DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Het grootste Waddeneiland.
No. 146
Honderd en veertiende Jaargang.
\M2
ZATERDAG
22 U N I.
Gemeenteraad van Alkmaar,
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,
Afzondei lijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
Zij, die zich met 1 Juli
op dit blad abonneeren
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende bladen gratis en franco.
DE UITGEVERS.
VERGADERING van den
op Woensdag 30 Juni 1913, 's n.iu. 1 uur.
Punten van behandeling:
1. Vaststelling der notulen van de vorige vergade
ring. Mededeelingen. Ingekomen stukkeu.
2. Voorstel van B. en W. tot onderhandsche verhu
ring van grondi (Bijlage no. 50).
3. Alsvoren, tot het doen verbetereu van de lokalen
waarin het personeel der oplitie is gehuisvest
(Bijlage uo. 51).
4. Alsvoren, tot benoeming van een lsteu opzichter
bij de gemeentewerken (Bijlage no. 53).
5. Alsvoren, tot het aangaan van een' ruiling van
grond met het Rijk (Bijlage no. 54).
6. Alsvoren, tot het aangaan eener tijdelijke geld-
leening, tot afsluiting van den dienst 1911. (Bij
lage no. 55).
7. Alsvoren, tot het déein van af- en overschrijvingen
op de gemeentebegrooting, dienst 1911.
8. Alsvoren, tot wijziging van de verordening om
trent het toelaten van kinderen uit buitengemeen
ten op de openbare lagere scholen (Bijlage no. 56.)
9. Alsvoren, tot herziening van de jaarwedden van de
onderwijzers (Bijlage no. 57).
ALKMAAR, 22 Juni.
„Jjjja, Jjja."
Zoo klonk het keer op keer uit den mond van den
koetsier der diligence tusschen Oudeschild en den
Burg, die zijn buspaardenl mende met een bravour als
of hij Sam Weller was en een vurig span coach-horses
had1 te besturen.
Wij hadden, daar het ons binnen-in met veel men
sehen in een beperkte ruimte weinig aanlokkelijk leek,
boven op de bus plaats1 genomen en smaakten daar
door het voorrecht, van uit de hoogte op Texels ei
genaardig schoon te mogen neerzien en tevens te kun
nen luisteren naar het gezellige gepraat van dezen
ouderwetschen koetsier, die, als hij niet floot om den
weg vrij te krijgen, schreeuwde tegeni zijn paarden of
tegen de staanblijvende en voorbijgaande menschen en
onder de hand' nog gelegenheid! had een passagier be
zig te houden.
Zeventig jaar was hij nu. Maar hij voegde er da
delijk aan toe, dat hij wel' twintig jaar wilde wezen.
.Natuurlijk vraagt men dan belangstellend „waarom?"
in de verwachting, dat die grijsaard, die den levens
weg al een heel eind1 heeft afgelegd, zal vertellen, hoe
liij zijn leven zou inrichten, zoo hij als jonkman weer
herbeginnen mocht.
't Antwoord luidt:
,,'t Staat me nog al goed an, .jjja, jjja
Negen en veertig jaar is hij nu als knecht aan den
omnibusdienst verbonden en volkomen tevree met zijn
lot. Zaterdags had hij altijd) zijn geld gevangen en de
zorgen waren voor den patroon. Nog altijd stond hij
van 's morgens vier uur tot 's avonds in de schoenen.
En hij hoopte, dat hij het zoo nog twintig jaar zou
mogen volhouden.
O, oude menschen waren er genoeg op het eiland.
Verscheidene warenl er van 80, 90, 95 jaar. Eens was
er een oude man „van deur gegaan", die 99 jaar en 11
maanden was. Dat vond onze koetsier doodjammer
een honderd jatige te hebben gehad, dat was voor
zoo'n eiland wat mooi.
Eerlijk gezegd) wij verdenken den ouden maar
nog levenslustigen Jan sterk, dat hij in dit opzicht
Texel's trots wil worden!
