DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 97
Honderd en dertiende Jaargang.
DINSDAG
25 A P RIL.
BINNEN A N I>
FEUILLETON.
Het Gouden Sed.
1911
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
EEN GESTOORDE RAADSVERGADERING.
ALKMAARSCHE COURANT.
£k*RiAv!
ALKMAAR, 25 April.
Het Duitsche volk, dat blijkens de resultaten van de
laatste volkstelling uit bijna 65 millioen zielen be
staat, wordt sinds eenige maanden bezig gehouden
met de vraag: wanneer hebben de verkiezingen voor
den rijksdag plaats? Daarover schrijft, de heer Wolff
op de hem eigen satyrieke wijze in het Tageb'latt.
Drie dagen der week, zegt hij, wordt verzekerd, dat de
verkiezingen tegen den herfst zullen worden uitge
schreven, drie andere dagen heet het, dat ze midden
in den winter zullen worden gebonden en 's Zondags
.wordt verkondigd: niet vóór October over een jaar.
Vijf en zestig millioen onder wie talrijke volwassen
mannen zijn, staan aan den berg en verwachten een
woord van den sfinx. Maar de sfinx van papier
zwijgt-
De komende verkiezingen hebben eenige bet eekenis
en reeds daarom is het1 niet vriendelijk, dat men het
plechtige moment met zulk een mysterie omgeeft. Men
kiest, als alles goed gaat, in Duitschland slechts om
de vijf jaar en deze eenvoudige verkiezingsdaad is vrij
wel de eenige gelegenheid, waardoor het volk op zijn
eigen lot een weinig invloed mag uitoefenen. De hof
feesten worden lang te voren openlijk Verkondigd, de
parades ook, en alleen de dag, waarop de natie haar
moening moet uitspreken, wordt zoo laat mogelijk be
kend gemaakt. Boozo mensehen hebben gezegd, dat
de rijkskanselier wegens bijgeloovige vrees den datum
geheim houdt, maar al hoort hij wellicht af en toe in
zijn gemoed een klokje, dat aan zijn politieken dood
doet denken een sterk man beeft niet vóór den be-
slissenden slag. Anderen hebben zelfs verklaard, dat
de heer van Bethmann Hollweg een overrompeling
heeft voorbereid', maar zulke plannen smeedt men
slechts tegen een vijandelijk leger en de heer v. Beth
mann Hollweg ziet in het volk toch zeker niet zijn
vijand. Hoen, hij wordt niet door listige ideeënbewogen
en niet door vrees aangegrepen en hij laat ons slechts
wachten en raden, omdat hij onze spanning nog ver
meerderen wil. Hij speelt een beetje met ons, dat
ligt zoo in zijn vroolijken aard.
Er zijn, van alle partijgeschillen geheel afgezien,
twee grondbeschouwingen, waaruit zeer veel voort
komt: de bureaucratische beschouwing daar en de
staatsburgerlijke hier. Sinds de heer v. Bethmann
Hollweg voor ons waakt en voor ons slaapt, heeft de
bureaucratische geestesinrichtihg in dit land geheel en
al de heerschappij gekregen en men kent ons eigenlijk
slechts maar de rol van1 balkdragers toe, waarop de bu
reaucratische bovenbouw flink en stevig rust. De aan
hangers der staatsburgerlijke idee verblijden zich in
den waan, dat de ambtenaar, tot den hoogsten toe,
slechts is een dienaar van het volk, een lasthebber der
gemeenschap, en dat de rijkskanselier slechts een
soort directeur is, die, door de maatschappij bezoldigd,
de maatschappij dienen moet. Het mag zijn, dat deze
streng zakelijke opvatting bij de eerste volksgroepee-
ringen bestond en in een deel van Europa en in Ame
rika zich thans wederom doet gelden, maar liet Prui
sische idealisme verwerpt haar met alle beslistheid.
