DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
VAN HOUTEN
DE VOLKSDRANK
DE BESTE VOOR DEN PRUS
gefabriceerd door
Goedkoop Alom verkrijgbaar
No. 54
Honderd en veertiende Jaargang.
1912
MAANDAO
4 MAART.
lKg
f 1.50
- 0.80
- 0,42/2
- 0,18
VIERKANTE
BUSSEN
Uit Hoi- en Hoofdstad.
ALKMAARSGHE GODRANT.
ONA Cacao
POSTKANTOOR TE ALKMAAR.
Lijst van de aan dit kantoor ter poet bezorgde brie
ven en briefkaarten, welke wegens onbekendheid van
de geadresseerden niet zijn kunnen worden uitgereikt.
2e helft der maand Februari 1912.
Brieven.
Mej. R. llarrenveld, Amsterdam.
R. Visscher, Amsterdam.
Kosterlee, Z.-Scharwoude.
Mej. van der Hulst,
P. Ka ij Dz.,
Briefkaarten.
Mej. G. de Jong,
Mej. S. Th. v. d. Hoeven,
ALKMAAR, 4 Maart.
De lang verwachte staking van de Engelsche mijn
werkers is den eersten Maart uitgebroken. In de
eerste dagen der afgeloopen week scheen het, dat het
nog zou gelukken, de geschillen tusschen mijneigena
ren en mijnwerkers langs minnelijken weg te schik
ken. De minister-president Asquith heeft gedaan wat
hij kon onj-een conflict, terecht een nationale ramp
genoemd, te vermijden. De eigenaren van Engeland
wilden zich wel aan zijn bemiddelingsvoorstellen on
derwerpen, doch die van Zuid-Wales en Schotland
deden zulks niet, terwijl ook de arbeiderszich er niet
mee konden vereenigen en de staking onvermijdelijk
was. Van de 1.350.000 mijnwerkers zijn er thans
slechts enkele duizenden aan het werk en geheel En
geland staat onder den indruk, dat er ernstige en
onverwachte gebeurtenissen voor de deur staan. In
alle klassen, onder armen zoowel als rijken, heerscht
het gevoel, dat niemand kan weten, wat de thans be
gonnen week brengen zal. De vrome wensch, dat de
reusachtige staking door macht, hetzij langs wettel ij
ken, hetzij langs adkninistratieven weg, spoedig zal
kunnen worden geëindigd, verdwijnt meer en meer.
Intusschen doen de economische gevolgen zich steeds
meer gelden. Uit alle deelen van het rijk komen be
richten over het sluiten van industrieele ondernemin
gen door gebrek aan kolen, waardoor duizenden ar
beiders broodeloos worden. De ijzer- en staalindustrie
in heel Engeland is stopgezet. Alle spoorwegmaat
schappijen kondigen groote beperking van den trei
nenloop aan. Men verwacht het duurder worden van
levensmiddelen, is bevreesd, dat weldra geen verlich
ting meer mogelijk zijn. Welk een ellende is er dus
nog te wachten van deze staking, die, naar berekend
is, in twee weken tijds Engeland een nadeel zal bezor
gen van 1500.000.000 gulden, afgezien nog van den
verschrikkelijken overlast.
Zeer interessant is hetgeen de kundige heer Ro
land de Marès in het nummer van heden der Indépen-
dance beige over deze reuzen-staking schrijft. Bespro
ken wordt in dat artikel de vraag, of de regeering
haar bemiddeling zoovor mag drijven, dat zij een mi
nimum salaris voorschrijft voor een bepaalde groep
arbeiders. Bij een toestemmende beantwoording van
deze vraag, zegt de schrijver, beroept men zich op de
gebiedende noodzakelijkheid, om een normale kolen-
productie in het leven te houden, daar het geheelc le
ven een or natie, zelfs haar verdediging, er van af
hangt. Maar morgen kan op dezelfde noodzakelijkheid
een beroep worden gedaan voor geheel andere groepen
arbeiders, morgen kan men verkondigen, dat er een
wettelijk vastgesteld minimum salaris moet zijn voor
de werklieden in alle groote industrieën, die tot de
algemecne welvaart van het Vereenigd Koninkrijk bij
dragen en men zal aldus tenslotte eindigen bij een
toestand, die zal neerkomen op beperking van de vrij
heid van industrieelen arbeid door voorwaarden, ge
steld door den staat, met goedkeuring van het parle
ment. De bemiddeling zal dus hierop neerkomen, dat
de gemeenschap, met behulp van den staat, een we
zenlijk toezicht uitoefent op de industrieele productie.