Al pratendl en luisterend) gaven wij echter ook onze
oogen den kost. Waren we niet gekomen om Texel te
bezichtigen en was de tweedaagsehe excursie van de
Alkmaarsche afdeeling der Nederlancteche Heidemaat
schappij niet een mooie gelegenheid! om te vol
doen aan den reeds lang gekoesterde n wenscb,
om dien eersten schakel aan de keten, welke zich uit
strekt van Noordhollands noordkust tot Jutlands
westkust, eens te aanschouwen.
Wij, Nederlanders, kennen onze eigen eilanden in den
regel het slechtst. Borkum, NTorderney, Wight dat
is iets anders. Marken dat trekt nog als bewaar
plaats van merkwaardigheden op het gebied' van klee
derdrachten en gewoonten. Maar de Waddeneilan
den?
En toch is Texel overwaard bezocht te worden
het valt dan ook te betreuren, dat slechts zoo weinig
leden aan deze excursie hebben deelgenomen. Mocht
de afdeeling een volgend! jaar nog eens een dergelijke
studie- en vermaaktocht organiseeren, dan zullen er
ongetwijfeld heel wat meer personen meegaan.
Wanneer men na een aardig zeereisje van een half
uur boven op de omnibus geklommen is en de paarden
hebben schoft-striemend! den heuvel beklommen, die
euphenqistisch Hooge Berg heet, dan heeft men al da
delijk een prachtig panorama over het eiland. Hoe
geheel anders had men het zich voorgesteld! 1 Hier
drijven de mooie wolken boven het Hollandsche pol
derland, afgesloten door ®pni massieven dijk, ginder
vertoont het landschap den vriendelijken glans van de
rose hei, verder op ontwaart men den lichten achter
grond van het duinzand, dat kleurig afsteekt bij de
rest. Soms is het of men in een veenland is, maar
tusschen de bruine zooden dijkjes, welke dienen ter af
schutting van het land en ter beschutting van de
schapen, die er in ontelbare hoeveelheden grazen, dui
ken dan plotseling de steeds breeder wordende stroo-
ken groen land op, zoodat de typische dijkjes bijna ge
heel verdwijnen.
De hofsteden en woonhuizen zijn allen even kleurig,
maar ook allen even net. Als gehalveerde boerenwo
ningen zien de schapenkooien er uit, welke hier en
daar zijn opgesteld! en de schapen tot onderdak die
nen.
Al die schapen zijn een bron van welvaart en soms
van vreugde, immers een zwart schaap, dat men in
het rijtuig voorbij komt geeft naar het oude Texelsche
gebruik hetzelfde recht aan den jongeling als de ma
retak op een Engelsch Kerstfeest.
De beteekenis der schapenteelt blijkt op dezen
marktdag in de hoofdplaats dent Burg. Als de, diligence
vlak bij de markt stilhoudt is het daar een drukte van
belang.
Meer dan tweeduizend1 lammeren laten hun akelig
geklaag hooren. Zij zijn voor het eerst van de moe
derschapen weg, om verkocht en gemerkt en over en
kele dagen geleverd te worden. Ze zijn tot dusverre
gewend geweest in de ruimte te huppelen op de dui
nen, op de polders ent nu zitten ze na een tocht op een
wagen eng in de tjokvolle hokken. Voordat ze het ei
land verlaten om naar Londen ta wordten getranspor
teerd Texel voert er jaarlijks 40.000 uit en als men
weet, dat ieder lam gemiddeld 12 opbrengt, krijgt
men eenig denkbeeld van de schapenteelt gaan ze
voor een paar dagen near de wei of het duin terug.
In den namiddag waren we in de gelegenheid' zulk
een terugkeer van de markt bij te wonen. Welk een
zielig gezichtDe moederschapen herkennen de ge
merkte lammeren, die bovendien een bijzonder lucht
je hebben meegenomen, niet meer, willen niets van
hen weten. Wanneer de lammeren naar de schapen
toehuppelen, worden ze telkens en telkens afgestooten
en uren kan het soms duren, voordat ze weer worden
herkend en aangenomen helaas is de vereeniging
voor korten duur.
