DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Heidemolen
DJÜL0E15
Honderd en twaalfde Jaargang.
VRIJDAG
30 SEPTEMBER
Onverschilligheid in opvoeding.
FEUILLETON
BINNENLAND
No. 230
SI
i
!9!0
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzondei lijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
B
SS
ALKMAARSCIE COURANT.
KOFFIE is duurder geworden, doch
kost nog steeds 1.50 per bus
£3
van 1 Kilo (a.pond,.
Kleinere bussen naar verhouding i
."<xr sw
Er is misschien geen ander gebied als dat der pae-
dagog-ie, waar wij binnen zoo kort bestek de meest ra-
dikale en de mpest conservatieve elementen bij elkaar
vinden,
(ie een verwacht alles, de ander niets van de school.
Was tot voor kort wie aan het alléénzaligmaketide van
vakonderwijs twijfelde een ketter, nu ineens weer
schijnt er een strooming te komen, die met alle waar
deering van dat vakonderwijs toch weer de werkplaats
op den voorgrond wil brengen en veel aan! goed geor
ganiseerde, geregeld' rondtrekkende yaktentoonstellin-
gen hecht. Het eene oogenblik is op de gewone school
al het „machinale" werk uit' den booze, het andere kan
men er heelemaal niet zonder.
Inderdaad in het rijk der kinderopvoeding heerscht
groote onrust. Er zijn veel nieuwe snufjes en nieuwe
ideeën maar van een rastigen ontwikkelingsgang
maakt men nog niet veel.
Is dat de reden, dat zooveel ouders blijven toekijken
en zich uitsluitend aan het oude houden?
WÜ kunnen ons haast geen andere reden denken
voor dip apathie is epn zaak, waarin! gemis aan be
langstelling toch niet mag wordpn verondersteld,
En toch is die geheelonthouding niet noodig. Zeker,
voordat de schoolmethodes radicaal veranderd1 worden,
voordat de nieuwere opvattingen meer vastheid gekre
gen helbben en geleid hebben tot een nieuw systeem,
zal er nog heel wat water door den Rijn gaan en zullen
de kinderen van thans menschen geworden zijn. Maar
toch zijn er wel zeer vruchtbare gedachten onder de
nieuwere opvoedkundige opvattingen, die men zonder
moeite en met kans op veel succes1 bij zijn kinderen in
praktijk zou kunnen brengen. En toch ziet men dat
maar heel weinig gebeuren.
Wij hebben er nu speciaal twee op het oog, die vol
strekt niet het bezwaar hebben, dat zij aan het aantal
lesuren der kinderen nog weer nieuwe toevoegen. In
tegendeel. Het eene is zuiver spel, het andere moet
voor menig grooteren jongen één heerlijkheid' zijn.
Beide zijn ook door matig welgestelde ouders voor hun
kinderen te verwezenlijken. En toch komt van het
perste idee weinig, van het tweede niets terecht.
Het eerste idee geldt voor heel kleine kinderen. Het
gaat uit yan de meening, dat het spelen van de kin
deren in het zand yan het allergrootste nut is voor
Roman naar het Duitsch van
OSWALD BERGENER.
3-
lloe welgevormd was zij, dacht Hagenloh. Hoe edel
en zacht waren ha,ar bewegingen wat paste zij
goed in deze vredige natuur.
Zachtjes deed hij nog- een paar schreden verder en
ging- achter een boom staan, zoodat zij hem niet kon
zien als ze zich omdraaide, maar hij haar wel. Met
spanning bleef hij haar gadeslaan.
Toep zij de laatste yoederkorrels uit haar schort
had geschud, en aanstalten maakte om dpn hoogen
stoep weer op te gaan, het huis in, ging Hagenloh
verder.
