DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 112
Honderd en dertiende Jaargang.
1911
VRIJDAG
12 M EI.
Een gegoten huis.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
5
EEN ADRES VAN HET ONDERWIJZERS
GENOOTSCHAP.
ALKMAARSC
COURANT
lIAVtj
Staatsbank van Venetië, ten jare van 1021 geplaatst
waren.
Dit bedrag van acht millioen werd', bij contract, als
Staats schuld, door den Doge van Venetië aangeno
men, en zou 3 rente opbrengen.
Jean Thiry, welke ten jare 1676 stierf, liet bij tes
tament bet gansche bedrag, dat als staatsschuld op de
staatsbank van Venetië berustte, met alle interesten
aan zijne twee broeders of aan hun wettige nakome
lingen. Napoleon Bonaparte legde ten jare 1796 op
bevel van het Directoire, beslag op de Thirysche er
fenis; van dien tijd af is het kolossale fortuin 't welk
thans door de opgeloopen rente reeds meer dan 75
millioenen moet bedragen, in het bezit van den Fran-
schen Staat gebleven, ofschoon reeds meerdere malen
door de rechtmatige erfgenamen pogingen in 't werk
gesteld zijn, om in het bezit van hunne millioenen te
komen.
Dertig jaren geleden ongeveer was de Fransche
staat bereid het kapitaal, zonder intresten, uit te be
talen, doch de familie Thiry weigerde zulks; en naar
het schijnt moet nu de Fransche Staat door het Seine-
gerechtshof veroordeeld zijn, om het gansche fortuin,
benevens de opgeloopen renten uit te betalen.
Van de twee broeders van den bovengemelden erf
later, Jean Thiry, moet er een naar Holland1 zijn over
gestoken, de andere broeder moet zich in de omstreken
van Lokeren, provincie Oost-Vlaanderen, gevestigd
hebben; het is van dezen laatste, dat zich hier te Ant
werpen, evenals in de omstreken van Lokeren, do erf
genamen moeten bevinden.
Een erfgenaam te Antwerpen wendt nu met de me
dehulp zijner mede-erfgenamen van Antwerpen, Loke
ren on Goes, de noodige stappen aan, om in het bezit
hunner rechtmatige erfenis te komen ;reeds zijn be
langrijke papieren ontdekt, welke bewijzen, dat de be
wuste familie wel degelijk de ware erfgenamen zijn.
Een oproep in de dagbladen zal eerlang de familie
laten verwittigen, dat zij bij een notaris moeten ko
men, om hunne rechten te doen gelden.
Of zij tevreden zullen zijn!
ALKMAAR, 12 Mei.
Fier wapperden gi-teren nabü Santpoorts station
in den stijven bries het Nederlandseh rood^wit-blauw
en de Amorikaansche sterren en streepen, vreugde ver
kondigend ovef het bouwwerk, dat daar werd voltooid
en dat daar staat als een zinnebeeld van Ameri
ka ansch-Hollandfechen ondernemingsgeest.
Een gegoten buis klinkt het niet als een sprook
je? Zou men het enkele tientallen van jaren geleden
niet een krankzinnig denkbeeld hebben gevonden,
wanneer iemand gezegd had: geef me ijzer, grint,
zand, cement, steenslag en ik giet U in zeven uur tijds
een huis, waarin een kamer, keuken, portaal, gang,
bergplaats, closet, trap, en drie kamers op de boven
verdieping, een huis, dat sterk, droog, warm, brand
vrij en goedkoop is, dat voldoet aan eischen van hy
giëne en aesthetica?
Het is waar bovenstaande foimiuleering is nog te
idealistisch. De voorarbeid heeft maanden in beslag
genomen, het gieten heeft langer geduurd dan zeven
uur, er deden zich enkele storende kleinigheden voor,
maar dit zijn omstandigheden, waarin de praktijk wel
verbetering zal weten te brengen. Wat dan ook te
Santpoort tot stand gebracht werd, naar verluidt voor
de allereerste maal, is een merkwaardige prestatie)
welke de aandacht verdient en de bezichtiging waard
is. Alleen stelle men zich, als men geen bouwkundige
is, het gebouwtje niet te groot en te grootsch voor, ga
men uit van de wetenschap, dat heb 't midden houdt
tusschen een flinke arbeiderswoning en een klein
strandvillaatje.
Een Hollandsch en een Amerikaansch ingenieur
zijn de vaders van het systeem, dat misschien in den
revolutie-bouw een revolutie tot stand kan brengen.. In
den bekenden architect Berlage vonden de heeren
Henri J. Harms Jr. en George E. Smalle een artistie-
ken en in den heer Herman Hanna een teehnischen
medewerker, in eenige financiers verder medeoprich
ters van een consortium.
