DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
209
Honderd en dertiende Jaargang.
1911
DINSDAG
5 SEPTEMBER.
BINNENLAND.
No.
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordatn C 9.
Telefoonnummer 3.
DE MOORD IN DE KORTE MOLENSTRAAT.
IN DEN HAAG.
ALKMAARSGHE COURANT
Safissa
HINDERWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
brengen ter algemeene kennis, dat heden op de ge
meente-secretarie ter visie is gelegd het aan hen inge
diende verzoek met bijlagen van P. VAN MAARLE-
VELD, van beroep smid, wonende te Heiloo, om ver
gunning tot het uitbreiden van de bestaande smederij,
door het verplaatsen van de gasmotor en het bijplaat
sen van een metaalschaaf en een draaibank, in het
perceel Voormeer, wijk D No. 30.
Bezwaren tegen deze uitbreiding kunnen worden
ingediend ten raadhuize dezer gemeente, mondeling
op Maandag 18 September e. k., 's voormiddags te elf urn
en schriftelijk vóór of op dien tijd. Gedurende drie
dagen vóór gemelden dag kan de verzoeker en hij,
die bezwaren heeft ingebracht, op de secretarie dezer
gemeente van de terzake ingekomen schrifturen ken
nis nemen.
Alkmaar, 4 September 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
ALKMAAR, 5 September.
Of het de bakker dan wel de slagen was, die het 't
eerst ontdekte is niet bekend, maar zeker is het, dat
het ontdekt werd, het opschrift, dat in vlammend-
roode letters op de gebouwen van het Duitsche en het
Fransche gezantschap was gesmeerd. Met bloedige
letters stond het daar op de Duitsche muur: „Pas de
guerre, ou de la dynamite", en op de Fransche: „a bas
la g-uerre. Vive la dynamite(geen oorlog, of dyna
miet; weg met den oorlog, leve de dynamiet). Te ver
geefs trachtte het dienstpersoneel de woorden, welke
spoedig gevleugelde woorden waren geworden, uit te
wisschen; ze bleken wasch-echt te 'zijn. De muren
moesten worden afgekrabd om dit menetekel te verwij
deren.
Wie had de woorden er op geverfd? Gelijk men wel
eens zegt: de dader had er zijn naam niet bij geschre
ven. En de vermoedens loopen uiteen. Eenerzijds
wordt beweerd, dat het hier een anarchistische mani
festatie geldt en wordt medegedeeld, dat te Stockel
bij Brussel een krachtige internationale anarchisti
sche organisatie bestaat, welke sinds eenigen tijd hef
tig tegen den oorlog agiteert. Aan den anderen kant
houdt men het geval voor het slot van een Zaterdag
avondfeestje, een Brusselsch grapje. Mocht deze laat
ste lezing juist zijn, d-an is de grap# toch ingegeven
door de beroering, welke er gewekt is onder de Belgi
sche bevolking door de vrees, dat Marokko tot- een
oorlog zou leiden en België op een goeden nacht tot
slagveld worden zou. Het ligt t-och voor de hand, dat
er bij een Eransch-Duitsche oorlog- Belgisch bloed zou
vloeien. De Belgische bladen verheelen dit niet
hetgeen trouwens ook struisvogel-politiek zou zijn.
V illen we niet vrijwillig een der legers over Luik, Na
men en Luxemburg laten trekken, dan zullen we moe
ten vechten, zoo wordt er geschreven. Maar, als België
bedreigd wordt, zijn we dan gereed?
Over die vraag loopen de opinies uiteen. Het schijnt
voor de beantwoording vooral van belang of men cle-
ricaal of liberaal is. De. regeeringspartij verklaart:
we zijn niet gereed en de oppositiepartij beweert: al
les is in orde.
Sinds de generaals van den grooten staf te Brussel
bijeen geweest zijn, worden er tal van militaire maat
regelen genomen. Een buitengewone krijgsmacht is
samengetrokken op de Maaslinie, ten einde in geval
van nood de onzijdigheid en onafhankelijkheid te kun
nen verdedigen op de door Europa vastgestelde ön
schendbaarheid van het grondgebied mag men niet
vertrouwen. De genietroepen blijven in de- drie ver
sterkte steden en gaan niet naar het kamp, de forten
zijn voorzien van mond- en schietvoorraad' op oorlogs-
voet en van kanonnen, de officieren en manschappen
van de lichting 1903 zijn onder de wapenen terugge
roepen, maatregelen zijn getroffen om in den kortst
mogelijken tijd het geheele leger te m-obiliseeren.