Het volk betaalt de belastingen, vervult den militai
ren dienst, verhoogt door zijn arbeid den welstand en
daardoor de financieele kracht, maar de leiding van
zijn zaken is aan bekwamer handen toevertrouwd. Wat
gaat het volk, als men het toch moet 1 aten kie
zen, den datum aan en waarom breekt het
zich liet hoofd' er over? Zulke zorgen zijn
voor de schouders der vijf en zestig millioen
menschen te zwaar en nieuwsgierigheid is een on
deugd, welke men den kinderen moet afwennen. Maar
als het volk van het raadseltjes oplossen houdt en zul
ke kinderspelletjes begeert, dan gunt men het gaarne
dit onschuldig genoegen. Herfstverkiezingeu, Win-
terverkiezingen of verdaging tot het. volgend jaar Oc
tober? „Wie raadt het pand, in mijn hand?"
Het gaat in Duitschland zoo gemoedelijk en on
schuldig toe als in een kindertuin en misschien zal
men ons binnenkort de mouwtjes opstroopeu en ons
toonen, hoe men poffertjes hakt. Jammer genoeg, dat
er ook in dit kinderparadijs ontaarde knapen zijn,wien
deze vroolijke idylle niet behaagt, en deze knapen zijn
lastig met hun vervelenden1 dorst naar wetenschap.
Wij anderen, die vertrouwen in de overheid in ons
hart ontvingen, wachten kalm af en zijn overtuigd,
dat de heer i-, Bethmann Hollweg wel een geschikten
dag op den kalender zal vinden. Vermoedelijk on
ze pink zegt het ons denkt de kanselier aan een
winterdag, want 's winters heeft men den landman be
ter aan den leiband en de sneeuw bemoeielijkt de
demagogie. Y\ aarschijnlijk een voorgevoel fluistert
het ons in zal men op dezen dag het1 geheimzinnig
gedoe van zich afwerpen en het verkiezingsgeheim zal
minder streng gehandhaafd worden dan men thans het
geheim van den verkiezingsdag handhaaft. „Des te
beter, dan zullen we in de schaduw vechten," hebben
eei^ de verdedigers van de Thermapylae gezegd tegen
Xerxes, die de zon „wilde verduisteren, en wanneer de
heer v. Bethmann Hollweg den strijd in de zomerzon
vreest, dan moeten wij in den winter bij de ontmoeting
aanwezig zijn, Men zal dan, naast eenige andere pro
blemen, ook de vraag ter beslissing kunnen opwerpen,
of wij er voor de regeeringen zijn, of de regeeringen
voor ons, en het zal moeten blijken, of het stelsel van
den kinderspeeltuin nog voor de 65 millioen past. De
levendige staatsburgersidee tegen Europa's schoonste
bureaucratie. Als meu wil, is ook dat een kinderspel."
dag uit Toerèn in het Malangsche een telegram, dat
de omstreeks medio Maart begonnen koffiepluk er in
vollen gang is en het werkvolk niet den minsten last
van de pest ondervindt. Werkkrachten ruim, loonen
normaal.
Dit bevestigt, volgens het blad, den geruststellenden
indruk dien men uit de officieele telegrammen heeft
ontvangen, dat de regeering or tot dusver in geslaagd
is, de ziekte streng te localiseeren.
LEGERCOMMISSLE.
De Staatscommissie voor de legertoestanden bezocht
gisteren en volgende dagen dezer week verschillende
garnizoenen o. a. in Gelderland en Utrecht, teneinde
zich ter plaatse op de hoogte te stellen van verschil
lende aangelegenheden betreffende de administratie
van het leger en bepaaldelijk de voeding van den sol
daat tot een punt van haar onderzoek te maken.
Naar het Duitseh van OLGA WOHLBRüCK,
bewerkt door J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM
97)
„Juist daarom. De hoofdrol in het stuk is voor haar
geschreven."
Enzlehn Haalde medelijdend de schouders op. „Jam
mer, beste Nehls. Men moet zich nooit vastleggen op
een bepaalden kunstenaar. Gij hebt daarmede reeds
eenmaal onaangename ervaringen opgedaan.