Maar hij kon haar beeld niet meer vergeten. Hij
zag het voor zich op den weg, hij zag het onder de
boomen, waarheen hij ook keek. Toen hij in liet tuin
tje kwam voor het kleine huisje naast de woning van
den molenaar, waar hij zijn kamers had, zag Hij het
beeld nog tusschen de bonte asters en de roode valeri
aan. En het bleef hem volgen, ook in zijn aomhere
kamer, waar het al schemerig was en waar de zon zeL
den kwam.
In gedachten liep hij in het vertrek op en neer,
zich niet bewust dat hij eeri oud studentenlied zong'!
van liefde en verliefdheid. Hij bleef neuriën ook toen
hij begon zijn beste pak, dat liij voor het bezoek aan
had gedaan, voor een oud huisjasje te verwisselen.
Daarbij viel zijn oog- toevalligerwijs op de tafel waar
hij een briefje zag liggen, waarvan het adres met
krachtige hand geschreven was.
De enveloppe droeg zijn naam en toen hij het briefje
las, zag hij de onderteekening- Konrad Friedrich Wol-
kenstein. Daar boven stond met dezelfde vaste hand:
„Ik verwacht u vanavond om zeven uur, om met ons
de ontwikkeling van het kind. De zandhoop, zoo wordt
betoogd, kan het kind in velerlei richting nuttig be
zighouden.
Het kind voedt er zichze-lf op, oefent zijn fantasie,
leert de eerste beginselen der constructie kennen.
Zand is in dat opzicht veel nuttiger dan welk gecom
pliceerd speelgoed ook, omdat het kind er vrijwel alles
van kan maken, wat zijn fantasie er maar in kan zien
en dat is veel.
Trouwens wie maar even nadenkt, moet begrij
pen, welk een groote beteekenis, het zand als middel
tot zelfopvoeding voot een kind heeft. Bovendien kan
men het boekje van den Deenschen paedagoog H.
Dragehlielin raadplegen „Het spelen van de kinderen
in het zand," dat o. a. in een Duitsche vertaling bij
Köller te Leipzig- verschenen is.
Zand is niet duur. Welgestelde menschen hebben
een tuin of kunnen samen althans gemakkelijk een
lapje grond huren om er wat zand heen te laten bren
gen en er hun kinderen te laten spelen. En toch
het gebeurt te weinig. In Duitsehland en ook bij
uitzondering- in Nederland hebben verscheiden ge
meentebesturen in die richting ook voor de kinderen
der minder welgestelden, gezorgd door openbare zand-
speelplaatsen op te richten -gelukkig kunnen wij
Alkmaar hieronder ook rPkenen. Velen hebben zeer
zeker een zandhoop in den tuin. Maar het is toch
nog te veel uitzondering voor weinigen, terwijl het re
gel voor velen kon zijn.
Precies ditzelfde gemis aan belangstelling-, diezelf
de onverschilligheid voor een uitstekende opvoedings-
inrichting is te vinden waar het betreft de handigheid
der jonge schooljongens te ontwikkelen. Ook hier is
zulk ,een sympathiek plan, geknipt speciaal voor d>
kinderen van meer welgestelden en dat niet leidt tot
nieuwe lessen of nieuwe occupatie buiten den school
tijd. Het is het vervolg op den zandhoop zouden wij
willen zeg-gen. Vindt het kind geen voldoening voor
zijn zelfopvoedende bezigheid meer bij den zandhoop,
komt liet tot de ontdekking dat het materiaal trots
alle fantasie en alle vindingrijkheid! in de realiteit
toch Vat weinig soliede is, dan moet men hem lang--
zamerhand solieder materialen in handen geven, waar
mee hij naar hartelust proeven ka-n nemen. De zand
hoop in den tuin wordt een terrein onbebouwde, yan
veel zand voorziene, liefst woeste grond, hpt materiaal
wat oud hout, een hamer, wat spijkers langzamer
hand wat meer timmer- en smidsgereedschap. Men
verschaft hem een paar onderstellen op wielen, wat
oude Decauville-rails. Eu nu zal men hem, als hem
dit aantrekt, spoedig bezig zien een spoorbaan te ega-
liseeren, een brug, een station te bouwen en wat niet
al. En zoo knoeiende zal hij spoedig beginnen in te
ziep, dat hij in een schuurtje op het terrein, waar een
oude werkman werkt, raad moet halen, dat hij bij dien
werkman zelf wat moet leeren timmeren en smeden
om zijn spel-doel te kunnen hereiken. En zoo zal hij
spelend van de eene constructie tot de andere komen.
