DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
bi¥'n e jv l aTTk i
No. 248
Honderd en dertiende Jaargang.
1911
ZATERDAG 21 OCTOBER.
OVER HOU MEN.
STADSNIEUW S.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen
ALRMAARSGHE COURANT.
ALKMAAR, 21 October.
Andermaal heeft de heer Leonard A. Springer aan
het Handelsblad een artikel gezonden over den laat-
sten orkaan en thans in het bijzonder over den invloed
op onze beplantingen in 't westelijk deel van ons land.
'Ook dit artikel blijkt ons belangrijk genoeg om er de
aandacht op te vestigen en de hoofdzaken van het
betoog mede te deelen.
Waarom, vraagt de schrijver, heeft de laatS'té storm
zooveel rampen over onze hoornen in bosschen en ste
den van onze westelijke provinciën gebracht en welke
zijn de oorzaken?
Allereerst wijst hij er bij de beantwoording op,
dat de westelijke winden ongebreideld over zee aan
onze westkust komen, ons de volle kracht doen ge
voelen en" veel steviger uitwerking hebben dan elders
dieper in het land en dan noemt hij de eigenaardige
bodemgesteldheid aan de westelijke strook, welke voor
onze bosschen eigenaardige gèvaren o-pleverL
Voor 't meerendeel is de grondslag ten opzichte van
den waterstand niet hoog en wordt deze waterstand
door aanwezige banken of veenplaten nog onbe
trouwbaarder. Deze banken en veenplaten houden,
waar wij boven de aangrenzende polderbemalingen of
natuurlijken waterafvoer liggen, het zakwater tegen
en beletten daardoor het diep indringen van de wor
tels der boomen. Wie met beplantingen in deze streek
te maken heeft, weet dit, en zal dienovereenkomstig
maatregelen nemen. Vroeger schijnt men daarop min
der bedacht te zijn geweest. Want, ofschoon men
denkt, dat het Haagsohe Bosch nog een restant van
oud Hollandsch oerbosch is, zal dit wel evenmin het
geval zijn als met deu Haarlemmerhout en zoovele an
dere bosschen langs onze Westkust. Ik geloof niet dat
er één boom is, afkomstig uit de oertijden.
Doch wat er ook van zij, de algemeene kwaal van
onze westelijke beplantingen is, dat men geen reke
ning met wind en bodem heeft gehouden.
De stand der meeste, zoo niet alle, onzer bosschen
is dicht geweest, de hoornen zijn dientengevolge te
lang opgegroeid. De strijd om 't bestaan is bij die
planten minstens zoo groot als bij de menschen. Elk
individu tracht de beste plaats in te nemen, het mees
te van het noodige te krijgen. Dit is bij planten veel
al 't licht, dat zij noodig hebben voor omzetting van
een deel van het opgenomen voedsel.
De strijd om licht en lucht jaagt de hoornen, die
dicht staan, tegen elkander opde zwakste raken on
der en verdwijnen. Doch in hun onderlingen strijd
naar licht, verliezen zij de onderste zijtakken, die af
sterven door gebrek aan dat onmisbare: het licht. De
lengte der stammen wordt daardoor niet in verhou
ding tot de dikte, wat het weerstandsvermogen niet
bevordert.
Is de bodem geschikt voor een diepe beworteling,
dan zullen de wortels naar evenredigheid zoo diep mo
gelijk gaan, want door den dichten stand is aan de
oppervlakte minder ruimte. Ook tot opneming van
vocht uit den bodem moeten de wortels op hoogeren
grond dieper gaan. Zij kunnen daardoor zich vaster
in den bodem verankeren.
Is de bodem ondiep, zooals wij bij Den Haag en
omstreken vinden, dan wordt de verhouding al zeer
nadeelig. Man boven overmatig lang uitgegroeid,
hebben de boomen van onderen geen gelegenheid om
zich vast te zetten en is hun stabiliteit tegen groote
krachten zeer gering.