Als een oase in de marktwoestijn is er een klein, rus
tig en aangenaam parkje. Hoe druk het verkeer in
de te nauwe straten is, blijkt hetl best hieruit dat op
een hoekpunt een brigadier der veldwacht staat, die
met zijn krom houten pijpje het verkeer dirigeert naar
den trant van een Londeuschen bobby alleen wat
gemoedelijker
Den Burg is eeni plaatsje zooals men op Texel
niet had verwacht. Trouwens wie zou er op dit
eiland! 7 Herv., 5 R. K., 4 Doopsgez. en 1 Geref. kerk,
11 openbare en 1 bijzondere school, 2 algemeene en 1
bijzondere bewaarschool hebben vermoed'?
Hotels zijn er, zooals men tevergeefs in steden van
20.000 inwoners zoekt. Auto's brengen) u langs de
lange wegen een heet er typisch „gebed zonder
end" en er is een stalhouderij met uitnemende
landauers en kloeke paarden. Maar wie Texel's
schoon wil bewonderen, moet tegen een ferme wande
ling niet opzien. Meer dan vier uur achtereen heb
ben we onder de deskundige leiding der beide houtves
ters, de heeren Epe en van der Craats, rondgedocjld
in de duinen, om te zien hoe de Staat daar de vast
legging en ontginning ter hand! neemt. Die beide
heeren stelden zich welwillend! ter beschikking van de
excursisten en hebben aanspraak op een woord' van
welgemeenden dank, daar zij geen moeite ontzagen qm
ons den tocht aangenaam een leerrijk te maken.
Voor een groot deel zijn de duinen de natuurlijke
beschermers van het eiland, die echter voortdurend
den strijd! tegen golven) eni wind! hebben te voeren.
Vandaar dat het stuivende zand! door helmbeplantipg
wordt vastgelegd, dat de aanstuiving op kunstmatige
wijze wordt gevorderd, maar bovenal, dat het Staats-
boschbeheer ijverig bezig is door bebossching de dui
nen te versterken. De duinbebosschin-g dat is het
misschien wel dure maar dan ook duurzame middel bot
vastlegging. Hier zijn de duineu bijna geheel Staats
bezit over een oppervlak van 3694 hectare. Aan
vankelijk trad de Nederlandsche Heidemaatschappij
hier op, maar sinds 1899 doet heb Staatsboschbehqer
het. Het plantsoen wordt hoofdzakelijk in eigen kwee
kt: rij en gekweekt Aardig zijn die bedden met de t#e-
re plantjes, van nog geen centimeter hoog, die ziph
eens zullen ontwikkelen tot krachtige dennen en pu
welverzorgd! met zijn vijftien a zestien honderd! op één
vierkanten meter staan. Iets verder ziet men de twee
jarigen, reeds aardig opgeschoten, die weldra in het
duin zullen worden geplant. Eerst moet de grotd
echter bewerkt worden en dit gebeurt op dé mieat-
gronden soms met een ploeg, getrokken d'oor zes os
sen! Behalve naaldhoutsoorten wordt er loofhout ge
plant ter bescherming. Ileele loofhoutsingels wordén
er aangelegd om bij brand het overslaan der vlammen
te bemoeilijken. Want het vuur is ook een groente
vijand. Verleden jaar is er hier nog brand geweept
1 oen waren alle beschikbare werkkrachten aan dpn
arbeid gegaan om heele stukken af te kappen het
werk van jaren vernielen! eindtelijk had men een
bosch in de nabijheid ook maar in brand gestoken, qui
door „tegenbranden de vlammen te stuiten, 't Gevqlg
van dézen brand! is geweest, dat men door afkappipg
vele wegen aanzienlijk heeft verbreed. Door deze be-
bossching zijn dorre duinstreken veranderd' in plekjes,
die voor heb Gooi nieb behoeven onder te doen. Atle
kleurschakeeringen van donker tot licht-groen en
bruin zijn hier aanwezig en het zacht geruisch in de
reeds hooge hoornen biedt 's Zondags een heerlijke af
wisseling voor de bewoners van het vlakke polderland.
Maar ook aan het ontginningswerk doet het Rijk.
