DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 160.
Honderd en veertiende Jaargang.
DINSDAG
9 JULI
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
BINNENLAND.
id.
iiiMfiinnniff
riAVi
ALKMAAR, 9 Juli.
Gelukkig* behoeft in ons land het nut van kinder-
vacantie-kolonies niet meer te worden bepleit. Het
nuttige streven, om zieke of .zwakke kinderen eenigen
tijd naar strand, bosch of heide te zenden, vindt im
mers meer en meer ingang en waardeering. Maar,
wordt er voor zieke en genezende kinderen reeds ge
zorgd, voor de gezonde jeugd), die ook voordeel en ge
noegen kan beleven van een buiten-verblijf, die de
gezondheid) er door kan behouden, wordt in ons land
daarentegen, nog zoo goed! als niets gedaan. In het
buitenland) is dit ten deele. anders. Verleden jaar we
zen we op Denemarken en nu we over dit interessante
onderwerp een artikel vinden van een buitenlandsch
'hoogleeraar, willen we aan de hand daarvan, op deze
zaak nog eens de aandacht vestigen.Deschrijverbegint
met erop te- wijzen, dat volgens- de algemeene opvat
ting in de groote steden en in de kringen der niet-bé-
zitters kinderen lastposten zijn, lastig in de kamers,
lastig in de huizen, lastig op straat, lastig zelfs op
school er is volgens deze opvatting' haast geen uur
vau den dag en geen plekje in de woonplaats, waarop
kinderen niet tot last. zijn. Dat moet anders worden
de overtuiging, moet ingang vinden, dat kinderen
een zegen zijn, voordat men van de kinderen zegen
verwachten kan. En als de menschen dit niet uit een
menschlievend' en christelijk oogpunt kunnen beschou
wen, dan moeten; zij het in elk goval leeren. begrijpen,
dat in natiouaal-economLseh opzicht ieder mensch, dus
ook een kind, -een kracht heteeken-t, welke ontwikkeld'
en gebruikt kau worden.
Een groot kwaad! is het, dat grootestadsekinderen
nooit in de natuur komen. Wie in de natuur* leeft,
kan wel vele andere zaken ontberen, een kind) daar
entegen, dat het leven in de natuur geheel ontzegd: is,
mist- eigenlijk alles en dient daarom schadeloos gesteld
te worden. Konden, de kinderen slechts voor een tijd
van het jaar naar- buiten worden gebracht! Zij zou
den daardoor voor de versterking* van het lichaam
iets krijgen, dat voor het geheele jaar zou nawerken -en
nog meer goed op geestelijk gebied zou doen. Nergens
wordt, hiervoor meer tot stand! gebracht, dan in Dene
marken. De gastvrijheid der bevolking' ten platte
lande speelt hierbij een groote rol en op politieke i
overtuiging, wordt hij deze zaak in het geheel niet ge
let, De meeste dezer kinderen zijn van sociaal-demo
cratische ouders, de boeren zijn geen sociaal-democra
ten, de riddorgoedsbezitters natuurlijk al hfeelemaal niet,
maar deze categorieën beschouwen de kinderen slechts
als hulpbehoevenden en geven hun gaarne een verblijf
van vier weken, hetgeen weinig kost, terwijl de jeugd
bij den veldarbeid eenigszins behulpzaam is en dit
meestal gaarne doet. Ook de staat toont belangstel
ling voor deze zaak. De directies van spoorwegen en
stoomvaartmaatschappijen, van den staat zoowel als
van particulieren, geven voor deze kinderen vrijbiljet
ten en wanneer men de cijfers nagaat, blijkt, dat dit
geen geringe tegemoetkoming is. Er worden namelijk
op deze wijze eiken zomer meer dan 20.000 kinderen
uit Kopenhagen naar buiten gezonden. Van deze
20.000 gaan er slechts 1000 in de eigenlijke vacantie-
kolo.nies, de overige 19000 worden gratis bij particu
lieren gehuisvest. Daar er ongeveer 50.000 schoolkin
doren in die stad zijn, blijkt dus dat. ongeveer 40 pro
cent vau de schoolbevolking o,p deze wijze fle vacantie
buiten doorbrengt. De statistiek bewijst een sterke
toeneming. In 1854 werd met 20 kinderen begonnen,
d'ie in het cliolerajaar hun ouders hadden verloren.
