DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No.1208.
Honderd en veertiende Jaargang.
1912.
DINSDAG
3 SEPTEMBER.
MILITIE?
MIL 1 T l""ËI
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Wenschen met betrekking tot
de inlijving.
HERHALINGSOEFENINGEN.
Het 32ste Ned. Taal- en Letterkundig
Congres.
BINNENLAND.
ALKMAAR
XV
KEJfJfISGEVIÏ G.
Het 1IOOFD van het Plaatselijk Bestuur te ALK-
MAAK brengt, op grond van artikel 1 der Wet van
22 Mei 1845 (Staatsblad No. 22) ter kennis der inge
zetenen, dat bij hem ingekomen en aan den ontvan
ger der Rijks directe belastingen binnen deze gemeente
ter invordering- zijn overg'egeven
vijf kohieren der Bedrijfsbelasting No». 12, 13, 14, 15
en 16, voor het dienstjaar 1912/13, executoir "verklaard
door den Directeur der directe belastingen in Noord
holland te Amsterdam den 28, 30 en 31 Augustus
1912;
- dat ieder verplicht is zijn aanslag, op den bij de
Wet bepaalden voet, te voldoen en dat beden ingaat
de termijn van zes weken binnen welken daartegen
bezwaarschriften kunnen worden ingediend.
Alkmaar, den 2 September 1912.
Het Hoofd van het Plaatselijk Bestuur
voornoemd,
G. RIPPING.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
brengt ter kennis van belanghebbenden dat het be
paalde in het 1ste lid' van art. 32 der Militie-Instruc
tie 1909 en in het le lid van 66 der Land'weer-in
«tractie I ten aanzien van de heerschend'e roodivonk-
epidemie te AMSTERDAM buiten werking wordt ge
steld.
DE MILITIE- EN LANDWEERPLICHTIGÊN
MOETEN DUS OP DEN VAST GE S TELDEN
TTJD EN DE VASTGESTELDE PLAATS OPKO
MEN.
Alkmaar, 2 September 1912.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING
Do BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
brengt ter kennis van de lotelingen der militie voor
de lichting 1913 dezer gemeente, die niet bij den keu-
ringsraad: of ter gelegenheid' van het in art. 76 van
het Militie-besluit bedoelde onderzoek hunne wenschen
met betrekknJf'tot de inlijving hebben kenbaar ge
maakt, dat zij alsnog ter gemeente-secretarie alhier,
\óoi 10 OCTOBER a.s. van bedoelde wenschen kun-
nea doen blijken.
Alkmaar, 2 September 1912.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING.
POSTKANTOOR TE AT,KM A AT?'
Lijst van de aan dit kantoor ter post bezorgde brie
ven en briefkaarten, welke wegens onbekendheid van
geadresseerden niet zijn kunnen worden uitgereikt.
2e helft der maand' Augustus 1912.
Brieven.
J. de Wind, Amsterdam.
van Wonderen, Bergen.
H. de Boer, 's Hage.
Gebr. van Bergen, Heiliger!»».
Mej. Cammin, Hoorn.
C. E. Wolft', Ma arseen.
Briefkaarten.
C. Rus, Amsterdam.
Mej. M. v. d. Hai't, A'dam.
T. Kloppenburg, Schoten.
Mej. A. Verploegh, Zandvoort
S. Foletti,
Buitenland.
Corry de ries, Algiers.
J. II. Kramer, Altena.
j T. Davis, Blankenbergh.
Mevr. TI. A. Meijerdirck, Scdiwarzwald.
Van onzen lij zonderen Correspondent.)
Antwerpen, Vrijdag.
Het Gongres is geëindigd. Voor ons ligt een sta
pel aanteekeningen. Gelukkiger dan de collega's, die
met de vliegende pen dadelijk kolommen verslag- had
den te zenden, kunnen wij rustig een bondig overzicht
van enkele der voornaamste gebeurtenissen geven.
oor mij is Dr. Engelenburg, Nederlander van g-(
boorte, die uit Pretoria naar Antwerpen is gekomen
om ons over „De Nederlandsche Stambëlangen in
Zuid-Atrika" in te lichten, de meest belangrijke spre
ker van het Congres geweest, Ziethier de openbaring
die hij ons in 't kort gedaan heeft. Dank zij de En-
gelsehe wijsheid en grootmoedigheid en dank zij de
volharding en liet bewust optreden van Nedërlandseh
sprekend Zuid-Atrika is Zuidl-Afrika alleen naar de
politiek voor ons verloren. Men heeft er thans een
schoolwet voor de drie groote provinciën, welke het
mogelijk maakt en waarborgt, dat. de beide talen, die
van Shakespeare en die van Vondel, op volkomen ge
lijken voet worden behandeld. En een der stille krach
ten in het ras-leven, mej. Adriaans, hoofdonderwijzeres
uit Zuid-Afrika, was medegekomen om na Dr. Enge
lenburg- uit dë praktijk te getuigen, dat bet tweetalig
onderwijs zonder bezwaar kon gegeven worden, .sedert
twee jaar door haar gegeven werd.