Nu wordt beweerd, dat op het papier alles klopt,
doch dat de militaire inrichting in de praktijk niet te
roemen valt. Kwaliteit en kwantiteit van het voet
volk zou veel te wenschen overlaten en het kader on
volledig zijn, bij het paardenvolk is het al niet veel
beter, het genie-korps is te zwak en met de artillerie
moet hot nog erger gesteld zijn. Wel moeten de "Ves
tingen goed zijn, maar eerst thans, nu men gevaar
ducht, versterkt men ze; de manschappen zijn onvol
doende geoefend, van de twaalf batterijen kunnen er,
bij gebrek aan paarden en mannen, slechts acht ge
bruikt worden, zoodat het blad „de Soir" opmerkt, dat
deze vier onbezette batterijen kunnen beschouwd wor
den als een prachtige buit voor de vijanden!
De mobilisatie is het evenbeeld van de Fransche in
1870 genoemd. Er zal allicht overdrijving steken in
deze vergelijking, maar dat er ongewenschte toestan
den aan het licht gekomen zijn, is buiten kijf. En
daarover maakt men zich in België .ongerust. Geluk
kig maar, dat het oorlogsgevaar voorloopig van de
lucht is!
HET VREDESPALEIS.
Aan den heer A. Le Comte, directeur van het Muse
um Lambert van Moert-en te Delft, is opgedragen de
ontwerpen te maken voor de zeven ramen in gebrand
glas voor het Vredespaleis, die het geschenk van Ne
derland aan de Carnegie-stichting zullen vormen.
INTERNATIONAAL INSTITUUT VOOR
DE STATIST IEH K
In de Ridderzaal te 's-Graven ha ge is gisterochtend
10 uur de openingsvevgadering gehouden van de der
tiende zitting van het Internationaal Instituut voor
de Statistiek.
Onder de ruim 200 aanwezigen bij deze openingsver-
gadei'ing waren o. a. de Commissaris der Koningin in
de provincie Zuid-IIollaud, burgemeester en wethou
ders van 's-Gravenhage, prof. Nolens, lid der Tweede
Kamer, de griffier der Eerste Kamer, mr. Zillesen,
enkele leden van het corps diplomatique, o. a. van de
Fransche legatie en een groot aantal dames; terwijl
later nog de minister van landbouw, nijverheid en han
del, de. heer Talma, ter bijeenkomst verscheen.
Precies te 10 uur kwam de Eere-voorzitter van het
Congres, Z. K. PI. de Prins der Nederlanden, met den
minister van binnenlandsche zaken, den heer Heems
kerk, binnen, door den Commissaris der Koningin,
den burgemeester en de leden van het Organisatieco
mité ontvangen en naar de bestuurstafel geleid, welke
vóór den troon in het achtergedeelte der zaai was ge
plaatst en terzijde waarvan 't omfloersd portret prijk
te van wijlen Emile Levasseur, vioe-president van het
Instituut.
De Prins, in gekleede jas, nam in het midden van
de groene tafel plaats, aan zijn linkerhand den presi
dent van het Instituut, prof. Luigi Bodio, aan zijn
rechterzijde minister Heemskerk.
Nadat de aanwezigen, die bij het binnentreden van
Z. K. H. waren opgestaan, weder gezeten waren, ver
hief Z. K. IP. zich van zijn zetel tot het uitspreken dei-
openingsrede, waarin hij o. a. zeide
„IPet is niet voor de eerste maal dat de statistici
der geheele wereld te 's-Gravenhage zijn bijeengeko
men. Reeds in 1869 heeft het Internationaal Congres
voor de statistiek in de Residentie plaats gehad, on
der de hoogo bescherming van Zijne Majesteit Ko
ning Willem III en onder het eere-voorzitterschap
van Zijne Koninklijke Hoogheid den Prins van
Oranje.
Gaat men de 42 jaren, sedert verloopen, na, dan
staat men verwonderd over den vooruitgang der tech
niek, der nijverheid en der wetenschap, met inbegrip
van de statistiek.
