DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 94
Honderd en veertiende Jaargang.
1912
ZATERDAG
20 APRIL.
De Alkmaarsche Couraiit voor
honderd jaar.
ölSHEü LAN1).
Bekendmaking*
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnurimer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
Te 's-G ravenhage belde Woensdagavond een vrouw
uan een woning in de Juliana van Stolberglaan aan,
reikte de dienstbode een kind over en zette het op een
loopen.
ALKMAARSCHE
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter openbare kennis, dat de Schouten
straat van de Langestraat af tot de Breedstraat tot
nadere aankondiging slechts van de Langestraat af in
de richting naar de Breedstraat zal mogen worden
ingereden door rij-, voertuigen en handwagens.
Alkmaar, 18 April 1912.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
ALKMAAR, 20 April.
L
De Alkmaarsche Courant van 1812 biedt ons geen
zuiver beeld van het werkelijke leven uit dien tijd.
De tijdsomstandigheden wnren er niet naar, dat de
courant van toen veel studie-materiaal zou kunnen
opleveren omtrent menschon, toestanden en gebeurte
nissen
Napoleon toch beschouwde de pers als een opposi
tie-instelling wat zij trouwens van huisi-uit ook is
hij zag er geen nut in, iedereen maar het recht te
geven, de daden zijner regeering te beoordeelen, en
wilde niets weten van een vrije critiek.
Was het onder de regeering van koning Lodewijk al
droevig met de vrijheid van schrijven gesteld, na de
inlijving van ons land bij Frankrijk werd! de pers in
kluisters geslagen en het vrije woord zoo goed als ge
heel onderdrukt.
Bij decreet van 26 September 1811 was bepaald,
dat er slechts één enkel politiek dagblad in elk der
acht departementen zou mogen, bestaan en den 4den
November 1811 werd de uitgifte vnu alle periodieke
bladen in het Departement van de Zuiderzee eenvou-
dig-weg verboden. Slechts één staatkundig dagblad
onder den titel Feuille politique du Département du
Zuiderzee en vier advertentiebladen mochten er zijn,
en die waren aan allerlei willekeurige, hinderlijke,
vaak slechts plagende bepalingen onderworpen.
„Onder voorwendsel van te waken voor zedelijkheid,
wetten en gouvernement, zoo schreef Hofdijk inder
tijd terecht, werd de meest hatelijke censuur inge
voerd, terwijl nog bovendien het drukken en uitgeven
door oen berg formaliteiten werd bemoeielijkt."
De Alkmaarsche Courant mocht blijven bestaan,
doch slechts als advertentieblad. Nieuws mocht er
niet worden opgenomen, wel moesten de stukken der
Prefectuur over ieder departement was een prefect
I n etm onderprefect aangesteld -worden geplaatst.
Aantrekkelijkheid had de courant voor de lezers van
dien tijd dus niet veel en het debiet zal dan ook wel
daarmede geëvenredigd zijn geweest.
Haar „kop" luidde:
Affiches,
Annonces
et Avis divers
d'Alkmaar.
Advertentiön,
Aankondigingen
en verschillenue Berig-
ten van Alkmaar.
De courant moest in twee talen, Fransch en Neder-
landseh, in twee kolommen naast elkaar gedrukt, ver
schijnen.
Hoever de overheidsbemoeiing zich ten haren op
zichte uitbreidde, moge blijken uit de volgende voor
beelden, indertijd ook vermeld in het gedenkboek ,.De
levensloop van een honderdjarige."
In het nummer van den 2den December 1811 wordt
medegedeeld, dat het blad „zodra de letteren gereed
zyn, met een nieuwe Garmond Letter volgens hevel
van het Gouvernement gedrukt worden" zal.
De uitgever de erven van A. Sterck in de Agter-
dam, ijk C No. 589 verstoutte zich opgaven op te
nemen over den burgerlijken stand te Hoorn, maar
moest dit reeds na den tweeden keer staken, omdat dit
hem niet was toegestaan. Ook moest het vermelden
der huwelijksgeboden dra worden gestaakt, dear alleen
de voltrokken huwelijken vermeld' mochten worden
Waar er reeds zooveel omslag werd gemaakt met de
advertentiebladen, daar behoeft het niet te verwonde
ren, hoe moeielijk de positie der staatkundige bladen
wel was, hoezeer de uitgevers dezer bladen aan banden
werden gelegd, welke plagerijen zij hadden te verdu
ren. Bovendien stonden zij soms aan zware straffen
bloot de redacteur van de Arnhemsehe Courant,
van Broukhorst, bijv. werd wegens het overnemen van
een bericht uit de Gazette de Francfort, hoewel dit
blad niet behoorde tot de zoo zeer gevreesde „feuillcs
ótrangores," in de gevangenis en uit zijn betrekking
gezet, en opgevolgd door iemand, die zich beter wilde
onderworpen aan de orders van het gouvernement!
