DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van Houten's
De beste voor den prijs
Honderd en veertiende Jaargang.
1912
ZATERDAG
27 APRIL.
De Alkmaarsche Courant voor
honderd jaar.
BINNENLAND.
No. 100.
IN ELK OPZICHT
kan
iden toets der vergelijking
met andere goedkoope
merken doorstaan.
Inderdaad is hetl
1 Kg. 1.50 >4Kg. /0.42||
-0.80 Mo»*- 0.18.
GRIEVEN TEGEN EEN PREDIKANT.
ALKMAARSCHE
om
Cacao
ii.
ALKMAAR, 27 April 1812.
liet Fransehe goevernement, schreven we in een
vorig artikel, moedigt in 1812 de teelt van beetwor
telen in deze streek ten zeerste aan. liet doet dit op
listige wijze. Allereerst verschijnt gr in de courant
in het nummer van 8 April een bekendmaking van
den onder-prefect van het arrondissement Alkmaar,
Lid van het Legioen van Eer, den heer G. F. Ver-
schuir. Ter zijner kennis is gekomen dat „het soort
van Mangel-wortel in dit Arrondissement geteeld en
voornamelijk in de gemeente van Broek op Laugen-
dijk (dat in het Fransch Broek sur Langedijk en niet
iets anders heet) zoude zijn afgekeurd en van minder
kwaliteit als die, welke in 't overige van het Rijk werd
gekweekt". Hij spoedt zich, „om aan zijne geadmini-
streerden, en voornamentlijk aan die, welke zig willen
toeleggen op deze belangrijke tak van landbouw door
het Gouvernement, bijzonder aangemoedigd en be
schermd" ter kennis te brengen", had er blijkens
den Franschen tekst bij moeten staan, doch dit ont
breekt in het Ilollandseh. - „Dat herhaalde en on-
twijffelbaare proeven hebben beweezen dat de Noord-
Ilollandsche Grond in 't bijzonder geschikt is, tot do
beste soort van Hangel-Wortelen, en dat de Fabrikan
ten en Manufakturiers in zuiker verklaart hebben bij
voorkeur de kwantiteiten van dit soort, die hun zoude
toegezonden worden te zullen ontvangen; dat bij het
Scheikundige Onderzoek in Amsterdam geïnstitueerd,
van den Mangel-Wortel door een inwooner van Broek
op Langendijk geteeld, bewezen is dat de slechte kwa
liteit deezer wortelen, die de Fabrikanten geweigerd
hebben te koopen, alleen te wijten is aan de staat van
verrotting waarin dezelve zig bevonden, voortsprui
tende uit de wijze op de-welke de zelve bewaard zijn
geworden, en vooral uit het reeds te ver gevorderde
jaargetijde."
De Onder-prefect heeft instructies gekregen „zo
wegens de beplanting als bewaring van dit belangrijk
artikel, op welk het Gouvernement zo bepaald deszelfs
wil en verlangen heeft uitgedrukt". Met het meeste
genoegen zal hij hieromtrent alle geweuschte inlich
tingen geven, terwijl hij ten slotte nog mededeelt „dat
men van het beste soort van Zaad zal kunnen verkrij
gen bij J. O. van Beek te Utrecht."
Op deze kennisgeving volgt drie weken later er een
van den Maire, den heer N. van Foreest van Petten.
Deze brengt ter kennisse van de Eigenaars der Lan
derijen, onder de jurisdictie dezer stad gelegen zijnde,
dat het de repartitie door het Gouvernement gedaan
blijkt dat van elke morgen lands omtrent zeven roeden
met zaad van Mangel-Wortelen worden bezaaid." Hij
noodigt den land-eigenuars uit „zig te vereenigen
ten einde op eeno voldoende en gemakkelijke wijze tot
de heilzame oogmerken van het Gouvernement mede
te werken en maakt hun bekend, dat hij eene commis
sie, gedeeltelijk uit zommigen hunner bestaande, heeft
benoemd, teneinde alles te regelen, wat ten dezen op-
zigte zoude behoren verrigt te worden."
