STADSNIEUWS.
N. v. d. D.
Nadat de voorzitter Maandag; de vergadering ge
opend had, kwam aan de orde het voorstel van Rein-
lcum, Heelsum en DoorWerth, om dien bond tè verzoe
ken, zich te wenden tot de verschillende spoorwegmaat
schappijen en Oosterstoomtram ter verkrijging van een
goed, geregelden, aansluiten den verkeersweg op de be
trokken stations, waarvoor het bestuur stappen zou
doen.
Daarop gaf de voorzitter mededeelingen betreffende
het door het bestuur ingediende request aan Z.Exc
den minister van L. N. en H. om 'meer subsidie.
Het bleek, dat het rijk van oordeel its, gemeenten en
neringdoenden als meer belanghebbenden, voor moeten
gaan, meer bij te dragen in tegenstelling' van de mee-
ning van het hoofdbestuur, dat van opinie is, de Staat
als bevoordeelde, grooter subsidie best- zou kunnen ge
ven.
Kampen kreeg gaarne antwoord op de vragen, aan
gaande de meest practische wijze om neringdoenden
tot steun der Y. V. te krijgen en de gemeentebesturen
tot subsidie.
't Bestuur was van oordeel, dat vragen om subsidie
nan de gemeenten, de eenige weg is, verklaarde zich
bereid, een uniform-request op te maken.
Sneek vraagt hulp tot invoering van b.v. 7- en 14
daagsche abonnementen, geldig op alle lijnen.
Het bestuur wil trachten, ze ingevoerd te krijgen.
De heer J. J. A. Knoote bracht rapport, uit over de
intern, tentoonstelling" voor Reiswezen en Vreemde
lingenverkeer Berlijn 1911.
Daaruit bleek, dat Nederland een goed figuur ge
maakt heeft, het. rijk gaf 5000 subsidie aan de Ned.
commissie, waarvan 3000 het bureau ten goede kwa
men.
Dezelfde spr. wees op de noodzakelijkheid, te gera
ken tot juiste statistiek, betreffende 't vreemdelingen-
bezoek in Nederland.
Arnhem vraagt om algemeene wenken tot bereiking
van dat doel.
Na de gebruikelijke plichtplegingen, waarbij vooral
den heer Knoote en den secretaris hulde en dank wer
den gebracht, gingen alle aanwezigen tot de festivitei
ten over.
DE HA AG SO HE VERKTEZTNGSQUAEST1E.
Naai men meldt, zal het streven van Gedeputeerde
Staten zijn, het administratief onderzoek, dat zij in
stellen naar de herstemming in district I voor zooveel
de periodieke verkiezing betreft, aldus te leiden dat
ingeval van goedkeuring' der toelichting van de leden
die door den raad verkozen zijn verklaard, de beslis
sing van Ged. Staten zóó tijdig zal worden genomen,
dat de benoemden nog in de door de wet voorgeschre
ven raadsvergadering van 5 September a.s. zitting
kunnen nemen.
KINDERMOORD.
Zondagmorgen werd) door een paar jongens een doos
dr ijvende gezien in de sloot om de stadskweekerij te
Schiedam. Toen deze op het droge was gehaald be
merkte de tuinman K., dat deze een kinderlijkje be
vatte van het mannelijke geslacht, gekleed in een
herndje, gemerkt M. B., terwijl de doos verder was op
gevuld met grauw papier. Door de zorg der politie is
het naar de algemeene begraafplaats gebracht.
DIPHTHERITIS.
Te Zaandam zijn twee gevallen van diphtheritis
voorgekomen. De beid© kinderen zijn terstond over
gebracht naar de Maria-stiehting te Haarlem.
VERGIFTIGING.
Te Arnemuiden is gisteren tengevolge van vergifti
ging, vermoedelijk door het eten van snoepgoed, een
zevenjarig kind overleden.
STAKING.
Te Nijega (Fr.) hebben de wijkgravers het werk ge
staakt, wijl ze hooger loon eischten, dat geweigerd
werd.
AN TI- STOFMTDDEL.