Men kan zich voorstellen, met welk een blijdschap
de couranten na het beëindigen van het Napoleontisch
bestuur de kluisters afschudden, weer in hun vroege-
ren vorm en onder hun ouden naam verschenen. I)e
Opregte llaarlemsehe Courant gaf het voorbeeld ea
den lsten December 1816, verscheen ook weer onder
zijn ouden naam en alleen in het Ilollnndseh „de Alk
maarsche Courant." De drukker was blijkbaar verrast
i ver de ruimte, waarover hij bij het gebruiken van één
taal kon beschikken, immers s/8 vnn het eerste num
mer was onbedrukt gein ten
Koeren wij thans terug tot de courant van 1812.
Den „kop" vermeldden we reeds.
Het blad ving nog al dikwijls aan met een prijscou-
lant der fondsen, welke natuurlijk zeer laag genoteerd
stonden. Verder vond men er in de berichten van den
burgerlijken stand eerst heette het daarin „aange
geven lijken," later „aangifte van overledenen," ter
wijl liet verder opvalt dat alleen achter de namen van
overleden soldaten eu gevangenen hun „kwaliteit"
werd vermeld en dat de ouderdom dikwijls oningevuld
modst worden gelaten de kennisgevingen en
aankondigingen van den maire N. van Fereest van
Petten de stukken van den „rekwestmeester, rijks
graaf, ridder van het legioen van eer, en van de kei
zerlijke orde der Reünie, prefekt van het departement
der Zuiderzee den befaamden Belg graaf de Celles,
die o.a. d'e eoncriptie met. hardvochtigheid uitvoerde
eu van den „onder-prefect vnn het arrondissement
Alkmaar, lid van het Legioen van Eer," den lieer G. F.
Verschuir. Deze officieele personen legden voor een
zeer groot deel op de plaats van de courant beslag.
Voor bet overige wnren het vooral de „Keizerlijke No
tarissen," die het blad vulden met hun aankondigin
gen der „verkopingen op regterlijk gezag."
O, er moest zooveel verkocht worden in dien tijd
Slechts een derde gedeelte van de rente der staats
schuld werd, zooals men weet, betaald, zoodat velen
zich moeeten inkrimpen, zelfs tot armoede vervielen.
Iluizen werden dan ook tegen spotprijzen verkocht.
Dan kwamen er verder spaarzaam advertenties van
wat we nu zouden noemen den handeldrijvenden mid
denstand. Deze adverteerders putten zich uit in voor
komendheid en beminnelijkheid! jegens de koopers, be
loofden „een prompte en civiele bediening" aan dege
nen die de gunst en erkentenis aan degenen, die hun
„rekommandatie" „geliefden te verwaardigen."
Ook loofden zij uitbundig de kwaliteiten hunner
waren.
P. A. Valraafen verkocht „konst-siroop a tien stui
vers het pond, die al de tot dusver ingevoe.rd konst-
siroopeu ver overtreft," J. Havik, de „alderbeste" kof-
fy a 3, 11 en 20 stuivers 'tPond.
Onder het continentale stelsel stond het er overi
gens met artikelen als koffie, thee en stroop slecht
voor. Men moest zich met namaaksels tevreden stel
len, bijv. gebrande rogge, cichorei, noteboom-salie en
lindebladen, beetwortelsqiker enz. Toen het dan ook
later met de Fransch'e overheersching gedaan was eu
liet volk weer vrij zijn schimpliedjes kon zingen op
Napoleon, werden daarbij ook de koffie en de stroop
niet vergeten.
Was 'took tengevolge der duurte van suiker en stroop,
dat de regeering zoo bijzonder veel belangstelling
toonde voor de verbouwing van mangelwortelen
Deze belangrijke tak van landbouw werd door het
goeveruement bijzonder aangemoedigd en beschermd.
