DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Onderwijzer,
Om het koude goud.
No. 154
Honderd en veertiende Jaargang.
1912
DKNSDA
2 JULI.
Bil¥NENLA*nr~
FEUILLET O N.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Aizonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Croote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
Aan de 5e GEMEENTESCHOOL te ALKMAAR
(Hoofd de heer A. WIJN) wordt gevraagd een
Vakken a tot en met j. Jaarwedde 700— 1000.
Voor hoofdakte 100 meer; tegemoetkoming huis
huur 100.
Stukken in te zenden aan het Gemeentebestuur
voor 9 Juli a.s.
POSTKANTOOR TE ALKMAAR.
Lijst van de aan dit kantoor ter post bezorgde brie
ven en briefkaarten, welke wegens onbekendheid van
de geadresseerden niet zijn kunnen worden uitgereikt.
2e helft der maand Juni 1912.
Brieven.
Wilhelminalaan 152 e, Amsterdam.
R. Kramer, Helder.
D. Ran, Helder.
Mevr. HeldertElfrink, Rotterdam.
Briefkaarten.
Mej. H. M. v. Leeuwen, Haarlem.
Buitenland.
Brieven.
O. H. de Lange, Iglan (Oostenrijk).
P. F. Eiseli n, Sabang (Indië.)
Briefkaarten.
1). Vermeulen, Brusselles.
ALKMAAR, 2 Juli.
„De goede hoop" schrijft Rolandi de Marès boven
een hoofdartikel in l'Indépendance Beige, waarin hij
tegen het sentimenteele pacifisme te velde trekt. De
bekende publicist heeft geen vertrouwen in de alom
ondernomen pogingen om de volkeren te verbroederen.
Enkel rekenen op het medelijden, op het menschelijk
medegevoel, om den oorlog' de wereld uit te helpen,
dat vindt hij even dwaas als de ellende te willen weg
nemen door de liefdadigheid en daardoor een recht
vaardiger sociaal stelsel in het leven te willen roepen.
Maar wel gelooft liij in de practisehe vredesbeweging,
welko betere internationale betrekkingen tot stand
wil brengen. Alles wat de internationalisatie der eco
nomische en finnncieele belangen, der groote instellin
gen, die het moderne leven beheerschen, in de hand
werkt, dient naar zijn meening krachtig te worden
bevorderd.
Mie onpartijdig de resultaten van liet verbroede-
ringswerk onder de volkeren a'anschouwt en den poli
tieleen toestand van het oogenblik nagaat, vindt,
meent de geleerde schrijver, geen enkele reden tot op
timisme. Tien jaar lang werkt; men nu aan de ver
plichte scheidsrechterlijke uitspraak en een beperking
der bewapening. Men weet wel, dat het onmogelijk is
eiken oorlog te voorkomen, maar men wil althans een
toestand in het leven roepen, waardoor in het geval
van een crisis, tijd 'gewonnen wordt om een vredelie
vende oplossing te zoeken, en vriendschappelijke tus-
schenkomst vergemakkelijkt wordt, in één woord het
gevaar voor een gewapend conflict vermindert. Groo
te mogendheden als Engeland hebbeh de beperking der
bewapening voorgesteld, allen op één na, hebben deze
poging- toegejuicht, zij werd op de beide Haagsche vro»
loscon foren ties behandeld, te Berlijn besproken door
Engelsehe ministers en wat heeft men bereikt?
Duitschland heeft pas tot een aanzienlijke, uitbreiding-
van leger en vloo't besloten en Engeland hecht meer
dan ooit aan den dubbelen vlo o t-stan da ar d, wijl hier
van zijn overheersching ter zee afhangt.
Ook is men al jaren bezig langs indirecte wegen een
ontspanning, zoo niet een toenadering tusschen
Frankrijk en Duitschland tot- stand te brengen.
Hoogst bekwame persoonlijkheden in heide landen
hebben aanrakingspunten gezocht, de beide regeerin
gen hebben, telkens wanneer er moeielijkheden ont
stonden, er naar gestreefd een vredelievende oplossing
te zoeken en toch, wie begrijjyt niet, dat de moge
lijkheid van een Eransch-Duitsch' conflict zwaar op
Europa drukt? Alle pogingen der beide regeeringen
zijn te vergeefsch, alle pogingen dergenen, die de be
langen van beide naties nauwer trachten te verbinden,
bobben slechts een matig resultaat, omdat de herinne
ring aan het verleden tusschen de beide naties staat,
omdat ei- bij het Fransche volk een wonde is, welke'
ondanks de jaren, maar niet wil heelen, en omdat het
Duitsche volk bevreesd is, dat in een uur van zwak
heid en verzaking verloren zal g-aiui wat ruim veertig
jaar geleden werd veroverd
En wat zien we elders?