Wat een prachtige, spelende les in handenarbeid, in
hand- en oogen-ontwikkeling, wat een mooie, gezonde
oefening in het construeeren, wat een juiste methode
om de moeilijkheden daarbij te leeren kennen, om den
handenarbeid hooger te leeren schatten, wat een uit
stekende gelegenheid om va.n een aanleg in deze rich
ting- te doen blijken.
En toch niets gebeurt. Paedagogisch is deze me
thode zoo mooi mogelijk. Wilden de ouders werkelijk
hun kinderen nu reeds doen profiteeren yan de goede,
nieuwere denkbeelden op paedagogisch gebied, dan
moesten zij dit dadelijk aanpakken.
Dat is zeker betrekkelijk gemakkelijk. De kosten zijn
het avondmaal te gebruiken,"
Hij schoof het briefje weer in de enveloppe en stak
het iu zijn binnenzak. Toen keek hij naar de klok,
een langen tijd, zonder eigenlijk te weten wat hij
dacht.
Hij ging naar het raam en schoof de gordijnen op
zij. Lang bleef hij daar staan, droomerig door het dal
ziende, ziooals de zwerver van de hooge neerziet in het
dal, zich afvragend of hij hier eindelijk zijn doel zal
bereikt hebben en rust zal vinden.
^Met welke trotsche, hoogvliegende gedachten was
bij vroeger als jongeling door de wouden van zijn ge
boorteplaats gegaan! Zijn fantasie was zeer rijk ge
weest en hij had zich daardoor laten meeslepen. In
de wolken had hij geleefd. De geheimzinnigheden
van het bosch hadden een groote bekoring voor hem
gehad en terwijl hij te midden van al die natuurraad
sels opgroeide, had hij veel over de wereld gedacht.
Hij wilde een man van beteekenis worden, hij wilde be
roemd worden, hij wilde daden verrichten, groote da
den van eer. Hij trachtte de geheimen van bosch en
natuur te doorgronden en toen hij bemerkte dat hem
daarvoor de gowenschte kennis ontbrak, begon hij boe
ken te lezen over deze onderwerpen. Hij was toen
ree^s een zeer bekwaam jager en onder leiding- van
den dorpsboschwachter kreeg liij nog meerdere erva
ring en bijzondere kennis van het boschwezen en de
bosehculttuv.
doen hij wat ouder werd, zag hij ten slotte in dat
het niet zoo gemakkelijk ging als hij gedacht had een
beroemd man te worden. Hij had verder gemeend dat
hij eigenlijk van zelf opperhoutvester zou worden -
maar het bleek hem allengs, dat daaraan groote moei
lijkheden verbonden waren. Hij was dan ook al blij
toen hij eindelijk tot een flink beambte bij de houtves-
terij was opgeklommen, maar opperhoutvester was hij
nog lang niet.
Hij had een karakter dat verlangend was iets groots
te doen. Groot vertrouwen had hij in zijn eigen kracht
er. als hij de teugels van zijn verbeelding liet schieten,
dan zag- hij zich zelf steeds als held, die door één groo-
niet groot. En terreinen als hoven bedoeld zijn zeker
gemakkelijk te vinden.
En toch het geschiedt niet. De paedagogische
waarde van het idee zal wel evenmin te ontkennen zijn
als bij den zandhoop. De gelegenheid om een teehni-
schen aanleg hier aan het licht te doen komen en te
ontwikkelen zal zeker zeer gewaardeerd worden.