Een week daarna staat- er aan het hoofd der courant
een uitvoerig stuk van den onder-prefect, waarin deze
verklaart een instructie ontvangen te hebben over de
beetwortelteelt. Hij brengt een reeks „onderrigtiugen
tor kennisse zijner geadministreerde, zoo ver de zaaij-
ing dezer wortel aangaat," Hij tuinbouwleeraart, dat
er verscheiden soorten van „beteraves" zijn, die zich
onderscheiden „door de couleur van het vel en vleesch
van de wortels," dat „sommige zeer donker rood zijn,
men ziet witte en geele met of zonder roode cirkels
daarin," dat zij somtijds tot 25 pond toe wegen.
„Die soort, welke men totnogtoe gelooft de groot
ste hoeveelheid zuiker te geven, heeft een vel van een
schoon rood, en het vleesch is wit, somtijds met roode
ringen door hetzelve verspreid', of deze daarom juist
altijd de voordeoligste zal zijn, moet de ondervinding
nog nader leeren."
Dan volgen er een reeks aanwijzingen over de ge-
wenschte bodemgesteldheid, over bemesting, over het
zaaien, het verplanten, het behandelen der jonge plan
ten, het afplukken van de blaren, welke als veevoeder
gebruikt kunnen worden.
Het goevernement zat er dus geducht achter en het
lijdt wel geen twijfel of de „Beteraves" werden veel
vuldig in dit gebied geteeld. Wij lezen althans verder
niet van dwang en daar ging men anders nog al
gauw toe over. Een sprekend staaltje van den dwang
uit dit tijdperk is een kennisgeving welke de Mair.
eenige malen van den 8sten April af doet plaatsen.
Hij „noodigt alle daartoe geschikte ingezetenen de
zer stad uit om zig te engageren als werklieden tot
den dienst der vestingwerken aan den Helder," hij ver
trouwt, dat de voordeelige voorwaarden men zal be
hoorlijk zorg dragen voor huisvesting en de vereischte
maatregelen nemen, dat op de werkplaats de levens
middelen tot een billijken prijs verkrijgbaar worden
gesteld de werklieden zullen aansporen om zich
vrijwillig naar deze werken te begeven en verwacht
zulks te eerder „dewijl de werklieden aan deze oproe
ping geen gehoor gevende, van wegen het gouverne
ment maatregelen zouden worden genomen, die hem
zijns ondanks in de verpligting zouden stellen, om tot
een gedwongen maatregel over te gaa#, welke zeer on
aangenaam zowel voor de werklieden, als voor den
maire zeiven zoude zijn."
Zulk eon maatregel is niet noodig geweest men
ging blijkbaar „vrijwillig."
Deze kennisgeving is overigens niet onderteekend
door den maire van Foreest van Petten, maar „bij
indispositie van denzelveu" door den heer C. van Oost-
veen, adjunct.
Den eersten Maart is do laatste blijkens kennis
geving in het nummer van 4 Maart „door den Ilee-
re Maire gedelegeerd om deszelfs function waar te ne
men, uit hoofde van deszelfs ongesteldheid." De ge
wone zittingen op het raadhuis zal hij houden „des
Dingsdags en Donderdags van elke Week, des namid
dags van een tot twee uuren" en verder noodigt hij
„de belanghebbende ernstigllijk uit om zijne functien
niet moeielijk te maken door hem onophoudelijk bezig
te houden, maar om zig, belialven in geval van vol
strekte noodzakelijkheid, te bepalen tot de zittingen
hierboven vastgesteld."
De adjunct geeft braaf kennisgevingen uit, verstrekt
menige „waarschouwing," verbiedt allerlei dingen
o. a. „aan alle geweermakers-, geelgieters, zwaardve
gers, passementswerkers en andero werklieden van
dien nart, het maken en te koop stellen van Arenden,
gemaakt naar het model, door Zijne Majesteit aan de
onderscheidene korpsen der -armee gegeven" maar
zijn heerlijkheid is niet van langen duur en neemt
een vrij zonderling einde.