En daar Frank Nehls als versuft bleef staan, door
de korte, harde weigering, vroeg hij deelnemend als
ter loops naar Pieps.
Een oogenblik, kort als een bliksemschicht, viel
Frank Nehls een verlossende gedachte in. Als hij
Enzlehn tegemoet kwam, hem nu hoop gafbij
draaideslechts bijdraaide! Het was handel. Een
naakte,, nuchtere handel.
Pieps kon dan nog altijd „neen,, zeggen. Maar zijn
werk was gered, de haastige, koortsachtige arbeid van
dezen rampzaligen winter.
Enzlehn wachtte.
„Dank IJ. Het gaat mijn dochter weer goed," zeide
Frank Nehls, terwijl hij naar de mappe greep.
Enzlehn boog koel en vormelijk. „Mijn groeten
aan do dames." En ofschoon Frank Nehls verbitterd
en teleurgesteld van hem wegging, had hij toch weer
het pijnlijke gevoel, voor den tweeden1 keer het onder
spit gedolven te hebben.
Hij had zoo lang en zoo geduldig op dit oogenblik
gewacht, had er zich op voorbereid, het masker van
ijzige onverschilligheid geen1 oogenblik van het geladt
genomen en toch had 1 rank Aehls met de eene korte
beweging naar zijn mappe den afstand weer genomen,
welke hij" tusschen hen heiden wenschte bewaard te
zien.
Enzlehn had Ada Moll willen uitspelen tegen het
kleine teedere, blonde meisje. De vader was de sterk-
PE'ST EN CHOLERA OP J AVA.
Batavia is, zooals wij reeds meldden, wederom be
smet verklaard wegens cholera. Dagelijks komen on
geveer 20 gevallen voor, voornamelijk onder de inboor
lingen.
Te Malang' heerscht de pest nog onveranderd. In de
afgeloopen week kwamen 103 gevallen voor, waarvan
47 met doodelijken afloop.
Een geacht stadgenoot, schrijft de Haagsche N.
Ct., betrokken bij d© cultures op Java, ontving Zater
ste en cr bleef hem slechts het bewustzijn, een nutte-
looze zet te hebben gedaan in het ingewikkelde, niet
altijd onbedenkelijk schaakspel, hetwelk zijn leven was.
Het trof hem als een fijne, spitse en perfide wraak
neming' van het lot, dat hij schipbreuk leed, daar waar
voor het eerst iets als echt gevoel tot zijn1 recht
en ontplooiing had willen komen.
Toen Frank Nehls de deur van Enzlehn's bureau
achter zich hoorde dichtvallen, scheen het hem of daar
mede ook de breede poort zijns levens achter hem
dichtviel.
Met Enzlehn was Ada Moll voor hem verloren. Met
Ada Moll echter alles, wat hij aan scheppingskracht
in zich voelde.
In korte woorden deelde hij haar het onderhoud met
Enzlehn mede. Hij sprak nuchter en zakelijk. Zij ge
voelde echter den wanhoopsklank, welke aan zijne
woorden ten grondslag lag.
„Zonder jou is mijn werk niets. Voor een ander
tooneel hier in Berlijn past het ook niet. Het is een
verloren stuk."
Enzlehn had een muur tusschen hen opgericht
welke onoverkomelijk was.
„Gij moet u zelf terugvinden, onafhankelijk van
mij," zeide zij.
„Ja als dat maar ging Indien men van zijn
weg is afgedwaald, dan vindt men hem niet zoo ge
makkelijk terug. Men staat daar dan als een verou
derde grap. Men was1 iets -men is niets meer."
