DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. VAN HOUTEN DE VOLKSDRANK DE BESTE VOOR DEN PRUS gefabriceerd door Goedkoop Alom verkrijgbaar No. 54 Honderd en veertiende Jaargang. 1912 MAANDAO 4 MAART. lKg f 1.50 - 0.80 - 0,42/2 - 0,18 VIERKANTE BUSSEN Uit Hoi- en Hoofdstad. ALKMAARSGHE GODRANT. ONA Cacao POSTKANTOOR TE ALKMAAR. Lijst van de aan dit kantoor ter poet bezorgde brie ven en briefkaarten, welke wegens onbekendheid van de geadresseerden niet zijn kunnen worden uitgereikt. 2e helft der maand Februari 1912. Brieven. Mej. R. llarrenveld, Amsterdam. R. Visscher, Amsterdam. Kosterlee, Z.-Scharwoude. Mej. van der Hulst, P. Ka ij Dz., Briefkaarten. Mej. G. de Jong, Mej. S. Th. v. d. Hoeven, ALKMAAR, 4 Maart. De lang verwachte staking van de Engelsche mijn werkers is den eersten Maart uitgebroken. In de eerste dagen der afgeloopen week scheen het, dat het nog zou gelukken, de geschillen tusschen mijneigena ren en mijnwerkers langs minnelijken weg te schik ken. De minister-president Asquith heeft gedaan wat hij kon onj-een conflict, terecht een nationale ramp genoemd, te vermijden. De eigenaren van Engeland wilden zich wel aan zijn bemiddelingsvoorstellen on derwerpen, doch die van Zuid-Wales en Schotland deden zulks niet, terwijl ook de arbeiderszich er niet mee konden vereenigen en de staking onvermijdelijk was. Van de 1.350.000 mijnwerkers zijn er thans slechts enkele duizenden aan het werk en geheel En geland staat onder den indruk, dat er ernstige en onverwachte gebeurtenissen voor de deur staan. In alle klassen, onder armen zoowel als rijken, heerscht het gevoel, dat niemand kan weten, wat de thans be gonnen week brengen zal. De vrome wensch, dat de reusachtige staking door macht, hetzij langs wettel ij ken, hetzij langs adkninistratieven weg, spoedig zal kunnen worden geëindigd, verdwijnt meer en meer. Intusschen doen de economische gevolgen zich steeds meer gelden. Uit alle deelen van het rijk komen be richten over het sluiten van industrieele ondernemin gen door gebrek aan kolen, waardoor duizenden ar beiders broodeloos worden. De ijzer- en staalindustrie in heel Engeland is stopgezet. Alle spoorwegmaat schappijen kondigen groote beperking van den trei nenloop aan. Men verwacht het duurder worden van levensmiddelen, is bevreesd, dat weldra geen verlich ting meer mogelijk zijn. Welk een ellende is er dus nog te wachten van deze staking, die, naar berekend is, in twee weken tijds Engeland een nadeel zal bezor gen van 1500.000.000 gulden, afgezien nog van den verschrikkelijken overlast. Zeer interessant is hetgeen de kundige heer Ro land de Marès in het nummer van heden der Indépen- dance beige over deze reuzen-staking schrijft. Bespro ken wordt in dat artikel de vraag, of de regeering haar bemiddeling zoovor mag drijven, dat zij een mi nimum salaris voorschrijft voor een bepaalde groep arbeiders. Bij een toestemmende beantwoording van deze vraag, zegt de schrijver, beroept men zich op de gebiedende noodzakelijkheid, om een normale kolen- productie in het leven te houden, daar het geheelc le ven een or natie, zelfs haar verdediging, er van af hangt. Maar morgen kan op dezelfde noodzakelijkheid een beroep worden gedaan voor geheel andere groepen arbeiders, morgen kan men verkondigen, dat er een wettelijk vastgesteld minimum salaris moet zijn voor de werklieden in alle groote industrieën, die tot de algemecne welvaart van het Vereenigd Koninkrijk bij dragen en men zal aldus tenslotte