Hoe het de inwoners van de Langedijken er toe wil
de brengen, tot de teelt van maugelwortelen over te
gaan, zullen we in een vozend artikel mededeelen.
huis, in relatie te staan met haar echtgenoot. Daar
zij het adres van haar man niet wist, had zij haar
moeder verzocht, het kind aan liet adres, waar het
■dienstmeisje woonde, af te geven, opdat deze het aan
den vader zou bezorgen.
De vrouw, die op zoo bijzondere wijze deze opdracht
uitvoerde, is thans door de politie opgespoord. Tegen
haar is proces-verbaal opgemaakt op grond van art.
256 Wetb. v. Strafrecht (liet verlaten van een kind.
met liet oogmerk er zich van te ontdoen).
De zuigeling is door de zorgen van de politie in een
inrichting ondergebracht.
EEN ONWAARDIG OUDERLING.
„De Blauwe Vaan" vertelde een geval van een
ouderling op een dorpje D. in Drente, die hij de aan-
neming van lidmaten in „kennelijken staat" was.
I>e Tel. kan in verband daarmee melden, dat be
doelde ouderling reeds zijn ontslag als zoodanig heeft
ingediend. Tiet geval had te Diever plaats.
HET PANTSERSCtriP.
Gemeld wordt, dat het lid van de Tweede Kamer
jhr. mr. A. P. C. van Karnebeek het stellige voorne
men heeft bij de behandeling van het pantsersehip-
\V ontholt een lans te breken voor den aanbouw van
een schip van 15.000 ton, in de overtuiging dat het
door minister Wentholt voorgestelde schip niet al
leen op zich zelf te zwak en niet aan het doel beant
woordend is, maar ook, eenmaal gebouwd, een blijven
de hindernis voor latere vlootplannen en de verdere
verbetering van onze marine zal vormen. Do heer Van
Karnebeek acht liet mogelijk, een regeling te maken,
waardoor de aanbouw van schepen dezer grootte niet
boven onze finaneiëole draagkracht gaat.
Dr. KUYPER NAAR HET BUITENLAND.
Dr. Kuyper vertrok gisternamiddag per Staats
spoor naar Wiesbaden.
tiemengil nieuws.
EEN KIND CADEAU GEGEVEN.
Nader is gebleken, dat de moeder van het kind door
haar man verlaten was en verdacht een der dienstbo
den, in betrekking bij den bewoner van het bedeelde
PERSDELICT.
Voor het Gerechtshof te 's Hertogenbosch is een
aanklacht behandeld tegen A. Bovendeert, journalist,
verbonden aan „Do Limburger Koerier" te Maastricht.
De heer Bovendeert had op verzoek van zijn hoofd
redacteur, deu heer Jac. P. van Term, een onderzoek
ingesteld naar den zelfmoord van den milicien Reu-
po rs, die zich op St. Pieter bij Maastricht voor het
hoofd schoot, en waaromtrent geruchten liepen itt
Maastricht, als zou Reupers zich het leven hebben be
nomen, omdat hij onrechtvaardig gestraft zou zijn
door de schuld van den sergeant-majoor Gijzen. Deze
uchtte zich door het artikel in „De Limburger Koe
rier" beleedigd en diende een aanklacht in.
De heer Bovendeert had zijn informaties genomen
uit de beste bronnen en had eenvoudig objectief mee
gedeeld, wat hem zelfs van officieele zijde was beves
tigd.
Toch veroordeelde de Rechtbank te Maastricht den
heer Bovendeert, die absoluut geen bedoeling had ge
had om Gijzen te krenken, doch enkel had gehandeld
voor het algemeen belang, tot een geldboete van 26
subs. 10 dagen wegens smaadschrift. Ilij kwam van
dit vonnis in hooger beroep voor het Hof, en gisteren,
na het uitvoerig getuigenverhoor, eischte de advo
caat-generaal, mr. Tak, vrijspraak.
(„Vad.")
DE MISDAAD TE BEEK.
II. Hartjes te Beek is, nu zijn onschuld is gebleken
inzake den moord op zijn 7-jarig dochtertje, weder in
de ouderlijke macht hersteld en zijn hem zijn kinderen
weer teruggegeven. De verdachte Herman Bout be
vindt zich nog in hechtenis en zal Dinsdag 60 April
voor de Arnhemsehe rechtbank terecht staan, beklaagd
van onzedelijke handelingen, den Zondag van deu
moord gepleegd.