Komen nu door uitsterven of door andere oorzaken
openingen tusschen de uitgerekte boomen, dan wordt
de kans voor stormschade groot.
De storm werkt op de kruinen als een kracht op het
einde van een langen hefboom. Hoe langer die hef
boom is, hoe grooter de resultaten van die kracht. De
wortels, die te oppervlakkig in de bodemkorst zitten,
kunnen die groote kracht niet weerstaan en breken af.
Breken de wortels op betrekkelijk korten afstand van
den stam af, dan is de tusschengelegen grondmassa
niet zwaar genoeg om het evenwicht tusschen kracht
en weerstand te bewaren, en de boom valt om, de
aardmassa medevoerende.
Is de hoeveelheid aarde voldoende om het evenwicht
te bewaren, dan zal de boom zich na opheffing van de
kracht veelal in zijn ouden toestand herstellen. De
schade aa,n de wortels echter blijft.
Bij vele boomen ziet men dan ook, dat zij öf hel
lende zijn, of dat rondom den boom de aarde ge
scheurd is. Vandaar dan ook, dat sommige hoornen
tusschen de gevallene schijnbaar niets geleden heb
ben.
De groote fout, die dan ook in onze bosschen
heerscht (en in de westelijke nog het meest), is de
te dichte stand. Men wil lang hout hebben, ten on
rechte het voorbeeld nemende aan oerwouden, die de
meesten van hooren zeg"ge.n kennen, men wordt zor
geloos en vergeet bij tijds uit te dunnen. Was bij
tijds een bosch uitgedund, en den sterksten, gezond-
sten exemplaren meer ruimte gelaten, zoodat deze
zich in de breedte hadden kunnen ontwikkelen, dan
was de verhouding meer in evenredigheid gekomen.
Men is echter bevreesd voor den bijl van den hout
hakker. Maar evengoed als een chirurg dikwijls een
diepgaande operatie moet doen, om zieke deelen weg
te nemen ter wille van het geheele lichaam, zoo moet
de houthakker bij tijds dat uit het bosch verwijderen,
wat nadeelig kan zijn voor 't algemeen, voor 't ge
heele bosch.
De iepen der lanen in de omgeving van 't Haagsche
Bosch zijn door dezelfde oorzaak bezweken. Reeds dik
wijls heb ik de boomen er op aangezien, dat zij 't ein
de nabij waren. Kenteekenen waren er genoeg om te
zien, dat de wortels die functies niet meer verrichtten,
die voor de hemelhooge boomen noodig waren. Bij ve
le waren de toppen reeds dood en het hout diep inge-
rot.
Ook particulieren hebben moeten ondervinden, hoe
zorgeloosheid zichzelf straft. Ook op menige plaats
was de verhouding van stamlengte tot de doordring-
bare aardkorst onevenredig.
En hoe is 't in de steden gesteld?
Ook daar wanverhouding tot in alle deelen. Ten
eerste kiest men een boomsoort, die veel te snel groeit
en veel te hoog wordt. De reusachtige iepen worden
èri door t-e kleinen onderlingen afstand èn door 't zoe
ken naar licht tusschen de huizen hoog opgejaagd.
Dit hoog opgroeien wordt nog bevorderd, doordat men
het voor uitzicht voor de huizen, ruimte voor tele
foon- en andere draden erg noodig heeft en daarom
steeds de onderste takken wegneemt, zoodoende de
boomen steeds opjaagt.
Wordt de wanverhouding tusschen hoogte en stabi
liteit bevorderd, nog sterker wordit het door het
voortdurend wroeten in den grond. Men denkt bij
boomen in steden maar steeds straffeloos aan de
wortels te kunnen werken. Dikwijls worden er voor
't leggen van riolen, gaspijpen, enz. tot dicht bij den
stam de wortels afgehakt. De gevolgen kunnen niet
uitblijven.
