DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
BLOOKER
CACAO
Honderd en twaalfde Jaargang.
1910
VRI|DAG
21 OCTOBER,
Alkmaarsche Huishoud- en
Industrieschool.
Zorg voor sterkzinnigen.
BINNENLAND.
No. 248
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzondei lijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ontvangenIs goedkoop
MAAR
OURANT
ALGEMEENE LEDENVERGADERING op Dins
dag 85 October 1910, 's namiddags 3 uur.
AGENDA:
1. Notulen.
2. Begrooting voor 1911.
3. Benoeming van de financiëele Commissie.
4. Benoeming van een nieuw Bestuurslid. (Mevrouw
A. B. J. Donathv. d. Scheer treedt af en wenscht
uiet herkozen te worden).
HET BESTUUR.
Men gaat te Berlijn op opvoedkundig gebied een be
langwekkende proef nemen, die in hooge mate de
aandacht verdient, waar zij voor zoover ons bekend
is tot nu toe, op deze schaal althans, nog niet geno
men is. En de proeve is dubbel belangwekkend, omdat
zij zich beweegt in een richting waarin onze maat
schappij zich zeer zeker in het algemeen niet beweegt.
Er gaat door de maatschappij een groot, oprecht en
weldadig medelijden met de zwakkeren. Deze groote
hartenbeweging, die op elk gebied! is waar te nemen,
vindt men natuurlijk ook op dat der opvoeding. Men
heeft medelijden met de achterlijke, de misdadige, de
gebrekkige en de ziekelijke jeugd. Men richt zoo klas
sen op voor achterlijke kinderen, voor doofstommen en
blinden, er komen openlucht-klassen voor zwakke kin
deren en in tuchtscholen en opvoedingsgestichten
tracht men de misdadige jeugd beter op te voeden.
En zie daar draait men nu te Berlijn de-zaak om
en vraagt medelijden met de begaafde kinderen en
met die kinderen, welke een buitengewonen aanleg
hebben voor één bepaald vak.
„Mede-lijden" het klinkt eerst wat zonderling ten
aanzien van uiterst begaafde leerlingen, dlie op school
met weinig moeite vooruit komen. Doch bij nader in
zien zijn de bezwaren die men hier opwerpt niet onge
grond.
Men zegt dan, dat de staat de ontwikkeling dier
leerlingen remt door hen te doen deelnemen aan aller
lei repetities die zij niet noodig hebben. Men zegt
verder, dat de staat de belangstelling voor studie, voor
verdere ontwikkeling bij de begaafde leerlingen ver
mindert door ze te dwingen alles tienmaal aan te hoo-
ren. Men werkt zoodoende luiheid en zelfoverschatting
in de hand, want de jongen, die in een klasse gemak
kelijk de eerste is, went zich om zich niet al te zeer in
te spannen en is al tevreden als hij maar voor de an
deren aan blijft gaan.
Vroeger, zoo argumenteert men dan, was dat niet
zoo erg, vroeger in den meer onbarmhartigen tijd, toen
het onderwijs niet zoo was ingericht op den minder be
gaafden leerling. De stelling wordt zelfs uitgesproken,
dat evenals de straffende staat vroeger niet vooral
lette op den individueelen misdadiger maar meer op
het systeem, de opvoedende staat ook minder gaf om
den „druipenden" jongen dan om het systeem. Het is
mogelijk dat deze stelling meer in Duitschland dan in
Holland opgaat. Doch we! zeer waarschijnlijk is, dat
hier evenals in Duitschland tegenwoordig meer gere
kend wordt met den miudtunatigen leerling, zoodat de
vlugge daardoor meer dan vroeger wordt tegengehou
den en benadeeld En dat nu zoo luidt het eigen
aardige hoofdargument het we ik in dezen tijd' bijna pa
radoxaal k inkt mas? de <txat in geen geval doen.
Medelijden met de zwakken is mooi. Maar de sterken
mogen daarvan niet da dupe worden. De- staat heeft
de sterken noodig ais zijn beste menschen-materiaal.