Te. Hengelo (O.) wordt thans in enkele straten een
proef genomen met een stofwerend' middel, z.g. gloor
Kiagnesiumloog. De resultaten zijn tot dusver bevre
digend.
BRANDSTICHTING.
In bet gemeentelijk armhuis van Opsterland, te Ure-
terp, is Vrijdag en Zaterdag j.l. tweemaal brand ge
sticht. De eerste maal door eene 12-jarige verpleegde,
ilt- tweede maal door twee harer jongere zusjes, die
ook in dat huis zijn opgenomen. Gelukkig kon beide
keeren de brand nog bijtijds geblusoht worden.
UIT OUDORP.
Zaterdag vergaderde de Raad dezer gemeente. Te
genwoordig alle leden. Voorzitter G. Bos Wz., burge
meester.
Na opening der vergadering werd voorlezing der no
tulen g-ednan. die werden goedgekeurd', daarna werd
aan de orde gesteld de benoeming van een hoofd der
O. L. School alhier.
Op de voordracht kwamen voor de heeren II. Smidts,
Hoofd der School te Exloo, D. Schering', onderwijzer te
Berkhout, O. A. Keijser, onderwijzer te Schoorl.
.Met algemeene stemmen werd benoemd de heer IT.
Smidts.
De Gemeenterekening over 1910 werd zonder eenige
op- of aanmerking voorloopig vastgesteld tot een be
drag in ontvang ad 7452.90, in uitgaaf adi 6692.79°,
voordeelig' saldo van 760.10°.
De rekening van het Burg. Armbestuur óver 1910
werd goedgekeurd in ontvang 1842.11°, in uitgaaf
2196.20°, nadeellg saldo 354.09.
Het verzoek van den controleur der Alkmaarsche
waterleiding te Alkmaar, om vergunning tot het leg
gen eener 3e waterleidingsbuis van uit het Jaagpad
lang-s den Schermerweg (met een Zinker door de Ring-
sloot) naar den Omval, werd toegestaan.
De mededeeling- van den heer Commissaris der Ko
ningin in deze provincie, dat hem met ingang van 1
Augustus eervol ontslag is verleend, en waarbij Z. Exc.
zijn dank betuigt voor de medewerkingi die hem in zoo
ruim© mate werd geschonken, zal worden beantwoord
met een schrijven waarin de Raad zijn innigen dank
brengt voor alles wat door Z. Exc. voor bet vaderland,
de provincie en ook voor deze gemeente heeft gedaan
en tot stand! gebracht.
De voorzitter deelde vervolgens mede dat door B. en
W„ in overleg met den Arr. Schoolopziener, Mejuffr.
T. P. J. Pronk, onderwijzeres aan de O. I. School al
hier, is aangewezen om als hoofd dier school optetre-
den, aanvangende 1 Sept. a.s. tot den dag waarop het
benoemde hoofd, de heer Smidts, zijne betrekking zal
aanvaarden en dat haar voor die diensten eene beloo
ning zal worden toegekend, berekend tegen 300
'sjaars; tevens dat mej. G. M. van Middendorp
te Alkmaar is benoemd tot tijdelijk onderwijzeres aan
die school, gedurende dienzelfden tijd, tegen eene be
looning berekend tegen 500 per jaar.
Deze mededeeling werd voor kennisgeving aangeno
men.
Bij de gehouden rondvraag vestigde de heer de Jongh
de aandacht van B. en W. op toet. bedrag van de jaar
lijks op de gemeentebegrooting voorkomende gemeen
telijke subsidie ad. 250 aan de Banne Oudorp voor
door baar vernieuwde bestrating van wegen. Hij was
van meening dat zulk een bedrag jaarlijks kan worden
verminderd, zoodat met eenige jaren die bijdrage ver
valt; dit zal voor de Banne Oudorp geen overwegend
bezwaar opleveren, omdat de polderlasten niet zoo bij
zonder hoog zijn.