En toch men heeft er de moeite en de luttele uit
gaven blijkbaar niet voor over, laat zijn kinderen lie
ver verstoken van het groote nut dezer methodes en
wacht tot de staat of de gemeente er mee komt.
TWEEDE KAMER.
De afdeelingen der Tweede Kamer zijn gereed ge
komen met het onderzoek der Indische 'begrooting.
Men verwacht dat de hoofdstukken der Staatsbegroo-
ting, waarvan het onderzoek a. s. Dinsdag begint, de
sectiën niet langer dan een week zullen bezighouden.
In verband waarmede het voornemen bestaat tegen
de tweede helft van October de Bakkerswet nog te be
handelen.
STATENVERKIEZING ZAANDAM.
De uitslag van de verkiezing voor de Provinciale
Staten te Zaandam is1, dat gekozen is de heer K.
Prins, soci,aal-democraat met 3265 stemmen. Mr. II.
J. 0. van Tienen, liberaal, verkreeg 3139 stemmen.
Toen de uitslag der verkiezing bekend was, ging een
club geestverwanten van den gekozene zingende naar
de woning van den heer Prins. Vervolgens trok meu
naar de woning van den heer Duis, en tenslotte naar
het bootwerkersgebouw „Ons Huis."
Hier aangekomen sprak nadat de bovenzaal zich had
gevuld allereerst de heer Donia enkele woorden van
dank tot de ongeveer 4000 buitenstaande personen
Ook het nieuw gekozen lid de heer K. Prins sprak een
kort woord, waarna de heer Duis een propaganda-
speech afstak. - De menigte buiten ging uiteen, ter
wijl men in de bovenzaal nog geruimen tijd bijeen
bleef om het succes te vieren.
Ueuieugd nieuw».
AANBESTEDING.
Door het provinciaal bestuur van Noord-Holland'
werden gisteren aanbesteed het leveren en aanbrengen
van klimijzera aan de palen van de electrische verlich
ting langs het Noordzeekanaal. Minste inschrijver II.
G. de Groot, te Jutphaas, voor 1015.
PREDIKANT EN GEHEELONTHOUDING.
Door de geheel-onthoudersvereeniging aan den Lan-
gendijk is besloten, om aan den Kerkeraad te Zuid-
Soharwoudë, een schrijven te richten, met het verzoek,
bij het beroepen van een predikant het geheel-onthou
der zijn als een aanbeveling te doen gelden.
MISDAAD?
Woensdgavond werd aan het strand te Zandvoort
een werkman opgemerkt. Gistermorgen werd tusschen
paal 4 en 5 het lijk van dezen man gevonden met een
gapende wonde in het hoofd,
Of hier een ongeluk is gebeurd, dan wel misdaad
in het spel is, zal nog dienen te worden uitgemaakt.
HET MISDRIJF OP DE NICOLAAS WITSEN-
KADE.
Het dienstmeisje en haar vrijer, die in hechtenis
werden genomen in verband! met het geruchtmakende
misdrijf op de Nicolaas Witsemkade te Amsterdam 26
Februari 1.1. gepleegd, zullen binnenkort voor de 5e
te daadt de algemeene bewondering wekte en tot aan
zien kwam. Er waren, zoo redeneerde hij vaak geest
driftig, immers tal van voorbeelden dat het zoo ging
met menschen die werkelijk wat waren. De groote
karakters wisten zich altijd uit zich zelf op te werken,
hoe armelijk ook vaak hun geboorte of opleiding was.
Hij kende tal van Duitsche. mannen van beteekenis,
die naar Rusland, Turkije of Amerika waren gegaan
en daar tot grooten roem waren gekomen. Wat die
mannen gekund hadden, zou dat voor hem onmogelijk
zijni Waren die mannen daar in het buitenland niet
evenals hij in een dorp opgegroeid, waren zij niet hon
derdmaal gevallen om even zoovele keeren weer op te
staan tot verderen, moeilijken strijd. En was het niet
door hun onversaagdheid en vastberaden volharding
dat zij ten slotte geslaagd waren? Niemand had hen
geholpen, velen hadden hen tegengewerkt, maar toch
hadden zij volgehouden en door eigen kracht veroverd
wat bijna onmogelijk scheen.