En de staat behoort alles te doen om dien besten de
ruimst mogelijke gen-genheid van ontwikkeling te ge
ven.
In die richting nu willen een bekende psycholoog e.n
een zeer geziene paedagooc te Berlijn een interessante
pi'.°® nemen. Zij willen tegenover de school voor ach-
telpke kinderen een school voor begaafde kinderen op
richten, waar vlugger gewerkt en meer afgedaan zal
worden. Voorloopig heeft men hier klaarblijkelijk
vooral voorbereidend onderwijs voor de universiteit op
tiet oog, gesplitst in een meer natuurwetenschappelij
ke en een meer taalkundige opleiding.
De gedachte is op zichzelf zeker in veel opzichten
juist. Doch men zal wel met groote aandacht de uit
voering van het plan moeten gadeslaan, waarbij zich
ongetwijfeld vele moeielijkheden zullen voordoen In
de eerste plaats zal het heel moeielijk zijn een schei
ding te maken tusscben beesnfde en minder begaafde
eerlmgen. En dan heeft a=ze scheiding toch ook in
zoover haar nadeelen, dat zij iicht zal leiden tot over
spanning en tot het maken van een scheiding' in het
leven der leerlingen buiten de school, die ook den meer
begaafden niet altijd tot voordeel zal strekken, nu af
gezien nog van de vraag of voor enkele begaafden de
dwang om iets wat zij nu wel weten nog eens eenige
malen (-ten bate van zwakkere broeders) te hooren
herhalen, alleen een kwaad is. Eindelijk zal zoodoen
de in sterker mate nog dan nu reeds het feit zich
voordoen, dat enkele jongelui te spoedig, te jong aan
de academie komen, wat alweer groote bezwaren, heeft.
Blijft intusschen het zeker niet zonder-meer-onjuis-
te beginsel, dat de staat de ontwikkeling der bekwaam
sten in zijn eigen belang zooveel mogelijk moet bevor
deren en zeer zeker die bekwaamsten niet mag laten
lijden onder de grootere zorg, welke meni tegenwoordig
heeft voor de minder bekwamen.
Dit beginsel heeft dta Berlijnsche heeren er ook toe
geleid om te probeeren het onderwijs zoo in te richten,
dat jongelui die groote begaafdheid! voor zekere vak
ken vertoonen zooveel mogelijk ontheven worden van
de bemoeienis met enkele vakken van geheel anderen
aard, waarmee zij sukkelen en die diis, als gevolg van
de uniformiteit van het onderwijs, een hinderpaal
dreigen te worden voor hun geheele ontwikkeling.
Ook hier ziet men weer het streven om den staat de
begaafdheid zijner bekwaamste burgers zooveel moge
lijk te doen ontwikkelen, ook hier is dat streven niet
ongemotiveerd. Doch zal dit tot iets leiden Zal men
hier niet een berg van bezwaren ontmoeten Zal men
hier niet het gevaar loopen al spoedig zeer sterk de
eenzijdigheid te bevorderen? En zal men hier ooit een
goeden maatstaf voor een zoodanige begaafdheid kun
nen vinden?
Wij mogen slechts hopen spoedig uit Berlijn het
antwoord te vernemen. Want hoeveel bezwaren er ook
zijn, in het beginsel is t-och zeker veel moois en waars.
TWEEDE KAMER.
Aan de orde was gisteren een- verhooging van het
begrootingshoofdstuk Justitie voor 1910, welke zonder
hoofdelijke stemming werd aangenomen.
Daarna kwam de beurt aan de wetsontwerpen tot
beperking van Zondagsarbeid en nachtarbeid in brood
bakkerijen, (Bakkerswet) en tot instelling van bak
kersraden.
De heer Van Idsinga opendé de algelneene beraad
slaging met de verklaring dat hij tegen een der ont
werpen zal stemmen ,e.n het andere geamendeerd wil
zien.
