DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. No. 211. Honderd en veertiende Jaargang. 1912. V RIJD AH 6 SEPTEMBER. Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,— Afzonderlijke nummers 3 Cents. Prijs der gewone advertentiën Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9. Telefoonnummer 3. Het 32stê Ned. Taal- en Letterkundig Congres. BINNENLAND. ALRMAA COURANT. (Van onzen bijzonder en Correspondent.) (Slot.) Nu moeten wij u ook wat van het- tooneel vertellen. Want er is niet alleen comeclie gespeeld, er is ook over de comedfe gesproken. Gij zegt, ja er is over zooveel gesproken. Natuurlijk. ook daartoe dienen Congressen. De heer Adriaan van der Horst, die thans aan een met 30.000 francs 's ja ars door de stad Antwerpen ge subsidieerde fiooneel de Vlamingen den weg van bom bardon naar helicon zal wijzen, begon op dit Congres al een roffel te slaan. Rommelende ging hij om, op befloerste trom. op de trom van den Zooeven over leden August Strindberg. Strindberg zelf meende dat hij uit k>od goud kon maken. In zijn Blauwboek vertelt hij daarvan. Goud heeft hij niet verkregen.wel blaren aan de han den. Hij meende ook, het lag in dezelfde lijn, dat hij theater-directeur kon zijn en goud zou kunnen maken. En weder verkreeg hij alleen blaren aan de handen. Hij verloor twintigduizend kronen, zijn geheele kapi taal' en er bleef hem niets anders over dan zijn eerste actrice te huwen. Gij kent dat beproefde systeem, de in den herberg verdronken dubbeltjes terug te krij gen?.. De dochter van den waard: huwen. Strindberg echter huwde zijn eerste actrice niet. hoewel hij het gekund had. Viermaal' immers zag men hem in zijn leven den band voor eeuwig- sluiten, viermaal zag men hem den band voor eeuwig ontbin denEn al de vier malen was het gelijk aan zijne zijde.... Strindberg is daar tot zijn dood to-e van overtuigd gebleven. Hij was als echt Germaan on wrikbaar in zijn overtuigingen De heer van der Horst heeft de twintigduizend kro nen van de stad Antwerpen nog niet verloren. Hij wil ook volstrekt niet beginnen, naar hij mij zeide, met goud uit lood te maken. Integendeel, hij begint met zich te houden, aan hef principe van lood om oud •jzer. Dat in de eomedie aan te bevelen is. En hij. hij heeft zijn eerste actrice wel getrouwd. Mevrouw van der Horst zal hem bijstaan met haar ijzeren vlijt. Lood' om oud ijzer! De directeur echtgenoot van de eerste actrice.... en twintigduizend! kronen er bij.. De vooruitzichten zijn gunstig voor Vlaanderen's nationaal tooneel onder zulk een leiding, zulk een dub bel© leiding. De heer L. Simons, de leider van de Wereldbiblio theek, sprak over „Goedkoope boeken en hunne ver spreiding." De heer Simons heeft hooge idealen en, wat hem van veel' idealisten onderscheidt, hij heeft het fortuin om van zijn idealen werkelijkheid te maken. Dan zijn bet natuurlijk geen idealen meer. Maar dan komen er weer nieuwe. Het eerste ideaal is, dank zij kennis, smaak en fortuin, tot schitterende werkelijk heid geworden. Het kapitaal is onder duizenden, on der tienduizenden menschen verspreid, die het anders nooit zouden verkregen hebben. Nu meent gij, dat de heer Simons zijn fortuin is gaan verdeelen onder zijn lezers.... Een Shyl'ock is hij zeker niet. Maar be doold' is „Het kapitaal van Karl Marx." Ja, en nog heel veel andere kapitale boeken ook. De vrouw heeft ook hier haar intrede gedaan. Juf trouw Salomons heb ik u al voorgesteld. Mevrouw Scharten- Antink was aanwezig. En zij werd gehuldigd door de jonge poëten, diie ze zoo gedul dig aanhoorde. wij hebben soms wel deernis met haar gehad en gevreesd dat zij op deze wijze de mier, de witte mier aan congressen zou krijgen. Echter ze houdt van wit. Zij droeg een witte hoed met een wit te veer. Volstrekt niet chic. Onze echte Hollandsche vrouw is gelukkig nooit chicmaar altoos voor naam. En niet voorname liefelijkheid hoorde ze ge duldig de jonge poëten aan, die haar beloofden nooit meer te zullen zingen over het doode lief en nooit meer over het levende lief, maar voortaan boeken keurig zouden gaan aankleedenen zichzelf ook.. allebei roze, met