Deze tcndenz is gevaarlijk, daar de eischen der werk
lieden natuurlijk zullen toenemen naar de mate dat
inwilliging werd verkregen en omdat men steeds on
der den invloed van den politieken geest neiging
zal hebben, aan de eischen van de groote massa toe
te geven, de arbeidsvoorwaarden in de industrie dus
danig te vermeerderen, dat de groote Engelsche in
dustrieën niet meer in staat zullen zijn het hoofd te
bieden aan de concurrentie van buitenlandSche in
dustrieën, welke minder aan banden zijn gelegd dan
zij. En toch geldt het hier een probleem, dat men
practisch moet oplossen, indien men de ergste rampen
wil voorkomen.
Voorts merkt deze schrijver nog op, dat het Engel
sche proletariaat tot dusverre het eenige in Europa
was, dat voor zijn belangen had weten op te komen,
zijn toestand had weten te verbeteren, zonder tot re-
volutionnaire methodes, tot directe pressie zijn toe
vlucht te nemen, doch dat het sinds drie of vier
jaren deze voorzichtige taktiek prijs geeft om den weg
van het syndicalisme in te slaan, zoodat thans de lei
ders van de Trade Unions geheel buiten het conflict
staan en de hulp van de arbeiders-afgevaardigdeu
niet wordt ingeroepen.
De beschieting van Beiroet is het begin geweest
van een hernieuwd optreden vau Italië. In Tripolis
wordt weer meer gevochten, maar evenals vroeger
loopen de mededeelingen over de gevechten zoozeer
uiteen, dat men er geen touw aan vast kan knoopen.
Het schijnt intusschen, dat de Italianen den heuvel
van Mergheb bij Homs hebben bezet en de plaats Za-
loten aan de Tripolitaansche kust bij Homs hebbel
beschoten. Natuurlijk heeft ook Turkije niet stil ge
zeten: het heeft besloten de Italianen uit te zetten
en zelfs ie er sprake van het inrichten van concentra
tie-kampen, waarin op een gegeven oogenblik de Ita
lianen zullen worden opgesloten!
Het spreekt wel van zelf dat dergelijke daden de
vijandige stemming in de beide oorlogvoerende landen
slechts aanwakkeren en dat op het oogenblik de door
de mogendheden op initiatief van Rusland onderno
men pogingen om een bemiddeling tot stand te bren
gen, weinig uitzicht op slagen bieden. Veel meer kun
nen de mogendheden voorshands niet doen dan na te
gaan, hoe men zal kunnen vernemen welke bemidde
lingsvoorstellen te Rome en te Konstantinopel als
aannemelijk beschouwd zullen worden. Aan vrede be
hoeft men in den eersten tijd niet te denken.
Troepen van Joean Tsji Kai zijn te Peking aan het
muiten geslagen en de telegrammen spraken over
opstand, brand, roof en moord. De soldaten, die geen
soldij ontvingen, plunderden de winkels en de Euro
peanen zochten bescherming bij de gezantschapswach-
ten. Van Peking uit zijn de soldaten-oproeren overge
slagen op andere steden. Zoo zij» te Tientsin heele
straten geplunderd en in brand gestoken en weTd daar
een Duitsch geneesheer gedood, hetgeen wel ernstige
verwikkelingen ten gevolge zal hebben. De telegram
men verklaren, dat er honderden oproerlingen worden
opgehangen. Of het baten zal? Bij de beoordeeling
van deze feiten moet me» niet vergeten, dat de Chi-
neesohe republiek uit een militairen opstand is ont
staan geen hechte grondslag, wanneer do troepen
niet. zijn vervuld van den geest van militaire discipli
ne. De Chineesche troepen waren nauwelijks van de
beteekenis van huu daad bewust en daarom is het
wel te begrijpen, dat een deel zich laat verleiden tot
verzet tegen de zelfingestelde staatsmacht.