Tot 1881 steeg het getal langzaam, toen echter kwam
er plotseling* grootere belangstelling en het getal klom
in de laatste 16 jaren van 5000 tot. 11.400 en heeft,
sindsdien de 20.000 overschreden. De armste kinderen
krijgen kieeren en schoenen van vereenigingen, die
hiervoor geld en goederen inzamelen. Bij de keuze
en bij de reis verrichten onderwijzers en onderwijze
ressen uit de stad goede diensten, terwijl hun collega's
op het platte land) er voor zorgen dat de kinderen
niet in slechte, gezinnen terecht komen. Als schade
loosstelling worden de kind-eren van buiten echter
lang niet in zoo grooten getale uitgenoodigd de
stad te bezoeken en hun komen de autoriteiten op de
zelfde wijze tegemoet.
De geleerde schrijver beschouwt deze vacantiercizen
als een der schoonste en nuttigste uitingen van de
liefdadigheid. Hij heeft er enkel goeds, nooit iets
verkeerds van gehoord. De vraag is echter of dit
voorbeeld elders navolging' kan vinden. In Den-emnr
ken zijn de omstandigheden bijzond-er gunstig. Kopen
hagen ligt. alsi een stad van een half millioeu men
schen in een klein, zeer vruchtbaar land, waar de
welstand der boerenbevolking baar in staat stelt gast
vrij te zijn. Met den welstand ontwikkelt zich ook de
welwillendheid en mildheid, welke hier worden ver
eischt. Ook de geringe oppervlakte van het land komt
deze zaak te goede; de menschen verbroederen zich g*
makkelijker, verschillen naar klasse en provincie wor
den meer op zij geschoven dan in grootere landen, en
de offers van den staat vallen nog wel t-e brengen,
daar de reizen nu niet zoo heel lang zijh.
De schrijver eindigt met er o,p te wijzen, dat het
kleine land aan de groote landen ten voorbeeld kan
worden gesteld.
Maar.zou ook niet een ander klein land, met
ook een hoofdstad van een half millioen inwoners,
met ook een geringe oppervlakte, dat in andere op
zichten ook wel eens toont van Denemarken te willen
leeren, dit Deensche voorbeeld niet kunnen volgen?
TECHNISCHE MARINE-COMMISSIE.
Gistermiddag ten 2 uur is in de bureelen van den
generalen staf op het Plein door den heer Oolijn, als
waarn. minister van Marine te den Haag de techni
sche marine-commissie geïnstalleerd.
SCHAEPMAN-HULDE.
Het „Centrum" meldt, dat zich gisteren voor de
vierde maal te Rijzenburg* een aantal vrienden en ver
eerders van wijlen mgr. dr. Schaepman vereenigden
tot het brengen eener eenvoudige hulde aan zijn nage
dachtenis.
Evenals vorige jaren werd een krans neergelegd aan
den voet van het monument, terwijl ditmaal daarbij
een kort woord gesproken werd door den zeereerw.
heer pastoor Geerdink.
van de afd. Baarn, oin het hoofdbestuur uit te noodi-
gen, te overwegen het nemen van een proef met de
instelling* van gewestelijke propagand'a-commissies.
Eveneens werd! aangenomen een voorstel van de afd.
Zaandam: het hoofdbestuur bevordere zooveel mogelijk
kringvorming.
Goedgekeurd! we-rd een voorstel van het hoofdbe
stuur, om dit op te drageu een onderzoek in te stellen
naar de regeling en wijze van heffing van schoolgeld
op de openbare scholen in Nederland.
Als laatste punt van de agenda kwam in behande
ling een voorstel van urgentie van den kring „Twen
te" luidende:
De algem. vergadering drage het hoofdbestuur op,
zoo spoedig* mogelijk wijziging van art, 24 der statuten
voor te bereiden, en wel in dezen zin, dat de ufdee-
lingsbesturen verplicht worden jaarlijks zooveel aan
de algemeene kas af te dragen, als noodzakelijk moet
worden geacht voor het verkrijgen, van een gezonden
financieelen toestand! der Vereeniging.
