DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Kieuwjaarswenschen.
BLOOKERS
No.
Honderd en twaalfde (aargang,
V R I| D A G
30 DECEMBER.
DAALDERS
FEUILLETON.
Het Gouden Bed.
BINNENLAND.
307
1910.
Nieuwjaarswenschevi
CACAO
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Ia het nummer van den Oudejaars
avond, hetwelk ZATERDAjG 31
DECEMBER verschijnt, zullen
wederom
worden opgenomen, a *25 cents a
contant.
MEN HOGE U HAMAAK
OPDRINGEN,
HOUDT VAST AAN
GE WEET DAT DIE
UITSTEKEND IS,
Wijzigingen in den staatkundigen
toestand. De vredesbeweging.
ALRMAARSCHE COURANT
DE UITGEVERS.
HL
Alles wordt anders in den loop der jaren, elk jaar
brengt zijn Yeranderingen, in ons zelf, in onze omge
ving, in de maatschappij, in den staat. Ook 1910
heeft natuurlijk wijzigingen gebracht in den staat
kundigen toestand. Twee rijken, eens vrij en onafhan
kelijk, zijn voor goed ondergegaan, een vorstendom is
een koninkrijk geworden, en een koninkrijk een re
publiek. Voorts hebben twee nieuwe souvereinen den
voor hen vrij gekomen troon bestegen, en zijn nieuwe
presidenten door den wil hunner landgenooten op den
hoogsten zetel eener republiek geplaatst.
Dit zijn de voornaamste kleursverwisselingen op tïk
kaart, verwisselingen van regeeringsvorm en van re-
geeringshoofden, welke er voor 1910 vallen te boeken,
en waarbij wij heden even willen stilstaan.
Finland werd gerussificeerd. Den 29sten Maart
werd het wetsontwerp ingediend, waarbij het groother
togdom dat door een personeele unie met Rusland ver
bonden was, welks onafhankelijkheid door een voor
ganger van den Tsaar l^j den vrede van Frederikshain
Naar het Duitsch van OLGA WOHLBRüCK,
bewerkt door J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM
2)
Het kleurloos, scherp gesneden gezicht met den
kort gehouden Henri-quatre droeg' het masker zonder
uitdrukking van een diplomaat. Slechts het mishan
delde, lange mondstuk zijner cigarette verried iets
van zijn nerveuze beweging, evenals het spelen van
zijn lange, geelachtig witte hand met den kunstig be
werkten dolk, welke hem als presse-papier diende.
Op zijn gewone zachte manier zeide hij:
„Dit is nu reeds 't derde geval in tien jaar. dat
geeft te denken."
De kleine Eiler, teg'en wiens vroegtijdig kaal ach
terhoofd, ondanks alle friseerkunst, steeds eenige
haarbosjes afstaken, blies dikke rookwolken uit een
zware Havannah voor zich uit.
„De zaak is zoo eenvoudig mogelijk", riep hij met
zijn hooge, heesche kraaistem, zoo> luid in de deftige
stilte van het directoraat kantoor, alsof hij voor een
geheele vergadering sprak. „Sedertjaren ben ik er
voor, dat men op dezen post, waaraan zooveel.-. ver
antwoordelijkheid verbonden is en die.geldelijk
niet bijzonder gehonoreerd wordt, jongere krachten zet
en geen. vergrijsde menschen, die aan rustig, gedach
teloos werk gewend zijn."
„Het is een post van vertrouwen", merkte Ramlow
met nadruk op.
„Och wat och wat, vertrouwen, ik heb meer
vertrouwen in een jongen, gezonden, krachtigen man
met hersens in zijn hoofd dan in een versleten werk-
machine."
Ramlow haalde de schouders op en streek met zijn
vingers door zijn grijsachtig rooden baard.
„V at. bedoelt u, Ramlow?" vroeg- de directeur zon
der zijn ouden procuratiehouder aan te zien.
