I
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
ast "d 1" ziin c»;
No. 207
Honderd en t waal'de Jaargang.
1910
ZATERDAG
3 SEPTEMBER.
Indische dienstplicht^
s*-** ytwÜ'.3 SVLii"
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
O
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
WMÏ
mogeiyri;len^Deiniat0g!aaf te hulp te roepe'n> Z0OTeel
w„ wandeIe„)Vterto^ïït3Sa?kd°°°l"n
In een voyig- artikel betoogden wij, dat het de plicht
van den Nederlandsellen burger is om mee te werken
ten einde de toestanden in Nederland en zijn Koloniën
zoo goed mogelijk te doen zijn, opdat de buitenlander
aan minder goede toestanden niet een houvast voor
interventie krijgt, opdat hem zooveel mogelijk de voor
wendsels worden ontnomen om onze zelfstandigheid
er integriteit aan te tasten.
Wij noemen dezen plicht een tweeden dienstplicht,
die natuurlijk den militairen in geen enkel opzicht
onnoodig maakt of ook maar vermindert, doch die als
plicht op zich zelf door elk ernstig Nederlandsch bur
ger gevoeld moest worden.
aarom die plicht nu in zoo'n voorname plaats het
ri oh tig bestuur onzer koloniën betreft?
Om verschillende redenen.
In de eerste plaats zijn onze koloniën om zichzelf
veel begeerlijker dan ons land. In de tweede zijn ko
loniën van een kleinen staat altijd' de kwetsbare plaats
omdat zijn aanwezigheid in de koloniën altijd) alleen
verklaard kan worden door daden van overheersehing.
In de derde plaats biedt het bestuur van koloniën rui
mer mogelijkheid! van critiek en doet het dat in het
geval dat een kleine mogendheid! koloniseert, dubbel,
omdat zich daarbij zoo dikwijls het geval zal voordoen,
dat de kleine mogendheid onvoldoende mensehen en
geld heeft om de economische bronnen der kolonie
tot ontwikkeling te brengen.
Er zijn meer redenen die den Nederlandsehen bur
ger verplichten om zoover in zijn bereik ligt vooral
mede te werken tot behoud en ontwikkeling der kolo
niën, doch wij bepalen ons tot deze drie, uit interna
tionaal oogpunt van het meeste belang.
Hoe stellen wij ons nu voor dat de Nederlandsche
burger dezen plicht heeft te vervullen?
Natuurlijk niet door zelf voor korter of langer tijd
naar Indië te gaan. Het is weliswaar gewenscht, dat
velen Indisch Nederland kennen. Doch daarheen zul
ten altijd betrekkelijk weinigen' kunnen gaan.
Tê'°^e bur8"er behoort zich dus te interesseeren
voor Indië, er op aan te dringen, dat Indië het juiste
aandeel krijgt in de zorg van de Nederlandsche regee
ring en mee te werken, opdat Nederland zooveel mo
gelijk kapitaal en arbeidskracht in Indië belegt. Wat
is nu bet eerste wat de burger, die tot het inzicht is
gekomen dat hij in dezen zin ook „Indisehen dienst
plicht heeft te vervullen, heeft te doen?
Hij moet trachten dit gevoelen algemeen ingang te
doen vinden. Langs den weg der redeneering zal hem
dat niet slechts zeer gedeeltelijk gelukken. Doch 'wel
zal .iet gelukken langs den weg der propaganda, mits
die piopaganda groot, handig en het algemeen pak
kend zij.
Voor den Indisehen dienstplicht moet dus groote
propaganda gemaakt worden. Wij hebben al eens be
toogd hoe wij ons voorstellen dat dit geschieden moet
uoor elk jaar enkele Nederlandsche dagbladschrijvers
van regeeringswege in staat te stellen een bezoek aan
Indie te brengen, door Indische platen en voorwerpen
gratis aan onze scholen af te staan, door in Nederland'
rondgaande propaganda-tentoonstellingen en andere
dergelijke middelen. Van de beide eerstgenoemde mid-
delen hebben wij niets naders vernomen. Doch van
de propaganda door tentoonstellingen zijn. ons twee
gevallen ter oore gekomen.
