DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. No. 231. Honderd en twaalfde Jaargang. 1910 ZATERDAG 1 OCTOBER, Alkmaarsche Huishoud- en Industrieschool. Diep in de ichulden. BINNENLAND. Dit nummer bestaat uit 3 bladen. Aangifte van den NIEUWEN CUR SUS 1 November as. ALKMAARSCHE COURANT Opleiding' lm lp in de linisliouding, vereisclite leeftijd 14 jaar, leergeld f 40.leertijd 2 jaar. Voor den vol ledigen cursus der Industrieschool leeftijd 12 jaar, leertijd 31 /4 jaar, leergeld f 25. Voor onvermogenden bestaat gelegenheid kos teloos geplaatst te worden. Inlichtingen geeft gaarne de Directrice M. W. ARBEITER. STEDELIJK MUSEUM. KOSTELOOZE BEZICHTIGING op ZONDAG 2 OCTOBER a.s, van 1 tot 3 uur. Ingang Breestraat. Kinderen beneden de 12 jaren worden niet toegela ten, van "12 tot 16 jaren slechts onder geleide. Rooken is in de lokalen verboden. Indien er 6fl bezoekers toegelaten, zijn, kunnen er niet meer binnentreden dan er vertrekken. Het is gelukkig, dat er in den boezem van den Ne- derlandschen burger twee geesten wonen, die van den mensen en van den staatsburger. En het is voor onze gezondheid te hopen, dat wij die twee goed gescheiden houden. Want kwam er eens een dag, waarop ons het vermogen om t© onderscheiden werd ontnomen, dan zouden in den nacht, die volgde op deze rampzaligen dag, alleen zij slapen, die van hun schulden leven. Want de schulden, die wij als staatsburgers hebben, zijn zwaar en verontrusten ons alleen niét, omdat wij eens en vooral bovenbedoeld1 onderscheid maken. Gelukkig want niet dat zij drukken is erg, maar erger is dat zij nog maar steeds tot in het oneindige toenemen. En dat niet in lange periodes maar zelfs in zoo, korten tijd als de vier jaar, welke het Centraal Bureau voor Statistiek ons in zijn jaarlijksche ge- meente-financiën-Statistiek (voor 1906) voorlegt. In die vier jaar voor 1906 hebben alle gemeenten van Nederland maar eens kans gezien hun gemeenteschuld met 51 millioen 713,000 gulden te vergrooten. In vier jaar ruim 51 millioen, het is heuseli geen peuleschille tje zelfs voor wie weet, dat de gemeenten samen in 1906 ruim 344 millioen schuld hadden. De vermaning om zuinigheid te betrachten en de tering een beetje naar de nering te zetten is hierna in het algemeen wezenlijk niet zoo heel onbehoorlijk. En. dat hier nog wel iets te bereiken is, blijkt uit de verschillende wijzen waarop in de verschillende provin cies de gemeenteschulden drukken. Natuurlijk is het vrij belangrijke verschil tusschen den druk der ge- meenteschulden niet alleen te veAlaren door het ver schil in -zuinigheid1 der bewoners. Er zijn andere fac toren, die op dit verschil invloed hebben. Zoo noemen wij het bezit van groote steden, de verschillende ei- sc-hen die men aan den gemeentedienst stelt. Maar aan den anderen kant zijn zuinigheid! en voorzichtig heid toch zeker belangrijke momenten bij de verkla ring- van het groote verschil der gemeenteschulden. Hieronder geven wij een staatje, waarin wij de pro vincies in afdalende reeks opnemen, naarmate de ge meenten in die provinciën gezamenlijk relatief minder schuld hebben (over provinciale financiën spreken wij nu hier niet, alleen over de financiën der gemeenten, telkens in een provincie been genomen). Wij krijgen dus, dat de gemeenten in onderstaande provincies gezamenlijk de in de tweede kolom aange geven schulden hebben, terwijl in de laatste kolom wordt aangegeven hoeveel gemeenteschuldl elke pro vincie heeft per hoofd der bevolking. Totaal gemeenteschuld. 