Het witte zand' wordt er door bemesting en bewerking
herschapen in grasland. Veel gaat er verloren de
weelderige plantengroei, welke ons denken doet aan
een vreemd land. Maar de economische toestand van
de duinstreek wordt er aanzienlijk door verbeterd en
tal van menschen worden hierdoor tot welstand ge
bracht.
En de Staat, zorgt wel, dat de liefhebbers van vo
gels en planten er niet door te kort komen. Dat bleek
ons den tweeden dag.
De voorkomende houtvesters hadden het program
ma uitnemend samengesteld. De eerste dag was een
dag van loopen geweest, dit zou er een worden van
veel rijden. Des te aangenamer was deze verdeeling,
nu het den tweeden dag regende.
Reeds betrekkelijk vroeg stondten de rijtuigen voor
en even daarna reden de flinke paardeni in gestrekten
draf naar de Koog, vanwaar naar de Nederlanden werd
gewandeld, een waar vogelparadijs, dat onder de be
scherming van het Rijk staat. Het nadeel hiervan is,
dat dit paradijs voor den gewonen bezoeker van het
eiland vrij wel afgesloten is slechts bij uitzonde
ring wordt toestemming verleend! er een bezoek te
brengen. Maar daartegenover staat, dat de vogel
stand verrijkt wordt- Of dit dan zoo uood'ig is? Er
was vroeger een plekje op Texel waar de graote ster-
na broedde hetgeen heel zeldzaam was, daar deze
vogels anders slechts in het hoogere noorden hun
broedplaatsen hebben. Hoe groot deze kolonie wel
was, kan hieruit blijken, dat een molenaar, die in de
buurt woonde, emmers vol eieren van deze vogels
ging rapen, welke dan werden gebezigd als.... var
kensvoer! Het gevolg is geweest, dat dé groote ster-
na elders zijn broedplaats heeft gezocht. Men vindt
er geen enkel nest meer op heel het eiland.
Ook de grootste polder van het eiland, Eierland,
heeft vroeger uitgebreide broedkolonies gehad, welke
thans eveneens geheel verdienen zijn. Zooveel eieren
werden er gevonden, dat vroegere pachters hun huur
bijna geheel konden betalen uit de opbrengst daarvan 1
Thans herinnert slechts de naam van den polder aan
den rijkdom van weleer die vogels hebben zich veili
ger broedplaatsen uitgezocht. Dergelijke ontvolking
nu tracht de regeeriug in „de Nederlanden", in de
Mjjij, te voorkomen. Vandaar de veelvuldige verbo
den- toegangbordjjee, vandaar ook de bewaking over
dag en bij nacht.
Behalve de bijzondere vergunning heeft men voor
een bezoek öf een paar goede waterlaarzen öf onver
schilligheid ten opzichte van natte voeten en beenen
noodig, daar men af en toe tot ver over de enkels door
het water moet waden. Ook is deskundig geleide zeer
gewenscht.
Aldra begint dé wandeling belangwekkend! te wor
den. Jonge vogeltjes schuilen in1 grooten getale tus
schen het gras. De leek ziet ze niet, verbaast er zich
telkens over, dat hij er onder zijn voet geen vermor
zelt, maar de kenners vani het gezelschap vinden ze
telkens weer. Nu eens is het een jeugdige, nijdige
velduil, de dagjagor, die hoewel hij zijn leven nog bij
dagen telt, er steeds een geduphti paar klauwen op na
houdt, en een snavel, die ontzag inboezemt. Dan weer
een nest met vlugge faizantjes, die in een ommezien
een goed heenkomen gezocht hebben, zoodat men zich
niet kan voorstellen dat moeder de hem ze strakjes als
het gevaar verdwenen is, weer bijelkaar zal krijgen.
In een rank bootje worden we over een zoetwater-
plas, beroemd door zijn Tijkdom aan vogels, naar een
meeuwenbroedkolonie gebracht. Wat een beweeg, wat
een gekrijsch! In alle richtingen en op alle hoogten
zweven en klapwieken de vogels en de lucht is vol le
ven en vol geluid. En kwaje rakkers dat het zijn, die
meeuwen! Een echte vrij gevochten bende. Waar de
meeuwen zich neergezet hebben, daar waagt geen an
dere zwemvogel of steltvogel zich en ook de roofvogels
weten ze wel met zijn honderden van de nesten te hou
den. Zelfs mogen wij de pet wel stijf op het hoofd
drukken en moeten we af en toe met den stok een
afwerende beweging maken zoo brutaal is het tie
rend goedje, dat men voor een aanval lang niet veilig
is.