Ziedaar een feit voor Nederland om te vlaggen.
Want het ligt nu maar aan onze eigen Nederliand'sche
volkskracht, om die g-roote halve werelddeelen voor de
Nederlandsche taal t-e behouden. Zuidl-Afrika onder
Lngelsch bestuur is niet voor Nederland verloren,
zoomin als Voor-Indivoor Boeddha verloren is ge
gaan. En wij hopen, dat Koningin Wilhehnina, die
eens de „Gelderland" zond, met weder dienzelfden fie
ren moed, welke haar groot geslacht kenmerkt, te Lon
den Neerland's hulde zal gaan brengen aan deze En
gelsehe grootmoedigheid. Hoe verademend deze
krachtig, pittig en echt-Nederlandsch eenvoudig uit
gesproken rede van Dl'. Eng'el-enburg na al deze
Vlaaihsch-Fransche kibbelarijen, waarhij de tegenstan
der wederzijds wordt beleedig'd, waar leden van één na
tie in vijandelijke kampen zijn verdeeld en beiden
over de grens naar een andere natie scheeloogen. De
Spaansche Brabanter, de man van het woord, het ui
terlijk gebaar en de uiterlijke geestdrift, heerscht nog
in België. Dat bleek uit de tweede belangrijke rede
op dit Congres, die van Lodewijk de Raet, ingenieur-
dienstoverste aan het ministerie van Nijverheid. Zijn
onderwerp was: „Waarom is de Vervlaamsehing van
de Hoogeschool van Gent de eenig- mogelijke oplos
sing
Men wenscht voor Vlaanderen een Vlaamsche hoo
geschool en meent op grond van traditie, afkomst,
plaatsing, op grond van tal van cijfers, de thans Fran-
sche hoogeschool te Gent tot een Vlaamsche te ma
ken.
Zooals men in Zuil-Afrika een analoog geval gehad
beeft van een tweetalige natie, die thans in vrede en
vriendschap en met wederzijdsche achting ook twee
talig- wordt opgeleid, zoo heeft men in Nederland eea
analoog geval gehad van den strijd om een eigen
universiteit. In Nederland sloeg- men, toen men be
boette aan een „Vrije Universiteit" gevoelde, den weg
van de stille, de inwendige geestdrift in, d'ie uit daden
van opoffering bestaat. Men begon met scholen met
den bijbel voor lager en middelbaar onderwijs! uit eigen
fondsen te stichten. Richtte daarna uit eigen fond
sen de Vrije Universiteit op. En na aldus de overtui
ging te hebben geschonken van werkelijke verdienste
werd het jus promovendi .en wat daar verder volgde
verkregen. Wij stellen ons hier geen partij. Wij wij
zen alleen op den gezonden weg-, die daar ingeslagen
werd. Niets kan de achting naar buiten meer verhoo
gen, dan wederzijdsche achting onderling.
Hoe echter doet men nu in Vlaanderen? Men wil
opeens de kip met' de gouden eieren in 't. leghok jagen.
Men wijst er op, dat Vlamingen belasting betalen
moet voor een universiteit, waarin 'tFransch gedo
ceerd wordt, alsof die universiteit- daarom toch niet
Belgisch bleef. Men verheft de Nederlamfeché cultuur
en vernedert de Fransche. Maar met allen eerbied
voor onze Nederlands'che vier Nobelprijzen, de Fran
sche cultuur mag er ook wezen. Wij sommen hier niet
hare verdiensten op. Men kan bij zoo edelen wedijver
niet de eene beschaving' uitspelen tegenover de andere.
Daarbij is voor de meeste faculteiten de cultuur te
genwoordig vrijwel internationaal. Berlijn onderzoekt
de X-stralen, Parijs de radium-stralen en Leiden ver
dicht- helium tot- een vloeistof. De draad'looze telegra
fie is tot. stand! gekomen door den gemeenschappelijke:!
arbeid' van wellicht tien verschillende nationaliteiten.