144,172,000 120,589,000 11,622,000 9,638,000 10,768,000 16,790,000 3,479,000 11,911.000 4,372,000 6,250,000 5,066,000 Gem. schuld per hoofd der bevolking, f 132.6 91.8 41.6 29.7 29.1 27.6 20.7 19.6 19-1 17.4 15.4 Noord-Holland Zuid-Holland Utrecht Groningen Overijsel Gelderland Drenthe Noord-Brabant Zeeland Friesland Limburg Waarlijk zeer opmerkelijke cijfers. Er is zeer zeker hierin wel de invloed der bovenbedoelde factoren na te sporen met dien van het verschil van de kosten der openbare lagere school. Bovendien moet men bij de beschouwing niet uit het oog verliezen, dat met de bezittingen tegenover deze schulden niet is gerekend. Maar met dat al vindt men hier, ook als men dit alles in het oog houdt, een merkwaardig groot ver schil, dat een opzettelijke studie in hooge mate waard is. Heel curieus is het nu tegenover die cijfers te zetten de cijfers, die aangeven den groei der schulden in de laatste 4 jaar voor 1906. Daartoe stelt ons de boven bedoelde uitgave van het bureau van statistiek in staat. IToe hebben de gemeenteraden in al die ge meenten in de verschillende provincies hun schulden verzwaard Wij krijgen nu in antwoord daarop in het volgende staatje een heel andere volgorde,"tPsarbij de ci] ers, die wij achter de namen der provincies stellen, aandmden de percentsgewijze stijging der gemeente schulden van eind 1902 tot eind 1906 St']gingTf« gemeenteschulden in vier jaar. 48.3 percent. Utrecht Drenthe Zuid-Holland Gelderland Limburg Overijsel Groningen Noord-Brabant 12.9 Friesland Zeeland Noord-Holland n Opmerkelijk is de wijze, waarop Noord-Holland t^ 30.8 28.4 22.4 19.5 16.5 15.5 9.7 8.9 7.8 inkeer is gekomen. Wie dë meeste schuld had ge maakt, heeft de laatste 4 jaar het best opgepast. Daarentegen zien wij Utrecht en Zuid-Holland in de zelfde dure en Friesland, Zeeland, Noord-Brabant in dezelfde goedkoope richting doorgaan. Nu zijn de getallen, gebruikt om bovengenoemde percenten te verkrijgen, niet alle even groot en dus niet alle evenveel waard als objectieve maatstaf. Wanneer men bijv. de enorme toeneming van de schulden in Utrecht' gadeslaat zien wij, dat hier voor een groot deel de stad Utrecht zelf schuld is. Immers vergelijkt men stad met provincie, dan krijgt men deze cijfers: Schuld ulto. Schuld uit". Toene- 1902. 1906. ming. Prov. Utrecht f 7,836,000 f 11,622,000 48.3 pet, Stad 6,131,000 8,942,000 45.8 Llieruit blijkt, dat de stad' een groot absoluut en re latief aandeel in de schulden en in de vermeerdering heeft. En bij die schuld-vermeerdering van een groote ge meente in den laatsten tijd dient men in het oog te houden, dat juist de gemeentebedrijven ziëh in den laatsten tijd zoo hébben uitgebreid! en1 dat leèningen daarvoor leeningen zijn voor productieve doeleinden. Over het geheel worden deze vergelijkingen moeielijk gemaakt door het feit, dat èn in de provincie Utrecht èn in de provincie Noord-Holland één stad is, die bij na of ruim de helft heeft van het géheele aantal in woners der provincie, terwijl in Zuid-Holland' bizon der veel grootere stadsgemeenten zijn. Maar toch de cijfers blijven interessant en wijzen wel degelijk op een uiteenloopende opvatting van de zuinigheid en de voorzichtigheid! in het beheer der ge- meentefinanciën, waarop wij nog- wel eens terugko men. HOFBERICHTEN. De eerste groote Hof-jachtpartij op de gronden van de heerlijkheid „het Loo" zal worden gehouden op Zaterdag 8 October a.s. Het prachtige Herfstweder der laatste dagen lokt Prinses Juliana bijna den geheelen dag naar buiten. Voor den middag- worden korte ritjes gemaakt door het Kon. Park of kleine wandelingtjes. Zoo zag men een dezer dagen de Prinses aan de hand van H. M. de Koningin op het basse-cour wandelen, druk bezig de vele afgevallen kastanjes te verzamelen. Deze gladde donkerbruine schijnen dhs Ook