Hij is tegen de kunstmatige bevoordeeling van een
bepaalde groep uit het bakkersbedrijf, waiar deze het
gevolg kan zijn van de exceptioneele regeling der Bak
kerswet, die op ruwe wijze ingrijpt in het bedrijf.
Het beginsel der Bakkerswet acht hij in strijd met
de persoonlijke vrijheid.
Tegen het tweede ontwerp richt spr. het verwijt, dat
het aan organen van persoonlijk belanghebbenden wil
belasten met de zorg voor het publieke belang, wat de
t.aaik behoort te zijn van de publieke gemeenschap. De
Bakkersraden zijn ongeschikte bestuursorganen, als
adviseerende colleges zouden ze toelaatbaar zijn.
Spr. is tegen al die verschillende raden voor elk
maatschappelijk belang.
De heer De Beaufort zegt, dat de maatschappij niet
bij machte is gebleken zonder wettelijken steun den
nachtarbeid atf te schaffen, doch de plannen der regee
ring in deze zaak kunnen zijn goedkeuring niet weg
dragen.
Er is wel een beweging in het bakkersbedrijf voor
afschaffing van nachtarbeid, doch spr. waarschuwt
voor eenzijdige beschouwing dier actie.
De regeering meent het groot-bedrijf te mogen
schaden, om het klein-bed'rijf te helpen,; dit zal ver
keerd' afloopen, want de nachtarbeid' zal worden ver
vangen door zwaar dagwerk en de gevolgen van dien.
Ook stijging van broodprijzen verwacht de heer De
Beaufort van de Bakkerswet.
De bezwaren van den heer Van, Idsinga tegen de
Bakkersraden deelt spr., temeer omdat onze Grondwet
de inrichting van allerlei colleges niet gewild heeft.
Bovendien zullen die raden kostbaar zijn en strijd
brengen tusschen het groot- en het klein-bed'rijf, met
hun tegengestelde belangen.
De afzonderlijke bepalingen voor de Israëlieten, acht
spr. in strijd met artikel 169 der Grondwet, dat ver
schillende wetgeving voor verschillende godsdiensten
verbiedt.
Ook de inbreuk op de persoonlijke vrijheid is af te
keuren.
De heer Schaper noemt het ontwerp-Bakkerswet on
volledig, daar hij het internaat er in mist, alsook voor
schriften nopens de gezondheid, den arbeidsduur en
het leerlingwezen. Ten onrechte zou deze wet „Bak
kerswet" heeten, daar zij zooveel belangen van den
bakkersstand ongeregeld laat tot schade ook van ande
ren, vooral door de gebrekkige sanitaire toestanden,
die er heerschen in het bakkersbedrijf.
Beperking van den arbeidsduur is onmisbaar in deze
wet: het is daartoe onnoodlig te wachten' op de Bak
kersraden.
Over hetgeen er wel in de ontwerpen staat is spr.
met ontevreden. De Bakkersraden wil de socialisti
sche fractie wel opruimen, maar het afschaffen van
den nachtarbeid en Zondagsarbeid heeft den vollen
steun van spr. en zijn vrienden.
Spr. wijst dan op het eenstemmig medisch oordeel,
dat het bakkersbedrijf ongezond! is,
Spibehoudt zich zijn stem voor over het amende-
ment-Borgesius, doch wil in ieder geval 8-urigen
werkdag daarin opgenomen zien. Spr. vreest geen
verhooging van broodprijzen door de Bakkerswet. In
1talie heeft men er geen nadeelige gevolgen van ge
had en ook hier kunnen die bij goeden wil uitblijven.
Doch zelfs als de weit ons wat kosten zal, dan gaat
het lot der bakkers ons nog voor en d!at moet verbe
terd worden dbor dit ministerie met zijn groote meer
derheid' in de Kamer.
De heer Snoeck Henkemane ontwikkelde daarna drie
bezwaren tegen de wet, n.l. het verbod' vani arbeid, het
niet letten op de veelvormigheid! van het bedrijf en
ten slotte dé dwingende bepalingen die dood end zijn
voor energie en ondernemingsgeest.