Zoo werd het noodzakelijk fundament voor
een proefhuis gelegd en kon de voorarbeid een
aanvang nemen. LTit ruim 2600 vierkante ijzeren stuk
ken verstonden we goed, dan waren er 15 verschil
lende vormen werd een dubbelwandig geraamte ge
maakt, Stevig waren die blokken aan elkaar ge
schroefd, met een tussehenruimte van 10 centimeter
voor de binnen- en van 15 centimeters voor de buiten-
mviren. Van September af aan is men met dezen
zeer nauw luisterenden arbeid bezig geweest, welke
den 3den Mei gereed was. Toen kon bet gieten een
aanvang nemen. Uit gewoon beton-materiaal werd
op een wijze, welke geheim is het gietsel vervaar
digd, de koude vloeibare specie werd omhoog gelie-
schen, in een reservoir op het dak, dat evenals de trap,
de vloer en de zoldering uit gewapende betonplaten
werd vervaardigd, gestort, van waaruit zij langs goten
naar de van ijzerdraad voorziene holten vloeide, welke
zij, verhard, tot massieve muren-uit-een-stuk zou ma
ken. Natuurlijk ging alles niet zoo vlot als men ge
hoopt had en als na de ervaring uit deze eerste proef
zal kuunen geschieden. Maar best ging het wel en
toen men na twee dagen eens een kijkje ging nemen
bleek, dat de specie reeds flink hard begon te worden.!
En gisteren nu had de ontmanteling plaats, werden;
de duizenden schroeven losgemaakt, de ijzeren platen
verwijderd, kwamen de even geel gekleurde betonmu-
ren te voorschijn, door de gietnaden in vierkanten
verdeeld, zoodat het den schijn had, alsof ze uit sa
mengevoegde betonplaten waren vervaardigd, of wel
uit blokken zandsteen, dat echter prettiger van kleur
was dan bijv. de grijze zandsteenwoestijn vafl Berlijn-®
West.
Het gebouw maakte een kloeken, solieden indruk
en het was aardig om te zien hoe het door het wegne
men der ijzeren mallen welke vermoedelijk voortaan
bij veel betonwerk de tot dusverre, houten bekistingen
wel zullen vervangen stukje voor stukje bloot ge
legd werd.
Bewoond zal het, naar we vernamen, voorshands
niet worden. Wel verder afgewerkt en ook ingericht,
om dan als modelhuis, als reclamewoning dienst te
doeD. Aardig zou het zijn, wanneer bij de verdere in
richting louter artikelen van de vaderlandsche nijver
heid en kunstnijverheid werden gebezigd.
In dit blad is reeds vaker het laatst nog door ons
in Januari j.l. het deukbeeld gepropageerd van een
huis, uit Nederlandschen steen, uit in Nederland
gezaagd hout, met Nederlandsche spijkers gebouwd,
vau Nederlandsche schoorsteenmantels, deurkrukken,
sloten, lampen, glaswerk, kleeden, tapijten, meubels,
haardeu enz. voorzien.
De verwezenlijking' van dit denkbeeld gaat bij het
betonhuis natuurlijk veel gemakkelijker dan bij een
gewone woning.
Zouden do heeren van het. Hollandseh-Amerikaan-
sche initiatief bij hun reclame-huis niet eens daaraan
kuunen denken, opdat de landgenooten en vreemde
lingen, die deze betonwoning hebben bezichtigd, zul
len getuigen: in Santpoort staat een Hollandsch huis?
Overigens zal natuurlijk in de praktijk moeten blij
ken, of er veel huizen van dit gietsel zullen worden
vervaardigd.
Mocht het inderdaad gelijk wordt verzekerd een
derde goedkooper zijn dan elke andere bouw, voldoen
aan de voordeelen, welke worden opgegeven, en niet
met nadeelen van overwegenden invloed gepaard gaan
wat opent er zich dan een verschiet 1
Wij denken aan de volkshuisvesting en de volksge
zondheid, welke door verbetering der woningtoestan
den er door zouden worden gehaat.
Aan de verfraaiing van die wijken, waarop thans de
eentonigheid haar stempel heeft gedrukt, wijl variatie
in den bouw tot meerdere kosten zou leiden bij het
gieten is men niet aan een bepaalden vorm gebonden,
kan men door andere rangschikking der zelfde ijzeren
mallen zonder kostenverhooging verscheidenheid aan
brengen.