Toch beproefde hij het nog bij een anderen tooneel-
directeur. De vreugde, waarmede hij werd ontvangen,
gaf hem hoop. Men verwachte, dat Ada Moll in het
stuk een gastrol zou vervullen. Zij was in ieder geval
een waarborg voor een zeker succes, want het werk op
zich zelf
Reeds den volgenden dag moest Frank Nehls toe
spelingen hooren, welke hem do kleur uit het gelaat
dreven. Do tooneeldirectcur ontried hem het stuk te
laten opvoeren. Hij moest toch zelf gevoelen, dat het
eigenlijk mislukt werk was. Op zichzelf interessant.
Natuurlijk. Evenals alles wat Frank Nehls schreef.
Maar ondanks dat, was het in aijn eigen belang wen
Gemengd nienwg.
AVONDMAALSBEKER.
Evenals in vele andere gemeenten bestaat er bij de
Ned. Herv. Gemeente te Rolde plan om den gemeen-
schappelijken Avondmaalsbeker te vervangen door
kleine bekertjes. Vooral door de plaatsing van de
avondmaalstafel zou echter het gebruik van afzonder
lijke bekertjes moeilijk gaan, waarom dr. H. R. Offer-
haus te Rolde aan zijn gemeente heeft voorgesteld op
andere wijze aan het aangevoerde bezwaar tegemoet te
komen en wel door als gewoonte in te voeren, dat wie
tegen den gemeenschappelijken beker bezwaar heeft,
hem ongebruikt voorbij laat gaan. Dr. Offerhaus toch
is van meening, dat aan het gebruik van brood en van
den wijn geheel dezelfde gedachten verbonden zijn,
zoodat de wijn kan worden weggelaten, zonder dat een
enkele gedachte verloren gaat, in welke meening, blij
kens een artikel in Geloof en Vrijheid dr. H. P. Ro-
gaat te Zuidlaren, deelt. Hoewel voor den predikant
persoonlijk geen bezwaar tegen gemeenschappelijken
beker kan bestaan, daar hij dezen zelf het eerst neemt,
heeft dr. Offerhaus als zijn voornemen te kennen ge
geven ter wille van het voorbeeld bij de eerstvolgende
Avondmaalsviering den beker aan de gemeenteleden
toe te reiken zonder eerst zelf daaruit te drinken.
LUCHT SCIHP „DAGBLAD DE ECHO."
De directie van het dagblad „De Echo" deelt mede,
dat het resultaat van onderhandelingen, door haar met
de Luftverkehr-Gesellschaft te Berlijn gevoerd, is:
dat spoedig, in de plaats van het verongelukte, een
luchtschip te Amsterdam zal aankomen.
De bedoeling is echter, ten einde de sporthetooging
op „Rozenoord" niet te belemmeren, de komst van het
luchtschip niet te doen plaats vinden in de z. g. vlieg-
week.
Reeds heden hoopt de directie den datum van de
vermoedelijke aankomst van het Luchtschip te kunnen
mededeelen en te kunnen vaststellen of begin Mei, dan
wel later, wanneer do weersgesteldheid voor ballon-
vluchten het best is, de eerste bestuurbare luchtballon
ïti Nederland zal komen.
Uit Lerthe wordt aan do „Voss. Ztg." geseind: Op
het bericht van de noodlanding van de „P. VI" wer
den 30 monteurs uit Berlijn naar de plaats van de
ramp gezonden, die Zaterdag den ballon reeds opge
rold en voor verzending gereed gemaakt hadden. Tus
schen 8 en 9 uur Zaterdagavond waren ook de gon-
del, de propellers en de overige gereedschappen gereed
\oor verzending. Het luchtschip werd met wagens
naar het station Isenbiittel gebracht, en van daar per
trein naar Bitterfeld' gezonden. Luitenant Stelling en
de meeste andere reizigers waren Zaterdag weder te
Berlijn; een ingenieur bleef op de landingsplaats om
de bergings-werken te leiden. De schade aan het
luchtschip is betrekkelijk gering.
BOSOHBRAND.