voor de Prinses aantrekkelijk te zijn, evenals voor alle andere kinderen. Des middags wordt geregeld een grootere rijtoer in landauer, gewoonlijk over Laag-Soeren gemaakt. DE TENTOONSTELLING TE BRUSSEL. Het schoon© gebouw der Hollandsche afdeeling in de wereldtentoonstelling zal niet worden afgebroken, vóór het bezoek van Koningin Wilhehnina,in Mei 1911. Men zal het tot feestzaal inrichten. Er is ook sprake, nog andere gebouwen, ten minste voor zekeren tijd nog, te sparen en de hoven in openbare parken te herscheppen, waarin men op zichzelf staande villa's zou bouwen. (Hbld'. van Antw.) GEHUWDE AMBTENAREN. Door het comité dat zich ten doel stelt, een. actie te voeren tegen het wetsontwerp betreffende De Re geling van de positie van vrouwelijke Rijksambtena ren én Onderwijzeressen bij het Openbaar Lager On derwijs, die in het huwelijk treden, is ©en adres ge richt^ aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal, waarin het zijn meening te kennen geeft, dat bovenge noemd wetsontwerp, voorstellende vrouwelijke rijks ambtenaren en onderwijzeressen bij het openbaar lager onderwijs eervol te ontslaan op den dag van haar hu welijk, een h. i. alleszins ongemotiveerd, dus onrecht vaardige, inbreuk maakt op de persoonlijke vrijheid der vrouwelijke ambtenaar. Onder aanvoering- van verschillende, ook reeds' el ders opgeworpen motieven, verzoekt het comité daar om de Kamer haar goedkeuring aan genoemd wetsont werp te willen onthouden. EEN AANKLACHT. De heer D. van Breukelen te Vlaardingen heeft bij de Iweede Kamer een adres ingediend, waarin hij zich beklaagt over het optreden der politie aldaar. Adres sant zegt, met getuigen te kunnen bewijzen, dat de politie wederrechtelijk zijn woning- is binnengedrongen en zonder daartoe te zijn gemachtigd, den inboedel op straat heeft geworpen, met het gevolg dat een groot deel daarvan is zoek geraakt. In verband hiermede wijst adressant er tevens op, dat hij op een valsche aanklacht is veroordeeld gewor- ccn tot gevangenisstraf. Twee Kamerleden moeten zich reeds bereid hebben verklaard den Minister hier omtrent nadere inlichtingen te vragen. DE SLUITINGSKWESTIE EN DE ARBEIDSTIJD VOOR PERSONEELEN. Naar het Hbld. verneemt, is het Nationaal Comité tegen een wettelijk vastgesteld sluitingsuur voorne mens stappen te doen bij de regeering tot het verkrij gen van een wettelijk geregelden arbeidstijd' voor win- kelpersoneelen. «EMENGD NIEUWS. EEN STANDBEELD VOOR TSAAR PETER, e A. Rott. Ct. meld't dat bij den Tsaar van Rus land het ernstig voornemen schijnt te bestaan om aan de gemeente Zaandam een standbeeld op voetstuk aan te bieden van tsaar Peter den Groote, als scheepstim merman. De Russische gezant te VGravenlmge moet reeds met den burgemeester van Zaandam in voorloo- pig overleg zijn getreden over de plaats waar dit standbeeld eventueel zal worden geplaatst, en de keu ze zal waarschijnlijk vallen op het terrein, der Dam- aanplemping in de havenkom. de GETUIGEN-EED. 55 te Amsterdam woonachtige Israëlieten hebben bij deurwaardersexploot het lidmaatschap van hun kerk genootschap opgezegd en dit wel, om bij procedures van de verplichting tot het afleggen van den eed als getuige te worden ontslagen. BEDROG MET BOEKEN. Op de Groote Markt in Den TIaag heeft gisteroch tend de politie een einde gemaakt aan een geraffi neerd bedrog. Een koopman in boeken uit Amsterdam, wetende, dat de lust tot koopen van onzedelijke lectuur op de markt groot is en boeken' als „Schuine Nollie," „Het dagboek van een Kamenier" en dergelijke gemakkelijk werden verkocht, had een aantal hoeken uitgestald, waarvan alleen de omslag- en het titelblad „echt" wa ren. Overigens