Twintig maal heeft men getracht de belangen van
Rusland en Oostenrijk in het Oosten te vereenigen
eiken dag kan iedereen zien, hoe bang de beide mo
gendheden daar voor elkaar zijn. Sinds jaren is men
ijverig bezig- het Oostenrijksch-Italiaanseh verbond een
ernstig karakter te geven en Rome en Weenen kij
ken elkaar met naijver aan, dwarsboomen elkaar zoo
veel ze kunnen. Voortdur«nd moet heel Europa op
zijn hoede zijn voor allerlei bedreigingen, de geringste
incidenten worden dadelijk buitengemeen ernstig-.
V mineer er een gezant verplaatst wordt, meent men,
dat het E uropeesche evenwicht in gevaar gebracht
wordt, wanneer twee staatshoofden elkaar ontmoeten,
vermoedt men kuiperijen op groote soliaal, iu staat de
bestaande groepeering t-e Wijzigen. Indien een mo
gendheid een internationale overeenkomst schendt,
verzetten zich do anderen, voorzoover dit noodig is om
zich een schadeloosstelling te verzekeren altijd ten
koste der zwakken, wel te verstaan zoodat deverdra-
gen slechts de waarde hebben, welke de omstandighe
den er aan toekennen en de zwakken inzien, dat hun
eenig heil gelegen is in de verdediging met eigen mid
delen. Een macht te zijn, welke op een gegeven oogen
blik voor het evenwicht meetelt, dat is de politieke
waarheid, waarnaar thans alle naties van het oude
Europa leven' en ongelukkig zij, die deze waarheid
ontkennen!
O zeker, men behoeft niet te wanhopen ten aanzien
van de gezonde vredesbeweging', van het pogen derge
nen, die zonder banale sentimentaliteit tusschen de be
schaafde menschen een werkelijke gemeenschap van
zedelijke en zakelijke belangen scheppen, maar men
moet zich ook niet in slaap laten wiegen door een
spoedig'e hoop, die niet verwezenlijkt zal worden en
slechts vertroebeling brengt.
De oorlog blijft helaas ondanks alles het machtigste
middel om te handelen in onzen tijd en nog altijd gaat
macht boven recht. Toch is er een verandering geko
men: men voert geen oorlog meer uit liefde voor den
oorlog en'om den roem om dien roem, die den ge
lukkigen overwinnaar met goud omstraalde en in pur
per kleedde, maar men voert den oorlog om het terrein
van werkzaamheid voor een volk te vergroe ten, om het
werk en brood te verschaffen.
In de toekomst, waarvan de menscliheid droomt,
aldus eindigt de schrijver, sinds zij den tijd van haar
kindsheid ontgroeid is, waarnaar men schrijdt ook a.1
wanhoopt men haar ooit t-e bereiken, zullen de geslach
ten eens denken aan hetgeen er vóór hen was; zij zul
len zich er over verbazen indien zij in den arbeid van
onzen tijd zooveel kleinheid naast zooveel grootheid,
zooveel wreedheid naast zooveel goedheid vinden en
zij zullen ongetwijfeld niet begrijpen, dat al onze haat
is voortgekomen uit al onze ellende en dat het met de
wanhoop in ons gepraamde hart is, dat wij, ondanks de
schokken en stooten, op onzen weg een weinig geluk
en een weinig waarheid hebben gezocht..
DAVOS.
Door de Koningin-Moeder is j 200 geschonken aan
het bouwfonds van het Nederlandsche Sanatorium te
Davos.
OHINEEZEN OP JAVA.
De correspondent van het „Hbl'd." te Batavia seint
d.d. gisteren
Te Djokjakarta molesteerden Macaoers Chineezen,
die de haarvlecht nog bleven dragen. Hierdoor ont
stond een geregeld gevecht. De politie bleek machte
loos. Er werden velen gewond.
Het blad zegt niet te kunnen nalaten, de hoop uit
te spreken, dat nu eens eindelijk door de Indische re
geering- den Macaoers terdege wordt getoond, dat zij
baas wil blijven in eigen huis.
Het gaat niet aan, dat die lieden aan Nederlandsche
onderdanen, want het zullen wel peranakans, Java-
C'hineezen, zijn geweest, op wie zij hun moedwil koel
den, op Nederlandsch grondgebied de wet willen stel
len. i 1 ;.s J .iJJkJÉ
NEDERL. ISRAëL. SEMINARIUM.