Staan de boomen langs kaden, dan kunnen die wor
tels slechts één zijde uit; worden nu aan die ééne zijde
nog wortels ontnomen, dan kan een kind begrijpen,
dat dit allesbehalve gezond voor dien boom kan zijn.
En hoe en met welke instrumenten geschiedt die am
putatie en door welke lieden! Toch heb ik daartegen
nooit hooren protesteeren. Maar wee als een tuin
man of plantsoen- of boschwerker het hakmes of den
snoeibeitel in den boom zet om overtollige of slecht
geplaatste takken te verwijderen. Dan is Holland in
last, dan is die man een vandaal, dan werkt die man
tegen de natuur in!
"Nu gebruikt men in steden meestal iepen, en deze
kunnen nogal wat verdragen, doch aan alles komt een
einde, ook aan het weerstandsvermogen van iepen.
Men zorge dus, vooral in het westelijk deel van ons
land, zoowel' in de bosschen als in de steden, dat bij de
boomen het natuurlijk evenwicht tusschen lengte en
dikte van de stammen goed geregeld worden en vooral
dat ook het evenwicht tusschen de hoogte der hoornen,
den bodemtoestand en het weerstandsvermogen van
het onderaardsche deel, de wortels, niet verbroken
worde.
Deze laatste storm, of liever orkaan, heeft geleerd,
hoe het ingrijpen van menschen tegen de natuur der
dingen in ziqh, wreekt; al zijn orkanen als we in den
nacht van 30 Sept..'1 Oct. hadden, zeldzaamheden,
zij kunnen en zullen zich zeker herhalen.
Men zij dus gewaarschuwd; laat ons- de les ten nut
te zijn. Wat elders goed is, deugt niet altijd voor
hier. Elke streek, elke bodem beeft zijn eischen. On
kundigen begrijpen het niet. Zij gaan, zoo luidt de
conclusie van den schrijver, onnadenkend langs de
dingen heen, zien slechts oppervlakkig en doorgron-
den niet altijd het verband tusschen oorzaken en ge- j
volgen.
TWEEDE KAMER.
In de vergadering van gisteren besprak de heer
T roe ls tra (S. D. A. P.) het sociaal-democratische
standpunt ten aanzien van de defensie en van hot mi
litairisme. Als overgangsmaatregel aanvaardt spre-
ker's fractie1 het volksleger.
Het tegenwoordig fiasco van het leger is zooveel
mogelijk door de socialisten belet. Spr. verdedigde
zijn motie tot het instellen van een weerbelasting,
die niet op arbeiders of middenstanders zal drukken
en wees op de houding der arbeiders tegenover het
militairisme in andere landen. De nationale eer ligt
voor hen elders dan op' het slagveld.
Replieken volgden.
Vervolgens zette de heer Verhey (U.-L.) uiteen,
dat hij en de zijnen geleidelijke invoering van een
volksleger wensehen. Hij heeft vertrouwen in ons
volk om zulk een leger te vormen. Spr. juichte het
toe in den minister, dat hij een beteren geest en sa
menwerking in het leger wil brengen. Spr. bleef te
gen- bet tweeploegenstelsel. Lichamelijke ontwikke
ling ziet spr. met genöegen onder Binnenlandsche
Zaken geplaatst.
De heer Roodhuyzen (U.-L.) sprak over het
uitstel van de behandeling der militiewet door de
schuld der regeering, die de „coalitie-duimschroeven"
ditmaal niet heeft gebruikt en niet heeft willen in
grijpen in de werkwijze der Kamer.
Spr. heeft geen vertrouwen in het militair beleid
der regeering en behield zich zijn stem over het ont
werp voor.
De heer Ter L a a n (S. D. A. P.), critiseerde de
thans voorgestelde regeling van den diensttijd en be
toogde dat eerste voorwaarde voor het verkrijgen van
een volksleger is algemeen vormend, uitstekend on
derwijs voor de kinderen van alle klassen, zoomede
gymnastiekonderwijs- aau alle scholen. Voorts bepleit
te hij opnieuw afschaffing van het blijvend gedeelte
en invoering van korte herhalingsoefeningen.
