bezwaren zouden niet de groote beteekenis heb
ben, welke thans er aan moet worden toegekend, nu
het mogelijk is, dat zij door het gedrag van een raads
lid van beslissenden invloed op een officieel, ingrij
pend besluit kan zijn.
Een raadslid, dat zich geheel laat leiden door den
uitslag van een dergelijke stemming, dat a priori zoo
danige stem des volks maakt tot- de stem zijner over
tuiging, handelt o. i. in strijd met ons staatsrecht, in
strijd met. het gemeente-belang en in strijd tnet het
éigen-belang.
Naar ons staatsrecht is aan den Baad de regeling
en het bestuur der gemeente overgelaten. Wat komt
hiervan evenwel terecht, indien 'de raadsleden zich
louter laten leiden door de meerderheid der bevolking?
Dat het bestier der gemeente wordt verplaatst naar
een plek, waar zij, ook volgens ons staatsrecht, niet
thuis hoort.
Ook het gemeentebelang wordt door een dergelijke
opvatting niet gediend.
Er is geen enkele reden om aan te nemen, dat de
beslissing beter wordt, naarmate het aantal beslissen
de personen grooter is. Wij zijn, zelfs in dezen tijd
van de magische kracht van het getal, van oordeel, dat
de beslissing van allen grooter kans loopt te geschie
den onder voorbijgaande indrukken en op tegen het
algemeen belang gerichte gronden, dan wanneer zij
liet werk is van enkelen, die, zooals raadsle
den, individueel verantwoordelijk gesteld kunnen wor
den van hun doen en laten. De wetgever heeft duide
lijk het groote belang van dezen factor voor de ge
meente ingezien-, toen hij hoofdelijke stemming en
openbare beraadslaging eischte. Eindelijk zal wanneer
met een dergelijke stemming een officieel resultaat
wordt verkregen, dit een aansporing zijn om haar in
den vervolge, wanneer er andere zaken aan de orde
zijn, te herhalen; dat vele van die stemmingen op
den duur de oneenigheid onder de burgers zal doen
toenemen, is niet aan twijfel onderhevig.
Wie zich als raadslid alleen laat leiden door de on
gemotiveerde uitspraak van de meerderheid der be
volking' handelt in strijd met zijn eigen belang. Hij
laadt immers den schijn op zich, dat hij de op hem
rustende verantwoordelijkheid van zich afschuift en
de massa aansprakelijk stelt vator de door hem uitge
brachte stem, of dat hij, door de meerderheid in het
gevlei te komen, zijn eigen opinie aan zijn mandaat
ten offer brengt. In elk geval geeft hij niet den in
druk, dat hij een onafhankelijk man is, die een zelf
standig oordeel bezit.
Uitdrukkelijk zij ten slotte geconstateerd, dat wij
de vergunningskwestie zelf buiten beschouwing laten
en dat dit artikel werd geschreven op een tijdstip,
waarop de uitslag van de stemming nog niet bekend
was. Of een raadslid zich door den uitslag laat lei
den om voor 5 of voor 2 vergunningen te stemmen,
doet aan ons betoog niets af. Dat hij zich door den
uitslag der stemming laat leiden, hoe deze ook moge
zijn, is wat wij wraken en waartegen wij meenden ern
stig te moeten waarschuwen.
Gemengd nieuw*.
EEN DEAMA.
In de Lombardstraat te 's-Gravenhage is gisteroch
tend een vrouw door twee revolverschoten aan den
hals verwond door een man, met wien zij tot voor kor
ten tijd samenleefde.
De aanleiding' moet zijn, dat de man in het begin
van deze week, tijdens afwezigheid van de vrouw, den
inboedel verkocht en met de opbrengst er van het huis
had verlaten. Toen hij den volgenden dag de vrouw
ontmoette, zeide hij spijt te hebben, dat hij het boeltje
verkocht had, maar zij wilde niets meer van hem we
ten. Hij moet haar toen hébben bedreigd. Aan deze
bedreiging heeft hij gisterochtend gevolg gegeven
door twee schoten op de vrouw te lossen. Hevig bloe
dend zeeg zij ineen, doch kon, geholpen door haar moe
der, die op liet hoeren van schoten kwam toeloopen,
weer opstaan en te voet naar het gemeenteziekenhuis
gaan. Daar bleek, dat de toegebrachte verwonding niet
van levensgevaarlijken aard is. Ook schijnt slechts een
der schoten te hébben geraakt.