Zondagmiddag is in het Nederl. Israëlietiseh Semi
narium te Amsterdam, de heer P. J. Gobits, doctoran
dus in de klassiek© letteren, tot dusver conrector aan
het Seminarium, geïnstalleerd als rector aan deze in
stelling.
I)e installatierede werd gehouden door den voorz.
der curatoren, prof. L. de Hartogh. De benoemde rec
tor, de heer P. J. Gobits, beantwoordde deze rede.
Voorts werd het woord gevoerd door een der docenten,
den heer B. v. d'. Velde.
Roman uit het Duitsch
van
GEORG HARTWIG.
76) o
Over Ellas lief gezicht vloog een diep rood van
-chaamte. Zij antwoordde niet, liet zich door de beide,
haar zoo hartelijk genegen, vrouwen nogmaals omhel
zen on trad naar buiten in den zonneschijn. Zwaar
drukte haar smart -op haar, zwaarder nog' dan toen zij
gekomen was.
Weer zag zij het ouderlijk hui®. Nu stonden de
vensters wijd open. Nu kreeg Ella een gevoel, dat
het niet goed was het huis zoo zonder meer voorbij te
g'aan.
Zij ging de stoep op en belde aan.
Bergitzky, gereed' om uit te gaan, deed haar zelf
open.
„Wat zien mijn oog-en! riep hij, beide handen uit
strekkend. „De kleine mevrouw Krochel! Ik wilde
jelui juist even gaan begroeten. Je komt zeker van je
armen vader? Natuurlijk is iemand ons weer voor ge
weest met je in te leiden in hetgeen gebeurd is. Maar
wat kostelijk zie je er uit. Mevrouwtje hoor? alle
respect! Eidelia onze kleine Ella is hier!"
Alles wat Ella, tot nn too onbewust tegen Bergitzky
had gehad, voelde zij duidelijker en pijnlijker nu zij
weer tegenover hem stond. Het was of zij hem nu be
ter doorzag.
„Laten wij over papa niet spreken, grootpapa!" zei
ze schuw en haastig. „En zeg mij eens waarom u een
zoo schamel ameublement hebt aangekocht. Ik moet
mij schamen tegenover Armin. Ik durf u waarlijk
over te brengen wat hij er van heeft gezegd."
Bergitzky nam een voorname en bestraffende hou
ding aan.
„Bescheidenheid is het begin van alle geluk. In de
zen tijd en in onze omstandig-heden moeten wij ons aan
alle kanten bezuinigen. Trouwens zelfbeperking is de
weg' tot hooge idealen. Wie zich jong aan een eenvou
dige lezenswijze gewent, plukt daarvan de vruchten op
rijperen leeftijd. Bovendien j© huwelijksgeld is in
K-rochels handen. Koop daarvan, wat je wilt en noo
dig- hebt. Ons geweten is vrij."
1' idelia kwam, slordig gekleed, beneden en omarmde
haar dochter.
„Jelui kunt al die dingen beter hier bespreken,"
zei ze, Ella meevoerend naar de huiskamea', waar al
spoedig duizend herinneringen in haar ontwaakten,
„Heb ik dan vermogen?" vroeg- Ella verbaasd.
„Maar daar wist ik niets van."
Bergitzky legde zijn cylinderhoedl -op de tfcfel en trek
zijn rechter handschoen uit. Aan zijn kleinen vinger
schitterde een diamant, waarnaar hij met genoegen
keek.
oor die quaestie zorgden wij," zei' hij met sterkeu
nadruk. „Nu weet je het. Je vermogen bedraagt,
volgens de bepaling van je vader, honderdduizend
mark.
„Honderdduizend mark! riep ELla met een gevoel
van bevrijding.
„Die heb ik aan je man overgedragen met de bepa
ling er bij dat het uitzet daarvan betaald moest wor
den. Je moeder, die met ledige handen is achtergeble
ven, was natuurlijk niet in staat je te helpen. Dat. is
de schuld1 van je vader. Nu, Krtichel is op die voor
stellen ingegaan. ij hebben (kus nijet te min voor
een en ander gezorgd om je man wat tegemoet te ko
mendat verdient eerder lof dan verwijt zou ik zeg
gen. Ondertusschen doe wat je u»ilt. Maar later
geen vèrwijten aan ons", schertste hij;, tusschen streng
heid en toegeeflijkheid blijvende. „Hoe lief we je ook
hebben dat is te erg. Ik wijs die verwijten reeds
nu af."