Amsterdamsche kooplieden zijn bezig een koloniaal
instituut met koloniaal museum in te richten. En wij
hebben gehoord van ernstige pogingen om een' wande
lende Indische tentoonstelling in te richten, die al
thans drie groote provinciesteden zou bezoeken.
liet Amsterdamsch iniatief js zonder meer te be
wonderen mits men slechts niet meene, dat men er
daarmee is. Een museum bereikt de menigte» niet dan
heel langzaam en heel indirect. En het is uit zijn
aard altijd wat te zwaar, te geleerd, te compleet e.n te
veel aan een plaats gebonden.
Een handig ineengezette, pakkende rondreizende
tentoonstelling daarentegen bereikt ieder, kan geheel
populair worden ingericht, kan op de verbeelding der
menigte werken, kan spelende leeren, kan goed te
overzien zijn en is heel niet aan een plaats gebonden,
kan integendeel voortdurend weer verplaatst, worden,
er. is dan in iedere nieuwe stad de groote gebeurtenis
waarvoor de geheele bevolking van stad en omgeving*
groote belangstelling heeft
menmoWTu^ PUbliuk dl Zaak Sma« ™ken,
niet Z e V00r1h?n do«* leven. Dat doet men
niet door sarongs _e,n krissen en snuifdoosjes en mand
jes ui groote menigte en verscheidenheid! bij elkaar te
d?®t men door het dia" en panorama te
gei" te a-even i-Ig? i S vaak levende) voorstellin-
te massa te weA de verbeeidillg der groo-
ilereeh, die er geweest Ft?** dat
vóór dien t.iid IIV.i 1 eer van Indie weet dan
staat.60 r"17-'- positfe al» aeMrtandigea
volgen, en werkelijk propaganda willen, die m Neder
land voor onze koloniën zoo brood-, broodnoodig is,
omdat er groote gedeelten van ons vaderland' zijn waar
de belangstelling ontbreekt en andere waar zij maar
zeer, zeer gering is.
OPENING STATEN-GENERAAL.
De Koningin komt den 20e in de residentie voor de
opening der zitting van de Staten-Generaal.
STAATSSPOORWEGEN.
De Minister van Waterstaat heeft de ontwerp-win-
terdienstregeling der Staatsspoorwegen goedgekeurd.
GASBEDWELMING.
Mej. A.^ B., wonende Yrolikstraat te Amsterdam,
derde verdieping, werd gistermiddag omstreeks half
één bewusteloos op haar woning gevonden. Ze bleek
door gas te zijn bedwelmd.
De geneeskundige dienst, ter assistentie geroepen,
waarschuwde dr. Leenders, wien liet mocht gelukken
de vrouw tot het bewustzijn terug te brengen.
GEMENGD NIEUWS.
DE GRONDWETCOMMISSIE.
De Grondwetcommissie, Donderdag na hare instal
latie voor de eerste maal saamgekomen, heeft gisteren
middag hare vergaderingen voortgezet en zal deze
morgen en de volgende week vervolgen. Het college
houdt zijn bijeenkomsten in de Trèveszaal onder lei
ding van den minister van binnenlandsche zaken, tut.
Heemskerk.
I)E KTNDEREN DER WED. DE RIJK.
Het bericht dat de Voogdijraad na de uitspraak van
het Hof te Amsterdam in cassatie zou gaan bij den
Hoogen Raad, is onjuist, althans voorbarig. De voog
dijraad' overweegt nog heeft, derhalve nog geen be
sluit genomen.
OVERMACHT?
Nadat door justitie en politie aan de speelhuizen te
£>clieveningen het bieden van gelegenheid! tot spel zoo
goed als onmogelijk gemaakt was, heeft een der speel
huishouders, wiens séances afgewisseld! werden door
orkestmuziek, den leden van dit' orkest gedaan gege
ven met 1 September. Daar dé artisten tot 15 Septem
ber waren aangenomen, is daaruit met dezen moeilijk
heid gerezen, daar zij op nakoming van hun contract
staan en dus uitbetaling van honorarium tot 15 Sept.
vorderen.