ONTVANGKANTOREN.
Opgeheven is het ontvangkantoor der directe belas
tingen en accijnzen te Blokker. Ingesteld een ont
vangkantoor to Hoorn (buitengemeenten), omvatten
de Blokker, Westwoud, Wijdenes, Schellinkhout.
Zwnag, Venhuizen, Wognutn en Nibbixwoud.
DE ZEDELIJKE OVERHEID.
Hot vonnis betreffende schennis dor openbare eer
baarheid, dat was aangeplakt aan het Paleis van justi
tie te Amsterdam en der jeugd' aanleiding gaf tot
ginnegappen, is door afschriften van andere vonnissen
aan het oog onttrokken.
VREEMDE VONDST.
Gistermiddag vonden werklieden van de Stadsrei
niging to Amsterdam, die in den Singel aan het bag
geren waren, een partijtje valsche kwartjes. De zon
derlinge. vondst word aan het politiebureau St. Pie-
tershal gedeponeerd.
DE VERGIFTIGING IN DE NIEUWE MEER.
Men meldt uit Haarlem:
Naar wij vernemen vertrekt Van Exter uit Nieuwe
Meer heden naar Amerika.
INBRAAK IN EEN PENSIONAAT.
Donderdagnacht is ingebroken bij de Eerw. Zusters
te Zundert. In de kapel en in verschillende schoollo
kalen werd oenig klein geld ontvreemd. Een kelk en
een ciborie in de kapel lieten do dieven onaangeroerd.
Het schijnt, dat alleen geld van lmn gading is.
Alle naaidoozen der leerlingen waren uit de ban
ken gehaald, zoodat do dieven blijkbaar op hun gemak
gewerkt hebben.
De rector hoorde des nachts geritsel aan de deur
zijner kamer; doch op zijn kuchen zijn de dieven ver
moedelijk heengegaan.
Ds. EWOLDT.
Als aanvulling van het bericht van gisteren meldt,
men uan het Hbld. uit Heerenveein, dat de officier
van justitie in verzet gegaan is tegen de beschikking
der Rechtbank, waarbij ds. Ewoldt is ontslagen van
rechtsvervolging.
GYMNASIUM OF 1IOOGERE BURGERSCHOOL]
De Raad van Hilversum ging eenigeu tijd geleden
niet mede met het voorstel vain B. en W. om over to
gaan tot de stichting van, een gymnasium.
Naar aanleiding van dit besluit vormde zich een
comité, waarin zitting hadden ingezetenen van ver
schillende richtingen, met het doel handteekeningeu
te verzamelen voor een adres aan de Regeering, waar
in verzocht wordt, geen. dispensatie van de stichting
van een gymnasium meer te willen verleenen. Reeds
zijn honderden handteekeningen verkregen. Op ver
zoek van het Raadslid mr. Rutgers hebben B. en W.
nu een onderzoek ingesteld tuiar het aantal kinderen,
dat de gymnasia te Amsterdam, Amersfoort en
Utrecht bezoekt, en hoewel de uitslag nog niet offici
eel bekend is, kan toch reeds worden medegedeeld, dat
dit aantal vrij belangrijk is. Verder is door B. en W.
aan de ouders van de leerlingen uit de hoogste klassen
van de openbare lagere scholen aan de Koningsstraat
eu aan deu Jonkenveg een schrijven gericht,, waarin
hun verzocht wordt op te willen geven of voor hun
kinderen aan een gymnasium dan wel aan een Hoo-
gere Burgerschool de voorkeur wordt gegeven.
Alle antwoorden zijn nog niet ingekomen; doch het
blijkt reeds, volgons het Hbld., dat het moorendeel der
ouders meer voelt voor een gymnasium.
UIT SINT-PANCRAS.
Door stemgerechtigde ingelanden van den polder
Vrooncrnteer is de heer Ju. Gootjes Sr., periodiek af
tredend lid van het Bestuur aan dien polder, met al-
gcincene stemmen als zoodanig herkozen.
De hakplanten van vroege roodie, witte en gele
kool worden op heden met vluggen handel verkocht
voor 65 n 45 et. per 100 stuks.
Bloemkoolplanten vinden minder vluggen aftrek,
daar vele bouwers aan den Langendijk, bevreesd voor
draaihartigheid, belangrijk minder bloemkool zullen
verbouwen.
UIT OUDKARSPEL.