Eindelijk denken we ook aan de badplaatsen en zo
merverblijven, voor welke huizen uit goedkoop en toch
duurzaam materiaal, doelmatig en fraai, van onschat
bare beteekenis zouden zijn.
De theorie heeft gesproken het woord, be
ter nog do daad is thans aan de praktijk 1
DE GASTEN VAN H. M. DE KONINGIN
MOEDER.
Met den gewonen Staatsspoortrein van 8 u. 47 min.,
waarin zich het salonrijtuig der Duitsche Spoorweg
maatschappij bevond, zijn gisterochtend hertog Johan
Albert van Mecklenburg-Scliwerin, regent van Bruns-
wijk, en zijn gemalin, na bun tweedaagsch verblijf in
Den Haag naar Duitschland teruggekeerd.
H. M. de Koningin-Moeder, met gevolg, deed Hare
gasten uitgeleide. Ook waren aan het station de
grootmeester van Harer Majesteit's Huis, jhr. de Ra-
uitz, de waarn. gouverneur der residentie, generaal
Neeteson, de wethouder de heer Jansen, waarnemend
burgemeester van Den Haag, de Duitsche gezant, de
heer von Muller, en dr. Bredius.
De Duitsche gezant bood in de Koninklijke wacht
zaal een tuil rozen aan de hertogin aan.
NEDERLAND EN VENEZUELA.
In zijn presidentieele boodschap aan het congres
heeft de president van Venezuela, Gomez, zijn leedwe
zen er over uitgesproken dat door het stijf op hun
stuk blijven staan van Nederland en Frankrijk de goe
de betrekkingen met deze heide landen nog niet her
steld konden worden.
NED TANDTECHNISCHE VEREENIGING.
De Ned. Tandtechnische Vereeniging te Utrecht
heeft zich tot de Tweede Kamer gewend met een
adres, waarbij tevens gevoegd is1 een overdruk van een
vlugschrift: „Vak of geen vak," waarin de inhoud van
dat adres wordt toegelicht:
Adressant© zegt o.m., dat zij, met groote belang
stelling kennis genomen hebbende van de aanhangig
gemaakte wetsvoorstellen tot wijziging van de wetten
van 25 Dec. 1878 en van 24 Juni 1876, betreffende
het verleenen o.a. van de bevoegdheid tot uitoefening
der tandheelkunde, van de ongewijzigde aanneming
van dit ontwerp nadeelige gevolgen vreest zoowel voor
het publiek als voor hen, die het vak van tandtechnie-
ker beoefenen, en dat zij daarom verzoekt:
a. verduidelijking- van de voorgestelde redactie
van art. 8 c, regelende de „bevoegdheid";
b. opneming in de wet van het tand-techniekersbe-
drijf;
c. verbetering van de opleiding, ook door het in
stellen van een staatsdiploma, in den geest als dit
voor de apothekersbedienden bestaat.
PEST OP JAVA.
De correspondent van de N. Ot. te Batavia' seint
d.d. 11 dezer:
Indien zich te Soerabaja geen nieuwe pestgevallen
voordoen, zal aanstaanden Maandag' de besmet-verkla-
ring worden opgeheven, zulks in verband met de in
werkingtreding van de nieuwe quarantaine-ordonnan
tie.
STUWADOORSWET.
Naar Het Volk verneemt, hebben B. en W. van Am
sterdam zich tot de voor Amsterdam zitting hebbende
leden van de Tweede Kamer gewend met een nota,
houdende bezwaren tegen het ontwerp-Stuwadoorswet.
Gemengd nieuws.
EENE ERFENIS VAN 75 MILLIOEN.
Alen schrijft het volgende aan het „Hbld. van Ant
werpen
Ten jare 1628, vluchtte zekere Jean Thiry? Franseh-
man van geboorte, uit zijn vaderland en trad in
dienst bij een zekeren Athanase Tripaldy, Italiaan-
schen handeldrijver in 't groot, op zee en te lande;
door zijn edel karakter, en goede diensten, werd hij de
gunsteling zijns meesters; en deze liet hem bij zijn af
sterven zijn gansche fortuin na, hetwelk bestond uit
verschillende handelsschepen, en een som van 800.000
goudstukken, welke door Athanase Tripaldy op de
DE EUROPEESCHE RONDVLUCHT.
Le Journal meldt, dat Wijnmalen zich heeft laten
inschrijven voor de Eüropeesche rondvlucht. Waar
schijnlijk zal hij een Earman besturen. Het blad voegt
eraan toe, dat de bekende vliegende Hollander reeds
een der groote favorieten van den tocht is.