De voorzitter antwoordde den heer de Jongh dat B.
en W. werkelijk ook voor 1912 de bedoelde subsidie ad
250 weder op de begrooting hebben gebracht, en
voerde daarvoor redenen aan die .de heer de Jongh
aannemelijk achtte en diens bezwaren doen vervallen.
Niemand meer het woord1 verlangende, zeide de
voorzitter dat het hem eene behoefte is den heer G.
Admiraal zijn dank en dien van den Raad te brengen
voor de diensten door hem aan de gemeente gedurende
26 jaren bewezen.
Dat de heer Admiraal bij de plaats gehad hebbende
verkiezing voor leden van den Raad' niet weder in
aanmerking wensclite te komen, had wellicht zeer bil
lijke gronden, maar zeker is het dat hij de vriendschap
zijner medeleden en het vertrouwen der ingezetenen
bezat en volkomen verdiende te bezitten. Met de
w-ensch dat het den heer Admiraal en zijn gezin wél
moge gaan, besloot de voorzitter zijne toespraak waar
voor de heer Admiraal zijn dank betuigde.
De voorzitter sloot hierna de vergadering.
UIT SCHERMERHORN.
In de gistermiddag alhier gehouden vergadering,
waar de, heer Nierop afwezig was, werd bij de opening-
door den voorzitter, den heer P. Alblas gezegd, dat hij
zeker namens den raad- eni de geheele burgerij zou
-spreken, indien hij den heer de Leeuw, den gemeente
secretaris zijne algemeene gevoelens van deelneming
betuigde bij het ernstig verlies dat hij in den dood zij
ner dochter heeft moeten lijden.
Verder achtte spr. het zich een plicht te herstellen
de onwillekeurige fout, die hij hij zijne installatie op
verleden Donderdag maakte. Spr. uitte zijn hoop dat
hij in den secretaris steeds zou mogen vinden niet al
leen een getrouw ambtenaar, daaraan valt proefonder
vindelijk niet te twijfelen, maar ook dat hij met hem
steeds zou mogen samenwerken in de meest vriend
schappelijke verhouding, hetgeen dan ook zeker in 't
belang der Gemeente zal zijn.
Na de vaststelling der notulen werd medegedeeld
dat maatregelen zijn genomen ter verbetering van den
Aehterdijksloot, dat de urinoirs in de school zijn ver
beterd, dat ter voorziening in den watemood een wa
gon water is aangeschaft, dat was ingekomen een ver
zoekschrift, van G. Borsjes om de brongas-inrichting te
mogen installeeren, dat de heer Commissaris der Ko
ningin zijn ontslag had aangevraagd, algemeen werd
goedgevonden den heer van Tienhoven te bedanken
voor hetgeen hij voor deze gemeente had gedaan.
Nadat door de daartoe aangewezen heeren rapport
was uitgebracht omtrent de rekening der gemeente en
van het Burgerlijk Armbestuur werden deze vastge
steld tot de bedragen zooals zij den raad ter vaststel
ling waren aangeboden.
Bij monde van den heer Govers werd den gemeente
ontvanger hulde gebracht voor de keurige en nette ad
ministratie.
De begrooting van het Burgerlijk Armbestuur werd
den raad aangeboden. De heer Govers, wijzende op de
vele lagere bedragen in vergelijking bij vorige jaren,
uitte zijn vrees dat, door de minder gunstige omstan
digheden van den boerenstand de werkeloosheid groo
ter, de bedeeling eveneens grooter zal zijn.
Men besloot in deze een afwachtende houding aan
te nemen.
De gemeente-begrooting, aangevende in ontvangst
en uitgaaf 11255.55° werd den raad aangeboden.
De voorzitter deelde daarbij, mede dat de Beemster-
rug een groote restauratie zal ondergaan.
De heer Govers verwees naar de vele knippen in de
straat, waarop de voorzitter opmerkte dat met dien
-stand bij de begrooting rekening is gehouden.
Op een desbetreffende vraag van den voorzitter werd
deze gemachtigd zooveel' wagens water te laten komen
als noodig blijkt te zijn.