eindigen bij een toestand, die zal neerkomen op beperking van de vrij heid van industrieelen arbeid door voorwaarden, ge steld door den staat, met goedkeuring van het parle ment. De bemiddeling zal dus hierop neerkomen, dat de gemeenschap, met behulp van den staat, een we zenlijk toezicht uitoefent op de industrieele productie. Deze tcndenz is gevaarlijk, daar de eischen der werk lieden natuurlijk zullen toenemen naar de mate dat inwilliging werd verkregen en omdat men steeds on der den invloed van den politieken geest neiging zal hebben, aan de eischen van de groote massa toe te geven, de arbeidsvoorwaarden in de industrie dus danig te vermeerderen, dat de groote Engelsche in dustrieën niet meer in staat zullen zijn het hoofd te bieden aan de concurrentie van buitenlandSche in dustrieën, welke minder aan banden zijn gelegd dan zij. En toch geldt het hier een probleem, dat men practisch moet oplossen, indien men de ergste rampen wil voorkomen. Voorts merkt deze schrijver nog op, dat het Engel sche proletariaat tot dusverre het eenige in Europa was, dat voor zijn belangen had weten op te komen, zijn toestand had weten te verbeteren, zonder tot re- volutionnaire methodes, tot directe pressie zijn toe vlucht te nemen, doch dat het sinds drie of vier jaren deze voorzichtige taktiek prijs geeft om den weg van het syndicalisme in te slaan, zoodat thans de lei ders van de Trade Unions geheel buiten het conflict staan en de hulp van de arbeiders-afgevaardigdeu niet wordt ingeroepen. De beschieting van Beiroet is het begin geweest van een hernieuwd optreden vau Italië. In Tripolis wordt weer meer gevochten, maar evenals vroeger loopen de mededeelingen over de gevechten zoozeer uiteen, dat men er geen touw aan vast kan knoopen. Het schijnt intusschen, dat de Italianen den heuvel van Mergheb bij Homs hebben bezet en de plaats Za- loten aan de Tripolitaansche kust bij Homs hebbel beschoten. Natuurlijk heeft ook Turkije niet stil ge zeten: het heeft besloten de Italianen uit te zetten en zelfs ie er sprake van het inrichten van concentra tie-kampen, waarin op een gegeven oogenblik de Ita lianen zullen worden opgesloten! Het spreekt wel van zelf dat dergelijke daden de vijandige stemming in de beide oorlogvoerende landen slechts aanwakkeren en dat op het oogenblik de door de mogendheden op initiatief van Rusland onderno men pogingen om een bemiddeling tot stand te bren gen, weinig uitzicht op slagen bieden. Veel meer kun nen de mogendheden voorshands niet doen dan na te gaan, hoe men zal kunnen vernemen welke bemidde lingsvoorstellen te Rome en te Konstantinopel als aannemelijk beschouwd zullen worden. Aan vrede be hoeft men in den eersten tijd niet te denken. Troepen van Joean Tsji Kai zijn te Peking aan het muiten geslagen en de telegrammen spraken over opstand, brand, roof en moord. De soldaten, die geen soldij ontvingen, plunderden de winkels en de Euro peanen zochten bescherming bij de gezantschapswach- ten. Van Peking uit zijn de soldaten-oproeren overge slagen op andere steden. Zoo zij» te Tientsin heele straten geplunderd en in brand gestoken en weTd daar een Duitsch geneesheer gedood, hetgeen wel ernstige verwikkelingen ten gevolge zal hebben. De telegram men verklaren, dat er honderden oproerlingen worden opgehangen. Of het baten zal? Bij de beoordeeling van deze feiten moet me» niet vergeten, dat de Chi- neesohe republiek uit een militairen opstand is ont staan geen hechte grondslag, wanneer do