bestond het „werk" uit bladzijden van geheel andere, meerendëels verouderde romannetjes, ja zelfs dekte het Hollandsche titelblad soms een boek in een vreemde taal. Naar het zeggen van andere marktkooplieden, zou deze koopman reeds geruimen tijd op die wijze zijn afnemers hebben beetgehad. Blijkbaar heeft thans een der bedrogen koopers een aanklacht tegen hem inge diend. Althans gisterochtend overtuigde de politie zich van de handelingen van den Amstërdamschen koopman, met het gevolg, dat diens géheele voorraad in beslag werd genomen. Er is proces-verbaal opge maakt. POLITIEHONDEN. De heer N. Verkade, inspecteur van Politie te Winschoten, schrijft het volgend© aan! de Politiegids1: Met belangstelling lees ik steeds, wat door u over politiehonden wordt geschreven. Wellicht vindt u het onderstaande geschikt voor plaatsing (zeer geschikt, hartelijk dank! E.). Den 24sten Augustus j.l., 's voormiddags 8 uur, kreeg ik aangifte, dat hij een inwoner dezer gemeente een blauwe duif des nachts1 te 1 uur uit dë til gestolen was. Terstond ging ik er met mijn Duitschen her dershond („Hussan van der Hammelberg") heen. (Dit was de eerste maal, dat deze hond, nu 13 maan den oud, door mij in de praktijk zou gebruikt worden.) Bij d© woning van den bestolene liet ik den hond „lucht neinen" aan voetsporen, welke door een omge- spitten akker liepen. De hond bracht mij (dit spoor volgende, ook waar het niet meer zichtbaar was) bij een alleenstaande wo ning-. Op mijn vraag aan den bewoner (die mij hoogst waarschijnlijk met den spoorzoekenden hond had zien aankomen) verklaarde hij, dat. al zijn duiven op 't dak zaten. (Op het dak zaten twee witte duiven; meer duiven bleek hij niet te hebben). Telkens wierp de man vreesachtige blikken op den hond, dien hij blijkbaar niet vertrouwde. Ik liet Hus san het spoor weer opnemen, doch nu terug. Hij bracht mij bij d,en aangever terug. Toen ik daar aankwam, liep deze mij al tegemoet en vertelde mij, dat de duif al weer terug was komen vliegen uit de richting van 't huis-, waarheen de hond mij had gebracht. Blijkbaar was- de dief bevreesd geworden (voor den hond als wettig bewijsmiddel, E.) en had de duif los gelaten. Of de schrik voor de politiehonden er ook in zit. INBRAAK. Gisternacht is ingebroken in het kantoor vair de firma Brice Whyte aan den Havendijk te Schiedam. De brandkast werd geforceerd en geopend; doch er bevond zich geen geld1 in. Daarna werd een bezoek gebracht aan een veehouder aan den Rotterdamschen Dijk. De vrouw werd door het leven wakker. Door den' veehouder en dp inmid dels verschenen politie achtervolgd, gelukte het nabij Rotterdam een der inbrekers in handen te krijgen, die gistermorgen naar Rotterdam werd overgebracht. „VLIEGENIER" EEN GOED WOORD? De i iets schrijft: Dr. R. A. Kollewijn heeft uit eengezet, dat vliegenier geen goed woord is. Hij geeft de voorkeur aian vlieger. Wij zijn het met hem eens, dat vliegenier door zijn vorm iets ongewoons, iets zon derlings heeft, maar deelen zijn voorkeur voor vlieger nieh Daarvoor zijn wij te veel gehecht aan het oude begrip van dit woord. Of we dan een' beter hebben? Neen. Maar we gelooven ook niet, dat dr. Kollewijn of wij dit kunnen maken. Het pakkende woord moet nog geboren worden. En het volk zelf zal er peter van zijn. biets is ook geboren en spot wat met alle afleidingen van taalgeleerden en woordenmakers. Aviateur bevalt ons ook niet, luchtmachinist heeft weinig kans op populariteit, vleugelaar is ook al het goede niet, vliegkerel voldoet evenmin, vliegmensch is al heel leelijk. neen, het ware woord is nog in de maak. En we zullen ons tusschen het volk hebben te bewegen om het te