.,11c onthoud mij van elke meening", antwoordde d»
in 1809 was beloofd, bij Rusland werd ingelijfd. Het
internationaal advies van buitenlandsche hoogleera
ren in het volkerenrecht, het optreden van den Fin-
sehen landdag, welke weigerde advies uit te brengen
over het ontwerp nopens wijziging der grondwet en
een adres naar St. Petersburg zond tot handhaving
van die wet, de adressen van tal van buitenlandsche
kamerleden (het Nederlandsche adres werd den 6den
Juni smadelijk in de Doema verscheurd door Poerisj-
lcewitsj) mochten niet baten. In het laatst van Juni
werd de Einland-wet goedgekeurd door Doema en
Rijksraad en den 4den Juli door den Tsaar bekrach
tigd, den 27sten Augustus werd het ontwerp goedge
keurd tot gelijkstelling van Russen en Einsche bur
gers in Finland.
Het „Finis Finlandiae" is de tragische kreet van
1910, welke bewijst, dat ook in onzen z. g. n. beschaaf
den tijd boven het recht nog steeds de macht gaat.
In Augustus klonk een soortgelijke kreet in het
Verre Oosten, waar het keizerrijk Korea door Japan
eerst gesupprimeerd en thans geannexeerd, verdween.
Den. 24sten van die maand, kwam de officieele ken
nisgeving aan de mogendheden, nadat Japan zich op
dit punt te voren met Rusland had verstaan, en den
29eten werd de nieuwe kolonie Oho Sen officieel afge
kondigd. De Koreanen zijn hun onafhankelijkheid
kwijt, maar Japan streeft ernaar de annexatie en de
Japaniseering zoo min mogelijk als een vernedering
te, doen gevoelen. En zeker is het, dat onder Japans
leiding de toestanden er worden verbeterd en de na
tuurlijke hulpbronnen er tot ontwikkeling worden ge
bracht.
Zoo zien we dat Japan den oogst van den Russisch-
Japanschen oorlog heeft binnengehaald en dat Rus
land zich dicht bij huis heeft schadeloos gesteld en
dat beiden een onrechtmatige daad bedreven!
Het vorstendom Montenegro werd den 28sten Au
gustus tot koninkrijk verheven eu vorst Nikita uitge-
roepen tot koning Nikolaas I. Met veel pracht en
praal is deze belangrijke gebeurtenis in het rijk dei-
Zwarte Bergen gevierd en de purperen koningsmantel
werd algemeen beschouwd als een symbool, een ver-
diende onderscheiding voor den mail, die haar draagt
en die door zijn wijs beleid en zijn persoonlijkheid in
zijn eigen land en in de monarchenpaleizen van ande
re rijken veel sympathie heeft verworven.
Portugal is dit jaar geschrapt uit de rij der mo
narchieën. In het begin van het jaar (11 Jan.) werd
er te Lissabon een complot tegen den koning ontdekt,
den 9den Juni alweer een, maar betrekkelijk onver
wacht en dus goed voorbereid kwam den vierden Oc
tober de revolutie, die aan het koningsschap een ein
de maakte en de republiek instelde. De koning en de
zijnen konden ongehinderd vertrekken, den geestelij
ken werd echter veel overlast bezorgd. En verscheiden
kloosters werden overvallen. Een der eerste besluiten
gevraagde niet zeer beleefd.
Eiler lachte onderdrukt, niet zonder goedmoedig
heid.
„II is reactionair, beste Ramlow, u gaat niet met
den tijd mee. Rij u moet alles, volgens de oude sleur
gaan. U ziet hoever we daarmee komen."
„Mijn voorstel, dat ik reeds het laatst vier jaar ge
leden deed, en dat ik nu herhaal, is, dat deze post be
zet wordt door twee, drie heeren, die elkaar elke week
aflossen."
Paulsiehn maakte een afwerende beweging- en Eiler
mompelde iets van „onzin" tusschen de tanden. Daar
mede was het voorstel evenals den eersten keer zonder
meer verworpen en Eiler kwam ook nu weer met de
zelfde gronden. De chefs der bureau's hadden geen
lust, beproefde krachten een week lang af te staan.