roze handjes en met ro-ze overhem den. werkelijk heel chic. Maar ik vrees, dat mevr. Scharten-Antink toch nog minder g-aarne hoorde naar dien anderen poëet die zoowaar haar niet over zijn boeken en niet over „Sprotje" kwam spreken. Hij sprak haar over de bei aards. over de carillonsEn om te bewijzen, dat zij goed toegehoord had, sprak zij toen ooken al de mooie klokjes van de bejaards en al' de heldere, klankklare carillons zwegen beschaamd zoo liefe- iijk is de stem van deze schrijfster. Een andere verschijning is mevr. Boldingh-Goemans, a gevierde declamatrice. Zij wil de heroïne van de moderne Nederlandsche dichtkunst zijn. En alle* om een heldin te zijn, bezit zij. Het is niet alleen om- plaatjes-klank in de stem van mevrouw charten gehoord had, dat ik aan onze Kenau dacht. nek n!t lUngei Tete «erp Zy kokende die en ziedende die doofden van degenen in Nederland, die geen verzen lezen, geen verzen begrijpen en geen verzen koopen. Wij weten van Kenan's leven weinig. Het kan best zijn, dat zij, die voor de Spanjolen zoo ontoegankelijk was, thuis de meest zachte, lieve vrouw en moeder is geweest, die men zich denken kan Me vrouw Bol'dingh is dat laatste zeker. Zooals zij in haar gloeiende redevoering opeens liefelijk over de eigen kinderen sprak, hoe ze ze opleidde met mooie gevoelige verzen en versjes, zie dat verteederde elk hart. Mevr. Bol'dingh had ons een interview beloofd en zoo behoefden wij niet op te teekenen. wij moch ten luisteren en zienaltoos door luisteren en zien En wij verzekeren u, dat luisteren was een genot, want zij spreekt een heerlijk Nederlandsch (en ranseh en Duitsch en Engelseh') en naar haar te Laat ik u het eventjes zeggen. Ik geloof niet dat onze Heldorsche Kenau zoo boos tegenover Spanjaar den zou zijn als de Haarlemsche geweest is. Zij is zelve een Spaansche type. Zuider gloed, zuider kleur zuider wijn.,., en dat uit Noord-Hollands noord punt Daar zullen wij haar voor u gaan interviewen en als 't even gaat krijgt gij een kiekje toe. Ik mag nog mej. Toos Hoog, sopraanzangeres, noe men, die over de spreekstem heeft gesproken en met een zoo liefelijk wel-getimbreerd geluid, dat haar spre ken zingen scheen. Zij was, naar mij verzekerd' werd, aldus zelve de beste propagandiste voor haar pleidooi voor het sp reckon de r w ij s als vak. Mej. Baelde uit Rotterdam sprak over „Het Nederlandsche lied" en luisterde de voordracht door liederen uit een gramophoon op. Met de gedachte aan mej. Brandon, mej. Toos Hoog mevr, Boldingh-Goemans, met de hand op 't hart en het oor aan den trechter van de muziekschaafver klaren wij, dat het beste lied bedorven kan worden door een slechte gramophoon-plaat. Wij moeten er voor waken, dat het eboniet geen toegang krijgt tot onze Congressen. want wat te doen, als de redenaars nu ook eens platen met rede voeringen g-aan zenden. en sommige hebben zelfs twee zijdende platen meenen wij. De redenaars zijn doorgaans een-zijdig. De gramophoon was niet gelukkig. maar een ander mechanisch hulpmiddel, de sciopticon, de too verlantaarn onzer jeugd, bewees bijzondere verdien sten te bezitten. Dr. II. Eè Greve-, bibliothecaris te den Haag, hield een door lichtbeelden verduidelijkte voordracht over de beteekenis van openbare leeszalen en bibliotheken waarvan hijzelf, als secretaris van de Ank Ver. van Openbare Leeszalen en Bibliotheken te den Haag, zooveel ondervinding heeft. Dr. H. E. Greve, bibliothecarisi te den Haag-, hield lijken zin des woords zijn aandachtig publiek, dat we gens de gelijktijdige zitting der letterkundige afdee ling wat klein was. Het doel .van al die in Nederland zoo voorbeeldig mooie volksleeszalen, is opleiding en aanwijzing te geven bij liet gebruik van 't boek. Lezen leeren is niet genoeg; ook moet geleerd worden wat en hoe gelezen moet worden, de weg naar de hoogere lees-kunst worden geëffend. Hieraan nu wijdt Dr. H. E. Greve zijn geheele, echt Nederlandsche gedistin geerde smaak en intelligentie en dat met een eenvoud, die de waarachtigheid van zijn liefde voor het volk kenmerkt. i Zietdaar dan maar enkele van de voordrachten lich telijk vermeld of