De directie blijft echter hare verbintenis als met 1
Sept. geëindigd beschouwen, zich beroepende op over
macht: hot beletten der voortzetting van haar bedrijf.
De muzikanten hebben dientengevolge hun vordering
in. handen van een advocaat gegeven.
MET EEN BROODMES AANGEVALLEN.
Mr. P. 1 ideman, te Bloemendaal, is te zijnen huize
door een persoon, dien hij als curator in' een faillisse
ment tot betaling had aangemaand, met een groot
broodmes aangevallen. Hij overmeesterde dear man en
leverde hem aan de politie uit.
P-S. Zoo juist lezen
wij in een Duitsch blad, dat
TYlcn TT V ,,JJ ldL JLUUt
h;, jjocii het is voor ons niet to Idiï
s wij an ook werkelijk dit Hamburgsche-, voorbeeld
OPLICHTING.
T©_ 1 Jrnu.iflen is Donderdag een koopman in ka
toentjes in hechtenis genomen, die aan enkele vrou
wen, onder beding dat a contant een flinke hoeveel
heid' werd ingeslagen, beloofde 3 wollen dekens te
zullen toegeven. Na koop van het minderwaardig
goed, tegen hoogen prijs, bleven de dekens weg.
EEN MONUMENT VOOR VAN MAASDIJK.
Te Heerenveen vergaderden Donderdagavond 53
van de 96 aandeelhouders in de vliegonderneming. De
voorzitter, de heer Straiatsma, w did© een gevoelvol
woord' aan de nagedachtenis van wijlen den sympa
thieken aviateur Y an Maasdijk. Uit de mededeelingen
van den penningmeester bleek dat de ontvangsten
hadden bedragen 12.080 de uitgaven 7739. Staande
de vergadering werd' 550 geteekend' voor een te Hee
renveen op te richten monument.
IV oproeping om bijdragen voor een gedenktee-
ken voor wijlen Clément van Maasdijk, op te richten
op de plaats waar hij viel, aldus meldt de N. R, Ct.,
is gesloten omdat een ingezetene van Arnhem de kos
ten alleen wenscht te dragen.
EEN ONTPLOFFING.
Op de Lindengraclit te Amsterdam wierp een jon-
gfn,®eT1 branden lucifer in een rioolput. Door een ont
ploffing, die hiervan het gevolg was, vloog het deksel
eraf e ntrof een zevenjarig knaapje tegen het hoofd,
mstig verwond is het kind in een gasthuis opgeno-
OOK EEN UITSLUITING.
De heer L. van Omme, sigarenfabrikant te Wage-
ningen, heeft Donderdag in zijn fabriek de volgende
kennisgeving opgehangen
„Daar ik opgeroepen ben om van 12 Sept. tot ulti
mo October mijn militaire dienstplichten te vervullen,
ben ik genoodzaakt mijn fabriek gedurende dien tijd
stop te zetten.
Met ingang van Zaterdag 10 September geef ik
daarom alle werklieden ontslag en kunnen zij die ein
de October opnieuw bij mij in dienst wensc'hen te tre
den zich tegen dien tijd! bij mij aanmelden."
Door deze „uitsluiting" komen 15 man gedurende
6 weken zonder werk. Op een door den heer Van Om-
me ingediend verzoek om vrijstelling van deze herha
lingsoefening werd afwijzend beschikt.
BEKWAAMHETDSEISCHEN GEMEENTE
SECRETARIS.
Men schrijft aan de Tel.:
Hoezeer noodig zijn wettelijke eischen van bekwaam
heid voor de benoembaarheid tot gemeente-secretaris,
heeft thans weder bewezen de gemeenteraad van het
meer dan 8000 zielen tellende Ferwerderadeel, die op
de voor een gemeente-secretaris in slechts weinige ge
meenten te bereiken jaarwedde van» 1600, buiten de
aanbeveling van burgemeester en wethouders om, tot
secretaris benoemde den ontvanger dier gemeente.