Ten slotte besprak hij nog eens uitvoerig de kosten
en beweerde, dat in plaats van 1 millioen 3 ton de kos
ten wel 5 millioen per jaar zullen bedragen. In de
bladen is trouwens ook reeds becijferd, dat de raming
van den minister veel te laag is.
De vergadering werd verdaagd tot Dinsdag 11 uur.
deu arbeid, de heer A. P. Staalman, bezocht Woensdag
en Donderdag de venen in den Z.-O.-hoek van Drente,
teneinde in opdracht van den minister van Landbouw
een onderzoek in te stellen omtrent de algemeene ar
beidsvoorwaarden (loon, arbeidsduur enz.), woning
toestanden, gedwongen winkelnering, in deze veenko
loniën.
Gemengd nieuws.
DIEFSTAL OP GROOTE SCHAAL.
De 19-jarige H. M. te Pey, die op de kermis te Echt
in 't oog loopend groote verteringen maakte, werd
Dinsdagavond, toen hij met den trein uit de richting
Maastricht te Echt arriveerde, door de maréchaussée
op het station aangehouden. Hij wordt verdacht van
diefstal van een groote partij manufacturen ten na-
deele van de firma Oleven Co., te Sittard, alwaar
hij in dienst was, stapels gemaakte ondergoederen,
wollen dekens, enz., werden in een huis te Pey verbor
gen gevonden, terwijl ook te Maastricht en Montfoort
vermiste stukken werden in beslag genomen, die door
zekeren M. voor zeer lagen prijs waren geleverd. Het
onderzoek duurt voort. Voor verscheiden honderden
guldens wordt, naar men beweert, vermist,
DYPIITHERIE-BE STRIJDING.
Door het gemeente-bestuur van Zaadvoort is met
het oog op de dyphtherie-bestrijding tot bacterioloog
aangesteld dr. Eorsman uit Haarlem. De bestuurska
mer der Reddingschuur is tijdelijk ingericht tot labo
ratorium.
MINDER TREINEN OP ZONDAG?
\)p alle lijnen der PI. IJ. S. M. zal de eerstvolgende
Zondagen eene bijzondere controle worden gehouden
op het aantal reizigers, dat met de verschillende trei
nen wordt vervoerd.
Deze maatregel wordt genomen, om met juistheid
te kunnen nagaan of meer treinen, dan tot nu het
geval was, des Zondags- kunnen opgeheven worden.
DE DUURTE.
De IJmuider Vischhandel-vereeniging heeft zich
met een adres gewend tot den minister van Water
staat waarin gewezen wordt op de omstandigheid, dat
het tarief voor vischzendingen als stukgoed en in
wagg-onlading-en van de Duitsche zeehavens- naar de
Beijersche, Würtemibergsche -en Badensche stations
met de helft is verminderd en bovendien tot 31 De
cember 1912 nog met 20 voor waggonladingen be
stemd voor gemeentebesturen, instellingen van alge
meen nut en werkgevers, welke de visch tot of onder
inkoopsprijs aan hun personeel voor eigen gebruik af
staan.
Daar deze tariefverlaging den Nederlandachen
Vischhandel ernstig zou kunnen benadeelen, verzoekt
de vereeniging dezelfde verlaging voor de tarieven
voor vischvervoer van IJmuiden naar genoemde Zuid-
Duitsche staten, zoomede -een evenredige verlaging
naar de andere provinciën, tot welke de Duitsche ta
riefverlaging zich zal uitstrekken.
ONVOLDOENDE BEHANDELING IN DIENST.
De heer Ter Laan heeft aan den minister van Oor
log schriftelijke vragen gesteld omtrent het dezer da
gen vermelde geval van den milicien van het 10e re
giment infanterie, Yan der Bregghen te Bloemen-
daal, die, naar beweerdi wordt, na zeer onvoldoende
behandeling tijdens zijn ziekte in het kamp te Nun-
speet, later in het militair hospitaal te Utrecht, over
leden is.