besproken. Het zou ons een feest zijn er u meer van te vertellen, nu na afloop. Dit is niet mogelijk, maar iets anders ik u wel zeggen. Dat een Noord-Nederlandsch dichter aan 't slot van het feestmaal den grootsten Zuid-Nederl andschen dichter (Karei van de Woest-yne) gehuldigd heeft en er op aan heeft gedrongen, dat niet langer zijn serafijnen ve der misbruikt zou worden voor de vliegende pen. Dit congres heeft bewezen, dat Noord en Zuid, hoe veel zij dan ook nog van elkaar verschillen, in één ding- 't eens zijn. dat gerechtigheid een groot volk siert en dat beide volken daarin g-root willen zijn, sa men en afzonderlijk.... Hanc tuemur, hac nitimur. Die laatste spreuk aanvaarde de uitnemende voorzitter Pol de Mout als een hulde voor zijn statige leiding van de vereenigde staten der letterlievende Nederlan den. Waarom zouden wij, na een congres van zooveel boekenschrijvers, niet besluiten m#t die statige spreuk boven het boek der boeken. H.M. DE KONINGIN NAAR NIJMEGEN. Naar men meldt zal H. M. de Koningin op Vrijdag 13September a.s. d'e militaire oefeningen die nabij Nijmegen worden gehouden, komen bijwonen. DE PRESIDENT DER NEDERLANDSCHE BANK. Omtrent den mogelijken opvolg-er van mr. N. P. van den Berg-, die, zooals men weet, als president van de Nederlandsche Bank aftreedt, doen vele geruchten de ronde. Alle dergelijke mededeelingen moeten ech ter praematuur zijn: eerst Maandag a.s. zullen direc teuren en commissarissen van de Bank een voordracht samenstellen. De inhoud van die voordracht is geheim, wij kun nen geen voorspellingen omtrent de mogelijke candi- daten doen. Wij hebben echter grond, niet eenige ze kerheid te kunnen verklaren, dat de beide namen, in ,,De Telegraaf' als eerste candidatén genoemd: die van mr. Vissering, president der Javasche Bank, en die van den oud-minister mr. De Meester, niet op de voordracht voorkomen. (Hbld.) Gemengd nieuws. HOLLANDSGIIE MAATSCHAPPIJ VAN LANDBOUW. Te Medemblik vergaderde gister de Hollandsche Maatschappij van Landbouw, onder leiding van mr. C. P. Zaayer uit Den Haag, die een bijzonderen groet aan den burgemeester van Medemblik bracht, doch, met het oog op het zeker gewenschte bezoek aan de tentoonstelling, afzag van het houden van een ope ningsrede.^ Na oproeping van de afdeelingen, wordt het reeds in het orgaan opgenomen jaarverslag voor kennisgeving aangenomen. raPP01't van de commissie in zake reglement-en- uijaiging- van de onderlinge brandverzekering is ver schenen. Het bestuur der brandverzekering neemt die wijzigingen over en de voorzitter opent de algemeene beschouwingen over en daarna de behandeling van de artikelen van dit reglement. De afd. Alfén stelt voor de rekening van de brand verzekering aan alle afdeelingen ter inzage te zenden wat door den directeur dier instelling, die de weinige belangstelling der afdeelingen kent, bestreden wordt Na verdediging van het voorstel door de heeren Kor- teweg -en Mansholt, wordt dit aangenomen; het ge heele reglement wordt daarna aangenomen. Het ver slag van de Onderlinge Brandverzekering- wordt even eens aangenomen. De heer S. C. Korteweg doet eenige mededeelingen over het botercontrolesta'tion Zuid-Holland. Bijna 5 millioen K. G. boter blijkt onder controle te staan hetgeen een zeer belangrijk getal mag heeten. Meer bekendheid onder het, publiek blijkt zeer noo- dig en een geschikte brochure is daarvoor nu versche nen. De waarde van het rijksmerk neemt voortdurend toe en wordt geldelijk zeer duidelijk gevoeld, zoodat bijna elke groothandelaar tot het controle-station toe treedt. Het kaascontrole-station Zuid-Holland i» in afwachting van het te verwachten rijksmerk en zal na invoering daarvan krachtige controle mogelijk maken Slechts 3 monsters waren onder het ver-eischte cijfer voor vetgehalte, de meeste ver er boven. Internationaal voelt men voor de bescherming van den kaashandel door merken van echtheid; de vrees komt echter meer en meer op, dat het rijk niet alleen voor volvet een merk zal instellen, maar ook voor la gere vetgehalten merken zullen worden uitgegeven, Spr. hoopt zeer, dat dit niet in de bedoeling