De heer Passtoors verdedigt met warmte het ont
werp.
EERSTE KAMER.
Het plan bestaat, wanneer de Regeeringsantwoor-
den zullen zijn ingekomen, de leden van de Eerste Ka
mer der Staten-Generaal tot afdoening van de nog
aanhangige ontwerpen, op te roepen tegen Woensdag
avond 2 November.
PRINS HENDRIK.
Prins Hendrik vertrok gistermiddag van Den Haag
naar het Loo.
De Prins had na terugkeer van zijn bezoek aan het
Belgische Hof gisterochtend' een onderhoud! met den
Minister van Buitenlandsehe Zaken in diens kabinet
aan het departement.
Prins Hendrik heeft gisteren te 's-Gravenhage de
vergadering gepresideerd! van de Ned'erl. Land'bouw-
vereeniging.
MONUMENT VOOR PROF. MELOHIOR TREUB.
Te Buitenzorg is eene commissie samengesteld voor
de oprichting van een monument, ter herinnering aan
nu wijlen prof. Melchior, Treub.
KAPITEIN II. CHRISTOFFEL.
Uit Batavia wordt geseind dat aan' kapitein Ohris-
toffel eervol ontslag uit den dienst is verleend.
OVERNAME DOOR IIET RIJK.
Bij de regeering bestaat het voornemen de woningen
van de commissarissen der Koningin in de verschil
lende provinciën voor het Rijk over te nemen. De voor
bereidende stappen daartoe zijn reeds gedaan.
TWEEDE KAMER-VERKIEZING.
Als uitslag van de verkiezing van een lid
lid voor de Tweede Kamer in het kiesdistrict Eindho
ven, wordt gemeld, dat op den heer N. J. van Best
vcor de Tweede Kamer in het kiesdistrict Eindho-
(R.K.)4860 stemmen zijn uitgebracht, en op den heer
Spiekman (soc.-dem.). 447 stemmen, zoodat de heer
Van Best gekozen is.
Gemengd nieuws.
DE BAKKERSWET.
Men vestigt de aandacht van het H b 1 d. op nog
een groote onbillijkheid, die aanneming van de Bak-
kerswet-Talma zou veroorzaken.
Er zijn verschillende bakkers o. a. Stoom-, Meel- en
Broodfabriek Holland! en de Haagsche Broodfabriek
die zoowel voor Christenen als voor Joden bakken.
Een gedeelte van hun brood! wordt' onder rabbinaal
toezicht gebakken, een ander deel niet. De wet stelt
echter verschillende regels1 voor bakkerijen wèl, en
voor bakkerijen niet onder rabbinaal toezicht. Een
bakkerij onder rabbinaal toezicht mag niet des Zater
dags bakken. (De Bakkerswet munt uit door gecompli
ceerdheid en onduidelijkheid; het is niet zeker of art.
4 slaat op „ondernemingen" onder rabbinaal toezicht
bij de genoemde instellingen staat niet de geheele
onderneming, maar wel de bakkerij onder rabbinaal
toezicht). Die bakkers1 zullen dus moeten kiezen en
in den vervolge hetzij hun Joodsche, hetzij hun niet-
Joodsche klanten, er aan geven. Een nieuwe beper
king van de vrijheid' om te arbeiden, die ons even be
denkelijk als onbillijk lijkt
Op dén dag zelve waarop het ontwerp-wet op de
afschaffing van Zondags1- en nachtarbeid' in bakkerij
en dóór de Tweede Kamer in behandeling werd' geno
men, bereikte de N. Ct. nog een mededeeling van het.
bekende Bakkerscomité dat zoo krachtige actie tegen
dit ontwerp heeft gevoerd.
Het geldt liier een akte, voor den notaris A. L. Ha-
remaker te Amsterdam verleden, en waarin wordt vast
gesteld! dat in de Brood!- en Besehuitbakkerij Ons Be
ginsel te Amsterdam naar getuigenis van verschillen
de personen meermalen, o paangegeven data, des Zon
dagsavonds de ovens zijn gestookt.