De oud-president Roosevelt heeft deze week aan
aeht gouverneurs van westelijke staten op hun vraag
geantwoord, dat hij het candidaatschap voor de presi
dentsverkiezing zal aanvaarden, totdat de republikein-
sche partij zal hebben uitgesproken of zij hem als pre
sident wenscht. Hij voegde er aan toe, dat wanneer
de partij een anderen candidaat aanwijst, hij dezen
met alle kracht zal steunen. De heer Taft heeft in
dertijd te kennen gegeven, dat hij wel weer herkozen
zou willen worden. In de Tepublikeinsche partij is er
dus een conflict tusschen de beide vrienden van wel
eer. Zij zal een geweldig staaltje van discipline heb
ben te geven, omdat bij versnippering van republikein-
sche stemmen de groeiende democratische partij onge
twijfeld kans van slagen heeft. Hoezeer een zittend
persoon een streepje voor heeft, gelooven we niet, dat
de heer Taft op den heer Roosevelt de overwinning
zal behalen. „Teddy" bezit nu eenmaal de blijkbaar
onweerstaanbare gave, om de menschen op zijn hand
te krijgen
Verschillende llaagsche briefschrijvers houden zich
bezig met de vergadering, welke door den heer Loke
werd belegd en waarover wij reeds het- een en ander
mededeelden.
Het ledigloopende en uitgaande deel van den Haag,
zegt de Haagsche medewerker van de Arn. Ct., heeft
zich dezer dagen bezig gehouden met de plannen van
den heer John Loke, oud-assistent-stationchef op Ja
va, die het titaanzand der vulkanen op Java in het
giroot wil gaan exploiteeren, en daarvoor een maat
schappij op aandeelen wil oprichten met een kapitaal
van 50 millioen gulden.
De heer Loke heeft voor zijne plannen reeds meer
malen den steun van het groot kapitaal gezocht; nü
eens in Engeland, maar te vergeefs; een ander maal
in Frankrijk, maar vruchteloos; ditmaal in zijn va
derland, dat hij meermalen in het buitenland» heeft
verketterd wegens het gebrek der Nederlanders aan
dien ondernemingsgeest dien hij elders hoopte te vin
den, maar er evenmin vond.
Het is niet algemeen bekend, dat deze plannen,
die thans in den llaag worden opgewarmd, reeds vóór
jaren door de Indische Regeeriug aan een nauwgezet
onderzoek zijn onderworpen en dat het resultaat van
het onderzoek negatief is geweest. Uit het titaan
zand der vulkanen is het ijzer wel af te zonderen,
maar de kosten op Java waren te hoog om het met
vrucht te kunnen ondernemen, en hét vervoer der ru
we grondstof naar Nederland zou zóó hoog komen,
dat het product veel te d'uur werd.
Voorshands is dus voorzichtigheid aan te raden. Er
is een ander hemellichaam, bekend wegens zijn vulka
nische formatie, dat eveneens rijk is aan de grondstof,
dit de basis vonnt voor 's heeren Loke's speculatieve
onderneming. Ik bedoel.de maan. Er bestaat
groot gevaar, dut het in zijne fantastische plannen te
stekeh kapitaal óók derwaarts gaat.
De ondernemer mag vooirloopig tevreden wezen
met het succes, dat zijn optreden heeft gehad bij het
nietsdoende deel van het Haagsche publiek. Men is
dien middag van zijn optreden niet gaan winkelen en
niet gaan tea-en, maar naar het gebouw van den Die
rentuin gegaan om den heer Loke te hoore» spreken
Men heeft hem geapplaudiseerd, zijn naam is op aller
lippen, en waarschijnlijk wordt er wel een aandeeltje
geplaatst, dat natuurlijk zijn weg wel zal vinden naa
het kapitaal, dat de heer Loke bezig is te votrmen.