Al de mathematische wetenschappen zou men in na
volging van de A-strale-n, de X-wetenschappen kunnen
noemen onder mathesis .nu alles in den ruimsten
zin des woords samenvattend, wat er ©enigszins onder
gebracht kan worden. Het recht begint ook hoe lan
ger hoe meer internationaal te worden en ons Vredes
paleis is er het symbool' in steen van. En wat nu de
letterkunde betreft, zie ten eerste is het beste wat. onze
JN ederlandsoh en Vlaamsche letterkunde sedert 1880
voortbracht er gekomen zonder en helaas vaak ook in
weerwil van de universiteit, Streuvels, Brusse, Heyer-
mans, v. Dijyssel, Louis Couperus, Jac. van Looy, Fred,
v. Léden, Helene Swarth, Albert Verwey, mevr. Ro-
land-Holst e.a. hebben nooit letterkundig college geloo-
pen. Kloos heeft tegen de professoren een strijd ge
voerd, die nog heden wordt voortgezet, Het is op dit
congres gebeurdi, dat in de letterkundige' afd'eeling na
een rede met debat van Care! Scharte-n, prof. dr. Jan
te Winkel alléén stond. Hij zocht met de oogen onder
al da* role jongeren naar een enkel», die hem de hand
kwam drukken.'... Ons sneed het door het hart, den
grijsaard zoo te zien staan. Want ondanks alles.
hij heeft toch véél gearbeid. En wij richtten ons tot 1
een der meest intelligente jonge doctoren in d© lette-
ren, ter vergadering aanwezig, zeggende: „Zie daar j
die verlatenheid van prof. te Winkel. Ik zou hem 1
gaarne van die verlegenheid bevrijden, maar ik heb de
vraag, die hij met «zijn oog-én tot mij richtte, niet mo
gen verstaan. Ik kan niet hier naar hem toegaan, om
dat ik zijn leerling niet ben geweest.
„....En ik," luidde het antwoord, „kan niet naar
hem toeg-aan, omdat ik zijn leerling wèl ben ge
weest.
Ten tweede echter is veel van wat dan goed is in die
nieuwere letterkunde van Nederland en Vlaanderen
juist indirect of direct aan de Fransche cultuur te
danken aan de Balzac, Flaubert, de Goncburt, Zo-
la, Verlaine juist zooals onze nieuwe Nederlandsche
schilderschool geïnspireerd werd' door de Fransche.
De Vlamingen zeggen nu wel dat zij geen vijanden
zijn van de Fransche cultuur. het zou hun trouwens
weinig baten. Tiet Fransche genie zal zich toch wel
blijven ontwikkelen! De heer do Raet zegt woorde
lijk: „De Fransche cultuur is machteloos om iets te
verrichten voor d'e overgroot© meerderheid, voor wie
het Nederlandsch het eenigi middel van verdere ont
wikkeling' is." Mag' daarop niet geantwoord worden,
dat degeen die niet ©enigszins met de Fransche taal
bekend is, ook ongeschikt voor liooger onderwijs is?
De Spaanscbe Brabanter, die op wèlbezoldige pro
fessoren-plaatsen tel is, verscheurt zijn eigen vader
land op grond van zulke phrases. Het offer van een
universiteit uit eigen middelen wordt niet eens ge
vergd: men wil hem van Waalsche zijde een nieuwe
Vlaamsche hoogeschool geven. Dat is te duur zeggen
d© Vlamingen. Gent moeten wij hebben. Verdubbe
ling' van leergangen dan te Gent. Neen al wéér
te duur. De Walen uit Gent en de Vlamingen ei-
De Walen kunnen naar Luik staatshooge
Te ruim 12 uur verlieten de Prins en minister
Heemskerk het Concertgebouw.
Omstreeks 1 uur vertrok Z. K. H. van Amsterdam
naar s-Gravenhage, waar hij te 2 uur arriveerde, van
daar keerde de Prins te 6 uur weer naar het Loo te-
EIOEN VERTEGENWOORDIGING INDIë.
In zijn rede, ter gelegenheid der openbare audiëntie
op Koninginnedag door den gouverneur-generaal
Idenburg te Batavia gehouden, deelde deze o.a. mede
dat binnenkort een eerste stap zal worden gedaan om
Indië een eigen vertegenwoordiging te geven.
JUBILEUM Dr. A. KUYPER.
Het zal 20 September a.s. vijftig jaar geleden zijn,
dat dr. A. Kuyper aan de Groningscbe Hoogeschool
promoveerde tot doctor in de theologie op proefschrift
„Joannis Calvini et. Joannis a Lasco de Ecclesia Sin-
tentiaram inter se Compositie". Hij was toen 25 jaar
en hadl kort te voren zijn antwoord op een door d»
Groningsche faculteit uitgeschreven prijsvraag over
„Het kerkelijk vraagstuk in de dagen van Calvijn en
A. Lasco reeds met g-oud zien bekronen. Ongeveer
een jaar na zijn promotie, n.l. op 7 Aug. 1863, deed- dr.