„Dat verandert de zaak", zei' Ella, diep ontroerd1 nu
Ml begreep dat haar vader vol zorg voor haur haul ge
zorgd.
R. K. OPEN-B. ONDERWIJZERSBOND IN HET
BISDOM HAARLEM.
Deze Bond heeft Zondag te Haarlem zijn 12de alge-
nieene vergadering gehouden.
Medegedeeld werd dat het hoofdbestuur er in ge
slaagd is van Z. D. II. den Bisschop van Haarlem de
toestemming te verkrijgen dat bij d© oprichting van
oen R. K. school een R. K. openbaar onderwijzer tot
lioofd benoembaar is, mits die persoon lid is van den
R. K. O. B. en de openbare school in de plaats waar
„Dat dacht ik ook."
Bergitzky ging- naar de schrijftafel, haalde uit een
lade eenige papieren en gaf die aan Ella.
„Hier, muisje, neem dit voor je lieve Arman. mee.
Het zal hem zeker genoegen doen deze lieden spoedig-
te kunnen bevredigen. In geldzaken altijd zeer punc
tueel zijn. Denk daar ook aan bij het voeren van je
huisvrouwelijken scepter."
Eenigszins verbluft maar toch gehoorzaam nam Eila
het pakketje in ontvangst. Een- deel van haar be
schaming- tegenover Armin van gisteren viel' nu van
haar af.
„Ik moet nu gaan. Armin komt spoedig terug", zei
ze, haar moeder de hand reikend. „Ik dank u, groot
papa, dat u mij eindelijk van alles op de hoogte hebt
gebracht. Ik wilde wel dat u het wat vroeger had ge
daan, maar enfin, het is nu eenmaal gebeurd."
„Wel hem, die zijn gedachten vrij weet te houden
van de hatelijke dingen, die nu eenmaal bij het geld
bchooren", zei Bergitzky, Ella's wang streele-nd.
„Mooie jonge vrouwtjes als jij behoorden aan iets an
ders te denken dan aan geldzaken."
Ella bloosde diep en haastte zich naar buiten, waar
een zoele wind woei en de 'bloemen haar geopende kel
ken op dien wind wiegelen.
Krochel was reeds teruggekeerd en bevond zich in
den stal. Zij zou graag naar hem hebben willen toe
gaan, maar haar vrees voor paarden hield haar terug.
Het was haar onverklaarbaar hoe een mensch er ge
noegen in kon vinden om tusschen stampende en
slaande paarden te loopen. Dus bleef zij boven tot
Krochel onder heftig- schelden op de oppassers binnen
kwam.
Zijn gezicht gloorde op toen hij de gestalte van zijn
mooie, jongo vrouw zag.
„Wel Ella? Alles in orde? Ik hoop dat...."
„Vader is nog niet bij kennis", zei ze zacht.
Hij schudde medelijdend het hoofd.
„Dat doet mij leed. Ik moet je vele groeten van
allerlei kennissen doen. Wat heb je daar voor een
pak?"
de R. K. school opgericht wordt, opgeheven is, zal
worden of overbodig is.
Aangenomen werd de geestelijke adviseur sprak
en stemde er tegen de volgende motie:
„I)o Bond van R.-K. Openbare Onderwijzers in het
bisdom Haarlem verklaart, dat hij het werken van het
Gemengd Comité voor salarisactie op lioogen prijs
stelt, en dat hij, zooveel in zijn vermogen is, dien ar
beid zal blijven steunen, mits die vrij blijft van poli
tieke bedoelingen".
Voorts werd een motie aangenomen, waarin de
wenschelijkheid wordt uitgesproken dat de kweekelin-
gen door bekwame onderwijzers practisch in de school
voor hun vak worden opgeleid, in dien zin, dat zij de
eersté jaren als toehoorders eni daarna onder toezicht
zelf werkzaam, van het goede voorbeeld en de kunde
van ervaren mannen en vrouwen kunnen profiteeren;
dat de tijd, voor do opleiding bestemd, met twee jaren
verlengd en dus een zesjarige wordt dat het examen,
waarbij practisehe bekwaamheid zwaar zal moeten we
gen, wordt afgenomen door de eigen leeraren in te
genwoordigheid van het schooltoezicht; dat het exa
men van hoofdonderwijzer eerst na een vijfjarige prac
tisehe werkzaamheid in de school kan worden afgelegd,
waarbij gelet zal worden op algemeen© kennis; dat
daarbij de practisehe bekwaamheid zal moeten blijken
uit het geven van lessen in de verschillende klassen
der school en de theoretische, uit de kennis der opvoe
ding- en onderwijsleer. Het bestuur werd opgedragen,
deze wenschen aan de betrokken autoriteiten kenbaar
te maken.