En zulks ondanks het feit, dat de directeur dier
bakkerij, de heer F. W. Hutter, zich voorzitter noemt
van het Nationaal Comité voor afschaffing van bak-
kersnachtarbeid! en meermalen persoonlijk heeft ver
klaard dat in de onder zijn leiding staande bakkerij
nimmer des Zondags en des nachts wordt gearbeid en
dat hij „vóórarbeid," waaronder dus ook het stoken
van den oven begrepen is, bij een verbod van bakkers-
nncht.arbeid niet noodig acht.
Het bestuur dier broodbakkende naamlooze ven
nootschap deed in het officieele orgaan van het Nati
onaal Comité voor afschaffing van, bakkersnachtar-
beid, in een advertentie o.a. het volgende opnemen:
„Jaren achtereen is met succes gewerkt door de N. V.
Brood- en Beschuitbakkerij „Ons Beginsel" te Am
sterdam, door niet op Zondag en in den nacht te ar
beiden."
VLIEGEN.
Verwey Lugard's vliegkampen zijn zoo goed als
geheel gereed en zal weldta het publiek worden toege
laten bij de oefeningen, evolutiën en proefvluchten.
Inplaat-s van de wedstrijdWeek, die wegens gebrek aan
onvoldoenden tijd' tot voorbereiding en vooral omdat
het Comité van Organisatie zich niet de medewerking
kon verzekeren van een voldoend! aantal (10 of 12)
deelnemers, nieit kan doorgaan^ zal' aangevangen wor
den met een demonstratie, die waarschijnlijk een 14-
tal vliegdagen, dus ongeveer 2 3 weken zal duren.
De openingsdag zal nader worden bekend gemaakt,
waarschijnlijk einde October of begin November.
Toezegging is ontvangen van den beroemden Hol-
land'schen aviateur Wijnmalen, die, zooals bekend,
houder is van het' wereld-record! van de hoogte op 1
October, en die juist dezer dagen de schitterende over-
landvlucht ParijsBrusselParijs zoo meesterlijk
heeft volbracht.
Definitieve toezegging om in Verwey en Lugard'e
vliegkampen te komen vliegen, werd tevens ontvangen
van onzen oudsten Hollandschen vlieger, den inge
nieur Kiiller. Zooals békend! is, heeft deze aan een
groot aantal meetings in Frankrijk deelgenomen. Dit
zijn dus de beste en meest bekende Hollandsche avia-
teurs, beiden meester op hun diverse toestellen. De
heer Wijnmalen heeft een biplane Farman van het mi
litaire type, de heer Kiiller een Antoinette.
De heeren Wijnmalen, eni Kiiller zijn beiden voor
geen klein geruchtje vervaard, en als des morgens be
kend' wordt gemaakt, dat er gevlogen zal worden, dan
geschiedt dit ook zelfs bij ongunstig weder en bij
windsnelheden van 10 en meer meter. Waarschijnlijk
zal ook door beide heeren getracht worden, record
vluchten te houden, welke zullen geschieden onder of
ficieele controle van sportcommissarissen van de Ne-
derlandsche Vereeniging voor Luchtvaart.
Des Zondags wordt niet te Ede-Lunteren gevlogen,
doch uitsluitend te Soesterberg, dat van uit de groote
steden uiterst gemakkelijk bereikbaar is. Het vliegen
zal plaats hebben tusschen 2 en 5 uur des namiddags.
Mocht onverhoopt niet gevlogen worden wegens bui
tengewoon slecht weder, dan worden, de toegangsbil
jetten verlengd voor een volgenden, vliegdag.
DE VERWISSELDE CITYBAG.