De statistiek, wier gebied een voortdurend klim
mend aantal onderwerpen omvat, onderzoekt en werpt
licht over de nationale eigenaardigheden en de inter
nationale verhoudingen, ontsluiert zoowel de krachten
der volkeren als hun behoeften, terwijl zij een stevigen
grondslag vormt voor de ontwikkeling en den vooruit
gang uit haar putten Regeering en Wetgever hun
kostbaarste inlichtingen.
Met den wensch dat uw werkzaamheden met het
grootste succes bekroond mogen worden, verklaar ik
de dertiende zitting van het Internationaal Instituut
voor de Statistiek geopend."
Vervolgens was het woord aan minister Heemskerk,
die o. m. gewaagde van de taak, die aan de statistiek
is opgelegd en zeide
„De taak die aan do statistiek is opgelegd wordt
hoe langer hoe gewichtiger, terwijl zij tevens hoe lan
ger hoe moeilijker te vervullen wordt. De reusachtige
ontwikkeling van het economisch leven, die zoo in het
bijzonder de 19de eeuw heeft gekenmerkt, heeft de sta
tistiek, de boekhouding der volkeren, voor nieuwe pro
blemen geplaatst. Daargelaten de vraagstukken waar
over de statistiek sinds lang licht heeft verspreid, als
die welke betrekking hebben op de toeneming der be
volking; op de opbrengst en heb beheer der staats
fondsen; op den militairen dienst; op de werkzaam
heid der justitie en der andere organen van het open
baar gezag, eischen vooral de sociale Vraagstukken
een opheldering en een critiseh onderzoek welke alleen
de statistiek kan geven."
Daarna stond de grijze, levendige voorzitter, prof.
Luigi Bodio. op-, die toen de aandacht der aanwezigen
in beslag nam, en die er in zijn -rede op wees, dat het
programma een menige zaken omvat, die in vier ru
brieken kunnen worden gerangschikt:
Vooreerst zijn er een aantal onderwerpen betreffen
de bevolkings- en gezondheidsstatistiek.
Andere weer behooren tot de zedelijkheidsstatistiek
of worden daaronder gerangschikt ai is 't ook met
contrast, evenals de schaduwen in het licht: b.v. de
statistiek der criminaliteit.
Een derde groep zal omvatten de economische en fi-
nancieele vraags tukken.
De methodologische vraagstukken en de wiskunstige
toepassingen van de statistiek zullen een afzonderlijke
afdeeling kunnen vormen.
Alle redevoeringen werden in de Fransche taal uit
gesproken.
Na de rede van den president verlieten Z. K. H. en
minister Heemskerk de vergadering, op dezelfde wijze
uitgeleid als zij waren ontvangen.
Ook de Commissaris der Koningin en B. en W. ver
lieten kort daarop de bijeenkomst.
Intusschen was de openingsvergadering nog niet
geheel geëindigd. Want prof. Verrijn Stuart, secreta
ris-generaal van het Instituut, had nog eenige mede-
deelingen te doen namens het- organisatie-comité en
kreeg- daartoe het woord.
Vervolgens werd de vergadering voor gesloten ver
klaard.
Onmiddellijk daarna hebben de leden van het Insti
tuut hunne eigenlijke werkzaamheden aangevangen.
HET BINNENHOF.
Het eeuwgetij van onze herleving 4ls onafhankelijke
Staat nadert met rassche schreden. Hoe zullen wij
het vieren, vraagt de „N. Rott. Ct."
Er bestaan plannen voor volksfeesten, voor een ten
toonstelling, voor een gedenkboek. Maar zal er niets
blijvenders komen dan wat feestgerucht, niets hech-
ters dan'wat papier? Of ligt het nageslacht van 1913
onder hooger verplichting?
In 1863 is zoodanige verplichting gevoeld, maat
niet uagekomen.
*s Lands regeering, „verlangende tot erkentelijke ge
dachtenis aan de vestiging van de hoofdbeginselen
onzer staatsregeling en het grondwettig verbond tus-
sehen Stamhuis en Volk sedert 1813, een blijvend ge-
denkteeken te doen oprichten", beoogde toen de stich
ting- van een paleis voor de beide Kamers der Staten-
Generaal, en de beide Kamers namen de voordracht
aan.
Nog' altijd staat die wet in het Staatsblad; als een
getuigenis van nationaal onvermogen.
Men heeft geen oplossing weten te vinden die be
vredigde, en ten slotte de wet kalmweg onuitgevoerd
gelaten.