troepen niet. zijn vervuld van den geest van militaire discipli ne. De Chineesche troepen waren nauwelijks van de beteekenis van huu daad bewust en daarom is het wel te begrijpen, dat een deel zich laat verleiden tot verzet tegen de zelfingestelde staatsmacht. De oud-president Roosevelt heeft deze week aan aeht gouverneurs van westelijke staten op hun vraag geantwoord, dat hij het candidaatschap voor de presi dentsverkiezing zal aanvaarden, totdat de republikein- sche partij zal hebben uitgesproken of zij hem als pre sident wenscht. Hij voegde er aan toe, dat wanneer de partij een anderen candidaat aanwijst, hij dezen met alle kracht zal steunen. De heer Taft heeft in dertijd te kennen gegeven, dat hij wel weer herkozen zou willen worden. In de Tepublikeinsche partij is er dus een conflict tusschen de beide vrienden van wel eer. Zij zal een geweldig staaltje van discipline heb ben te geven, omdat bij versnippering van republikein- sche stemmen de groeiende democratische partij onge twijfeld kans van slagen heeft. Hoezeer een zittend persoon een streepje voor heeft, gelooven we niet, dat de heer Taft op den heer Roosevelt de overwinning zal behalen. „Teddy" bezit nu eenmaal de blijkbaar onweerstaanbare gave, om de menschen op zijn hand te krijgen Verschillende llaagsche briefschrijvers houden zich bezig met de vergadering, welke door den heer Loke werd belegd en waarover wij reeds het- een en ander mededeelden. Het ledigloopende en uitgaande deel van den Haag, zegt de Haagsche medewerker van de Arn. Ct., heeft zich dezer dagen bezig gehouden met de plannen van den heer John Loke, oud-assistent-stationchef op Ja va, die het titaanzand der vulkanen op Java in het giroot wil gaan exploiteeren, en daarvoor een maat schappij op aandeelen wil oprichten met een kapitaal van 50 millioen gulden. De heer Loke heeft voor zijne plannen reeds meer malen den steun van het groot kapitaal gezocht; nü eens in Engeland, maar te vergeefs; een ander maal in Frankrijk, maar vruchteloos; ditmaal in zijn va derland, dat hij meermalen in het buitenland» heeft verketterd wegens het gebrek der Nederlanders aan dien ondernemingsgeest dien hij elders hoopte te vin den, maar er evenmin vond. Het is niet algemeen bekend, dat deze plannen, die thans in den llaag worden opgewarmd, reeds vóór jaren door de Indische Regeeriug aan een nauwgezet onderzoek zijn onderworpen en dat het resultaat van het onderzoek negatief is geweest. Uit het titaan zand der vulkanen is het ijzer wel af te zonderen, maar de kosten op Java waren te hoog om het met vrucht te kunnen ondernemen, en hét vervoer der ru we grondstof naar Nederland zou zóó hoog komen, dat het product veel te d'uur werd. Voorshands is dus voorzichtigheid aan te raden. Er is een ander hemellichaam, bekend wegens zijn vulka nische formatie, dat eveneens rijk is aan de grondstof, dit de basis vonnt voor 's heeren Loke's speculatieve onderneming. Ik bedoel.de maan. Er bestaat groot gevaar, dut het in zijne fantastische plannen te stekeh kapitaal óók derwaarts gaat. De ondernemer mag vooirloopig tevreden wezen met het succes, dat zijn optreden heeft gehad bij het nietsdoende deel van het Haagsche publiek. Men is dien middag van zijn optreden niet gaan winkelen en niet gaan tea-en, maar naar het gebouw van den Die rentuin gegaan om den heer Loke te hoore» spreken Men heeft hem geapplaudiseerd, zijn naam is op aller lippen, en waarschijnlijk wordt er wel een aandeeltje geplaatst, dat