Men zal zich herinneren, hoe de procuratiehouder
der houtkoopersfirma Pont Versteegh, te Zaandam
onlangs tot de onaangename ontdekking kwam, dat
zijn citybag, waarin zich een portefeuille, inhoudende
ongeveer 1000 aan bankbiljetten, bevond, naar hij
vermoedde, tijdens een bezoek aan een, koffiehuis in
de Kalverstraat alhier verwisseld! was voor een city
bag, die er uiterlijk precies hetzelfde uitzag, doch niets
dan waardeloos papier bevatte.
De portefeuille werd eenige dagen later te Haarlem
teruggevonden. Thans is de politie er in geslaagd, ook
de ontvreemde citybag op te sporen. Zij vond deze, in
kranten gewikkeld, verstoet achter het closet in het
privaat van het café „De Nieuwe Groote Slok," in de
Amstelstraat alhier.
De citybag was kapot gesneden, blijkbaar om den
inhoud er uit te halen.
Bij het onderzoek is nog duidelijker gebleken, dat
men hier met een sluw beraamden diefstal te doen
heeft. De citybag toch, welke moest dienen om die van
den bestolene te vervangen, heeft de dief blijkbaar
naar het model van zijn dubbelganger laten vervaardi
gen. De gestolen citybag toch had' ook een taschje op
zijde aan den buitenkant. Dit taschje had de eigenaar
er speciaal op laten vasthechten, want citybags, met
deze eigenaardigheid zij niet in den handel. De dief
moet dus hetzelfde hebben lateri doem
DE BURGEMEESTER VAN BLARICÜM.
De heer Hosang, burgemeester van Blaricum, is ver
leden week bij den commissaris der Koningin in
Noord-Holland' ontboden, om zich te verantwoorden.
De heer Hosang heeft daaraan gevolg gegeven.
INBREKERS GEVAT.
Drie Hagenaars, die gisternacht bij een boer onder
Wateringen inbraken, werden door den boer en diens
knecht overmeesterd, gebonden en daarna aan de po
litie overgeleverd.
GEBREK AAN REGENWATER.
Te Heerenveen heerscht gebrek aan regenwater; de
meeste bakken zijn ledig'. De groote regenbak van het
paleis van justitie, die in d'agen van watemood velen
van water voorziet, is ook al ledig. Op de Friese he
Klei, waar men geen putwater heeft, is het gebrek
neg grooter. De kleigrond! is daar door de droogte zóó
Hard, dat hij scheurt, evenals in den zomer. Het rooien
der wortelen is haast niet mogelijk.
UIT BROEK OP LANGENDIJK.
Gisterenmiddag vergaderde de Raad dezer Gemeen
te voor de eerste maal in het nieuwe Gemeentehuis,
alhoewel dit nog in lange na niet is afgewerkt.
De nieuwe raadzaial is ruim en licht, ofschoon het
hooge, bijna dichte hek voor de persmannen, die daar
achter zitten, zeer hindterlijk is, daar zij de sprekers
slechts kunnen hooren, doch! niet zien.
Bij de opening zeide de voorzitter dat met het oog
op het nog niet afgewerkt zijn van het lokaal, hij bij
deze eerste zitting daaraan geen woord wilde wijden,
doch dit tot later bij de officieele opening zal uit
stellen.
Na vaststelling der notulen werd de begrooting der
gemeente 1911 vastgesteld! tot een bedrag in ontvang
sten en uitgaven van 14119.405.
Medegedeeld werd: dat ingekomen was een schrij
ven van de afd. Langedijken der Ned. Vereeniging tot
afschaffing van alcoholische dranken, waarbij zij eene
subsidie uit de kas der gemeente verzocht.
De voorzitter deelde naar aanleiding hiervan mede
dat het aantal vergunningen hier slechte uit 3 be
staat, hoewel er 8 mogen zijn en d'at op sommige dagen
de drankverkoop is verboden. Spr. betwijfelde dat het
op den weg der gemeente ligt alles wat goed en edel is
te steunen en stelde voor het adres voor kennisgeving
aan te nemen.
De heer Does merkte op dat de afd. vertegenwoor
digd was op 't congres voor wettelijke tienurendag e.d.
vandaar dat zij buiten haaT neutraal standpunt is ge-