A a eenige algemeene besprekingen werd bepaald dat
ieder niet meer dan 40 L. tegelijk mag halen, terwijl de
prijs zoo laag mogelijk zal worden gesteld.
Bij de rondvraag uitte de heer Moerbeek de wen-
schel'ijkheid om de pomp gedurende enkele uren per
dag open te stellen. B. en W. zullen de- uitvoerbaar
heid van flit voorstel onderzoeken -en naar bevinding
handelen.
Nadat zeer breedvoerige besprekingen waren ge-
erd omtrent de deugdelijkheid van de pomp, besloot
men, hoofdzakelijk omd'at de daaromtrent vernomen
geruchten ie veel op losse schroeven berusten en niet
eensluidend waren, voorloopig geen onderzoek in te
stellen.
De heer Helder stelde voor het stukje grond van de
j-emeente bij de huisjes aan den polder Mijzen te ver-
koop-en. Algemeen werd gemeend' dat de polder het
voorstel tot koop moest doen.
Na breedvoerige besprekingen werd het voorstel al
leen aan B. en W. ter overweging gegeven.
De openbare vergadering werd daarna gesloten.
VAN TEXEL.
Tot gemeente-geneesheer met standplaats De Cocks-
lorp, is benoemd de lieer I. Jacobson, arts te 's-Gra-
venhage.
Tot onderwijzeres te Den Burg is benoemd Mej. D.
P. Posthumus, en tot onderwijzeres te De Cocksdorp,
Mej. A. J. v. d. Veer.
- Na het mond- en klauwzeer heeft thans nog
eene andere besmettelijke veeziekte hare intrede in de
gemeente gedaan. Bij den veehouder J. Mantje te Oos
terend is de vlekziekte onder de varkens uitgebroken.
Een der dieren is reeds gestorven, terwijl een tweede
is afgemaakt.
van
ont-
te
sa-
ge-
;ati-
het
op
wei-
BEHOUD VAN MOOI SCHOORL.
Met^ ingenomenheid hebben Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland het door den gemeenteraad
Schoorl ingediende uitbreidingsplan goedgekeurd
worpen door de architecten Heineke en Kuiper:
Amsterdam.
In dit plan is vóór alles getracht, opeenhooping vim
huizen te vermijden en het landelijk karakter te be
houden. De bestaande landwegen zijn in het plan
verbreed, en, met eenige wijziging van richting,
mengevoegd tot een regelmatig, doch afwisselend
iel. Tusschen dez-e wegen blijven de tuinen en
derijen bestaan, zoodat inhouw onmogelijk is, en
landelijk aanzien, doch voor-al de fraaie uitzichten
de majestueuze mooie duinen, wordt behouden.
Bouwmaatschappijen zullen in Schoorl al zeer
mg' succes hebben, want het opkoopen van groote
stukken land en het maken van stratenplannen op
eigen houtje, zooals die maatschappijen overal elders
doen wanneer men er niet tijdig bij is zelf een uit
breidingsplan vast te stellen, wordt door dit plan vol
komen uitgesloten, d'aar er slechts langs de aangege
ven wegen, gebouwd' mag worden. De landeigenaren,
die gronden langs deze wegen bezitten, zullen boven
dien wel niet zoo onverstandig zijn, hunne gronden
voor een appel en een ei aan de bouwmaatschappijen te
verknopen.
U-en ander gevaar, n.l. den smakeloozen eigenbouw,
hopen de h.h. Heineke en Kuipers ook eenigszins te
kunnen voorkomen. De gemeente zelve heeft n.l. vele
gronden langs de wegen waaraan gebouwd mag wor
den, en de gemeenteraad, met den burgemeester, be
kend strijder voor Sohoorls verfraaiing aan het hoofd,
zal wel zorgen, dat alles wat op hun terreinen zal
verrijzen aan voldoende schoonheidseisehen zal beant
woorden. Voorts zullen, voor zoover mogelijk, ook
schoonheidseisehen gesteld worden voor het bouwen
van woningen op particuliere gronden.
WOESTELINGEN.