natuurlijk zijn weg wel zal vinden naa het kapitaal, dat de heer Loke bezig is te votrmen. Maar de vijftig millioen heeft hij nog niet bij el kaar, en ik vrees, dat hij ze nimmer bijeenkrijgt. De HaagscGe briefschrijver van die Prov. Gron. t't. zegt over dit onderwerp o. a. Hij (o. i. de heer Loke), hijzelf is diep doordrongen van de levensvatbaarheid van zijn plan en een groot deel van 't publiek dat kwam luisteren, sterk applau disseerde, bloemen aanbood en alle tegenspraak trachtte te onderdrukken, evenzeer, maar. de ver gadering bracht de 50 millioen nog niet bijeen. En met al 't enthousiasme, dat de toehoorders aan den lag legden, is het nog zeer twijfelachtig of dat som metje zal worden gewaagd aan de grootsche onderne ming, die de heex Loke, het zal wel gansch belan geloos zijn wil op touw zetten. Ik vrees een beetje lat het reuzenontwerp voor de titaanijzer-millioenen- stroom het niet verder zal brengen dan het bekends Muizenberg-plan voor de stad van 't internationalis me, dat is tot een succes d' estime bij weinigen en een spotlach bij velen. De Haagsche medewerker van het Utr. Dagblad norkt hierover het volgende op: „Behalve de lotgevallen van admiraal Wentholt'a schip, hebben wij in de jongste dagen discour set of ge- cregen door de „reclame," welke een oud-ambtenaar Ier spoorwegen in Indiëp de heer Loke, heeft gemaakt voor zijn ook u natuurlijk bekende ijzerplannen. Ik ',al er mij zeer behoedzaam voor wachten om ook over leze zaak eenig oordeel te uiten. Ook hier vraag ik ne af, vanwaar zoovelen mijner brave stadgenoot on och dé vrijmoedigheid halen, om te decreteeretn opinie iver zuiver-technische aangelegenheden als de hier ledoeldc. Wanneer waar is wat de heer Loke betoogt, lan zou men inderdaad staan aan den vooravond van iets als eene „omwenteling" op het gebied van d» staalindustrie. Genoeg voor sommigen om, terwijl ze n aanzien met dat weemoedig medelijden in den blik, waarmee men onwillekeurig stumpers en zwakzinni gen beschouwt.... Om u toe te voegen: „Maar snapt ge dan niet, hoe die meneer Loke door de lui, wier broodje hier op het spel staat, wordt tegenge werkt. Dat hij, coüte quo coüte, van de baan moet!. Hij en zijn kostelijke plannen!" „Nonsens!" roept sen ander uit. ,,'tls niets dan pure fantasie of echt» ..schwindel." Ik laat mij niet bij den neus nemen loor kwasi-diepzinnige beschouwingen, door peperdur» reclame en door marktgeschreeuw. Wie lust heeft daar z'n kostelijke duiten aan te verspillen,, wel moge 't hem bekomen!" En ik verzeker u dat het pro- en contra-Loke thans in de Haagsche sferen echte ruziepnrtijtjes berokkent. Natuurlijk sta ik, onbevoegde, geheel buiten de zaak en hoed ik er mij voor om iets anders te doen da a u, in absoluut-neutrale en rustig-afwachtende objectivi teit, slechts iets aan te duiden van wat er hier om gaat „onder de menschen." De dood van den hertog van Luxemburg noodzaak» ons hof, aldus de Haagsche torenwachter van da Middelb. Ct., den rouw voor den tijd van zes weken aa,n te nemen. Voot vele neringdoenden is dit een geduchte tegenvaller, want daar het hof begin April naar Het Loo terug keert, zijn de hoffeesten door de zen rouw zoo goed als geëindigd. Trouwens op mon dain gebied geeft het afgeloopen seizoen geen reden tot groote tevredenheid. Het heet, dat de festijnen, die omstreeks dezen tijd van het jaar gegeven worden, elk jaar minder worden. Of dit waar is, valt moeie- lijk uit te maken. Men zou zoo zeggen, dat menschen, die