Den 13den April toch kondigt de heer van Foreest
aan, dat hij „de waarneming zijner functien wederom
heeft aanvanrd." Onmiddellijk daaronder staat een
kennisgeving, den adjunct-Maire blijkbaar „afge
perst," door „appels van twist."
De heer van Oostveen verklaart, den 12den April een
missive ontvangen te hebben „van den Heer Maire de-
ser stad, Nanning van Foreest van Petten, met betui
ging dat de staat zijner gezondheid zoodanig was, dat
hij op Maandag den 13 dezer die Post wederom zou
aanvaarden. „Hij geeft daarvan aan de goede Burge
lij bij deze kennis, terwijl hij vertrouwt-, dat ieder In
gezeten zal gevoelen, dat de hervatting der Functien
van den heer Maire onmiddelijk volgende op de eerste
kennisgeving van zijn voornemen, de eenige oorzaak
is geweest, dat aan eenige mesures, welke door hem
adjunct waren genomen eenc executie is gegeven, wel
ke met zijne zoo hij meent, nuttige oogmerken, niet
overeenstemde."
Men stelle zich voor, dat zooiets thans, een
eeuw later, eens gebeurde, dat de heer Jan de Wit, als
loco-burgemeester optredende, mededeelde „op het al
leronverwachtst" een schrijven van den heer G. Rip
ping, burgemeester, te hebben ontvangen, en in een
kennisgeving aan het hoofdl der Alkmaarsche Courant
verklaarde, dat, nu de burgemeester hals over kop zijn
functie weer aanvaard heeft, eenige door hem geno
men maatregelen zijn uitgevoerd oj> een wijze, welke
niet overeenstemde met z. i. nuttige bedoelingen!
at zou dat tot een geschrijf en gewrijf hanleiding
geven.
Verontruste burgers zouden in ingezonden stukken
in onze courant hun gemoed lucht geven, onze raad's-
verslagen zouden extra bijvoegsels eischen, om het
gesprokene in de raadsvergaderingen naar behooren
weer te geven, onze redactie zou voor en na de raads
vergaderingen, waarin de kwestie werd behandeld, er
beschouwingen aan wijden, kortom, onze lezers zouden
een zee van drukinkt, hebben te doorworstelen, voor en
aleer het incident gesloten werd verklaard.
Fn de lezers van een eeuw geleden?
I wee simpele kennisgevingen van samen een half
kolommetje in het Fransch en in het Hollandsch kre
gen ze slechts onder de oogeu. Daarmee was de zaak
aangeroerd en afgehandeld finaal uit.
Het binnenste van een mangelwortel was de cen-
seerende overheid meer aandacht waard, dan de kern
van een geschil over de uitvoering van bestuursmaat
regelen tussehen twee magistraatspersonen!
EERSTE KAMER.
Het plan is, dat na eventueele aanneming in de
Tweede Kamer van de aanvullingsbegrooting betref
fende het pantserschip de Eerste Kamer zoo spoedig'
mogelijk weer zal bijeenkomen.
DE TWEEDE KAMER.
De Haagsche correspondent van de Tel. meldt:
De vergadering der Tweede Kamer van- a.s. Dins
dagmiddag belooft belangrijk te worden. Zijn wij
juist ingelicht, dan zullen in deze vergadering door
leden der linkerzijde voorstellen worden gedaan, om
de Bakkerswet wederom op de agenda te plaatsen, de
motie-Troelstra inzake het ouderdomspensioen te be-
handelen en het ontwerp van do militaire strafrechts
pleging thans niet in openbare behandeling- te bren
gen.
DE TARIEFWET.
De aangekondigde conferentie van de commissie
van voorbereiding betreffende de Tariefwet met de
ministers van buitenlnndeche zaken, van financiën en
van landbouw, handel en nijverheid is gisteren in het
gebouw van de Tweede Kamer gehouden.
Naar in parlementaire kringen wordt aangenomen,
zou de openbare behandeling van de Tariefwet in dit
jaar niet meer t© wachten zijn, en zou de beraadsla
ging op zijn vroegst in Februari 1813 kunnen begin
nen.