Zaterdagmiddag om 2 uur is in de Willemstraat te
■Heerlen hevig gevochten. Een zekere Vlekken van de
Heerlerbaan werd door drie messteken aan het hoofd
en twee in de zij getroffen, waarvan een levensge
vaarlijk. In een laken gewikkeld werd de ongelukkige
naar het St. Josephshospitaal vervoerd. Vlekken is
getrouwd. Vier personen zijn gearresteerd. De ver
moedelijke dader, B. van Vrunhemig, is op de vlucht.
BESTOLEN
Een looper van de diamantslijperij Vigeveno in de
St. Anthoniebreestraat te Amsterdam, tevens hande
laar in goud en zilver, deed gistermorgen op 't bureau
St. Pietershal aangifte, dat hem in die fabriek een
portefeuille, inhoudende een hem toebehoorend groot
bedrag aan geld, was ontstolen. De hoegrootheid van
het bedrag kon hij niet opgevenhet geld zou vol
gens zijn aangifte gestolen zijn uit den zak van zijn
jas, toen hij dit kleedingstuk in een der fabrieksio-
kalen had opgehangen en zich even verwijderd had.
De politie stelde onmiddellijk een onderzoek in de fa
briek in, doch zonder eenig resultaat.
al die bons eens zouden kunnen verhalen, wat er in die
enkele uren, dat ze onze drukkerij hebben verlaten,
over hen gedacht en gezegd is, welke gevoelens ze heb
ben opgewekt bij de kleintjes, maar ook bij ouders en
grootouders, die hun kinderen en kleinkind-eren blij
gingen maken
Een meisje kwam angstig vragen of haar bon nog
wel goed was, ze was „eventjes" gescheurd, d. w. z. ze
werd in twee stukken aangeboden 1
E-en ander wilde op één bon maar even twintig
kaartjes koopen. Toen gezegd' werd, dat dit niet ging,
dat ze daarvoor vier bons moest hebben zei een vrien
dinnetje: weet je wat, we gaan gauw de Oude Gracht
af loopen om te zien of we geen bons meer kunnen krij
gen, jij aan den eenen, ik aan den anderen kant, dan
komen we gauw klaar)"
In verband met hetgeen we hoorden, achten we het
niet, overbodig nog even op te merken, dat de kaartjes
morgen van 17 uur geldig zijn en dat men naar ver
kiezing öf van den earoussel öf van de cakewalk ge
bruik kan make-n, dus niet alle kaartjes in één inrich
ting behoèft te verdraaien of te verhuppel-en.
Om drie uur hedenmiddag waren er reeds 5491 kaar
tjes genomen!
EEN VREEMD VERSCHIJNSEL.
Dr. C. B. H. Hylkema, doopsgezind pred. te Haar
lem, schrijft aan het Ilbld.
Zondagavond wandelden mijn en ik in het bosch
te Santpoort in oostelijke richting, toen om vijf mi
nuten over half negen onze aandacht werd getroffen
door een bewegend licht aan onze rechterhand, dus
in het Zuiden, ongeveer 45 graden boven den horizon.
Onze eerste gedachte was: een vallende ster of een
meteoor. Maar toen wij toezagen bleek het dat niet
te zijn. Het licht was vooreerst iets grooter dan een
ster, dan ook anders van kleur, meer rood, toch niet
zoo donkerrood als een seinlicht. Dan ook verdween
het niet, maar bleef het zich regelmatig en rustig
voortbewegen. Het ging van het Westen naar het
Oosten. Wij konden het ongeveer drie k vijf minuten
met ons oog volgen. Toen werd het al zwakker en
zwakker, totdat wij het eindelijk op een laagte van
ongeveer 15 graden boven den horizon in het Oosten
uit het gezicht verloren.
EEN ONMENSCH.
Een smidsjongen te Gouda, die een stuk ijzer wit
gloeiend had gemaakt, stak dit buiten het raam der
smederij, en liet 't vastgrijpen door een klein meisje,
dat zich deerlijk aan de handen brandde en onmiddel
lijk onder geneeskundige behandeling moest worden
gesteld.