Deze beeft n.l. nog nimmer aan een gemeente-secreta
rie gewerkt. Hoewel hij algemeen ontwikkeld moge
zijn, valt niet te ontkennen, dat hij eerst geruimen tijd
na de aanvaarding van zijn» nieuwe betrekking zich de
daarvoor noodige vakkennis voldoende zal kunnen
eigen maken en aanvankelijk in bijna alle zaken op de
hulp van anderen zal moeten steunen. Dergelijke be
noemingen, die helaas nog altijd voorkomen, moeten
wel ontmoedigend werken op hen, die zich voor een
volledige studie van de gemeente-administratie en het
ingesteld moeilijk examen, waarmede als regel min-
,stens 3 jaar heengaat, veel moeite en kosten getroos
ten; zij moeten wel een ongunstigen invloed hebben
op het zich gaan wijden aan die studie door bekwame
en goed onderlegde krachten. Het mag zeker bij de
steeds gewichtiger wordende taak der gemeentebestu
ren in het algemeen belang dringend noodzakelijk
heeten, dat de wetgever hier eindelijk ingrijpe.
ELEÖTRICITE1TSTENTOONSTELLING
TE GOUDA.
De datum van de opening der tentoonstelling van
toegepaste electriciteit, te houden te Gouda en uit
gaande van een comité, bestaande uit- de besturen der
vereeniging „Gouda Vooruit" en het departement
Gouda dor Maatschappij van Nijverheid, henevens
enkele bestuursleden der sociëteit „Ons Genoegen," is
thans vastgesteld. Deze vaststelling stond in nauw
verband met den bouw der electrische centrale, die
den stroom moet leveren voor licht en kracht, op de
tentoonstelling benoodigd. Thans echter, nu bekend is,
wanneer de electrische centrale in staat is dezen
stroom te leveren, kan de datum worden vastgesteld
en blijft deze bepaald op Vrijdag 16 September a. s„
den dag, die ook reeds vroeger voor de opening was be
stemd.
Alle noodige maatregelen tegen brandgevaar zijn
door liet tentoonstellingscomité getroffen; zoowel in
de gebouwen als buiten op het terrein zijn brand-
blu.schmiddelen voorhanden. Ook de bewaking, zoowel
bij dag als nacht, zal bij vertrouwde personen berus
ten.
De officieele opening der tentoonstelling op 16 Sep
tember a.s. zal geschieden door jbr. mr. W. Th. C.
van Doorn, lid van de Tweede Kamer voor het district
Gouda, die zich dci&rtoe welwillend bereid' verklaarde.
dat het om zijn leven gaat, verzet liij zich met d»
kracht der wanhoop en rukt met geweld den strop
open, daarbij luidkeels om hulp roepend, zoodat z'n
I aanvaller, thans voor mogelijke ontdekking* beangst,
hem los laat en v. N. de kans heeft de achterdeur,
waarvan de grendel reeds weggeschoven was, te ope
nen en op de vlucht te gaan. Eerst nu wordt de vrouw
wakker en ziet haar man over de lijn naar een seinhuis
vluchten, doch eigenaardig genoegvan den aan
valler heeft ze niets gezien.
Natuurlijk werd dienzelfden nacht de maréchaussee,
van een en ander op dë hoogte gebracht, die terstond
op onderzoek uitgingen. Van Nispen klaagde daarbij
terstond en met de grootste beslistheid zekeren J. M„
nachtwaker op het stationsemplacement, een gehuwd
persoon, ruim 53 jaar oud, als den dader aan. Dez«
ontkent echter in het huis geweest te zijn, terwijl de
vrouw maar blijft bij d'r verklaring van niets1 gezien
en niets gehoord te hebben.
UIT ZUID- EN NOORD-SCHERMER.