MILITAIRE APOTHEKERS.
Namens het hoofdbestuur der Nederlandsche maat
schappij tot bevordering der pharmacie is een adres
gericht tot de Tweede Kamer, teneinde de aandacht te
vestigen op de bezwaren der maatschappij, betreffende
de wijze, waarop de bezoldiging der militaire apothe
kers in het wetsontwerp tot regeling van de bezoldi
ging van de officieren der landmacht wordt geregeld.
Die bezwaren zijn neergelegd in een tweetal bij het
adres aan de Kamer gevoegde adressen aan den mi
nister van Oorlog en betreffen de voorwaarden van
aanstelling, die niet gelijk zijn met die der officieren
van gezondheid; de bezoldiging gedurende de eerste
10 jaren; de promotie en de positie van den militairen
apotheker, die naar de meening van adressante meer
naast dan onder het korps officieren van gezondheid
behoort te staan.
GEEN OVERTREDING DER DRANKWET.
De Rechtbank te Middelburg heeft gisteren eene
belangrijke beslissing inzake de drankwet genomen
door den winkelchef en een winkelbediende van de
coöperatieve winkelvereeniging „Eigen Hulp" te Vlis-
singen, die beklaagd waren van overtreding der
drankwet, vrij te spreken.
Den chef was ten laste gelegd het doen verkoopen
en den bediende het verkoopen van sterken drank in
het klein zonder vergunning. Het verkoopen werd
door de*n bediende erkend.
De kantonrechter had den chef ook vrijgesproken,
doch den bediende veroordeeld tot 0.50 boete. De
substituut-officier van justitie had bevestiging van
beide vonnissen van den kantonrechter geëischt.
Door deze uitspraken heeft de Rechtbank, evenals
in 1903, toen zij een zelfde vrijsprekend vonnis velde,
beslist, dat een coöperatie voor baar winkel geen ver
gunning noodig heeft, en dus zulk een winkel niet ge
lijk staat met een, waar ieder koppen kan.
DE UITSLUITING TE IJMUIDEN.
Gistermorgen kwamen te IJmuiden vier stoomtraw
lers binnen, waarvan een Engelschman en twee van
reederijen die toegaven, zoodat het aantal stilliggende
trawlers met een vermeerderd1 wordt.
DE EERSTE PREDIKANTE.
Den 5den November zal mejuffrouw A. Zernike,
beroepen predikante bij de Doopsgezinde gemeente te
Boven-Knijpe, des namiddags haar ambt aanvaarden,
na des morgens te zijn bevestigd door ds. S. D. A.
Wartena, Doopsgezind predikant te Heerenveen.
EEN POLITIEHOND AAN IIET WERK.
Donderdag werd ontdekt, dat er tijdens de afwezig-
beid der bewoners ingebroken was op de belétage van
perceel Overtoom 472 te Amsterdam. Door het
raampje der straatdeur had men zich toegang ver
schaft; eenig geld en tafelzilver bleek gestolen te zijn.
Ten einde zoo mogelijk eenig spoor van de daders te
vinden, werd de hulp' van een politiehond gebezigd,
n.l. de Dobermann-p-incher van den inspecteur van po
litie Pijper. De dief bleek bij zijn klauterpartij door
het raampje van de deur een knoop verloren te hebben,
waaraan nog een stukje goed zat. Hieraan werd den
hond lucht gegeven en daarop liep de viervoetige
speurder naar de Kostverlorenkade, waar hij staan
bleef. Een tweede poging had hetzelfde negatieve
resultaat. Vermoedelijk is de dader met een bootje
naar den overkant gevaren, zoodat de hond zijn spoor
bijster werd.
ENQUêTE VAN DEN ARBEID.
Het oud-lid der Tweede Kamer, de enqueteur van
UIT BERGEN.