Het Neder]Correspondentie-bureau in Den Haag
meldt, dat er bij de regeering voorstellen in voorberei
ding zijn om van rijkswege van instemming te doen
blijken met de viering in het volgend jaar van onze
100-jarige onafhankelijkheid.
HERSTEMMING IN IIET DISTRICT HOORN.
Aan de beide in herstemming komende candidates
voor de Tweede Kamer de heeren de Jong (u. 1.) en
Vegtel (a. r.)is zoo meldt men aan het Volk
namens do federatie Hoorn der S. D. A. P. hun ge
dragslijn gevraagd in zake het algemeen mannen- en
vrouwenkiesrecht. De heer de Jong heeft daarop ge
antwoord, dat. hij indien gekozen, zeer zeker zijn vol
len steun zal geven nan een voorstel tot Grondwets
herziening, dat het algemeen kiesrecht voor mannen
en vrouwen, zonder eenige verzwakking zou brengen.
De heer Vegtel antwoordde zich te plaatsen op het
standpunt van organisch of gezinshoofdenkiesrecht,
aangevuld met het capaciteiten- ou onvolledige ge
zinsformatie-kiesrecht.
Als gevolg van een federatiebesluit om alleen dien
candidaat te steunen, die zich vóór algemeen mannen-
en vrouwenkiesrecht verklaart, zal, in verband met
de ingekomen antwoorden, de liberale candidaat W.
de Jong door de federatie gesteund en bij de kiezers
aanbevolen worden.
Geuieugd nieuws.
EEN DIENSTWEIGERAAR.
Alen meldt uit Assen:
De zaak van den dienstweigeraar Ter Borg van het
Se bat. landweer-infanterie ia verwezen naar den
krijgsraad in het 5o militaire arrondissement. In af
wachting van zijn terechtstelling, wordt hij in hechte
nis gehouden.
DE KWESTIE TE DOORN.
Alen meldt uit Doorn, dat de kwestie over den uit
weg van het Roode Dorp aldaar, die gisterochtend
een dreigend aanzien kreeg, een kalme oplossing heeft
gevonden, dank zij de tactische bemiddeling van het
hoofd der gemeente.
Tegen 10 uur kwam op den bedoelden weg een troep
polderjongens met werkmateriaal om, in opdracht van
den eigenaar van Boschwijk, den weg uit' te graven en
er een gracht van te maken. Toen de eigenaar kwam
onï de plek aan te wijzen, waar met graven moest wor
den begonnen, geraakte hij een oogeirblik in het ge
drang. Door de tussehenkom3t van den burgemeester
kwam het niet tot daden.
Den polderjongens was het echter niet mogelijk,
een spade in den grond te krijgen, want de Roode-Dor-
pers stonden vlak naast elkaar op den weg.
De eigenaar van Boschwijk, inziende dat het onmo
gelijk was op den ingeslagen weg voort te gaan, ver
klaarde zich bereid tot onderhandeling. Verschillende
voorstellen werden daarop met den burgemeester als
bemiddelaar overwogen, en ten slotte werd, tegen 12
uur, de vrede geteekend op de volgende voorwaarden
De eigenaar van Boschwijk koopt een perceel grond,
waardoor een nieuwe uitweg van het buurtje gelegd
kan worden, waarvan het recht van uitweg zakelijk en
onomstootelijk zal worden vastgelegd. Een som van
1800 wordt vervolgens aan de respectieve eigenaars
uitgekeerd, als tegemoetkoming in de kosten van het
onderhoud van den weg.
NED. HERV. KERK.
Het Classicaal Bestuur van Dordrecht der Ned.
llerv. kerk heeft, zooals we reeds meldden, in buiten
gewone vergadering uitspraak gedaan inzake de tegen
de bevestiging van de heeren A. Vlee.senbeek.en E.
Bachman als ouderling en IT. P. Kramer Bzu. als dia
ken der Ned. Herv. Gem. te Dordrecht ingebrachte
bezwaren.