In de gemeente Lonneker is Zondagmiddag' om
streeks 12 uur, op drie plaatsen] een bosekbrand ont
staan. Twee ervan konden gebluscht worden voordat
veel schade werd aangericht. De derde evenwel, in de
huurt van het Hof Espelo, verwoestte meer dan 25
U.A., beplant met opgaande en liooge dennen. Onder
persoonlijke leiding van den burgemeester slaagde men
er in, het vuur bij het pompstation der gemeente En
schede te stuiten, door het graven van gTeppels en het
wegkappen van hout, waardoor tevens de splitsingzuil
van het centraal-station voor electrische stroomleve-
ring werd gespaard. De brand is vermoedelijk ont
staan door roekeloosheid van wandelaars.
WEER OP VRIJE VOETEN.
De heer Ch. Servais, uit Hilversum, die sinds Vrij
dag 14 April te Brussel ia voorarrest zat, in verband
met een auto-ongeluk, waarbij twee kinderen werden
overreden1, is Zaterdagavond op vrije voeten gelaten,
nadat gebleken was, dat een verzekeringmaatschappij
zich voor een eventueel uit te keeren schadeloosstelling
aansprakelijk stelt, en de vereischte borgtocht was ge
stort.
De vergadering van den Gemeenteraad van Schoter-
loud werd gisteren door een droevig voorval gestoord.
Het Raadslid ds. Vis, emeritus predikant der Doops
gezinde Gemeente was aan het woord, toen hij plotse
ling bleef steken. Vijf minuten later was hij dood.
De vergadering werd opgeheven.
BOETE.
Een wagonlading haring uit Rotterdam, die be
stemd was voor ©en groothandelaar te Bodenbaeh (in
Bohemen), de firma H. C. Wünseh, bleek hij de grens
800 KG. saccharine te bevatten en werd door de doua
ne in beslag genomen. De firma verzekert niets te
hebben geweten van de saccharine. De boete bedraagt
ver over de 100.000 Kr. 50.000).
HOMOEOPATISCH ZIEKENHUIS.
Het is thans zeker dat binnenkort te Utrecht een
homoeopatisch ziekenhuis zal worden gesticht, daar
het bonoodigde kapitaal ad 350.000, dat op 1 Mei
van dit jaar geheel aanwezig moest, zijn, wilde een
gilt van 100.000 niet te loor gaan, thans bijna ge
heel is bijeen gebracht.
VERMINDERING DRANKMISBRUIK:.
Als bewijs van vermindering van het drankgebruik
deelt de o 1 k s b o n d mede, dat in Bergen op
Zoom in de beide cantines der Infanterie in een jaar
tijds per man en per maand niet meer dan één) borrel
werd gedronken.
scheiijk, dat hij het terugnam en geheel omwerkte. Of
schoon ook dan nog als wel is waar Ada Moll speel
de, dan misschien.
I'rank Nehls gevoelde het: zijn stuk was veroor
deeld. Slechts de eventueele sensatie, welke men het
publiek er bij gaf, liet de mogelijkheid tot- een' succes
open.
ernietigd kwam hij thuis, sloot zich in zijn kamer
op en bracht den ganschen dag door in dof gepeins.
Hop was het mogelijk? Voor hem, Frank Nehls slo
ten zich de deuren, sloten zich juist op het oogenblik,
(lat hij meende, werk van meer waarde te hebben ge-
g'Qven dan' ooit te voren.
De lieden hadden Frank Nehls vroeger genoemd fa
brikant van tooneelstukkenEn dien waren zij nage-
loopen, hadden zich door hem "Voorwaarden laten stel
len, hadden zich gelukkig geprezen, als hij hen deu
voet op den nek zette; als zij hem slechts hadden, zelfs
Enzlehn de literaire, artistieke Enzlehn! Hij was
voor velen een redder geweestDe fabrikant van too
neelstukken! En de rollen goud', welke de kassier des
avonds in strooken papier wikkelde, wogen op tegen
alles, wat den volgenden morgen, „van streng artis
tiek standpunt" den schrijver voor de voeten kon ge
worpen worden. En thans, nu hij niet had gedacht
aan de geldrolleu, niet aan succes, nu hij geschreven
had onder den drang eener artistieke impulsie, onder
den onbewusten invloed eener vrouw, die voor hem als
kunstenares en vrouw eeu gedroomd ideaal belichaam
de, en alles, wat ooit aan idealisme en kracht in hem
had gesluimerd, tot leven had gewekt, nu mislukte hij
Mislukte ten tweeden male.