Te Amsterdam slaagden gisteren voor het- examen
vrije- en orde-oefeningen de dames O. J. M. Heiligers,
J. Chr. M. fienning en J. M. Heuvel, alhier.
UIT SCHOORL.
Te Leiden slaagde voor het doctoraal examen in de
Godgeleerdheid! de 'heer J. O. A. Ketter, predikant al
hier.
ELECTRICITEIT.
Gisteravond had in de bovenzaal van „de Unie" een
bijeenkomst van genoodigden plaats, waarin als spre
ker optrad de heer T. A. Smit Kleine, electro-ingeni-
eur, directeur van de Kennemer Electrlciteits Maat
schappij te Velsen, die het onderwerp behandelde:
„Doel en Nut van Electrische Energie in het- Alge
meen en de beteekenis hiervan voor Alkmaar in ver
band met de gedane aan$eding der K. E. M."
Onder de aanwezigen merkten we o. a. op burge
meesters, wethouders en raadsleden van Alkmaar,
Bergen, Heiloo en Lirnmen.
De zaal was voor deze gelegenheid electrisoh ver
licht, terwijl tal van apparaten aanwezig waren, om
het doel en het nut van de electrische energie toe te
lichten. i
Spreker begon met mede te deelen dat er een klei
ne centrale was opgetuigd, waardoor men kon demon-
streereu het licht, de warmte en de motorische kracht.
Voor deze gemeente achtte hij de laatste, de motori
sche kracht, het voornaamste. Vooral voor het klein
bedrijf is de electro-motor van groot belang, immers
deze maakt den klein-industrieel konkurrenzfahig.
Waar de elec'tro-motor eenmaal is, daar wordt, hij in
snel toenemende menigte toegepast en -daar neemt ook
het gebruik der gasmotoren af, hetgeen echter van
zeer geringen invloed is op hét gasdebiet. Een klei
ne electro-motor kost slechts 40 gulden per P.K., ter
wijl deze soms- kan worden afbetaald- door verhooging
van den stroomprijs, hetgeen voor den kleinen man
al heel gemakkelijk is. In kleinere plaatsen achtte
spreker het motoren-beginsel bij de electrificatie van
het grootste gewicht. Hij meende te moeten waar
schuwen tegen de vele rentabiliteitsberekeningen,
waarbij verschillende factoren worden verwaarloosd.
Het is een klein kunstje om aan te toonen, dat een
gasmotor goedkooper is dan een electrischen motor,
maar bet is in de praktijk zeer wel mogelijk gebleken,
dat d-e electro-motor den gas-motor verslaat. Op ve
lerlei gebied wordt dan ook de electrische drijfkracht
gebruikt.
Tot staving hiervan deelde spreker^ uit- het verslag
van het electrisch bedrijf der gemeente Groningen
over bet jaar 1910 eenige gegevens mede, waaruit de
veelzijdige toepassing van electromotoren bleek, wel
ke o. a. daar in gebruik zijn in 30 korenpakhuizen, 23
drukkerijen, 1 gasfabriek, 4 tabaksfabrieken, 5 meu
belfabrieken, bij 11 hijsehwerktuigen, in 5 fabrieken
voor houtbewerking, 13 broodfabrieken, 12 laboratoria,
2 chocolade- en suikerwerkfabrieken, 4 vernikkelin-
richtingen, 9 verf malerijen, bij 3 -bruggen, op 1
scheepswerf, bij 2 watergemalen, en 5 koffiebranderij
en, 4 vleeschwarenfabrieken, 4 herstelplaatsen voor
machines, 1 boekbinderij, 3 smederijen, 2 kunstdraaie
rijen, 2 kalkmolens, 3 likeurstokerijen, 3 wagenmake-
rij-en, 3 lingeriefabrieken, 2 zuivelfabrieken, 3 werk
plaatsen voor landbouwwerktuigen, 1 touwslagerij,
1 beddenfabriek, 1 zakkenfabriek, 1 lijste'nfabriek, etc.
etc., totaal-188 krachtinstellin&en met 376 motoren.