De neus kan men op deze broedplek, waar het jon
ge leven ontstaat te midden van vervuiling eni verrot-
ting, gerust dicht houden, maar de oogen geve men ge
ducht den kost. Zoo groot is het getal nesten, dat
men den voet schier niet verzetten durft uit vrees de
bespikkelde eieren of de teere jongen te zullen verplet
teren. Och wat zien die donsjongen er aardig uit.
Geelgrauw zwartgevlekte veertjes hebben ze, in niets
gelijkend op de krachtige, maar toch ranke, zilverglan-
zende ouders daarboven in de lucht. Maar de kletir
der eiereu en die der jongen lijken brokjes land met
schaduwplekjes, zoodat zij het oog van menig vijand
verschalkt. En vlug dat het kleine goedje is! Nau
welijks een paar dagen oud, weet het bij dreigend ge
vaar beenen te maken, weg te komen van het nest en
zicli te verschuilen op een veiliger plekje.
Wij varen verder naar een drijvend nest, d. w. z.
een hoopje takjes op hef. water.
,,'t Is leeg!" roept er een. Maar als we naderbij ko
men en we leggen de rottende blaren en de modder
wat op zij, dan zien we de eitjes liggen. De dodaar
heeft allang onraad gemerkt en is in do buuirt onder
gedoken, doch heeft het nest niet verlaten, voor het
zorgvuldig toegedekt te hebben, zóó, dat de eieren
verstopt zijn en bovendien warm blijven!
In een ander Texels vogelparadijs zouden we later
op den dag nog aardiger staaltjes van behoedzaamheid
en mogen we zeggen vindingrijkheid in de vo
gelwereld aanschouwen. Doch hierover een volgen
den keer.
(Slot volgt.)
Geineugd Nieuws.
DRIE KINDEREN VERMOORD.
Omstreeks drie uur gistermiddag sprong een man in
de Haarlemmervaart nabij Sloterdijk. Door eenige po-
litie-ngeuten werd tie drenkeling op het droge ge
bracht, doch nauwelijks was hij aan dé handen van
zijn redders ontsnapt, of wederom sprong de man te
water.
Het werd den politiemannen nu duidelijk, dat de
man zich van het leven wilde berooven, doch ook dit
maal gelukte het den agenten, den drenkeling, dien zij
nu niet weer loslieten op dén wal te halen.
Plotseling ontdekte een der politie-agenten, d'at
geronnen bloedvlekken de handen van den drenkeling
bedekten en nu begrepen zij, dat er meer stak achter
dit vrijwillige bad.
De man bleek te zijn de omstreeks vijftigjarige
kleermaker Van Bilderbeek, wonende Van Hogendorp-
straat 193, te Amsterdam. Tijdens de afwezigheid
van zijn 39-jarige vrouw, van wie deze kleermaker de
tweede man is, had hij de drie kinderen gesproten uit
dit tweede huwelijk, van het leven beroofd, door hen
hals af te snijden.
Toen de politie-mannen, op het spoor gebracht door
een politiehond, in de woning van den kleermaker aan
kwamen, vonden zij de drie kinderen van twee, vier en
zes jaar, badende in hun bloed) en reeds stervende.
De vader werdl terstond! in hechtenis genomen en
eenigen tijd later reeds was het parket ter plaatse oni
de misdaad vast te stellen en het onderzoek in deze
zaak te beginnen, terwijl eenige d'oktoren den dood
van de kindéren constateerden.
Wat de oorzaak van deze afschuwelijke misdaad is
geweest, kon nog niet worden geconstateerd, wel weet
men, dat krankzinnigheid) voorkomt in de familie van
den ongelukkigen vader, en een broer van dén kleer
maker wordt in een idiotengesticht verpleegd.