Kuyper zijn intrede als predikant te Beesd. Vandaar
vertrok hij in 1867 naar Utrecht, om in 1870 predikant
te worden in Amsterdam, wat hij tot 1874 bleef, in
welk jaar hij voor 't eerst, tot lid der Tweede Kamer
werd gekozen.
In 1880 trad hij op als hoogleeraar aan de door hein
gestichte Vrije Universiteit.
Op 29 October a.s. wordt dr. Kuyper 75 jaar oud.
Leuven en Brussel gaan. (vrije hoogescho-
school
len).
Let nu wel op. Te duur. Maar niet te dluui' is het,
voor de Conseiencefeesten eon half millioen te offeren
binnen een week, terwijl toch dë verspreiding- van het
uitnemend essay van den algemeenen secretaris van
hét Congres, André de Ridder gepubliceerd in dt
Aug.-aflev. van dfen „Nieuwe Gids" minder snor
kend en minder jolijtig en minde roptocht-metJbom-
bardon-muziekachtig, oneindig' veel meer zou bijge
dragen hebben, tot kennis van de werkelijke waarde
van Conscience voor het Nederlandsch sprekende volk
in beide landen. Niet te duur is het, een Benoit-mu-
ziekfeest te organiseeren met over de duizend voca
listen en instrumentalisten, die elk alweder toch min
stens gemiddeld twee duizend guldens lessengeld heb
beu gekost, dat is 1000 maal 2000 is twee millioen gul
den, voor wat Amerikaansch-achtige feestmuziek, sen
satie naar buiten-mpziek, die op deze wijze uitge
voerd, aan Wilhelm Busch' uitspraak herinnert.
Wèl echter te duur is voor deze Vlaamsche feeste
lingen het abonnement op tijdschriften als „Van nu
en straks,' „Vlaanderen," „De Boomgaard," die voor
een tientje 's jaars het beste en edelste aanboden, wat
de jonge Vlaamsche literaire kunst maar kon bieden.
En Vlaanderen's grootste dichter, Karei van de
Woeètijne, moest in Noord-Nederland zijn uitgever
zoeken, Is het dan niet te begrijpen, dat een man als
Maeterlinck, zijn Nobelprijs voor literatuur in een an
dere taal te midden van een ander volk dan het Vlaam
sche ging behalen?
De heer de Raet hield een lange rede, vol met cij
fer cijfers die immers alleen voor de hoeveelheid,
nooit voor de hoedanigheid' der dingen bewijzen kun
nen zijn. Niet tegen de oprichting van een Vlaamsche
hoogeschool worde hier gestreden. Maar uit Noord-
Nederland mag wel eens een stem opgaan, die de Vla
mingen in Zuid-Nederland er nog eens op wijst, dat
zij, op deze wijze voor hun idealen strijdend, de eigen
zaak schaden en hun edelen Koning, die rechtvaar
digheid als regeeringsdevies koos, een verdeeld in
stede van een eensgezind volk aanbiedend, zouden te
rug-dringen naar ééne zijde. Als men geld beschikbaar
heeft voor zooveel feesten als de Vlamingen vieren,
zooveel gelagen als in Vlaanderen gezet worden, mist
men het recht om, zooals de heer de Raet zegt, te be
weren, dat verdubbeling der leergangen op het bestaan
van twee hoogescholen te Gent, vervreemding zou
brengen„fils a papa," „parvenu's" en „Vlaamsche
jongens," minbegoeden."
Drink een pint minder; koop een bombardon min
der; houdt een optocht minder en besteed uw geld
voor zaken van werkelijke waardekanaliseer uw
gelden beter," zooals Pol de Mont u toeriep.
Want zoo alleen kunt gij Uw Koning door daden
loonen, dat gij met al uw sympathie voor Noord-N
derland, oprechte vaderlanders zijt en wilt blijven.
Z. K. H. DE PRINS IN AMSTERDAM.
Gistermorgen is Prins Hendrik der Nederlanden te
Amsterdam gearriveerd, ter bijwoning van het Inter
nationaal Verzekeringscongres. Te elf uur arriveerde
de Prins in gezelschap van den minister van binnen-
lanclsche Zaken, mr. Th. Heemskerk. Door den presi
dent van het Permanent Comité voor de internationale
congressen, den heer Amedée Bégault en d'oor den pre
sident van het congres, prof. dr. J. J. A. Muller, werd
Z. K. II. welkom geheet-en en hem' er voor d'ank ge
bracht. dat hij het beschermheerschap van het congres
wel had' willen aanvaarden. Eveneens hartelijke be
groetingswoorden zijn gericht tot den minister van
Binnenlandsehe Zaken en de overige aanwezige over
heidspersonen.