veel geld hebben en veel van lekker eten en drin ken houden, dat altijd wel zullen doen. Maar het schijnt, dat velen dat ook doen voor de „chic" een rare „chic," wat! en dat dat veel geld doet rollen. Hoe ook, de klachten over de „slechte tijden" zijn in lie kringen legio. En dat zegt wat. Enkele Amsterdamsche briefschrijvers behandel»» een nieuwe stichting in de hoofdstad. Wanneer men met den trein van het. Weesperpoovt- station doorspoort naar het Centraalstation, komt. nen, zegt do Amsterdamsche medewerker van de Arn. Ct., vóór men de Muiderpoort passeert, langs een reeks huizen, die den achterkant vormen van de buurt, bekend als Oosterparkkwartier. Een wijk over het ilgemeen van den kleinen burgerstand. Te midden van die huizen met drie étages staat atm den Eiken weg een gebouw, waairop met reuzen letters te lezen is „Elisabeth Otter-Knoll stichting." Het gebouw, op getrokken uit Toode baksteen met Bentheimer bandeu, valt dadelijk op en men krijgt den indruk, dat het daar niet behoort, 'tls veel te deftig! Wat die stich ting is, spreekt niet uit het gebouw. Het is niet t« raden! Ook niet als men er langs loopt en tracht naar binnen te turen door de dichte tulen gordijnen. Eleo- trische kronen en bloemen zeggen u niets. Een blik door de toevallig geopende deur geeft u den indruk, dat daar een „patriciër woont. De deftigheid komt de vestibule uit en op het Museumplein, waaT tegen woordig de tip-top chique woont, zou dat geen slech ten indruk maken. Hebt ge gelegenheid, wat verder in de marmeren vestibule door te dringen, dan zal uw verbazing eerder stijgen dan dalen, want ge waant u gekomen in een paleis, dat opgetrokken is om een tuin. Van de eene kamer uitkomende op een gang, dwaalt ge naar de andetre en telkens schijnt de meubi leering deftiger. Een eetzaal, geheel in stijl, wek» uw bewondering, maar daar in die ander ontwaart g» Israëlsen aan den wand. Wie woont hier? Wat is dit voor een paleis? Als de naam „stichting" niet boven den ingang was gebei teld en het in een andere buurt was, zou ik u mis schien kunnen wijs maken, dat hier een vorstelijk per- scon een verblijf had laten bouwen, maar thans moet ik u uit den droom helpen en vertellen, dat het woord stichting eigenlijk hofje moet zijn. Dit is een hofje, zooals er waarschijnlijk geen twee- Ie in ons land béstaat. De weelde grenst er aan het ongelooflijke. Alles is ingericht naar de hoogste eischen. De meubelen en de vertrekken zijn expresso- lijk daarvoor vervaardigd; het linnen in de kasten is geweven naar aangegeven patronen en van het aller beste. Een beschrijving in bijzonderheden van de zit kamers in wit met goud zou u doen watertanden. De bewoonsters want het is een stichting voor dames worden op haar wenken bediend door een aantal dienstboden. Zij zelf behoeven geen hand uit te stekenalles wordt gedaan. Is het te verwonderen, dat het aantal sollicitanten, dat in deze stichting welke deze week in gebruik werd genomen meer dan 700 was voor de zeventien plaatsen? Zeven jaar is er aan gebouwd, of beter ze ven jaar na de eerste steenlegging is het gebouw ia gebruik genomen. En dit alles is zoo ingericht bij testamentaire be schikking. Mevr. de wed. Otter—Knoll heeft bij tes tamentaire beschikking deze stichting bevolen voor 17 dames uit den deftige» stand met een minimum-inks- men van 500. Bovendien ontvangt elke Wwoonjtjp* nog 300 jaarlijks van de stichting.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1912 | | pagina 1