Uit het eerste huwelijk der vrouw zijn twee kinde
ren gesproten, die thans ongeveer 20 jaren oud zijn.
Ook deze kinderen waren afwezig, toen de vreeselijke
misdaad geschiedde.
Nader verneemt het H b 1 d. dat het echtpaar Van
den hals af te snijden,
is komen wonen, uit Den Haag.
Toen zij ongeveer zeven jaar geleden hun huwelijk
aangingen, waren zij beiden gescheiden. De man had
uit zijn eerste huwelijk geen kinderen, de vrouw een
zoon, die thans als koloniaal in het Oost-Indisch leger
dient en een dochter, dlie in een dagdienst is, en
'a avonds thuis kwam slapen.
Uit den tweeden echt waren drie kinderen gespro
ten, twee meisjes en één jongen. De meisjes waren
6 en 3 jaar, het jongetje 1%.
Er moet altijd vreeselijke oneenigheid in het gezin
bestaan hebben.
PUBLIEKRECHTELIJKE VERTEGENWOOR
DIGING VAN DEN MIDDENSTAND.
„De Middenstandsbond)" van 21 Juni bevat twee
praeadviezen op dé vraag „Is publiekrechtelijke verte
genwoordiging van den Middenstand gewenscht?,"
welke op het 9de congres van den Middenstand in be
handeling zal worden gebracht.
Mr. E. J. Korthals Altes concludeert:
a. publiekrechtelijke vertegenwoordiging van den
Middenstand althans op dé wijze als door de
Staatscommissie voor den Middenstand voorgesteld
is vooreerst in strijd met de Nederlandsche Grond
wet en met de Nederlandsche Staatsinstellingen, zoo
nis deze zich in overeenstemming met het Nederland
sche Volkskarakter hebben ontwikkeld', en is bovendien
niet gewenscht,
le. omdat het begrip „Middenstand" niet voldoen
de omlijnd en te omlijnen is,
2e. omdat het doel, waarvoor zij zou worden inge
steld, langs anderen weg beter en met veel minder
kosten te bereiken is.
b. een Middenstandsraad zal als adlviseerend' li
chaam belangrijke diensten aan dén zoogenaamden
Middenstand kunnen bewijzen, waar 't geldt de voor
bereiding van wetten en bestuursmaatregelen, waarbij
in de allereerste plaats de belangen van kleinhandel
en kleinnijverheid betrokken zijn.
Mr. F. de Vries neigt tot een bevestigendé beant
woording van dé gestelde vraag; een publiekrechtelijke
vertegenwoordiging van dén middenstand met be
stuursbevoegdheden acht hij wenschelijk. Eén voor
waarde moet echter vervuld zijn en wel deze, dat de
middenstand door een krachtig en bloeiend! vereeni-
gingsleven zich rijp toone voor deze taak.
BENOEMD.
Bij Koninklijk besluit is benoemd in Noord-Holland
tot heemraad van Wieringen de heer C. Kooyman,
Wieringen; tot dijkgraaf van den polder Eijerland de
heer II. Flens, Texel.
UIT HENSBROEK.
'I en huize van de Wed. Ruiter heeft de Landbouw-
en Handelsvereeniging HensbroekOlxl'am gister
avond een buitengewone algemeene vergadering ge
houden. De bijeenkomst was zeer druk bezocht. Deze
groote belangstelling ondanks de dTukke werkzaam
heden op den akker werd door den voorzitter C. Wit
op prijs gesteld, die bij dé opening tevens de reden
der vergadering ontvouwde. Het gold n.l. het nieuw
op te richten veilingsgebouw. Van de II. IJ. S. M.
was nu een schrijven ontvangen op het verzoek der
vereeniging om op het terrein der maatschappij aan
het station Obdam een met teekening verduidelijkt
veilingsgebouw te maken Waarbij tevens een sloot
door dat terrein zal méeten worden gegraven.
Bij genoemd schrijven der maatsch. was een con
tract gevoegd.
Beide stukken werden aan de vergadering overge
legd, waarbij vooral het contract aan eenige bespre
kingen werd onderworpen, inzondérheidl de bepaling
dat jaarlijks 25 huur moet worden betaald voor het
terrein.