Na een scherpe; bestrijding van de zijde van het
hoofdbestuur, werd dit voorstel ingetrokken.
Na nog eenige besprekingen van huishoudielijkep.
aard, werd de vergadering gesloten.
VOLKSONDERWIJS.
Te Baarn is de algemeene vergadering gehouden
van de vereeniging tot J)e vordering v. Volksonderwijs
en schoolbezoek in Nederland'.
Volksonderwijs1 tel'ti thans 13696 leden, -een ledental,
zoo groot als de vereeniging nog nooit heeft gekend.
22 nieuwe afdeelingen werden in het afgeloopen jaar
opgericht.
Het concept-wet op het lager onderwijs werd door
mr. Gomperts ingeleid. Do commissie die de nieuwe
wet samenstelde neemt voor het voorbereidingsonder-
wijs den leeftijd! van 4 tot 40 jaar, dan volgt het alge
meen lager onderwijs van 10 tot 14 jaar en eindelijk
het voortgezet lager onderwijs van 14 tot 16 jaar. Dit
laatste wordt in drie takken verdeeld, n.L vervolg-,
uitgebreid -en meer uitgebreid onderwijs. De commis
sie is er bij deze regeling van uit gegaan, dut men met
het oog op do behoefte va-n de leerlingen niet volstaan
kan met een leeftijd van 1*213 jaar. Het openbaar
onderwijs moet regel blijven. Het bijzonder onderwijs
moet zoo goed! mogelijk worden ingericht. Aan open
baar en bijzonder -onderwijs moeten dezelfde technische
en hygiënische eischen worden gesteld.
Van de afd. Zwolle was ingekomen een voorstel om
het hoofdbestuur op te dragen, naar middelen om te
zien, die kunnen voorkomen, dat aan kinderen de
school wordt ontzegd, wanneer de ouders in gebreke
bleven, het schoolgeld te betalen.
De afd. GiessendamHardinxveld! deed een voorstel
in denzelfden geest. Op voorstel van het hoofdbestuur
werd beslóten aan de afdeelingen t-e vragen, wat hier
en daar tegen dit euvel, al zoo menigmaal door de
vereeniging bestreden, gedaan wordt,
Aangenomen werd! een voorstel van die afd'. Baarn,
waarbij het hoofdbestuur wordt uitgenoodigd een ge
schriftje samen te stellen, waarin uiteengezet wordt,
welke school de ouders voor hun kinderen moeten kie
zen.
Hierna kwam aan de orde een-voorstel van de afdee-
ling Vlaardingen en Vlaardinger-Ambacht om het
hoofdbestuur in overweging te geven de mogelijkheid
om in te stellen e-en algemeen secretariaat met daar
aan verbonden algemeen penningmeesterschap, de re
dactie van het orgaan, een algemeen propaganda-bu
reau etc., voor welke functiën benoemd zal worden één
persoon, die voldoende bezoldigd, zich geheel aan de
werkzaamheden van de vereeniging „Volksonderwijs"
kan wijden. Bij doorvoering* van dit besluit zou dan
de afdracht van de afd. aan de algemeene kas met
0.10 per lid worden verhoogd.
Een levendige gedachtenwisseling vloeide uit dit
voorstel voort
Teu slotte kon men er zich mede vereenigen, dat het
hoofdbestuur zo-o spoedig mogelijk met voorstellen
dienaangaande komt, wanneer de wenschelijkheid van
een verandering van den huldigen toestand wensche-
1 ijk blijkt.
Ter tafel kwam hierna een voorstel van de afd.
Giesendam-Hardinxveld1:
De algemeene vergadering* drage het hoofdbestuur
o]T, er namens „Volksonderwijs" bij de regeering op
aan te dringen, dat zoo spoedig mogelijk in de wet op
het Lager Onderwijs een bepaling worde, opgenomen,
waarbij één en dezelfde minimum leeftijd' worde vast
gesteld, waarop leerlingen tot alle scholen van lager
onderwijs1 mogen worden toegelaten.