Tot kerkvoogd der Ned. Ilerv. kerk alhier is herbe
noemd ile heer A. Borst Gz.
UIT 1IENSBROEK.
Ten einde ecu volksstemming uit te lokken aan
gaande winkelsluiting op Zondag in ons dorp, is
na voorafgaande vergadertng met neringdoenden
door den predikant nan elk gezin een circulaire ge
zonden, waarin de Zondagsluiting wordt besproken en
antwoord verzocht wordt naar aanleiding van de vol
gende vragen
1. Ik gun den neringdoenden den Zondag geheel vrij.
2. Ik gun den neringdoenden den Zondag niet ge
heel vrij.
UIT OUDE-NIEDORP.
Vrijdagavond vergaderde de vereoniging tot bevor
dering van getrouw schoolbezoek, in het lokaal van
den heer A. Mijts. Elf leden waren tegenwoordig.
Nadat de voorzitter, de heer D. Kriller, de vergade
ring met een welkom had' geopend en de notulen door
den secretaris, den heer M. Kooijman waren gelezen,
werd aan (k> orde gesteld de rekening en verantwoor
ding over 1911 door den secr.-penningmeester. Deze
rekening door de heeren M. II. Woutmau eu P.
Schaap nagezien, werd onder dankzegging aan deu
penningmeester goedgekeurd met een voordeelig sal
do groot J 58.01. Ontvangen was 176.59, uitgegeven
118.58.
Hierop volgde verkiezing van een bestuurslid. De
lieer I). Kriller was aan de beurt van aftreding en
was niet herkiesbaar.
Tot bestuurslid, in de plaats van den heer D. Kril
ler, die af moest treden en niet herkiesbaar was, werd
bij de tweede vrije stemming benoemd de heer J.
Mijts, die zijne benoeming aannam.
Vervolgens werd de iuteekenlijst aangeboden, waar
op voor een flink bedrag werd ingeteekend. Bij de
niet aanwezige inwoners zal deze lijst door het be-
stuur worden aangeboden.
Na rondvraag, welke niets opleverde, werd de ver
gadering, met woorden van dank, door den voorzitter
gesloten.
DIPLOMA MELKEN 1912.
Volgons eene in dit nummer voorkomende adver
tentie stelt de vereeniging „Holland's Noorderkwar
tier" in de maand Mei 1912 voor jongens en meistjes
geboren tusschen 1 Januari 1892 en 31 December'
1896 de gelegenheid open, een diploma te verwerven
voor bekwaamheid in het melken. Zij, die daarvan
gebruik willen maken, moeten zieh vóór 30 April
schriftelijk aanmelden bij den Rijkszuivelconsulent
I)r. Sehey te Hoorn, onder opgave van naam en voor
namen voluit, en datum en jaar van geboorte. Reis
kosten naar en van Hoorn, waar het melken zal ge
schieden, worden desveriangd vergoed.
Na ontvangst der aangiften wordt den deelnemers
een boekje over het melken toegezonden.
UIT HEER-IIUGOWAARD.
In het lokaal van den heer Pijper werd' de jaarver
gadering gehouden van de Boerenleenbank, aangeslo
ten bij de Centrale te Utrecht. Na opening der ver
gadering door den heer Met en lezing der notulen
door den heer Van Slooten, kwam de heer Akkerman
uan 't woord voor het uitbrengen van het fiuancieel
verslag. Tegenover J 82881.79 ingebrachte spaargel
den stonden 28477.53 terugbetaalde, tegenover
J 22521 terugegeven voorschotten 80351 verstrekte
voorschotten, tegenover ingekomen gelden op loopende
rekening groot 43017.14 stonden 37811 uitbetaal
de, tegenover J 2520.48V2 ontvangen renten, diversen
enz. J 2138.40'/2 betaalde rente, diversen enz., terwijl
op 31 Dec. in kas bleek te zijn een bedrag van
2162.31. Over 1911 is een winst, gemaakt groot
382.08, vormende met vroegere baten een totaal van
1211.361/!! als reservefonds.
Een zier opgewekt jaarverslag werd uitgebracht
door den heer P. Wonder Pz., waaruit bleek, dat de
Bank steeds meer aan het doel beantwoordt, steeds
meer het vertrouwen der burgerij verwerft. Het le
dental steeg tot 101, stijgend zijn de spaargelden, stij
gend het aantal voorsehotnemer*. Niet minder dam