De dader, een orgeldraaier, was intusschen gevlucht
naar zijn woning in een hofje in de Lage Nieuwstraat,
waar hij zich voor het hoofd schoot. Hij Werd door
de politie per brancard naar het Ziekenhuis overge
bracht. Daiar bleek, dat de man slechts een weinig be-
i teekenende wonde aan den neus had, daar het schot
niet door het hoofd, doch door den neus was gegaan.
Na in het Ziekenhuis te zijn verbonden, werden d,e
I man en de vrouw door de politie naar het commissari
aat aan de Biviervischmafkt geleid, waar van ,een en
ander proces-verbaal werd opgemaakt.
DE VAN HEECKEBEN-ZAAK.
Het ILbld. ontving het volgende schrijven
Aan de redactie van het „Algemeen
Handelsblad,"
Mijneheeren,
Daar mij ter oore is'gekomen, dat zeer tegen mij
ne bedoeling mijn schrijven van 15 dezer tot ver
keerde gevolgtrekkingen aanleiding heeft gegeven,
zult u mij verplichten mij te vergunnen door tusschen-
komst van uw blad te mogen' verklaren, dat mij is ge
bleken dat de openhaarheid, welke het fragment van
dr. Kuyper's brief heeft gekregen, het gevolg is ge
weest, van een misverstand, waaraan noch baron Van
Heeckeren, noch ik schuld hebben.
Evenzoo, dat de heer Van Heeckeren zich tot geene
onderteekening zijnerzijds van éénige verklaring, die
zijne herbenoeming tot lid der Eerste Kamer zou
hebben kunnen bevorderen, heeft verbonden, gelijk
sommige lezers uit mijn schrijven schijnen te hebben
opgemaakt.
Mijne afkeuring van de wijze van optreden van Ba
ron van Heeckeren, had betrekking op den vorm: Zoo
heb ik o.a. de krachttermen in zijn laatste nota, ten
zeerste betreurd. Men komt met een zacht woord zoo
veel verder. Omtrent den inhoud heb ik mijn oordeel
in de Kamer uitgesproken.
Ik hoop, dat dit korte woord zal mogen dienen om
den verkeerden indrdk weg te nemen, dien mijn boven
genoemd schrijven mocht hebben gemaakt, 'en dank u
mij de gelegenheid daartoe te hebben verleend.
Hoogachtend,
W. HOVY.
20 Juli 1910.
HET I)BAMA TE EIJSWIJK.
Aangezien gisteren de wettelijk gestelde termijn van
14 dagen om van het vonnis 'in hooger beroep te ko
men is verstreken, zonder dat van het recht van appèl
is gebruik gemaakt, heeft jhr. G. v. S. berust in zijne
veroordeeling tot 6 jaren gevangenisstraf wegens hel
dooden van mevrouw W. te Delft, qp haar uitdrukke
lijk en ernstig verlangen.
100.000 VOOB DE OPENBABE BIBLIOTHEEK.
In de gisteren gehouden Botterdamsche Gemeen
teraadsvergadering- zeide de voorzitter, dat hij deze
vergadering kan aanvangen met een heuglijke mede
deeling. Iemand, wiens naam niet bekend gemaakt
mag worden, heeft spreker medegedeeld, dat hij bereid
is, een bijdrage van 100.000 te schenken aan de stich
ting van een openbare bibliotheek in deze gemeente.
De schenker heeft aan deze gift geen voorwaarden
verbonden. Wel heeft hij aan zijn schenking enkele
wenschen vastgeknoopt. In de eerste plaats, dat de
bouw van de gemeente-bibliotheek inderdaad' op on
bekrompen wijze zal geschieden, zoodat een waarlijk
schoon gebouw zal verrijzen en in de tweede plaats
komt het hem niet wenschelijk voor, voor den bouw
een prijsvraag uit te schrijven. Gelijk gezegd, van bei
de wenschen maakt de onbekende gever geen voor
waarden.
Aangezien nog niet tot den bouw is besloten, kon
spreker nog niet voorstellen, dezei belangrijke gift te
aanvaarden. Doch de raad zal spreker wel willen mach
tigen den schenker diepe erkentelijkheid cn wan
waardeering te betuigen voor deze daad, waardoor de
ze blijk heeft, gegeven van bewonderenswaardige liefde
voor het algemeen belang en van oprechten burgerzin.