Do afd. Enschede-Lonneker diende daarop een
amendement in, om daaraan toe te voegen, „tusschen-
tïjds zullen alleen kinderen worden toegelaten, die
reeds leerplichtig zijn," terwijl de afd. Tiel voorstelde
eraan toe to voegen, den leeftijd' voor alle lagere scho
len in eenzelfde gemeente gelijk te doen zijn.
Het aldus geamendeerde voorstel Giessendam-Har-
dinxveld werd' aangenomen.
Een voorstel van de afd. Hoorn, om aan het hoofd
bestuur op te dragen er hij d'e regeering op aan t-e
dringen, dat zoo mogelijk op de Rijksnormaallessen
slöjd' wordt onderwezen, lokte een breede discussie uit
en werd ten slotte op aandrang der vergadering' inge
trokken.
Aangenomen werd «en eenigszins gewijzigd voorstel
VRO UW ENKIE SRECHT
Te Utrecht heeft gisteren onder leiding vau mevr.
van Balen1Klaar, vicp-presidente, eene buitengewone
algemeene vergadering plaats gehad' van de vereeni
ging voor Vrouwenkiesrecht.
De voorzitster opende de druk bezochte vergadering
met een korte toespraak, waarin zij met genoegen op
merkte, dat het aantal afdeelingen, dat zich heeft
laten vertegenwoordigen, weder grooter is d'an bij vo
rige vergaderingen.
OJk herinnerde spr. aan het rapport van de commis
sie voor grondwetsherziening, waaruit blijkt, dat van
deze regeering voor het Vrouwenkiesrecht niets is te
verwachten.
Een krachtige propaganda is noodig, doch deze moet
er zoo op zijn ingericht, dat meer voeling en verstand
houding met de regeeringspartijen wordt verkregen.
Met op 5 na algemeene stemmen werd dte volgende
bestuursmotie aangenomen:
De Vereeniging van Vrouwenkiesrecht enz., kennis
genomen hebbende van de beslissing* welke de Tweede
Kamer beeft, genomen inzake d!e Auteurswet, waar het
betreft het eigendomsrecht vau de gehuwde artiste op
de vruchten van ha-ar arbeid, niet begrijpende, dat
zelfs lTier, waar uit den aard der zaak toch geen spra
ke kan zijn vani ongelijkwaardigheid tussclien mannen
en vrouwen en, waar het geldt den beter beloonden ar
beid toch onze verouderde, en voor d'e vrouw zoo verne
derende huwelijkswetgeving bij de meerderheid dei-
Kamer meer kracht blijkt te bezitten, dan alle over
wegingen van recht en billijkheid;
overwegende de ergerlijke manier waarop door de
regeering en door enkele afgevaardigden, is geoor
deeld over de wijze, waarop dóór de vrouw het door
haar verdiende loon zou worden besteed, terwijl het is
voorgesteld alsof de man zijn geld steeds alleen zou
aanwenden ten bate van het gezin;
spreekt haar diepe verontwaardiging uit over het
feit dat deze beslissing is kunnen genomen worden,
en wijst met grooten nadruk op de dringende noodza
kelijkheid van de invoering van Vrouwenkiesrecht, op
dat de vrouwen rechtstreeks haar belangen zullen kun
nen "bepleiten en verdedigen, door middel van het
stembiljet."
Besloten werd de motie ter kennis te brengen van
de regeering en de Staten-Generaal.
Op voorstel van het hoofdbestuur werd in beginsel
besloten om over te gaan tot eene partieele statuten
wijziging en deze in d'e wintervergadering* aan de orde
te stellen.
Hierna had' de bespreking -plaats van de vraag, hoe
ue houding van de Vereeniging* zal zijn, nu het rapport
van de staatscommissie tot Grondwetsherziening on
gunstig luidt ten opzichte van de invoering van Vrou
wenkiesrecht.