EEN PRETTIG RIJTOERTJE1
Een aantal mannen en vrouwen uit Den Haag heb
ben gisternacht een rijtoertje naar Scheveningen ge
maakt dat voor velen hunner slecht is afgeloopen. Aan
den strandboulevard sloeg het paard van een der rij
tuigen op hol en sprongen de inzittenden in hun angst
de een na den ander de koets uit. De koetsier brak
een been, een der vrouwen brak een arm en een been
en een jongeman bekwam een ernstige hoofdwonde.
UIT DE SCHOOL.
In- het vrije kwartiertje snort een vliegmachine, vrij
laag', boven de hoofden van een klasse spelende kin
deren. Opgetogen zien zij het wonder aan.
Op weg naar school:
Hoe mooi, hè juffrouw?
En dat die man durfde te slapen!
Nu vent, hij zal wel wakker geweest zijn.
Neen. juffrouw, ik hóórde hem snorken.
(Schoolblad.)
ONWEDER.
Woensdag ontlastte zich boven Kaatsheuvel een
onweer, dat vergezeld ging van een zware hagelbui,
die echter slechts kort aanhield. De hagelkorrels had
den de groote van flinke knikkers. Op verschillende
plaatsen hebben de te veldstaande gewassen veel ge
leden; in enkele tuinen is de aangerichte schade groot.
Boven de provincie Groningen woedde Woensdag
middag' een windhoos met hevige hagelbuien; er vie
len hagelsteenen als knikkers waardoor veel schade
aan ooft, boomen en gewassen werd toegebracht.
GEMENGD EN GETELD.
Te Haarlem is een verkiezing geweest voor leden
der Kamer van Arbeid voor het bloembollenbedrijf.
Aan een der processen-verbaal van stemopneming
wordt door het H. Dbld. het volgende ontleend
„Onmiddellijk daarop wordt de stembus gesloten.
De stembriefjes worden dooreengemengd en geteld.
Hun aantal bedraagt geen e."
MEER DAN éóN VOORDEEL.
Iemand voerde het woord in een onthoudersvergade
ring.
„Kijk," zei hij, „ik zal zeggen hoe 't was. Ik lei
m'n hand op m'n hoofd en daar was 'n erge pijn. Toen
lei 'k m'n hand op 'm'n lijf, en daar was er nog een.
Ja, daar was heel veel pijn in mijn gansche lichaam.
Toen stak ik m'n hand in m'n zak, en daar was niets.
En nu sedert ik de borrelflesch heb stukgeslagen en
het glas erbij nu is er geen pijn meer in mijn hoofd.
Ik steek m'n hand in m'n zak en daar is een portemon-
naie met geld. Is 't nu wonder da 'k het met de ge
heelonthouding houd?"
TOCH UITGEKOMEN.
Een arbeider te Rhenen was in de maand Januari
op een nachtelijken strooptocht, toen hij meende be
spied te worden door een onbezoldigd rijksveldwachter.
Hij loste op den man een schot, dat doel trof; nu
bleek echter, dat de getroffene niet de rijksveldwach
ter, doch de buurman van den strooper was. Overeen
gekomen werd, als de strooper de kosten betaalde, de
zaak geheim te houden. Echter, 't gebeurde lekte uit
en thans is tegen den strooper, die ziek te bed ligt,
een bevel tot aanhouding uitgevaardigd.
Het hoofdbestuur van het Ned, Onderwijzers-Ge
nootschap is in een adres aan Ged. Staten van
Noord-Holland opgekomen tegen het besluit van den
Raad van Grootebroek om de openbare lagere school
te Lutjebroek op te heffen en het terrein met den
opstand te verkoopen aan het R. K. kerkbestuur van
Lutjebroek.
In dit adres wordt opgemerkt:
dat Van een voornemen van de ouders der leerlin
gen van de openbare school te Lutjebroek, om hunne
kinderen niet meer op die school onderwijs te doen
genieten, niets is gebleken,
dat integendeel door belanghebbende en belangstel
lende ingezetenen van Lutjebroek uitdrukkelijk is
verzocht de openbare school te handhaven;
dat het aantal leerlingen, hetwelk op 1 April j.l.