Aainens de Regeermg heeft miniate* Heemskerk
hat «ongres welkom geheeten.
Gemengd nieuws.
EEN MOORDAANSLAG.
Het echtpaar B„ wonende Anjelierstraat 191 te
Amsterdam, had Zondagavond een aantal drankgela
gen heden 'bezocht en geraakte in de ruziestemming.
Man en vrouw deden elkaar over -en weer verwijten
omtrent hun abnormalen toestand, met dit gevolg, dat
do man zijn echtgonoote op straat een paar slagen
toebracht.
De vrouw zette het toen op een loopen en kwam
eerst te eén uur 's nachts in de echtelijke woning.
Daar gekomen begon de ruzie opnieuw. De man
maakte zich daarbij zoo kwaad, dat hij zijn vtouw
met 'n pennemes iu den buik stak.
De 40-jarige vrouw bloedde hevig. Door bemoeienis
van de buren werd' de gewonde per auto-ziekenwagen
naar- het Withelminagasthuis gebracht en daar opge
nomen.
De man heeft zich bij de politie van het bureau Wes
terstraat aangemeld.
De toestand van dë vrouw is zoodanig, dat zij nog
niet door de politie kon worden gehoord.
Ofschoon het tweetal in de buurt bekend staat eea
hooge vereering voor Bacchus te koesteren, had men
zulk een tragischen afloop toch niet verwacht.
ONTPLOFFING.
Zaterdag had te Enschede in een. machinefabriek
aan de Zwanensteeg eene ontploffing plaats ten ge
volge van het springen eener deur van den smeltketei.
Een begin van brand ontstond' en in de fabriek spron
gen alle ruiten. Persoonlijke ongelukken kwamen
niet voor.
EEN OPLICHTER.
1 e V ageningen en omgeving werd door een als
veldwachter gekleed persoon, die zich Spelder noemde
en voorgaf gemeente-veldwachter te Westzaan te zijn,
g_eld ingezameld, onder het voorwendsel, dat hij een
kind had op een Chr. gymnasium, doch de daaruit
voortvloeiende kosten niet geheel kon bestrijden.
Bij een van politiewege ingesteld onderzoek is ge
bleken, dat iemand van genoemden naam te West-zaad
onbekend is, zoodat men hier blijkbaar te doen heeft
met een oplichter, van wiens practijken reeds» enkel»
liehtgeloovigen het slachtoffer geworden zijn.
DADERS ONTDEKT.
Eenigen tijd geleden werd op het sebietterrein Oe-
kenburg te Loosduin-en ingebroken en werd daar eea
aantal vuurwapens gestolen, in verband waarmede een
geldelijke belooning werd uitgeloofd voor de aanhou
ding der daders en het terugkrijgen van de gestolen
revolvers en geweren. De Haagsche recherche heeft
i ezei dagen een drietal jeugdige Hagenaars gear
resteerd, in wier woning, gedeeltelijk onder den vloer
geborgen, al het gestolene werd gevonden. De wapens
werden in beslag genomen en de verdachten, na ge
hoord te zijn, weder op vrije voeten gesteld.
VAX DEN LANGENDTJK.
In de week van 26-31 Augustus werd ter veiliug te
Broek op Langendijk aangevoerd 781 zak aardappelen,
1335 baal zilveruien, 12960 pond slaboonen, 20300 pond
augurken, 55700 bloemkool, 279000 roode kool, 66200
gele kool. 87900 witte kool, 73800 bos en 290 baal wor
telen. en 778 baal uien.
_l>(?'uren^e niaand Augustus bedroeg de aanvoer
17717 zak aardappelen, 8171 baal zilveruien, 60130
pond slaboonen, 194485 pond augurken, 303000 bloem
kool. 1282500 roode kool, 247100 gele kool, 219700 wit
te kool. 552200 bos en 809 baal wortelen en 813 baal
uien.
UIT WINKEL.
Raadsvergadering op Vrijdagavond' 30 Augustus.
Tegenwoordig waren alle leden met uitzondering
van don heer G. Meurs.
Met een woord1 van welkom opende de voorzitter d»
ergadcring, waarna de notulen der vorige vergade
ring werden gelezen sin onveranderd goedgekeurd.