De voorzitster deelde mede, dat daags na de ver
schijning* vfln het rapport reeds -e-en manifest vanwege
de Vereeniging' is uitgegeven. Twee leden van het
hoofdbestuur hackten een onderhoud met de Reereu
Drucker, v. d. Belt-z, Oppenheim eu Troelstra, die
hunne krachtige medewerking* in uitzicht stelden. Ver
der werd een, adres1 gezonden aan H. M. d'e Koningin
en afdrukken daarvan aan de Staten Generaal en de
pers.
Voorts zal het hoofdbestuur voorstellen met alle
kiesvereenigingen contact te zoeken en manifesten te
verspreiden om het groote publiek te bereiken Ook
bij de tentoonstelling De Vrouw, in 1913 te houden,
en bij de verkiezingen in 1913 zal m'en zoo krachtig
mogelijk propaganda maken voor het beginsel van de
Vereeniging*. Zoodra do voorstellen tot- Grondwets
herziening bij de Kamer zijn ingekomen, zal het wen-
sehelijk zijn groote openbare vergaderingen te beleg
gen en misschien ook optochten en betoogingen te
houden. Het hoofdbestuur werd' gemachtigd Lu dezen
geest werkzaam te zijn.
Aangenomen werd een voorstel van m-cj. H. Verwey-
Mejan om het hoofdbestuur uit te noodigen voorberei
dingen te treffen voor het houd-en van een betoogiug
voor vrouwenkiesrecht, zoo mogelijk met vrouwen van
alle richtingen.
De vergadering verklaarde zich voor het houden van
een betooging met 461 tegen 129 stemmen.
Na nog eenige besprekingen werd' de vergadering
gesloten.
Bij het lezen van dit bericht vraagt men zich onwil
lekeurig af, zoo teekent de R. K. Maasbode hierbij
aan, of die reis van onzen anti-revolutionairen leider
nu niet had uitgesteld kunnen worden totdat de Twee
de Kamer op reces gaat.
Nog sterker dringt- zich deze vraag bij ons naar vo
ren, als we bedenken, dat de officiëele oproeping dei-
leden van de Tweede Kamer ter vergadering van he-
dennamiddag* tevens de dringende uitnoodiging bevat
te om zooveel mogelijk tegenwoordig te zijn.
Ook hier zal toch wel de gulden spreuke van toe»
passing zijn: „Goed voorbeeld, doet goed' volgen.'
DE BURGEMEESTER VAN HAARLEM.
Bij Kon. besluit vau 6 dezer is aau jhr. uir. J. W.
G. Boreel van Hogelanden, op zijn verzoek, met ingang-
van 14 dezer, -eervol ontslag verleend als burgemeester
der gemeente Haarlem, met dankbetuiging voor de in
die betrekking bewezen diensten.
Gemeugd nieuws.
DE GLASSICALE VERGADERINGEN.
Van de onderwerpen, welke de vorige week op do
classicale vergaderingen in behandeling kwamen en
groote belangstelling trokken tot ver buiten den ker
kdijken kring, waren d'e motie-Gheel Gil'demeester, in
zake- de benoeming van dr. Noordtzij, en het voorstel
tot invoering van vrouwenkiesrecht in de Ned. Herv.
Kerk wel de voornaamste. De Ned. vermeldt van elk
dezer punten de namen der voor- en tegenstemmende
Classes.
De motie-Ghéel Gildemeester werd aangenomen door
de classes: 's-Gravenhage, Haarlem, Deventer, Zwolle,
Middelburg, MeppeJ, Leeuwarden, Eindhoven, Amers
foort, Gouda, Winschoten, Edam, IJzendijke, Maas
tricht, Appingedam, Winsum, Kampen, Vlicrt-ogen-
bosch, Rotterdam en Zieriksee.
Verworpen werd de motie door: Leiden, Alkmaar,
Assen, Dokkum, Amsterdam, Tiel, Zutphen, Arnhem,
Zalt-Bommel, Dordrecht, Brielle en Wijk-bij-Duurste
de.
Voor --izoover medegedeeld, waren er dus 20 clas
sis vóór de motie-Van Gheel Gildemeester en 13 tegen.
Onzijdig hield zich de classis Groningen.