Maar de vijftig millioen heeft hij nog niet bij el
kaar, en ik vrees, dat hij ze nimmer bijeenkrijgt.
De HaagscGe briefschrijver van die Prov. Gron. t't.
zegt over dit onderwerp o. a.
Hij (o. i. de heer Loke), hijzelf is diep doordrongen
van de levensvatbaarheid van zijn plan en een groot
deel van 't publiek dat kwam luisteren, sterk applau
disseerde, bloemen aanbood en alle tegenspraak
trachtte te onderdrukken, evenzeer, maar. de ver
gadering bracht de 50 millioen nog niet bijeen. En
met al 't enthousiasme, dat de toehoorders aan den
lag legden, is het nog zeer twijfelachtig of dat som
metje zal worden gewaagd aan de grootsche onderne
ming, die de heex Loke, het zal wel gansch belan
geloos zijn wil op touw zetten. Ik vrees een beetje
lat het reuzenontwerp voor de titaanijzer-millioenen-
stroom het niet verder zal brengen dan het bekends
Muizenberg-plan voor de stad van 't internationalis
me, dat is tot een succes d' estime bij weinigen en een
spotlach bij velen.
De Haagsche medewerker van het Utr. Dagblad
norkt hierover het volgende op:
„Behalve de lotgevallen van admiraal Wentholt'a
schip, hebben wij in de jongste dagen discour set of ge-
cregen door de „reclame," welke een oud-ambtenaar
Ier spoorwegen in Indiëp de heer Loke, heeft gemaakt
voor zijn ook u natuurlijk bekende ijzerplannen. Ik
',al er mij zeer behoedzaam voor wachten om ook over
leze zaak eenig oordeel te uiten. Ook hier vraag ik
ne af, vanwaar zoovelen mijner brave stadgenoot on
och dé vrijmoedigheid halen, om te decreteeretn opinie
iver zuiver-technische aangelegenheden als de hier
ledoeldc. Wanneer waar is wat de heer Loke betoogt,
lan zou men inderdaad staan aan den vooravond van
iets als eene „omwenteling" op het gebied van d»
staalindustrie. Genoeg voor sommigen om, terwijl ze
n aanzien met dat weemoedig medelijden in den blik,
waarmee men onwillekeurig stumpers en zwakzinni
gen beschouwt.... Om u toe te voegen: „Maar
snapt ge dan niet, hoe die meneer Loke door de lui,
wier broodje hier op het spel staat, wordt tegenge
werkt. Dat hij, coüte quo coüte, van de baan moet!.
Hij en zijn kostelijke plannen!" „Nonsens!" roept
sen ander uit. ,,'tls niets dan pure fantasie of echt»
..schwindel." Ik laat mij niet bij den neus nemen
loor kwasi-diepzinnige beschouwingen, door peperdur»
reclame en door marktgeschreeuw. Wie lust heeft
daar z'n kostelijke duiten aan te verspillen,, wel
moge 't hem bekomen!"
En ik verzeker u dat het pro- en contra-Loke thans
in de Haagsche sferen echte ruziepnrtijtjes berokkent.
Natuurlijk sta ik, onbevoegde, geheel buiten de zaak
en hoed ik er mij voor om iets anders te doen da a u,
in absoluut-neutrale en rustig-afwachtende objectivi
teit, slechts iets aan te duiden van wat er hier om
gaat „onder de menschen."
De dood van den hertog van Luxemburg noodzaak»
ons hof, aldus de Haagsche torenwachter van da
Middelb. Ct., den rouw voor den tijd van zes weken
aa,n te nemen. Voot vele neringdoenden is dit een
geduchte tegenvaller, want daar het hof begin April
naar Het Loo terug keert, zijn de hoffeesten door de
zen rouw zoo goed als geëindigd. Trouwens op mon
dain gebied geeft het afgeloopen seizoen geen reden
tot groote tevredenheid. Het heet, dat de festijnen,
die omstreeks dezen tijd van het jaar gegeven worden,
elk jaar minder worden. Of dit waar is, valt moeie-
lijk uit te maken. Men zou zoo zeggen, dat menschen,
die veel geld hebben en veel van lekker eten en drin
ken houden, dat altijd wel zullen doen. Maar het
schijnt, dat velen dat ook doen voor de „chic" een
rare „chic," wat! en dat dat veel geld doet rollen.