ontdekken. Als de Amsterdam mers met finkie aankomen, zal ons dat niet verwonde ren. Zoo toch noemen zij alles wat vliegt. EEN DOOPFEEST. Men bericht uit Sehaesberg aan De L. K. Dezer dagen schonk een vrouw van een mijnwerker uit Gallicië het leven aan een wereldburger. Zondag j.l. werden door den gelukkigen vader een twintigtal landgenooten uit den omtrek uitgenoodigd om dat feit te huldigen door feest te vieren. Men dronk en klonk naar hartelust en de jonge spruit liet men on telbare malen hoog leven. Twee tonnen bier werden naar binnen gewerkt. Omstreeks half elf uur trokken de gasten onder hoogen bierd'ruk af. Nauwelijks wa ren zij op straat, of de vreedzame stemming verander de. De een duwde den ander in een heg en de Keizer straat, anders zoo rustig-, geleek een oorlogsterrein. De messen werden getrokken, men vocht als een troep leeuweneen drietal personen bekwamen gezamenlijk minstens een 25-tal steek- en snijwo.nden, zonder dat, wonder boven wonder, levensgevaar bestaat. Genees kundige jiulp werd verleend, de marechaussee stelde een onderzoek in en stopte twee ruziemakers in do bak. Een lid van de bende had aan den strijd! geen deel genomen, doch toog rechtstreek» naar de Streep, alwaar hij een vrouw van een herbergier beleedigde. De hospes bewerkte den Oostenrijltschen kolendelver zóódanig, aat hij bloedend verwond buiten werd gewor pen. Den volgenden morgen waren in de Keizerstraat groote bloedplassen op den grond zichtbaar. NATIONALE HUISVLIJTTENTOONSTEL- LING. In tegenwoordigheid van een groot aantal belang stellenden, hoofdbestuurders van den Volksbond tegen Drankmisbruik, van de tentoonstelling, juryleden, tal van inzenders en onderscheidene genoodigden onder wie de minister van binnenlandsche zaken mr. Heems kerk en de wethouder, de heer De Wilde, heeft giste renmiddag (den laatsten tentoonstellingsdag) in het theesalon vjm de tentoonstelling de pleöhtige uitrei king van de behaalde prijzen plaats gehad'. De voorzitter van het dagelijksch bestuur, prof. dr. S. D. van. Veen verklaarde dat het succes groot is ge weest. Want huisvlijt is! door de tentoonstelling meer en meer bekend geworden en heeft daardoor tevens meer ingang gevonden. Met genoegen is gezien dat uit alle oorden des land's belangstellenden toestroomden. Want was op ethisch en sociaal terrein de tentoon stelling een succes, op finantiëel gebied was zij 't -niet. Minister Heemskerk wenschte den voorzitter en zij ne medewerkers geluk met het béhaalde succes: Want al was de financieele uitkomst minder gunstig, er viel z. i. toch winst te boeken, n.l. winst door de ener gie voor allen die belangstellen in huisvlijt. En die winst zal niet nalaten zich in alle kringen zegenrijk te openbaren. KWARTJESVINDERS. De weg van Rijswijk naar Delft, rechts van den Vliet, en de weg van Delft naar Oversehie evenzeer, worden de laatste dagen tot operatiebasis gekozen door het Haagsche kwartjesvindersgilde. Een Delftsch politie-beambte, vergezeld van een po litiehond, verdreef deze week Woensdag de heeren van den Trekweg. „Nu gaan ze naar den Rotterdamschen weg, waar een collega van me ze vanmiddag verdrijft; om een uur of twee heb ik weer de ronde hier aan den Trekweg en dan smeren ze 'm weder naar den Rotterdamschen weg, tot ze ook daar bezoek krijgen, vertelde hij onzen zegsman. „Er is niets aan te doen, meneer, 't is een behandigheidsspel." „En u raad' ik aan, een .anderen terugweg te kiezen, want als ze merken dat u met mij gesproken hebt, na dat ik hen verdreef, zou 't voor u slecht kunnen afloo- penwees dus op uw hoede Gevallen van overlast en mishandeling zelfs zijn al meermalen voorgekomen; de „heeren" die