In da alhier gehouden Raadsvergadering, waarin d»
lieer Jb. Slooten wegens ongesteldheid afwezig was,
werd o. m. medegedeeld:
dat is ingekomen een adres van de af deeling Noord-
Holland' van den Nederlandschen Bond' van Gemeen
te-ambtenaren, waarin dringend wordt, verzocht om de
jaarwedden vani den Burgemeester, Secretaris, Ont
vanger en eventueel van de ambtenaren ter gemeente
secretarie en die ten kantore van den ontvanger te
willen herzien, welk adres ha gehouden bespreking
vcor kennisgeving wprd aangenomen.
Ingekomen was een schrijven d.d. 22 Juli no. 781
van de Gezondheids-Commissie waarbij wordt inge
stemd met het. voornemen om het perceel wijk A. no.
126 te Grootschermer gedeeltelijk in te richten tot af-
zondermgs- en verplegingsplaats van besmettelijke
zieken, in verband' waarmede aldus wefd! besloten.
Overeenkomstig het verzoek werd! aan S. L, Fran-
kena, onderwijzer aan de O. L. School te Groot-Scher-
mei en aan Mej. O. O. de Gelder, onderwijzeres, met
verlof wegens ziekte aan de O. L. School te Driehui
zon met ingang van 16 October e. k. eervol ontslag
verleend.
Na goedkeuring der Begrooting van het Burgerlijk
Armbestuur werd in behandeling genomen de Gem.
Begroeting voor 1911 welke wordt vastgesteld tot een
bedrag van 14455.89.
Algemeen werd goedgevonden om de aan de Ge
meente toebehoorende landerijen waarvan met dit jaar
ae pacht afloopt wederom bij inschrijving voor vijf
jaar te verhuren.
a gehouden rondvraag waarbij de aandacht werd
gevestigd! op den slechten staat waarin zich het ge
deelte rijweg van Grootschermer tot aan den Noord-
eindeimeerdijk bevindt, en waar aangaande door den
voorzitter nog werd medegedeeld' dat de wegwerker
op een vochtige weersgesteldheid wacht Om deze flink
onderhanden te nemen, werd de vergadering gesloten.
DOOD DOOR DEN SCHRIK.
Tijdens een hevig onweder sloeg Donderdag de blik-
'Ilde b°erderij der weduwe Otto Kersten te
iuiifluik. De vijftienjarige zoon schrikte daarvan,
iep de deur uit en viel buiten dood neer. De boerderij
brandde gene el af.
BELEMMERING VAN HET VERKEER.
De ondoelmatigheid van de veelading op het Loo,
v» aai geregeld de Koninklijke staltreinen worden gela
den en gelost, is oorzaak, dat deze mede op aandrin
gen var, Z. K. H„ belangrijk zal worden vergroot.
an.s kunnen er slechts twee of drie wagons tegelijk
voorrijden wat voor liet lossen en voor het verkeer een
groote* belemmering is.
MOORDAANSLAG.
Aangaande den moordaanslag (poging tot worgen)
schrijft „De Grondwet":
Woensdagmorgen verspreidde zich op het stations-
emplacement. het gerucht,, dat in den afgeloopen nacht
een moordaanslag bad plaats gehad op1 den, wegwerker
der S. S„ J. van Nispen met vrouw en pleegkind, wo
nende. m een onteigend huisje, eigendom van de
Staatsspoor, tusschen de spoorbanen Rotterdam—Bre
da.
Van Nispen nu was in den nacht van Maandag op
Dinsdag op de lijn werkzaam geweest en verlangde nu
Dinsdagavond' reeds vroeg naar bed' te gaan, zoodat hij
en zijn vrouw besloten, reeds te 8 uur ter ruste te
gaam Nu is het huisje niet groot en bestaat feitelijk
uit een groot vertrek met een vóór- en een achterdeur
en twee bedsteden, waarvan in de voorste de man en
nt 'le achterste de vrouw en het pleegkind slapen,
Vooraleer hij ter ruste ging, sloot v. N. de vóór- en
achterdeur met één grendel, terwijl d»e ramen, z. g.
vaste ramen zijn, die nooit geopend kunnen worden.