Het- Vrouwenstemrecht vond 10 classes genegen tot
invoering: Tiel, Winschoten, Groningen, Maastricht,
Winsum, Eindhoven, VHertogenbosch, Alkmaar,
Edam en Leeuwarden.
Togen stemden do classes: 's-Gravenhage, Utrecht,
Leiden, Goes, Middelburg, Zwolle, Dokkum, Meppel,
Zutphen, Amsterdam, Dordrecht, Kampen, Zieriksee,
IJzendijke, Amersfoort, Heerenveen, Appingedam,
Zalt-Bommel, Arnhem, Nijmegen, Rotterdam. Gouda,
Brielle, Wijk-bij-Duurstede en Eraueker.
Tc Assen staakten de stemmen (15 tegen 15, terwijl
1 blanco werd uitgebracht).
HET ABSENTEÏSME IN DE TWEEDE KAMER
Dr. A. Kuyper, zoo meldt de „Rotterdammer", is
tot het ondergaan van een kuur Zaterdag naar Dres
den vertrokken.
BEZUINIGING NOODIG?
Men schrijft aan het Centrum:
Herhaalde malen is reeds bij het Rijksbestuur op
bezuiniging aangedrongen. Het gold dan echter
meest zaken welke reeds jaren op denzelfden voet wa
ren ingericht (denk b.v. aan de examen-conunis.sië n ia
zake onderwijs) en meestal was verandering dan moei
lijk, zoo niet onmogelijk.
Thans is echter bij de nieuwe Militiewet 1912 een
nieuw instituut! in het leven geroepen, hetwelk zich
bijzonder voor de daarbij betrokken functionarissen
schijnt te leenen tot een „plukken van de staatsruif."
Wij hebben hier het oog op de keuringsraden, welke
bij de nieuwe Militiewet zijn in het leven geroepen.
Van deze keuringsraden welker instelling wij ove
rigens toejuichen bestaan er in iedere provincie
enkele en nu is gebleken dat deze keuringen zoo zijn
ingericht, dat het werk wel in of 1/s van den tijd
had kunnen zijn ten einde gebracht. Dit heeft ten
gevolge, dat aan het Rijk worden gedeclareerd 2 of 3
maal zooveel reis- en verblijfkosten en vacantiegelden
als inderdaad noodig was. En dit hangt er nog' al in,
want de leden der keuringsraden reizen niet goedkoop.
Wij nemen gaarne aan, dat het hier een proefne
ming gold, men kon immers het eerste jaar niet zoo
precies vooruit bepalen, hoeveel werk iedere keurings-
raad in een bepaald tijdsbestek zou kunnen afdoen:
wij durven echter vertrouwen, dat minister Colijn, die
zich zoo bij uitstek een practisch minister toonde, zich
de ondervinding van dit proefjaar zal ten nutte ma
ken en zgl verordenen, dat de keuringsraden een vol
gend jaar hun arbeid in de helft of een derde van den
tha-ns gebruikten tijd zullen moeten hebben voltooid,
's Lands belastingbetalers kunnen bij zulke maatrege
len niet. anders dan welvaren.
SIGARENWINKELIERS OVER VERPLICHTE
WINKELSLUITING.
Do afdeeling Rotterdam Van d'e Nederlandsche ver
eeniging van sigarenwinkeliers heeft gisteravond een
vergadering gehouden voor een bespreking van winkel
sluiting, bij gemeente-verordening vastgesteld.
Bij stemming verklaarden zich 163 tegen een bij de
wet voorgeschreven sluiting om 9 uur, -en 6 voor. Er
waren 28 voor do verplichte sluiting, indien zou wor
den voorgeschreven, dat een ieder die winkelwaren ten
verkoop heeft, ook gedwongen werd! om 9 uur te slui
ten.
UIT NOORD-SCHARWOIIDE.
De banne Oudkarspel heeft 15 pet. of 19,500
toegevoegd in het stichtiiigsknpitaal voor het spoor-
plan Station--Dorp Noordscharwou.de.
UIT VENHUIZEN.
Alhier is gistermorgen het lijk van den heer 1'. de
II., van Broekerhitven, op het erf van den heer R. ge
vonden. De politie stelt een onderzoek in.