Bovendien lieten de klanten zich graag door denzelf
den persoon bedienen. Een nieuw gezicht telkens was
vervelend. Ook was de expeditie met de nu eenmaal
noodige snelheid en nauwkeurigheid onmogelijk, als
de betrokken beambte niet voortdurend in training
bleef. Slechts bij de uiterste nauwkeurigheid1 en zui
ver werktuigelijke handeling, konden de tachtig of
honderd brieven met geldswaarden, eiken avond voor
de buslichting in de anderhalf uur klaar gemaakt
worden.
Ramlow trok aan zijn baard.
„Ja ik weet het. het gaat niet."
„Ik verzoek de heeren mij morgen iemand ter ver
vanging voor te stellen", zei Paulsiehn zeer zacht.
„Wij kunnen het ditmaal als een voorloopige benoe
ming beschouwen en den kandidaat, die voor een vas
te aanstelling tob deze betrekking in aanmerking
komt, ernstig onderzoeken. Ik hel eveneens meer
over tot de keus van een jonger persoon."
Eiler knikte goedkeurend.
„Jawel. Jawel! Zoo wordt die betrekking ten
minste geen doorloopende straat. Is de jongeman ge
durende eenige jaren geschikt gebleken dan kan
hij bevorderd en door een nieuwe, frissche kracht ver
vangen worden. Afwisseling, afwisseling, dat is de
hoofdzaak, ook in het menschenmateriaal
van de nieuwe voorloopige regeering, aan welker
hoofd professor Tlieofilo Braga werd geplaatst, was
het nemen van krasse maatregelen tegen de ordegees
telijken, van wie met name de Jezuïeten uit het land
werden verdreven. De onttroonde koning vond in En
geland gastvrijheid. Europa schikte zich snel in den
nieuwen stand van zaken in Portugal; nadat 12 Oc
tober Brazilië reeds was voorgegaan, deden den 9den
November Frankrijk en Engeland en den llden No
vember Duitschland, Zweden, Noorwegen, Amerika
etc. door middel van hun gezanten, weten, dat zij
betrekkingen met. de republiek wenschten aan te knoo-
pen. Intusschen bleef het in het binnenland1 gisten
en heeft de regeering tot dusverre nog niet het suc
ces behaald, dat aanvankelijk spoedig voor haar scheen
te zijn weg-gelegd, hetgeen o. m. hieruit kan blijken,
dat de verkiezingen voor langen termijn zijn uitge
steld.
Dit zijn de voornaamste wijzigingen welke 1910. in
den staatkundigen toestand heeft aangebracht. Enkele
andere, de troonsbestijging van koning George V van
Engeland en van den nieuwen koning van Siam kun
nen beter bij de behandeling der afzonderlijke landen
ter sprake worden gebracht.
In een. artikel „Het ïoode kruis" hebben wij onlangs
er op gewezen, dat, de vrede moge oogenschijnlijk ste
viger bevestigd zijn dan ooit te voren, de kans steeds
bestaat, dat de harmonie onder de mogendheden tus
schen wie de sterkste rivaliteit bestaat of bij wie bit
tere herinneringen nog nawerken, wordt verstoord.
Immer is het oorlogsgevaar dreigend: en steeds zijn de
naties ijverig in de weer om zich zoo goed mogelijk te
wapenen tegen een oorlog- en zijn gevolgen. Koortsach
tig wordt schier overal aan de inrichting van het
krijgswezen gewerkt. Sommige staten besteden meer
dan 30 procent van al hun uitgaven aan hunne bewa
pening. Wij hebben geen aanteekening gehouden
van de tallooze maatregelen die er in de ver
schillende landen zijn genomen ter versterking- van de
dat de millioenen guldens hieraan besteedi veel talrij
ker en de militaire plichten veel zwaarder en alge-
meener zijn geworden, dan men wel vermoedt. Het
zou stellig de moeite loonen daarvan een volledi
ge statistiek te maken, eens in een serie artikelen
het zou een lange worden! te doen zien, welke reu-
zenoffers er worden gevergd, om naar den regel „zoo
ge den vrede wilt, bereidt u voor ten oorlog" den vrede
te handhaven. Een troost is erdat een moderne
cforlog onnoemelijk meer schade berokkent dan de
kostbare vredestoestand.