Wat de verlichting betreft, wees spr. er op dat de
petroleum een voorname plaats bekleedt, dank zij de
voordeelen, zooals: iedere lamp is een centrale, meu
kan haar overal verplaatsen etc. Gas en electriciteit
zijn duurder in aanleg en in kleine gemeenten zal de
vervanging door- nieuwe verlichtingsagens- dan ook
niet zoq spoedig plaats- hebben, als wel eens wordt ge
dacht. Ten aanzien van de prijzen deelde spreker me
de, dat electrisch licht per normaal kaars goedkooper
is dan petroleumlicht. Maar tegen een klein petro
leumlampje kan het electrisch licht niet concurree-
ren. Er moet dan ook wel degelijk gelet worden op
den welstand van dengeen, die electriciteit wenscht.
Het komt er niet op aan veel klanten te krijgen,'
maar wel om tevreden klanten te maken. Spr. hoopte
bijv. Alkmaar tot een tevreden klant te maken. (Ge
lach). Voor den kleinen man is het heel mooi, dat
de mogelijkheid bestaat, den electrischen stroom te
verkoopen op abonnement, hetgeen tevens een moreel
voordeel heeft, daar de afnemer hierdoor als het ware
gedwongen wordt winter en zomer evenveel voor zijn
stroom af te zonderen. Men kan zich bijv. abonnee-
ren op een, twee, drie lampjes, dank zij een stroombe-
grenzertje, -dat slechts 3 kost, -heeft men geen me-
terhuur te betalen. In Velsen werden er de laatste
maanden 60 a 70 van die abonnementen gesloten.
In Nijmegen kost een metaaldraadlamp van 32
normaal kaarsen *>.8 ets. per uur, een even sterke gas
lamp zou hier ter stede theoretisch kosten 0.2 ets. dus
4maal zoo goedkoop zijn. Deze zuiver theoretische prij
zen komen echter in de praktijk niet uit, immers tal
van afnemers van electriciteit berekenen, dat ze be
sparing hébben.
Allerlei factoren komen er bij slagers, bloemis
ten bijv. wenscben in bet belang van hun affaire elec
trisch licht, sommige gemeentebesturen schrijven het
bijv. voor in de schouwburg etc.
Veel hangt, wat de prijs- betreft, af van plaatselijke
omstandigheden. Een gemeentebestuur heeft het
zelf dan ook min of meer in de macht, den prijs te
regelen en daardoor invloed op de afname uit te
oefenen. In Hengelo wordt bijv. aldus geabonneerd,
dat men voor 80 ets. per maand 't vrije gebruik beeft
over een lamp. Bij de nieuwere electrische lamp gaat
bovendien de hygiënische factor langzamerhand meer
beteekenis aannemen.
Hoe meer liet licht, het zonlicht nadert, des te beter
is men op den hygiënischen weg. Te-gen hygiëne wordt
door gas-producenten zoowe-l als door electrieiteits-
mannen gezondigd, maar het electrisch licht heeft in
dit opzicht toch een groot voordeel. Verder geeft het
electrisch licht tevens gemak.
De verkoop op kilowattuur is meer geschikt voor
groote installaties, maar voor den kleinen man is het
abonnement bijzonder aangewezen. Wil men een cen
trale goed laten gaan, dan moet men -de menschen
zoo vrijgevig mogelijk over de eerste uitgaven heen
helpen de Kennemer Electriciteit doet dat.
Ten aanzien van de verwarming en het koken
staat de electriciteit er heel wat slechter voor dan
petroleum en gas.
Theoretisch kost het koken van 2 liter water op pe
troleum Vu cent, op steenkool 24/1000 cent, op gas
34/1000 en -door electriciteit 34/1000 cent. Practisch
zijn deze bedragen voor petroleum cent, voor gas
V2 cent, voor electriciteit 1% cent, den prijs van pe-