Zóó moet aldus gaat het blad voort. zóó moet
de huisvesting eener Europeesche regeering zijn: geen
ruïne als had zij slechts een verleden, geen fonkel
nieuw reuzengebouw, als had zij slechts een toekomst.
Denk aan Westminster, waar de moeder der parlemen
ten geen nieuw gerief ontbeert, maar het geniet in de
schaduw der oude, eerbiedig in stand gehouden halle.
Voldoet, wat wij bezitten, aan den dubbelen eisch
van adel en bruikbaarheid?
Het Binnenhof, hoezeer tijdelijk vernuchterd dooi
de nog al te zichtbare wederopmetseling van torens en
kanteelen, en sch-o-on in de Hofkapel (reeds hulpeloos
ontluisterd toen zij vallen moést) een wezenlijk be
standdeel van zijn historie voor altijd te loor ging;
hoezeer het ook, voor nog ongemeten tijden, belend- is
door de onwaardige getimmerten van Koloniën en
Hoogen Raad; het Binnenhof mist ondanks alles
geen adel. Het ontvangt conferentiën als die voor het
internationaal privaatrecht in eene Trêveskamer vol
staatsie; het overhuift de jaarlijksche ontmoeting van
Koningin en Volksvertegenwoordiging met gebinten
vol majesteit; het levert, van de overzijde des Vijvers
gezien, een aanblik op als zelfs in mooi-Holland niet
wordt geëvenaard. Het staat daar, in het hart eener
groeiende en bloeiende stad, als een dagelijksche les
in 's lands historie; maar noodigt het ook uit, die
te vervolgen met de middelen van heden? Welke ac
commodatie biedt het aan voor het werk van alledag?
Was is het Binnenhof, en wat moet het in de toe
komst zijn?
Het was kasteel, maar wij zwoeren onzen heer af.
Het w e r d Stadhouderlijk kwartier, maar den Stad
houder hebben wij verdreven om een Koning in te ha
len.
Onderwijl was het Binnenhof, reeds lang de verga
derplaats der Staten van Holland zoowel als van het
congres der zeven bondgenooten, in 1796 de natuur
lijke zetel geworden der vertegenwoordiging van bet
één- en ondeelbare volk, en het bleef dit toen in 1813
het volk een nieuw verbond met Oranje aanging. Se
dert 1796 hebben wij een nationale vertegenwoordiging
en sedert 1813 een nationaal koningschap, en wij moe
ten beide naar hun stand behuizen.
Hebben wij aan dien plicht voldaan?
WIJZIGING LEERPLICHTWET.
„Het Volk" noemt het bericht als., zou de sociaal
democratische Kamerclub een wetsvoorstel gereed heb
ben tot uitbreiding van den leerplichtigen leeftijd tot
het 14de jaar in verband met de uitbreiding van het
arbeidsverbod tot dien leeftijd; voorbarig. Het wets
voorstel is wel ontworpen, maar moet in de Kamer
club nog behandeld en goedgekeurd worden.
Geiaeugil ïiienws.
SABOTAGE.
Een bakker te Amsterdam heeft Zaterdag aangifte
gedaan bij de politie, dat reeds eenige malen in het
deeg, voor de bereiding van brood bestemd, glasscher
ven werden aangetroffen. De bakker had vermoeden
op een 18-jarigen knecht, die de glasscherven in het
deeg zo-u hebben gedaan uit wraak, omdat, hij op 31
Augustus geen vrij-af had gekregen, zooals zijn kame
raden. Tegen den knecht is door de politie proces
verbaal opgemaakt.
TYPHUS.
Te Kapel-Avezaath (gem. Avezaath), waar H. M.
gedurende de manoeuvres in de Betuwe haar intrek
zal nemen, komen in vijf woningen gevallen van ty
phus voor. Zeven personen lijden aan deze ziekte,
MET SCHERP GESCHOTEN.
De vorige week is te Arnhem bij de regimentsoefe
ningen van bet 8ste reg. infanterie, met scherp ge
schoten. Op den Galgenberg liggen voor die oefe
ningen gekampeerd het 1ste bat, uit Doesburg en bet
2e uit Deventer.
Tijdens een oefening, nu is een.milicien van het 2d»
bat, door een scherp schot in den arm getroffen, ter-
wijl hij in de nabijheid van den bataljons-commandant
majoor Bloem stond.
HET CORSET.