Hoe ook, de klachten over de „slechte tijden" zijn in
lie kringen legio. En dat zegt wat.
Enkele Amsterdamsche briefschrijvers behandel»»
een nieuwe stichting in de hoofdstad.
Wanneer men met den trein van het. Weesperpoovt-
station doorspoort naar het Centraalstation, komt.
nen, zegt do Amsterdamsche medewerker van de Arn.
Ct., vóór men de Muiderpoort passeert, langs een
reeks huizen, die den achterkant vormen van de buurt,
bekend als Oosterparkkwartier. Een wijk over het
ilgemeen van den kleinen burgerstand. Te midden
van die huizen met drie étages staat atm den Eiken
weg een gebouw, waairop met reuzen letters te lezen is
„Elisabeth Otter-Knoll stichting." Het gebouw, op
getrokken uit Toode baksteen met Bentheimer bandeu,
valt dadelijk op en men krijgt den indruk, dat het
daar niet behoort, 'tls veel te deftig! Wat die stich
ting is, spreekt niet uit het gebouw. Het is niet t«
raden! Ook niet als men er langs loopt en tracht naar
binnen te turen door de dichte tulen gordijnen. Eleo-
trische kronen en bloemen zeggen u niets. Een blik
door de toevallig geopende deur geeft u den indruk,
dat daar een „patriciër woont. De deftigheid komt
de vestibule uit en op het Museumplein, waaT tegen
woordig de tip-top chique woont, zou dat geen slech
ten indruk maken. Hebt ge gelegenheid, wat verder
in de marmeren vestibule door te dringen, dan zal
uw verbazing eerder stijgen dan dalen, want ge waant
u gekomen in een paleis, dat opgetrokken is om een
tuin. Van de eene kamer uitkomende op een gang,
dwaalt ge naar de andetre en telkens schijnt de meubi
leering deftiger. Een eetzaal, geheel in stijl, wek»
uw bewondering, maar daar in die ander ontwaart g»
Israëlsen aan den wand.
Wie woont hier? Wat is dit voor een paleis? Als de
naam „stichting" niet boven den ingang was gebei
teld en het in een andere buurt was, zou ik u mis
schien kunnen wijs maken, dat hier een vorstelijk per-
scon een verblijf had laten bouwen, maar thans moet
ik u uit den droom helpen en vertellen, dat het woord
stichting eigenlijk hofje moet zijn.
Dit is een hofje, zooals er waarschijnlijk geen twee-
Ie in ons land béstaat. De weelde grenst er aan het
ongelooflijke. Alles is ingericht naar de hoogste
eischen. De meubelen en de vertrekken zijn expresso-
lijk daarvoor vervaardigd; het linnen in de kasten is
geweven naar aangegeven patronen en van het aller
beste. Een beschrijving in bijzonderheden van de zit
kamers in wit met goud zou u doen watertanden.
De bewoonsters want het is een stichting voor
dames worden op haar wenken bediend door een
aantal dienstboden. Zij zelf behoeven geen hand uit
te stekenalles wordt gedaan.
Is het te verwonderen, dat het aantal sollicitanten,
dat in deze stichting welke deze week in gebruik
werd genomen meer dan 700 was voor de zeventien
plaatsen? Zeven jaar is er aan gebouwd, of beter ze
ven jaar na de eerste steenlegging is het gebouw ia
gebruik genomen.
En dit alles is zoo ingericht bij testamentaire be
schikking. Mevr. de wed. Otter—Knoll heeft bij tes
tamentaire beschikking deze stichting bevolen voor 17
dames uit den deftige» stand met een minimum-inks-
men van 500. Bovendien ontvangt elke Wwoonjtjp*
nog 300 jaarlijks van de stichting.