Het vergaderde van 10 uur voorm. tot 5 uur nam.
Na breedvoerige besprekingen overwoog en besliste
het
lo. wat den benoemden ouderling E. Bachman be
treft:
„Overwegende, dat de ouderlingen in verband ook
met hun roeping, uitgedrukt in Art. 11 Alg. Regl. be
last zijn met de handhaving van de leer der Herv. kerk
en wat hun belijdenis betreft volgens Art. 3 al. 4
Syn. Regl. Kerkeraden onberispelijk behooren te zijn;
„dat in elk geval tot die belijdenis behoort hetgeen
uitgedrukt wordt in Art 39, Reglement Godsdienst
Onderwijs, met name genoemd in Art. 3 Regl. Kerkel.
Opzicht en Tucht en dat, wat genoemden E. Bachman
betreft, uit zijn nadere verklaring duidelijk gebleken
is, dat zelf» de belijdenis vet vat in Art. 89 Regl. Gods
dienst Onderwijs niet langer de zijne is, daar hij im
mers erkent niet te gelooven in Jezus Christus Gods
Eeniggeboren Zoon onzen Hoer;
„acht. het ingebracht bezwaar gegrond;
„verklaart genoemden E. Bachman in openbaren
strijd met den geest en de beginselen van de belijdenis
der Ned. Herv. kerk (Art. 3, RegL Kerkelijk Opzicht
en 1 ucht) en derhalvo berispelijk in belijdenis (Art. 3
al. 4 Regl. v. d. Kerkernden) en verklaart hem naar
Art. 4 Regl. Kerkelijk Opzicht en Tucht voor onbo-
j paalden tijd vervnllen van de bevoegdheid tot het
aanvaarden van kerkelijke bedieningen."
2. wat den benoemden ouderling A. Vleesenbeek
betreft:
„Overwegende, dat bij het onderzoek op 28 Maart
1912 gebleken is, dat genoemde A. Vleesenbeek hij
eventueele bevestiging volhouden zou bij zijn ant
woord, hij de bevestiging op 7 Januari 1912 gegeven;
„verklaart, de bezwaren gegrond en hem als tegen
strever van kerkelijke verordeningen, zie Artikel 3 en
Artikel 22 vnn het Synodaal Reglement, voor de Ker
keraden en Artikel 39 alinea 4 van het Regloment
Godsdienst Onderwijs laatste zinsnede, voor onbepaal-
den tijd vervallen van de bevoegdheid' tot het aan
vaarden van kerkelijke bedieningen (zie Artikel 4 van
het Reglement voor Kerkelijk Opzicht en Tucht)."
3o. Wat den benoemden diaken II. P. Kramer be
treft:
„Overwegende, dat diakenen in verband ook met
hun roeping, uitgedrukt in Art. 11 Algem. Regl. be
last zijn met de handhaving van de leer der Herv.
Kerk en wat hun belijdenis betreft volgens Artik*'
al. 4 Syn. Regl. Kerkeraden onberispelijk beh*dren 'e
zijn;
„dat in elk geval tot die belijdenbehoort, hetgeen
uitgedrukt wordt in Art. 39 Ttegl. Godsd. Onderwijs,
met name genoemd in A*<- 3 Regl. Kerk. Opzicht en
Tucht, en dat wat genoemden TL R. Kramer betreft
uit zijn nadere verklaring duidelijk is gebleken, dat
zelfs de belijdenis, vervat in Art. 39 Regl. Godsd. On-
iWwijs niet langer de zijne is, daar hij immers erkent
niet te gelooven, dat Jezus Christus lichamelijk is op
gestaan en in het bijzonder niet ann de wonderen ge
looft, vervat in de Heilige Schrift en ook niet langer
belijdenisvraag van Art. 39 Regl. Godsd. Onderwij»
als zijn overtuiging houdt;
„ai-hi het ingebrachte bezwaar gegrond;
„verklaart genoomden II. P. Kramer in openbaren
strijd met den geest en beginselen van de belijdenis
der Ned. Ilcrv. Kerk (zie art. 3 Regl. Kerkelijk Op
zicht en Tucht) en derhalve berispelijk in belijdenis
(Art. 3 al. 4 Regl. v. d. Kerkernden) en verklaart hem
naar Art. 4 Regl. Keïk. Opzicht en Tucht voor onbe-
pnalden tijd vervallen van de bevoegdheid tot het aan
vaarden van kerkelijke bedieningen."