er een eigen veiligheidsdienst op na houden en allen van een fiets zijn voorzien, zorgen wel uit de handen der justitie te, blijven. En de politie die hen om beurten verjaagt, om dat ze niet verder mag gaan, is voor hen een voorwerp van aanhoudenden.spot. SOLDAAT BIJ VERGISSING. Uit Heer wordt aan d'a „L. K." gemeld': De loteling J. H. Breuls, der lichting 1910 uit deze gemeente, reclameerde voor-den militieraad: „Vrij wegéns broederdienat" Deze reclame werd geldig bevonden en als zoodanig op de daartoe 'bestemde lotingsregisters aangeteekend. Wat wil nu het geval? Onze loteling ontvangt, ondanks zijn vrijstelling, een oproeping om 8 Mei onder de wapenen te komen. Protesten baten niets. Hij wordt als milicien ingelijfd bij het 2e reg. infanterie. Eerst op 27 Augustus 1.1. ontdekt men de vergissing en wordt onze milicien eervol uit den dienst ontslagen. Deze jongeling is i,ntusschen de dupe van de histo rie, indien hem ten minste geen algeheele vergoeding voor de geleden schade wordt toegekend. VERBORGEN GELD. Men meldt aan de O. LI. Ct. uit Velsen: Bij een schijnbaar behoeftig, alleenwonenden man, zekeren B., is een kist verborgen gevonden' met een som van ruim 2000. Daar de man het wel niet lang meer maken zal, is dit voor zijn behoeftige familiele den zeker een meevallertje. Het geld was verborgen in een kist, die, naar wij vernemen, door een ziekenver pleegster en een buurjongen isi opengebroken. Hierover is de familie dan ook niets gesticht, alsook over het feit, dat, voor een der familieleden geraadpleegd was, reeds de burgemeester en notaris zekere maatregelen hadden getroffen. Voor dit laatste kunnen misschien verschoonende omstandigheden gelden, maar voor het eerste zeker niet. VAN TEXEL. In de gisteravond gehouden bestuursvergadering der afdeeling Texel van Het Witte Kruis, werd tot afgevaardigde naar de op Dinsdag 4 Oct. te Amster dam te houden algemeene vergadering benoemd' de heer W. C. Reij, en tot plaatsvervanger de heer L. J. Kikkert, De eerste steenlegging van het magazijn met woning voor den magazijnmeester zal plaats heb ben op a.s. Zaterdag te half één namiddags'. Hierbij zullen worden uitgenoodigd de personen, die vroeger lid van het, bestuur waren, benevens enkelen, die zich verdienstelijk voor de afdeeling hebben gemaakt. UIT HOORN. Over het door het Parket, dat gistermiddag half 2 uit Alkmaar alhier aankwam, ingestelde onderzoek betreffende het treurige vergiftigingsgeval te Hoorn, kan nog niets worden medegedeeld, daar het nog niet is afgeloopen. Geheel Hoorn is begaan met het treurige lot van den algemeen geachten heer Markus. Na het gebeurde begint men te beseffen, dat reeds verleden jaar een aanslag op die twee levens is ge daan. Ook toen heeft de familie Markus een taart thuis gekregen, waarvan behalve de' man en de vrouw ook eenige neefjes en nichtjes hebben gegeten. De heer Markus en een paar kinderen zijn toen on gesteld geweest, doch die was niet van dien aard, dat men aan een vergiftiging dacht. Wel heeft de heer Markus toen een vooroordeel tegen taarten opge vat, waarom hij dan ook nu niet van dë taart heeft gegeten. Sterk vermoeden is er, dat beiden moesten worden getroffen. Het begeleidend schrijven, ondérteékendi „een Kermisreiziger" is blijkbaar een truc van den dader, om de aandacht van hem af te wenden en om te maken, dat men iri andere richting zon gaan zoe ken. De toestand1 van het dienstmeisje is zoodanig ver ergerd, dat men voor haar leven vree?t. Uitwerpselen en gebak zullen heden te Alkmaar worden onderzocht. De verschijnselen lijken arsenicum-vergiftiging.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1910 | | pagina 1