Tegen den wreedaard werd door de politie proces
verbaal opgemaakt.
VERDUISTERING.
Ongeveer 14 dagen geleden ging P. II. IL, wonende
Sarphatip«rk 107 te Amsterdam en als reiziger in
dienst bij een Amslerdamsche grossier in garnituren
voor dameshoeden, met een partij goederen, waaronder
kostbare veeren, de klanten afreizen.
Hij kwam echter niet op den gewonen tijd bij zijn
patroon terug en deze laatste hoorde bovendien, dat
zijn reiziger in verschillende steden, zooals te 's-Gra-
venhage en Rotterdam, den grooten heer uithing. Dit
in verband met eenige andere feiten, welke hem ter
oore waren gekomen, bracht hem op het denkbeeld,
dat de reiziger zich aan verduistering der hem toe
vertrouwde goederen had schuldig gemaakt. Hij waar
schuwde de politie, deze deed nasporingen en Zater
dagavond werd H. dooi' de Haagsche politie gearres
teerd.
Bij onderzoek bleek, dat H. inderdaad eeu deel der
hem toevertrouwde waren had verduisterd, door ze in
verschillende banken van leening te 's-Gravenhage en
Rotterdam te verpanden. De waarde van het verduis
terde bedraagt voor zoover op het oogenblik is na te
gaan, verscheidene honderde guldens.
Eaalste berichten.
EERSTE KAMER.
DEN HAAG, 29 Augustus. De Staten van Zuid-
Holland hebben gekozen tot lid der Eerste Kamer (va
cature wijlen mr. de Marez Oyens) dr. 11. Bavinek,
hoogleeraar in de Godgeleerdheid aan de vrije univer
siteit te Amsterdam- met 40 stemmen teggen 22 op
den heer Plate.
Dr. Herman Bavinclt is in 1854 te lloogev-een gebo
ren, promoveerde in 1880 aan de universiteit te Leiden
tot doctor in de theologie, was van 1881'92 predikant
te Franeker eh sedert- dien tijd hoogleeraar aan de the
ologische school te Kampen.
De heer Bavinek heeft vele werken geschreven, be
nevens vele "artikelen in verschillende tijdschriften', o.a.
in 't weekblad „de Bazuin" sedert zijn optreden als re
dacteur van dit blad in 1900.
VALSCHE MUNTER.
AMSTERDAM, 29 Aug. De eisch tegen den ver
vaardiger der valsche rijksdaalders Ross is 3 jaar ge
vangenisstraf.
BOSOHBRAND.
ROERMOND, 29 Aug. Ten Oosten van Roermond
aan de Duitsche grens is een hevigé boschbrand uitge
broken. Militairen uit Roermond-, Bonn en Keulen
trachten den brand te blusschen.
De douanen hebben de vlucht moeten nemen, geld
en goederen zijn echter behouden.
Dacht men aanvankelijk dat 6 personen waren ver
brand, bij nader onderzoek bleek dat dit gelukkig niet
waar was.
TRAMBOTSING.
BRUSSEL (V. D.) 29 Augustus. Hedenmorgen
had nabij Yprès een botsing plaats tusschen twee
stoomtrams .uit naburige plaatsen. Een der wagens
vervoerde hoofdzakelijk paarden die door landbouwers
werden geleid. De-botsing was zóó hevig, dat 17 per
sonen gewond werden waarvan verschillende doodelijk.
DE BONS VOOR ONZE ABONNé's.
Van hedenmorgen vroeg af aan tot aan het afdruk
ken van de courant toe zijn er heden bonnetjes inge
wisseld tegen kaartjes voor stoomcaroussel of cake
walk.
Tusschen twaalf e.n twee uur was er haast geen hel
pen aan, zoo druk was het. Zoodra de kinderen op de
kaasmarkt waren, begonnen ze te hollen, bang blijk
baar om te laat te komen. Nu, daarvoor behoefden ze
heusch niet bang" te wezen! Ook van avond, ook mor
genmiddag kunnen de bons tegen kaarten worden
verruild.