Vermoedelijk zal door de betrokken personen in
hooger beroep van deze beslissing worden gegaan bij
het Provinciaal Kerkbestuur van Zuid-Holland, dat 1
Mei zitting houdt.
Ds. EWOLDT.
Ds. A. E„ die op last van het gerechtshof te Leeu
warden voor de rechtbank te Heerenveen zal terecht
staan, wordt bij dagvaarding ten laste gelegd: dat hij
in don avond van 16 Februari, onder Tjerkgaast, op
zettelijk zijn echtgenoote G. L. van het leven heeft be
roofd, door haar met kracht op of tegen het hoofd te
slaan, te stompen of te schoppen, haar gewelddadig
bij of om den hals te grijpen en haar geheel of gedeel-
f el ijk te water brengen, tengevolge van welke hande
lingen of een of meer daarvan, het leven, tengevolge
van verstikking, zoo goed als terstond uit zijn echtge
noote gevloden is.
Men schrijft uit Lemmer aan het „Vad.":
„De stemming van het grootste gedeelte der ge
meente Oosterzee, w. o. de meergegoeden, is tegen ds.
E. Velen achten hem wel tot een misdaad als waar-
vaai hij wordt verdacht in staat, te zijn, maar kennen
hem als een gladden baas, met wien de Justitie veel
werk zal krijgen om het wettig bewijs te leveren,
slechts een klein gedeelte, w. o. velen uit) den arbei
dersstand, en de armen, die hem gaarne mochten om
zijn humaniteit en milddadigheid, acht hem tot zoo
een zware misdaad niet in staat. Weer een ander ge
deelte der bevolking vermoedt, dat mevrouw met den
dikken mist die er dien avond heerschte, is te water
gereden en verdronken, en dat ds. E. toen niet heeft
gedaan wat hij kon en moest doen als echtgenoot en
meusch om haar te redden.
De beide werkvrouwen, die op last van ds. E. sedert
Maandagmorgen bezig waren de pastorie schoon te
maken, vonden gistermiddag in een kast tusschen de
kleeren van mevrouw, een pakje waarop geschreven
stond, zwaar vergift, en dat vermoedelijk rattenkruid
bevatte.
Dit pakje is door de marechaussee van Sloten, wien
zulks ter oore kwam, in beslag genomen."
In tegenspraak met het bericht, dat gisteren van
Urk gewerd, meldt de N. R. Ct„ schrijft men ons nu
van daar, dat het onderzoek van het provinciaal kerk
bestuur van Noord-Holland niet gaat over grieven van
signmigon tegen den predikant, ds. H. Snel, maar
klachten geldt, die door den predikant en gemeentele
den tegen kerkeraadsleden zijn ingebracht* Genoemde
predikant schrijft men ons isi hier zoo binnen als
buiten zijn gemeente in elk opzicht in achting en bij
velen bemind.
KIT SINT-PANCRAS.
Op het verzoek aan het Bestuur van „De Daalmeer"
om voor rekening van den polder overhalen te nniksii
voor het vervoer der tuinbouwproducten, is afwijzend
beschikt. De adressanten verkregen echter toestem
ming voor eigen rekening bedoelde overhalen te mo
gen maken.
RIT IIENSBROEK.
De uitkomsten van de hier gehouden volksstemming
omtrent winkelsluiting op Zondag is zoodanig, dat de
Zondagsluiting door de neringdoenden niet zal worden
ingevoerd.
UIT SCHERMERHORN.
Alhier zijn door de politie twee zwervende jongens
aangehouden van ongeveer 14-jarigen leeftijd. Bij on
derzoek bleek dat zij uit Amersfoort afkomstig waren,