Zoo wilde ook hij.
Zijn vader had dikwijls het hoofd geschud als hij
zoo zat te fantaseeren, maar dat had hem nog- meer
opgewonden; steeds vuriger was hij geworden in zijn
betoog, dat men door ei^en kracht alles kon en dat
een vastberaden man steeds moest slagen. Zijn lieve
moeder was vaak hevig ontsteld over zijn opgewonden
heid. Zij had zich er dikwijls over verbaasd dat haar
jongen zoo strijdlustig' kon zijn, hij die anders geen
mug kwaad zou doen. Wat moesten die wilde toe-
komstfantaseiën beduiden en wat ijioest er van haar
jongen worden als hij niet kalmer en verstandiger
werd, zoo vroeg zij zich af.
Hij was toen op de academie voor boschbouw geko
men. Toen hij daar pas op was, dacht hij aan het be
gin van zijn victorie te staan. Als deze eerste trap
maar doorloopen was dan zou alles van zelf komen
en niet lang zou het duren voor hij overwonnen had.
Zijn vader meende, dat als hij maar eenigen tijd
wat meer op zich zelf stond, dat hij dan langzamer
hand wel wat bezadigder zou worden.
Toen hij zoo ver van huis was, sidderde zijn goede
moeder dikwijls van angst bij de gedachte aan. haar
kamer der Rechtbank aldaar terechtstaan. Woensdag
2 November zal het proces tegen hen worden aange
vangen. Mr. Th. Muller Massis zal optreden als ver
dediger van het dienstmeisje, mr. J. H. G. Becker als
verdediger van den jongen man.
„VOOR JONG NEDERLAND."
Door de commissie van bijstand ter bevordering dei-
belangen der vereeniging „Voor jong Nederland"
wordt een plakkaat uitgegeven, om gelden te krijgen
ter bevordering van een mooi doel, n.l.den bouw van(
het koloniehuis te Bergen. Een som van 15.000 is
voor het doel reeds verkregen, doch er is 22.000 noo
dig.
De kinderen en tot hen gaat vooral de uitnoodi-
ging om met de plakkaarten te werken, zullen graag
bij verwanten en bekenden trachten een of meer ze
geltjes a 10 cents te verkoopen, Een geheel beplakte
kaart vertegenwoordigt een bedrag van 2.40.
Moge het aardige idee veel succes hebben ten bate
van het misdeelde kind, aan wie het koloniehuis een
tijdelijk verblijf wil bieden in het belang der gezond
heid.
IIET ONTSLAG BEISIIUIZEN.
In „De Bode" is opgenomen een adres, door het
hoofdbestuur van den Bond van Ned. Ond. en de afd.
Loppersum van dien Bond verzond,en aan H. M. do
Koningin, met het verzoek het besluit, te handhaven
van Ged. Staten van Groningen, waarbij goedkeuring
werd onthouden aan het besluit van den Raad van
Stedurn tot het ontslag van den onderwijzer G. Th.
Beishuizen.
Het adres is voorzien van een uitvoerige Memorie
van Toelichting.
WEINIG HAZEN.
In Friesland blijkt het aantal hazen zóó gering te
zijn, als nooit te voren. Een poelier te Heerenveen
(een plaats die ligt in het centrum van het jachtveld)
die in het begin van het jachtseizoen geregeld per dag
100 hazen ontvangt, krijgt er nu hoogstens 50 per dag.
Door den hoogen waterstand in Februari en Maart
zijn vele jonge hazen gestorven. Waterwild' is er wel.
VLIEGEN.