Amerika deed dit jaar nogal eens van zich spreken
door pogingen, om aan de opdrijving der bewapening-
een einde te maken. Zoo was er in Januari sprake
van een circulaire-nota van den staatssecretaris
Knox aan de mogendheden, waarin werd aangedron
gen op de stichting van een arbitraal, internationaal
gerechtshof, in Juni van het instellen van een vre-
desconunissie, welke de hoofdsteden in het buitenland
De direkteur knikte nauw merkbaar met een naden
kend lachje om de scherpe, diepe mondhoeken.
„Hebt u nog iets op te merken, Ramlow?"
„Slechts in het algemeen, mijnheer."
„Welnu?"
Er lag een afgrond) tusschen het ongenaakbaar, af
gemeten „Welnu" van den direkteur en den opgewon
den van onderdrukten hartstocht trillenden toon van
den procuratiehouder. Slechts Eiler kon over dezen
afgrond een begaanbaren weg leggen. Ramlow bleef
steeds aan den tegenovergestelden kant en vermoeide
zich te vergeefs met roepen en teekens geven.
„Ik wilde, mijnheer de direkteur, op grond van mijn
ervaring protesteeren tegen het systeem van dten heer
Eiler, waardoor alles op losse, schroeven gesteld wordt.
Ik ben van mijn twintigste jaar in het bankvak werk
zaam en heb dertig jaar noodig gehad om mij tot pro
curatiehouder op te werken. Ik heb mijn betrekking,
dat kan ik met gerust geweten zeggen, slechts te dan
ken aan mijn nauwgezette •plichtsvervulling eu eenige
commercieele vaardigheid, die ik het Huis, hetwelk ik
dien, ter beschikking stel. Ik heb van ondier af ge
diend en ook als ondergeschikt beambte de doelmatig
heid van een strenge organisatie gevoeld'.
„Verder". viel de directeur met licht ongeduld
in de rede.
„Verder.ja.
Ramlow streek door zijn baard, waarbij de vingers
eenigszins beefden.
„Ja. nu is dat geheel anders. De jongeheeren
komen bij ons als in een loterijzaak. De bank is voor
hen het voorportaal der beurs.
Eiler draaide zich om en sloeg de levendige, kleine
oogen naar het plafond.
„Ileerejesus!.
De directeur gaf hem een afwerenden wenk en leun
de achterover in zijn fauteuil. Het was bijna, alsof
hem plotseling de woorden van den procuratiehouder
begonnen te interesseeren.
„Jawel, het voorportaal tot de beurs," herhaalde
Ramlow met sterken nadruk. „Wij hebben jongelui,
die nauwelijks drie honderd Mark per maandl bij ons
zou bezoeken in het belang van een beperking der-
krijgstoerusting, in December van de gift van 10
millioen dollars van den heer Andrew Carnegie, die
10 millioen dollars schonk, waarvan de rente moet
worden besteed tot verhaasting van afschaffing van
den oorlog.
Van meer direct belang mogen zeker de verdragen
heeten, waarbij geschillen aan de beslissing van een
scheidsgerecht worden onderworpen. Zulke verdragen
werden er gesloten tusschen Rusland en Spanje (16
Aug. geteekend), tusschen Spanje en Italië (2 Sep
tember) en tusschen Rusland en Italië (27 October).
EERSTE KAMER.
In de zitting van gisteren waren verschillende wets
ontwerpen aan de orde.
Minister Talma verdedigde zich bij het ontwerp
tot wijziging en aanvulling van het begrotingshoofd
stuk landbouw enz. voor 1909 tegen het eindverslag,
dat klaagde over den treurigen afloop van de maatre
gelen tot bestrijding der tuberculose onder het rund
vee.
De heer 't Hooft (A. R.) betreurde bij de be
handeling van de suppletoire oorlogsbegrooting voor
1910 de ontslagaanvrage van minister Cool en wijst
op de urgentie van algeheele herziening van de Mi-
litiewet. Bij de huidige legertoestanden kan de re-
geering de verantwoordelijkheid voor onze defensie
niet dragen, meent spr.