De bons stapelden zich op en het was aardig om te
zien, dat van de couranten, die gisteravond de stad
waren ingegaan, honderdtallen vierkante knipseltjes
nu al weer aan ons bureau terug warén, gedragen door
kinderhandjes, gebracht door dienstmeisjes, moeders,
vaders, grootouders, uit alle wijken, netjes-bewaard,
verfrommeld
Voor de meeste bons werden zes kaarten gevraagd,
doch ook wel minder, soms zelfs maar eentje, die be
taald werd met twee centen en een halfje.... O, als
DE KERMIS.
NEDERL. TOONEEL-VEREENIGING.
Tijd, geduld en volharding eischt de „Historie van
mejuffrouw Sara Burgerhart" van d'e dames Wolff en
Deken. Onze voorvaderen beschikten over alle drie.
Terwijl ze hun pijpjes van rust rookten, gelijk de oude
heer Burgerhart placht te zeggen, namen ze den tijd
om zonder haasten de honderd vijf -en zeventig brieven
te lezen, en vonden het ten slotte jammer, dat dit
boekwerk in vergelijking bijv. met de „Willem Le
vend van de zelfde schrijfsters - zoo kort was. In
onze dagen, nu velen nauwelijks gelegenheid; hebben
hun, courant vluchti-g te lezen, ontbreekt voor de massa
en tijd en lust om aan dit werk die zorg te besteden,
welke een nauwkeurige kennismaking met dezen eer
sten niet-vertaalden Nederlandschen roman vordert.
Is die zorg wèl besteed? De meeningen loopen uiteen.
Neen, zeg't Bilderdijk, die „de laffe, onkiesche pen van
juffrouw Wolff" wraakt. Ja, zegt Busk-en Huet en
prijst tegenover „d.e letterkundige vodden van den
dag" „de onsterfelijke klassieke schoonheden" dezer
oude romans. Of, om een paar nieuweren te noemen:
dr. Byvanck spreekt in de Gids- van 1904 van juffr.
Wolff als een geest zonder beschaafdheid', een vernuft
zonder hart, terwijl p-rof. Knappert in woord en ge
schrift voor beide schrijfsters (immers dat ook Aagje
Deken een groot aandeel in het gemeenschappelijk
werk heeft gehad staat' 'n en déplaise „bewijsvoe
ringen" van Busken Huet wel vast sinds dr. Dys-e-
ri-nk de „brieven van Betje Wolff en* Aagje Deken" pu
bliceerde) eerbied en achting opeischt, omdat ze uit
munten door geest, karakter en beschaving.
Dit is naar onze meening wel zeker: wie oude Hol-
landsche kunst kan genieten, wie frisch, sappig Neder
landsch proza niet kernachtige nationale, helaas goed
deels verloren gegane zegswijzen en spreekwoorden
weet te waardeeren, wie er van houdt in den spiegel
van het verleden te kijken, hij kan bij Sara Burger
hart terecht en zal de moeite, welke het doorworstelen
van vele brieven hem verschaffen, beloond zien door
het genot, dat hem op tal van bladteijden wordt gege
ven. De opmerking is eens gemaakt, dat dez-e schrijf
sters honderden vermoeide, naargeestige Nederlan
ders kunnen brengen tot een wedergeboorte van
kracht en blijdschap, omdat haar gulle lach als een
schoon en weldadig geluid klinkt, dat aanstekelijk
werkt.
De juistheid van die opmerking is gisteravond bij
de opvoering van het blijspel dat de heer C. P. T. Bi
got naar den roman gemaakt heeft, na het eer
ste bedrijf gebleken. De zeer talrijke bezoekers -
voor een groot gedeelte vermoedelijk personen, die op
deze gemakkelijke wijze wenschten kennis te maken
met het achttiende eeuwsche werk hebben hartelijk
gelachen om den heerlijken humor, welke er in dal be
drijf ligt opgestapeld en door het rake spel zoo uit
stekend' tot zijn recht kwam. Het was een juweeltje,
dit bedrijf, waarin de atmosfeer van den roman geheel
was opgenomen.