Archer, de aviateur va.n de Eerste Nederlandsche
Vlieg-vereeniging, voor wien door de vereenigiing een
nieuwe Blêriot, voorzien van een motor met wateraf-
koeling is aangeschaft, heeft daarmede, niettegen
staande de rukwinden, gisteravond! en gistermorgen
op het oefenterrein „De Molenheide" nabij Gilse Rijen
eenige mooie proefvluchten gedaan. Indien de wind
verminderde, zou hij naar Breda vliegen.
Naar het V ad. meldt, is het vrijwel beslist,
dat Jan Olieslagers van 10 tot 16 October in Den
Haag zal komen vliegen. Een definitieve keuze vau
terrein voor deze vliegweek is nog- niet gedaan.
Kapitein Blockhuis, een Hollanclscke militaire
vlieger, heeft gisteren een vlucht gedaan in het vlieg
tuig- van baron de Caters op het vliegveld St. Joh, na
bij Antwerpen.
UIT ZUID-SCHARWOUDE.
Door de Koningin is aan den heer J. W. C. Kroon,
burgemeester alhier, onlangs tot notaris benoemd,
machtiging verleend, beide betrekkingen te vereeni
gen. Als secretaris en ambtenaar van den Burgerlij-
lieven, eenigen jongen en schreef zij hem brieven vol
zachte beden om toch vooral oprecht en eerlijk te blij
ven en zich niet in de Academiestad door slechte
vrienden van het goede pad te laten afvoeren.
En hij deed zijn plicht maar wel sloeg de bliksem
in het luchtkasteel dat hij zich zelf gebouwd had. Ilij
zag in dat zijn fantasie hem had misleid, dat in wer
kelijkheid alles veel moeilijker is dan in theorie.
dat men niet zoo maar een man van beteekenis wordt.
Het was een groote teleurstelling voor hem juist in
het begin van zijn loopbaan zooveel tegenslag te on
dervinden. Veel verdriet kostte dat hem, wat niemand
wist dan hij en zijn God. Hij zag ook in dat het niet
zoo gemakkelijk was naar den vreemde te gaan om te
beproeven daar meer geluk te vinden. Hij bleef waar
hij was en het eenige wat hem op aarde nog vreugde
g-af, was het heiligste dat hij bezat en dat hem vaak
troost bracht in zijn tegenspoed, zijn moeder.
Toen hij in den vroegen morgen van den volgenden
dag in nevel en regen zijn bescheiden dienst begon,
voelde hij zich droevig gestemd. Maar een trekje hu
mor kwam zich daar gelukkig in mengen. Hij had
een belachelijk overvloedig ontbijt gekregen van vrouw
Lehmann, de vrouw van een arbeider van den molen,
die met een talrijk gezin van drukke kinderen het ach-
gedeelte va.n dit huisje bewoonde. Hij moest lachen
bij de gedachte aan het ontbijt en de dikke mail van
de vrouw. Zijn maag was goed gevuld, zoodat hij een
lange wandeling kon doen. Maar overbodig was dit
niet, want het werd een zeer vermoeiende dag voor
hem. En het was al laat in den avond toen hij in het
dorpsrestaurant te Altheide binnen ,ging- om zich te
versterken met een onsmakelijk stuk ham, kaas met
maden er iu en lauw bier.
Hij ging- zoodra hij op zijn kamer kwam, naar bed.
De volgende dagen bracht hij zijn tijd niet veel an
ders door. Ilij geraakte allengs thuisi in de hoschrijke
streek. De eenige afwisseling kwam op een regenach-
tigen avond toen hij in het dorpje Hundefleck was dat
aan den anderen kant van het heidedal ligt. Het was
buitengewoon vroeg donker dezen avond, toen hij daar
uit een café kwam, waar hij eeu paar spiegeleieren
met ham gebruikt had. Twee groote honden schoten
uit een openstaande deur op hem af.
(Wordt vervolgd.)
T