Te Londen is eene Hollandsche jonge dame overla
den, tengevolge van het te sterk dicht rijgen van haar
corset. Haar lijk kwam Zaterdagmorgen per mail
boot te Ylissingen aan en werd per trein naar Hooge-
zand vervoerd.
HET DONKERST ZEELAND.
liet Weekblad voor Gymnasiaal en Middelbaar On
derwijs signaleert een merkwaardig- staaltje van de
wijze waarop men in de Zeeuwsche stad Hulst de op
richting eener H. B. S. bestrijdt. In het aldaar ver
schijnend blad „Zelandia" stond onlangs het volgende
te lezen:
.„Een ramp, ja het woord is mogelijk.nog niet
sterk genoeg, wij zullen dadelijk zeggen, waarom wij
de stichting van een openbare H. B. S. in onze ge
meente een ramp voor Hülst noemen. Wij laten thans
rusten alle paedagogische en financieele argumenten,
want er zijn hoogere belangen in het spel, welke ons
nopen ons zoo sterk mogelijk tegen de vestiging van
een openbare H. B. S. te verklaren.
Wanneer in Hulst een II. B. S. zou worden gesticht,
dan zal dit ten gevolge hebben, dat zich in onze stad
zullen komen vestigen een tien- of twaalftal leeraren
met. hun familiën.
Het is bijnai zooi goed als zeker, dat deze leeraren al
len zullen zijn liberalen, zoo zij niet socialist of anar
chist zijn. Katholieken met de bevoegdheid om' Mid
delbaar Onderwijs te geven zijn er bijna niet.
Verder is het bijna zeker, dat. onder die leeraren er
minstens een vrijmetselaar zal zijn. Dit is overal zoo."
BRAND IN EEN KASTEEL.
De „Berl. Lokal Anzeiger" meldt, dat in het dicht
bij de Duitsche grens gelegen kasteel „Blyenbek", bij
Goch, in de woning van den rentmeester brand is uit
gebroken, die zich snel uitbreidde. De woningen van
den rentmeester en den inspecteur, van de boschwach
ters en de economie-gebouwen, zijn geheel afgebrand,
evenals het huis van den geestelijke; 2400 vierkante
Meter gebouwen werden door de vlammen verteerd.
47 Brandweermannen met twee stoomspuiten poogden
het gedeelte van het slot, waarin vele kostbaarheden
en kunstwerken geborgen zijn, te redden. Het kasteel
behoort aan de Duitsche graven van Hoensbroech.
ERNSTIG GEWOND.
De stationschef van Harderwijk is Zaterdagavond,
toen hij na een gesprek met een machinist van het
tweede naar het eerste perron wilde oversteken, door
de locomotief van den binnenrijdenden trein uit Zwol
le geraakt en een. paar meter ver op den weg; gewor
pen. De heer Buitenhuis werd zoo ernstig gewond,
dat zijn toestand zware zorg baart, al is niet alle hoop
op behoud uitgesloten.
Na het voortgezet onderzoek van de politie inzake
het gebeurde Zondagavond in het wijklokaal van het
Leger des Ileils, is de verdachte Esderts gisteren ter
beschikking van de justitie gesteld en in het Huis van
Bewaring opgesloten.
Hij werd gistermiddag naar het Gemeente-zieken
huis geleid, om aldaar, in tegenwoordigheid van het
Parket, met het lijk van het slachtoffer te worden ge
confronteerd.
ZIGEUNERS.
Zondag' zijn te Deventer aangekomen 4 wagens met
een 30-tal zigeuners. Als middel van bestaan geven
zij op heden te Deventer paarden te koopen en daarna
die te verkoopen. De politie heeft hen een plaats van
verblijf aangegeven buiten de stad. Er is streng poli-
tie-toezicht.
EDUARD VERKADE.
De heer Eduard Verkade gaat eind October met een
klein gezelschap, waartoe ook zijn echtgenoote be
hoort, naar Indië. Het repertoire zal bestaan uit
eenige met succes door „De Hagespelers" vertoonde
spelen, met eenige blijspelen aangevuld. De tournee
is op zes tot acht maanden berekend.
TOEZICHT OP PANDJESHUIZEN.
Binnenkort zal bij den gemeenteraad van Amster
dam worden ingediend' een voorstel betreffende bet
toezicht op de pandjeshuizen.
De nieuwe Pandhuiswet heeft dit toezicht aan Je