Saa.rtje troffen we daar aan in de huiskamer van
haar ongehuwde, kwezelachtige tante, juffrouw Suze
Hofland, die behoort tot d-e lieden „die wij fijnen en
die zich zeiven vromen noemen," en di-e een gierig,
boosaardig mensch is, wie het meer om het jaarlijkseh
kostgeld van honderd rijertjes, dan om de vorming van
haar nichtjes verstand of karakter te doen is. Aanvan
kelijk heeft Saartje, zoo effentjes uitgestreken als
een kwakerinnetje, vrede gehad met den quasi-puri-
temschen leefregel in tantes omgeving, daar ontbering
verduurd, er dweepzieke boekjes gelezen -en trouw de
huiselijke godsdienstoefeningen onder leiding van
Broeder Benjamin, voorheen ossenworger, thans ziel
verzorger, bijgewoond. Ze heeft er echter genoeg van
gekregen, de slavin te zijn van tantes grillen, gerin
geloord te worden door de oude, zotte drankzuchtige
meid Brechtje, zich te verlagen tot huichelarij.Demaat
is vol. Goed gezelschap, aangename boek-pn en het
vrij gebruik van het clavier verlangt ze. Maar waar
heen te gaan? Een oude schoolvriendin Letje de Bru-
nier is in huis bij een vrouw van fatsoen en opvoeding,
juffrouw Buigzaam, die, zeg't ze, ook Saartje wel in
huis wil nemen. Saartje besluit te gaan. Maar eerst
viert, ze haar aangeboren plaagzucht bot. Ze eet de
flensjes, bestemd voor Broeder Benjamin op, die maar
zit te femelen, te schrokken en te klokken, gooit met
het servet tot aller consternatie diens pruik af. Dan
tast ze dronken Brechtje, die op haar passen moet, in
haar zwakke zijde aan, laat haar uit den kelder een
flesch wijn halen, sluit haar in den kelder op en ver
laat speelschi de woning.
Meesterlijk werd dit bedrijf gespeeld. Mej. Tilly
Lus was op en top het bekoorlijke levendige uit-den-
band-springendte jonge meisje, mevr. de Boer van Rijk
was als Brechtje volkomen in haar emplooi, maakte
iets heel bijzonders van deze drinkende dienstmaagd,
mej. M. Haspels g*af uitnemend „het oude leelijke por
tret van tante Hofland en de heer Van Warmelo was
kostelijk als de schijnvrome gewezen slagersknecht, dip
zich zelf tot herder in partibus heeft opgewerkt.
Aan den bewerker komt alle lof toe voor hetgeen hij
van dit bedrijf heeft gemaakt.
Het was te voorzien, dat de volgende bedrijven niet
op het zelfde niveau zouden staan. Maar het stuk
zakte toch wel heel erg! Gelijk het statige menuet aan
het slot in een springpartij ont-aardde, zoo raakte oolr
het blijspel het karakter, ontleend aan den roman,
iwijt. Met Pieternelletje en in het eerste deel van het
optreden van Abraham Blankaart, die „hagel en slijp
steen" zoo kwaad als een spin was, omdat, naar men
hem had geschreven, zijn nichtje zoo liep te rinkelrooi
en met een lichtmis, en die het verdord gemeen vond
dat mevrouw Buigzaam God's watertje maar over Gods
akkertje liet loopen bleef het karakter der historie wel
gehandhaafd, maar overigens was het meer Bigot dan
Wolff en Deken. De fijne karakterteekening, reeds
door de namen aangeduid, de meesterlijke schildering
van het leven uit dien tijd, de tinteling van humor, de
levenswijsheid, ja zelfs de strekking van dezen roman
en nog zooveel meer zijn bij deze bewerki-n-g verloren
gegaan.
Evenwel, al is de bewerker over de schreef gegaan
en al heeft hij een al te g'roote rol aan een ingelaschte
figuur, de deus ex machina, gegeven, hij is er deson
danks in geslaagd een blijspel te maken, dat goed