Omstreeks half twaalf wordt de man plotseling wak
ker en ziet boven op z'n lijf een man met een dienst
pet van de S.S. op, die tracht hem de keel toe te knij
pen. V an Nispen rukt zich met geweld los en poogt
naar de voordeur te loopen, waartegen zich echter zijn
aanvaller met geweld verzet. Een hevige worsteling
ontstaat nu, men gooit en rolt over elkaar, zoodat een
waarop een wekker en een lamp wordt omgewor
pen.
Zoo komen beide mannen al worstelend en vechtend
bij de achterdeur, voorbij hef bed der vrouw die
wonder genoeg, bij al dat helsck lawaai, maar rustig
doorslaapt. Vóór de achterdeur voelt v. N. z'n krach
ten afnemen, hij is geheel doodop en raakt een oogen-
de kluts kwijt. Even na dien» weer tot zich zelf ko-
n,( ik zag* hij, dat z'n belager, die hij ondertusschen
zeer goed herkend heeft, een touw rond zijn hals heeft,
gedaan, om hem daarmede te wurgen. Nu hij beseft.
UIT HEER-HUGOWAARD.
Door een commissie uit de besturen van Nieuwleven
en Waarland en Omstreken is een onderzoek ingesteld
naar de teelt van zilveruien in andere deelen van ons
land. Daartoe werd een bezoek gebracht aan Zwijn-
drecht-, het Land van Altena, Tholen en Sint Filips-
land en den Bommelerwaard'. Aangezien in onze om
geving dit voorjaar niet minder d'an 1500 pond zaad
is uitgezaaid van een verkeerde soort en dit belangrij-
v(' schade heeft veroorzaakt, had' de commissie vooral
°°i -iïn Ie onderzoeken van waar men in ver
schillende streken het zaad betrok en op welke voor
waarden. Het onderzoek bracht aan het licht, dat ver
keerd zaad ook elders wel voorkomt, zij het dan ook
bij uitzondering. Geldend is elders de'regel, dat door
de leveranciers wordt ingestaan voor de soort. Blijkt
het betrokken zaad hieraan niet te voldoen, dan wordt
geen betaling geëischt. Veelal wordt elders het pro-
verbrari op contract, waarbij dit jaar ongeveer
2.60 per baal werd1 ontvangen. Onze prijzen zijn dus
belangrijk hooger^dbeh hierbij moet worden opgemerkt
dat het product uit onze omgeving in hoofdzaak voor
net Buitenland is bestemd. Het vereischt daardoor
dan ook vrij wat meer zorg. Het zaad! voor de zilver-
uierttee.lt wordt bijna uitsluitend! betrokken uit Italië.
Ir, den Bommelerwaard en het Land van Altena neemt
de teelt sterk af. Te Amerzode trof de commissie nog
iemand' aan, die zelf zaad' teelde.' Toé dusver meende
men in onze_ omgeving dat dit niet- kon. Met eenige
uitjes dezer inlandsche soort zal een proef worden ge
nomen voor zaadteelt, In een algemeene ledenvergade
ring zal het voorstel worden behandeld het benoodig-dc
zaad voor de leden door de vereenigingen te doen aan-
koopen.
UIT SCHAGERBRUG.
Bij de Ned. Herv. Kerk te Lobith is beroepen A
'ioenevelt te Schagerbrag.
GESTOORDE NACHTRUST.
De zoete rust der ingezetenen van Sloten werd gis-
teren tegen den nacht, gestoord' op een zoo het scheen
bedenkelijke maar inderdaad vermakelijke wijze. Er
was namelijk een stier van een in de nabijheid wonen
den boer van zijn touw losgerukt en door vervaarlijk
stiereugeluid deed' hij den volke kond, dat hij een wan
deling door de straten onzer stad' was begonnen. Al
le reeret klopte hij bij drie vergunningen aan, maar
daar het gesloten tijd was werd de zwartbonte niet toe
gelaten. Uit wraak daarover tooide hij zijne horens
met eene damespantalon, als om er nog meer den
schrik m te brengen. Nu stoven de menschen
vooral de dames naar binnen, zeer geagiteerd in
uit nachtelijk uur. Daar verscheen o gelukkig red
ding onze stadgenoot' J„ gewapend met een gedpcht