DOOPSGEZINDE KERK.
Sinds eenigen tijd bestond er kiesrechtstrijd in de
Friesche Doopsgezinde gemeente te Zaandam. De
kerkeraad vulde zichzelven aan, en gemeenteleden
wenschten dit veranderd. Aan dien wensch wordt
tlians gevolg gegeven. Bepaald is, diat de ke.rkeraads-
leden zullen worden gekozen door de gemeente. Uit
dien hoofd© stellen de thans zitting hebbende leden
hun mandaat ter beschikking.
Gemengd nieuws.
EEN BALKON-SCéNE.
Gistermorgen had' een incident' plaats in de New-
toustraat te deint Haag. Een officier van het N.-I. le
ger gekleed in uniform met sabel, wilde met zijn echt
genoot© de door hem bewoonde gemeubileerde kamers
verlaten met achterlating van huurschuld. De hospita
wilde hun goed niet afgeven omdat ze eerst betaling
wenschte. De officier kwam toen op het denkbeeld
om zijn goed van het balcon door eenige mannen van
don Christel ijken Volksbond t© lat.en zakken, waarte
gen zich de hospita natuurlijk verzette. Politie stond
hiertegen machteloos.
liet trok vooral de aandacht, dat de officier bij do-
ze balkonscène zijn uniform aan had.
EEN STTTARDSCHE VERKIEZING.
De Limb. Koerier schrijft:
Sittard heeft wederom een van die jammerlijke fi
guren geslagen, welke het stadje een zekere vermaard
heid' in den lande hebben bezorgd eu overig Limburg-
tot- ergernis strekken.
Er is een vacature in den Raad ontstaan door
dat de heer A. de Wever de stad' metterwoon heeft ver
iaten eu zij-n woonplaats verlegd heeft naar Heer.
Gekozen wordt na herstemming nog wel
dezelfde heer A. de Wever!!!!
Zulks niettegenstaande de -kiezers weten, dat dia
benoeming- ongeldig is, en de man geen zitting kan
nemen.
In den Sittardschen Raad maakt men zich nijdig,
Ella gaf het hem.
„Grootvader heeft het mij gegeven om het aan jou
te brengen. Het zijn de rekeningen betreffende mijn
uitzet", zei ze vriendelijk lachend. ,,IIij zei dat wij
ons van het- geld dat vader voor mij beschikbaar had
g-esteld ons nu konden aanschaffen wat wij wilden."
Het gezicht van Krochel stond noch lachend, noch
bedenkelijk, alleen zeer verbaasd, terwijl hij het touw
los maakte.
„Wat?" vroeg' hij verbaasd, keek Ella in het ver
blufte gezicht en bladerde de rekeningen door.
„Zooals het afgesproken was met je, zei grootpapa",
voegde zij er verklarend bij.
Nu begreep hij de zaak zijn hand' greep de reke
ningen en rolde ze tot. een bal bijeen, terwijl de aderen
van toorn op zijn voorhoofd onheilspellend opzwollen.
„Is het dan niet zoo?" vroeg- zij angstig. „Groot
papa zei toch
liet kostte hem een ongewone beheersehing om haar
het papier niet voor de voeten te werpen en daar
©enige scherpe woorden aan toe te voegen.
„Zei hij dat? Zoo! Prachtig! Werkelijk fameus!"
Hij lachte ruw. Daarbij overweldigde hem toch zijn
toorn.
„Jouw grootvader is werkelijk een juweel van een
man, dat moet ik zeggen!"
„Was het door jelui beiden niet zoo afgesproken?"
vroeg zij weifelend.
„Neen, zoo niet!" riep Krochel, zich nu in het ge
heel na niet meer kunnende inhouden. „Plet is een
gemeene lage leugen!"
I oen hij Ella doodsbleek naar een stoel zag grijpen,
dwong hij zich tot kalmte.
„Nu vooruit maar weer! 't Is gebeurd!"
Hij belde en toen de oppasser binnenkwam, zei hij:
„Stobmeiéi-, een flesch Moezelwijn! Om de erger-
ui- weg te spoelen. Vanmiddag komt het damesza
del. Blomberg stuurt hot hier. Zijn vrouw rijdt op 't
oogenblik niet. Angst- behoef je niet te hebben, de
goede Hans is zoo kalm als een lam. Ja, ja dat is
hij. Nu, daar nu niet meer over."
(Wordt vervolgd).