De heer Van Voorst tot Voorst (R. K.)
betreurde eveneens de ontslagaanvrage vau den mi
nister van oorlog en verzocht den noodigen steun bij
da regeering, om tot spoedige wijziging van de Mili-
tiewet te geraken.
De heer Staal (U. L.) maakte eenige opmerkin
gen, bestemd voor den volgenden minister van oorlog-.
Spr. achtte het wenschelijk, de fanfarekorpsen te doen
bestaan uit tamboers en hoornblazers en wil aanvul
ling der regiments-fanfarekorpsen uit bataljons-fan
farekorpsen.
Spr. zei de mislukking van het tweeploegenstelsel
voorspeld te hebben. Er moet zoo spoedig mogelijk
mee gebroken worden.
Spr. wilde dat de regeering in oorlogstijd zal kun
nen beschikken over de weerbaarheidskorpsen. Daartoe
moeten zij goed kader hebben.
In de eerste plaats wilde spr. moreele en physieke
opvoeding van de jeugd door vooroefening vanwege
het Gymnastiekverbond en den Bond van L. O.
De splitsing van de derde afdeeling van het Dep.
van Oorlog keurde spr. af.
Spr. begreep in tegenstelling met den heer 't Hooft
volkomen het aftreden van minister Cool, al zag spr.
geen verband tusschen de behandeling der Oorlogsbe
grooting in de Tweede Kamer en het wetsontwerp dat
aan de orde is. Spr. protesteerde tegen het gering-
schattend spreken over ons leger. Er is veel goeds in
het leger. Men kan de Militiewet niet meer bespoedi
gen.
De heeren Van der Biesen (R.-K.), Franssen (A.-
R.), Van der Does de Willebois (R.-K.) en Waller
(A.-R.), drongen er op aan te trachten minister Cool
te behouden.
De Minister van Binnenlandsche Zaken (de heer
Heemskerk) betoogde, dat er bij de Reg. voldoen
de goeden wil bestaat voor herziening der Militiewet.
De oorzaak der vertraging ligt elders.
verdienen en acht honderd uitgeven. De jonge Kettner
komt minstens vijf maal per week met een automobiel
naar het kantoor. Teumer draagt zijden ondergoed en
rookt sigaren van een halve Mark, Stieber van do
couponkas heeft een liason met een dame van het too-
neel, en zit avond aan avond op de eerste rij in den
Metropol
„Bij een première zelfs orkestloge links, als het u
interesseert," viel Eiler hem ongeduldig in de rede.
„Mooi. En dat alles van nauwelijks drie honderd
Mark in de maand."
„Er komen gratificatiën bij," wierp de directeur in
het midden.
„In deze maand heeft bijvoorbeeld ieder zijn tracte-
ment nog eens uitbetaald gekregen," kraaide Eiler,
„dat weet u toch!"
Paulsiehn wreef met zijn zakdoek de lange, blauw
achtige nagels en glimlachte:
„Ja.... den 17den November.... dat was een dag
voor de Bank geweest! De uitgifte van de nieuwe
Mexicaansche leening had een netto winst van vijf
kwart millioen opgeleverd."
Het behoorde tot de principes van de Bank, het per
soneel in buitengewone winsten te laten deelen. Er
werd door de Bank een eer ingesteld, dat haar perso
neel het best bezoldigd van alle banken was. Daarmee
waren de eischen dan ook in overeenstemming. De
herinnering aan den woest krankzinnige, wiens wilde
kreten tot in de stilte van zijn privaat kantoor door
gedrongen waren, gleed als een schaduw over zijn
voorhoofd.
Maar Ramlow vatte den plotselingen ernst verkeerd
op. Hij meende terrein gewonnen te hebben.
„Neen. Van nu en dan een gratificatie of verdub
beling van maandelijksch tractement, kunnen de hee
ren niet geregeld zoo'n weelderig leven leiden. Maar
zij specnleeren
„Dat mogen ze immers," kraaide Eiler.
„Helaas, mijnheer Eiler, helaas! Maar zij speculee-
ven hooger, dan wij hun toestaan."
Wordt verruigd.