De machtige schepper had broddelwerk geleverd. De
man was in een nieuwe taal beginnen te'stamelen, om
dat de oude taal hem onwaardig scheen datgene uit
te drukken, wat- de kunstenaar in hem wilde zeggen.
Zwarte wolken daalden op hem neer donkere da
gen trokken de Rankestrasse binnen.
Mevrouw Mara sloop met strakke trekken om de
werkkamer van haar man.
.Zij bukte en puurde door het sleutelgat. Hij werkte
1M*S' •-*. liaL' iii&JjfeindiL'
VLIEGKAMP EN FABRIEK VAN VLIEGMACHI
NES TE SOESTERBERG.
Het aantal leerlingen te Soesterberg is nu tot zes
gestegen, welk aantal binnenkort nog aanmerkelijk zal
vermeerderen. Leer-toestellen worden met spoed' ge
bouwd, en weldra wordt de school naar Ede verplaatst.
Alleen de hoogere school, de fabrieken enz. blijven te
Soesterberg gevestigd. Hier worden ook de voor
naamste demonstration en wedstrijden gehouden. Van
de Maatschappij voor Luchtvaart ontvingen' wij nog
bericht, dat Wijnmalen zich dagelijks met een 100 Pk.
biplan oefent, en eerstdaags te Soesterberg komt. Hij
Hij peinsde en rookte. En dan liep hij weer op en
neer, urenlang.
Pieps klopte aan.
„Mag ik binnenkomen, papali?"
„Neen."
Barsch en kort klonk dit neen. Telkens legde Pieps
het. verbleekend gezicht tegen den muur.Frank
Kehls staarde echter naar de deur, luisterde naar de
ademhaling van zijn kind, naar het ritselen van haar
kleed, naar een lichten zucht, eene schrede. Angst
lag in zijn oogen. Angst dat zijn kind nu zou kunnen
binnenkomen, om hem te vragen, zooals ze vroeger
had gevraagd, zooals het hem vroeger een behoefte
was geweest gevraagd te worden.
Het stuk lag op ziju schrijftafel. Hij had het te
ruggenomen. Met kouden, hooghartigen glimlach.
Omwerken? Hij dacht er niet aan.... Ilij zou ook
niet geweten hebben, wat hij er aan had moeten ver
anderen. Zooals hij het had gevoeld, had hij het
voortgebracht. En daarboven, daarnaast zag hij niets.
De bladen lagen op zijn tafel. Dood1 en koud.
„Wat is er wat wil je?" vroeg hij norseh, toen
hij, zijn kamer verlatende, het angstig gezicht van me
vrouw Mara zag.
„Niets, Paul.
„Je wilt geld hebben. dat kan ik mij voorstel
len. Een dezer dagen spreek ik den uitgever."
Zijn koude, meesterachtige toon gaf haar haar
kalmte terug. Zij zou van vreugde hebben kunnen
lachen en weenen om dezen toon.
„Er is niet zooveel haast met het geld", zeide zij.
Zij hield zijn overjas voor hem op, en streek met
haar zakdoekje over zijn hoogen hoed.
„Moet je dan altijd uitgaan, Paul.
Zij fluisterde het zacht en aarzelend.
Een deur werd geopend en gesloten, zachte schreden
naderden.
„Ja, ik heb geen tijd ik moet uit.
En voordat Pieps nog in de vestibule stond, was hij
de trap reeds afgesneld. Mevrouw Mara en Pieps ke
ken elkaar aan. Zwijgend, bleek. Wat was dat?....
(Wordt vervolgd).