Een luid applaus weerklonk na deze woorden.
WOEST.
Dezer dagen verscheen in een der Botterdamsche
bladen een bericht, dat door den lezer meer als een
aardigheid werd opgevat dan als ernst, n.l. dat ten
gevolge van de ontdekking te Botterdam van een clan
destiene hondenslac'hterij, de spekslagers de worsfaprij-
zen zouden hebben verhoogd.
De Botterdamsche S r.e k slag er s v e r een i gi n'gafd. van
de Ned. Slagershond, nam het bericht echter als ernst
op en achtte zich er door beleedigd. Zij belegde dan
ook tegen gisteravond een vergadering waarin de on
waarheid van het bericht werd aangetoond, omdat de
worstprijzen reeds den lsten Mei werden verhoogd,
lang vóór dat bericht de wereld werd ingezonden.
Ten slotte werd een motie aangenomen waarin de
vergadering haar verontwaardiging uitspreekt over
bedoeld bericht, onder verklaring dat de prijsverhoo-
ging werd geproclameerd in een algemeene openbare
vergadering van 28 April 1910 en op 2 Mei d.a.v. is
iu werking getreden en dus voor het genoemde bericht
geen gronrl was.
DYNAMIET-AANSLAG.
Gisternacht, tegen den morgen, werden de bewoners
van Schaesberg, bij Heerlen, uit hun slaap gewekt
door een geweldigen knal. Bij zekere Eggerink, hande
laar in koloniale waren, was voor de deur een dyna-
mietpatroon ontploft. De voordeur was geheel verbrij
zeld.
Naar men vermoedt, is de dynamietpatroon iu het
sleutelgat gestoken, op dezelfde wijze, waarop men
verleden jaar de Mariakapel op den Sehaesberger weg
ii} de lucht deed vliegen. De drijfveer van dezen aan
slag is onbekend'. Ook de daders kan men niet aanwij
zen. Wel heeft men van te voren twee personen, dit
tekenen van dronkenschap gaven, in de nabijheid
van het huis gezien.
HET GESCHIL TE ENSCHEDE.
De Twentsche Coöperatie „Tot steun in den strijd"
heeft besloten 200 te storten in de kas van „De
Eendracht." De leden en verbruikers, die bij de uit
sluiting betrokken zijn, ontvangen een halve week
kosteloos brood, hetgeen na eenige weken indien de
uitsluiting dan niet is opgeheven nogmaals zal ge
schieden, totdat de totale steun eene som van 1000
zal bedragen.
De Duitsche Textielbond zond een bedrag van 3000
Mark.
UIT St. PANCRAS.
Vrijdag was het voor de kinderen van de vier laag
ste klassen der openbare lagere school te St. Pancras
feest.
Begunstigd door goed weer werden verschillende
wedstrijden op het schoolplein uitgevoerd en af en toe
werden ze onthaald in de school, met vlaggetjes werd
nog een rondgang door het dorp gemaakt.
Gisteren vergaderde ae Baad dezer Gemeente in
voltallige zitting, er is een vacature.
Na de opening der vergadering werden door de hee-
ren Nobel, Wagenaar en Bakker de geloofsbrieven on
derzocht van het op 10 Mei verkozen lid van den Baad
den heer M. Duif.
Bij monde van den heer Nobel werd gerapporteerd
dat alle stukken in orde waren bevonden.
Waarna tot toelating van den heer M. Duif tot lid
lid van den Baad werd besloten.
Daarna werden de notulen gelezen en goedgekeurd.
Ingekomen was het bericht dat de heer J. Schuit
tot zetter was benoemd.
Bij de kasopname bij den gemeente-ontvanger was
gebleken dat het kassaldo bedroeg 724.09.
Het suppletoir kohier was goedgekeurd van Ged.
State» terug ontvangen.
De bijdrage in de gezondheidscommissie bedroeg
voor deze gemeente 14.77V2-
Bij beschikking van den Minister van Binnenland-
sehe Zaken, was bepaald, dat d'e destijds toegestane af
trék van 240 van het salaris van het hoofd der
school op een vergissing berustte en 100 te veel was
toegestaan, welke som weer terug moest betaald wor
den en voortaan niet meer zal bedragen dan 140.
Yan den Minister van Binnenlandsche Zaken was
ingekomen het bericht, dat voor den woning-bouw was
toegestaan 1296.75, met een eventueel noodige bij
drage van 15.54.