voor plaatsing op de openbare lagere school te Lutje
broek in aanmerking kwam, het Rijksschooltoezicht
aan den Raad van Grootebroek in overweging deed1
geven, een vierde lokaal aan de openbare school te
Lutjebroek in gebruik te nemen en een vierde leer
kracht aan te stellen,
dat er derhalve wel termen aanwezig zijn voor in
standhouding en uitbreiding der openbare school, doch
niet voor opheffing,
dat weliswaar de gemeente Grootebroek jjet voor
nemen heeft, om bij opheffing der openbare school te
Lutjebroek de openbare school te Orootebroek to ver
beteren, doch dat de financieele toestand der gemeen
te Grootebroek niet zoo ongunstig is, dat slechts door
opheffing en verkoop van eene der scholen verbetering
der andere is te verkrijgen,
dat gezien den te lagen prijs, waarvoor de Raad' van
Orootebroek de terreinen en den opstand der openbare
school aan het R. K. kerkbestuur wil verkoopen, de
indruk wordt gewekt als zou de Raad der gemeente
Orootebroek meer op het belang eener toekomstige R.
IC school dan op dat der openbare school en het be
lang der gemeente hebben gelet,
dat het echter aan gemeentebesturen uitdrukkelijk
is verboden, geldelijke bijdragen middelijk of onmid
dellijk aan bijzondere scholen toe te kennen,
dat het besluit van den Raad der gemeente Oroote
broek betreffende den verkoop van terrein en opstand
der lagere school te Lutjebroek in strijd is met de
Wet.
VERDWENEN.
Sedert de vorige week is te Rotterdam spoorloos
verdwenen de zich noemende Cyr de Puylac, vermoe
delijk een Italiaan, die in de Diergaardelaan aldaar
een gemeubileerde verdieping gehuurd had en zich
voordeed als de eigenaar van een drietal magazijnen
te Rotterdam, te den Haag en te Amsterdam geves
tigd. Behalve dat hij, vooral in het buitenland, be
stellingen deed, plaatste hij ook advertenties in
Spaansche en Itnliaansche couranten, waarin hij te
gen hoog salaris vertegenwoordigers en chefs voor zijn
magazijnen vroeg. Belanghebbenden moesten zake-
lijken borg stellen.
Een Italiaan nit Vieenso, die op de advertentie in
ging en 2300 lire stortte, werd de dupe van zijn prak
tijken, zoo ook een firma te Parijs gevestigd, die voor
een waarde van 5000 aan monsters stuurde, waaron
der schrijfmachines enz.
Cyr de Puylac, die er een huishoudster en een huis
knecht op nahield, verzond de vorige week een drietal
groote en volgepakte koffers naar Londen en ver
dween een paar dagen later met het geld, hem door
den Italiaan gezonden.
Tijdens zijn verblijf te Rotterdam, ongeveer twee
maanden, werden verschillende pakken en pakjes, ko
mende van buiten de stad, aan zijn adres bezorgd.
DE MOORD IN DEN HAAG.
Uit verschillende omstandigheden wordt afgeleid
dat de moord op den Perzischen winkelier Murad Bay
aan de Wagenstraat in Den Haag reeds bedreven is
in den avond of nacht van Woensdag op Donderdag
in de vorige week. De kalenders in het perceel waai
de misdaad is begaan, staan op 3 Mei, en ook de cou
ranten en brieven, welke ondey- de gesloten winkel
deur waren geschoven en door de politie in beslag zijn
genomen, zijn gedateerd of afgestempeld met 4 Mei
als oudste datum.
JEUGDIGE BOEFJES.
Door de politie te Zandvoort zijn aangehouden de
minderjarigen A. W. en W. Th., respectievelijk 11 en
10 jaren, uit Amsterdam. Bij fouilleering werd op
eerstgenoemde bevonden een portemoiinaie met onge
veer 10, welk geld hij verklaarde van zijne ouders te
hebben ontvreemd. Zij zijn door de politie naar Am
sterdam overgebracht.
UIT PURMEREND.
Benoemd tot Heemraad1 van het Waterschap van de
Wijde Wormer de heer C. Konijn Wz. te Purmerend.
BLOEDVERGIFTIGING.
Te Veldhoven (N.-Br.) is de vrouw van den land>-
bouwer Hoogers op de Heibloem, overleden aan bloed
vergiftiging.
Bij het aardappelenschillen was namelijk een weinig
Chili-salpeter dat zich aan de aardappelen bevond in
aanraking gekomen met een wondje, dat zij aan het
hoofd had.
POGING TOT ZELFMOORD.
Door een trein controleur is in een coupé van treiu
64, die Donderdagmiddag van Rotterdam te 12.04 te
Gouda, arriveerde, in bewusteloozen toestand een jong-
mensch aangetroffen, die zich blijkbaar door een re
volver, die hij nog in de rechterhand1 had geklemd een