Hierna kwain opnieuw aau de orde een verzoek
schrift van de afdeeling St. Pancras van den Alg.
Ned. Geh. Bond, en wel om van de gémeente eenige
subsidie te mogen ontvangen,
B. en W. stelden voor eenigen steun te verleenen,
door tot wederopzegging toe te staan een jaarlijksche
subsidie van vijf gulden.
De heer Nobel verklaarde nog op het zelfde stand
punt te staan als in 1908, waardeerende het streven
van de geheelonthouding, doch waarneer- men subsidie
verleent hiervoor, dat men dat dan ook zou tnoeten
doen aan andere nuttige instellingen, de nu voorge
stelde vijf gulden kwam den heer Nobel wel wat heel
weinig voor en spreker zou die gebracht willen zien op
tien gulden.
Na eenige bespreking werd door den voorzitter aan
de leden van den Baad gevraagd of het voorstel van
den heer Nobel werd ondersteund en daar door nie
mand ondersteuning werd verleend, kon dit voorstel
niet in behandeling worden genomen, waarna het
voorstel van B. en W. met algemeene stemmen werd
aangenomen.
Yan de handelaren Jb. Krooneniburg, A. Oudes, N.
Timmerman, T. Buys en Jn. Kloosterboer Jr., was
andermaal een verzoekschrift ingekomen om verrui
ming van de openstelling van den telefoondienst en
wel tot openstelling van 8 tot 1 uur 's middags, van
2 tot 3y2 uur 's namiddags en van 6 tot 9 uur
's avonds, werd vroeger zoodanig voorstel niet onder
steund, thans werd na eenige bespreking deze dienst
regeling algemeen goedgevonden.
De verhooging van het salaris van den telefonist,
hetwelk onwillekeurig hiermede verband houdt, zal
worden behandeld hij de eerstvolgende begrooting.
Mocht de nieuwe dienstregeling nog dit jaar worden
ingevoerd, dan werd bepaald dat hierin door -een gra
tificatie zou worden voorzien.
Een besluit was ingekomen van het bestuur van
Geestmerambacht Oosterdij'k en Molengeersen, dat de
aankoop van den gemeen te-akker aan het einde van
den Twuiverweg was aangenomen voor de somma van
550, waarbij de huur dit jaar nog voor de gemeente
is en de lasten vanaf 1 Januari 1911 voor rekening
van de koopers komen.
Er werd besloten tijdelijk dit geld op de boerenleen
bank te plaatsen.
Hierna werd' aangeboden de Gemeente-rekening,
sluitende met e.en batig slot van 812.72. Door den
Baad zal deze rekening in comité worden nagezien.
Nu de Gemeenteverlichting eene aanmerkelijke uit
breiding heeft ondergaan, werd door den Baad een
voorstel van B. en W. aangenomen, om onder de bur
gers aan te besteden, de levering van petroleum, on
derhoud van de verlichting, benevens aansteken der
lantaarns.
In een volgend punt der agenda werd besloten, dat
de goten van de onderwijzers-woning zullen worden
vernieuwd, en het geheele gebouw zal worden geverfd.
Twee dubbeltallen van zetters werden opgemaakt,
namc-lijk eerstens de. hoeren A. KroonenburgJn.
Wagenaar en tweedons d'e heeren D. Kloosterboer
A. Nobel.
Bij de rondvraag viroeg de heer Nobel om het re
glement armvoogdij in de volgende raadsvergadering
te behandelen, daa-r dit nu te laat bij de leden van. den
Baad' was ingekomen om hierover een gegrond oordeel
uit te spreken.
Dit werd toegestaan.
Verder werd door den heer Nobel gewaagd naar de
vorderingen van de in aanbouw zijnde gemeentewo-
ning. Door allerlei omstandigheden had deze bouw
heel wat vertraging ondergaan, maar de voorzitter
hoopte dat de woning nu spoedig' zou afgewerkt zijn.
De mestopbrengst van1 het gemeenteland, nu in huur
bij C. Vader was nu in orde, dè vorige huurder, II.
Wonder, het laatste aan een hoop en opgereden.
Door den heer Nobel werd nog gevraagd of er be
paalde uren békend1 gemaakt waren, waarop de bur
gemeester of secretaris op het raadhuis aanwezig was,
opdat verschillende personen niet zoo vaak voor niet
zouden loopen.
De voorzitter verklaarde dat er een bepaling had