ligt, daar men door zooveel merken het buitenland in de war zal brengen door die. vele merken. De heer Posthurna zegt, dat men nooit mag spreken van een vervalscht. product, als men duidelijk toont wat men verkoopt, dus als men voor een lager vetge halte een eigen merk geeft, is dit een duidelijk teeken. De rekening en verantwoording wordt daarna goed gekeurd' en de begrooting eveneens, waarna aan de fi- nantiëele commissie dank wordt gebracht. De afd1. West-land had een voorstel ingezonden om de hooggelden op de openbare landverkoopingen afge schaft te krijgen. De afgevaardigde licht dit nader toe en bestrijdt het afwijzend praeadvies van het hoofdbestuur, dat hij slap en machteloos noemt, z. i. moet er verandering komen ten bate van de laodbou wers en ook ten behoeve van die hoogers waarvan er velen zich ruïneeren door dit bedrijf. De afd'. Alfen brengt andere bezwaren van deze spe culatie naar voren, het parasiteeren van boerderijen wordt er door in de hand gewerkt. De afdeeling wil dit euvel nader onderzoeken en zoo mogelijk met re- geeringshulp bestrijden. Mr. A. Ferf geeft in overweging de notarissen te verzoeken de verhooggeMen af 'te schaffen. De heer van Wijk zegt, dat een dergelijk verzoek in de Betuwe het allerbeste gevolg heeft gehad', zoodat die gewoonte bijna is opgeheven. De heer H. Schuurman J. Azn. stelt voor de zaak commissionaal te maken en den omvang van bet- kwaad te onderzoeken. De afgevaardigde van de afd. Westland pleit nog maals voor het voorstel, geeft toe, dat- de grondeige naars wel voordeel van die hooggelden hebben, maar wijst vooral op de schade voor de koopers. De voorzitter zegt, dat de argumenten van de voor standers vooral te onderscheiden zijn in zedelijkheid en boerenargumenten. De eerste groep laat spr. rusten, de laatste wegen bij hem zwaar; er is maar een middel en dit is herziening- van de wet; -een verzoek aan de notarissen zal zeker niets uitwerken; de notaris heeft andere belangen te verzorgen dan die der 1 andbou win a a t-scha pp ij en dit zal diens antwoord! zijn. Spr. geeft, in overweging het voorstel van den heer Schuurman aan te nemen. De heer van Balen Bl'anken*stelt de volgende motie voor: De algemeene vergadering, gehoord de discus- siën naar aanleiding van het voorstel'-Westlamd, spreekt als algemeenen wenscb uit, dat ten opzichte van de verhooggelden, die bij alle mogelijke verkoopin- gen worden geheven, het hoofdbestuur zich tot de hoo- go regeering wendt, om die wijzigingen aangebracht te 'krijgen, welke zijn ten behoeve van belanghebben den en niet in strijd met 's lands 'belang en machtigt het hoofdbestuur de noodige stappen te doen. De motie wordt aangenomen. Jhr. Mr. P. van Foreest, lid van de Tweede Kamer, wordt daarna tot voorzitter van de maatschappij be noemd, met bijna algemeene stemmen. De heer van Foreest neemt die-benoeming aan, als lid uit Zuid- IIolland voor -het hoofdbestuur wordt gekozen de heer J. van der Koog-li (Middelharnis), als lid uit Noord- Holland de heer J. A. C. Kaan Kzn., (Wiering-er- waard). Het hoofdbestuur stelt voor in 1913 de algemeene vergadering in den Haag te houden, waartoe wordt besloten. De heer van der Horst, uit 's-Graveland, klaagt over de schade aan den tomatenhandel toegebracht door het bedrog. Spr. is niet sterk voor een wettelijke regeling, maar zou toch verbetering- in den handel ge bracht willen zien. De voorzitter zegt overweging toe. Iu hartelijke woorden bedankt de voorzitter vervol gens het vertrekkende hoofdbestuurslid), den heer van der Torren, terwijl de heer K. Breebaart Jr. de groote verdiensten van den scheidenden voorzitter in het licht stelt en hem den dank van de vereeniging vertolkt. Lij acclamatie wordt mr. Zaayer daarna benoemd tot lid va-u verdienste en de vergadering' gesloten. SAM VAN BEEM. t De heer Rössiug schrijft in het Ni e u w s Het onverwacht bericht komt, dat Sam van Beem, broer van Meyer van Beem, plotseling te Goes overle den en te Roosendaal begraven is. Sam van Beem beeft vroeger deel uitgemaakt van het Rotterdamsehe Tooneelgezelschap van Al'bregt en van Ollefen en van verschillende andere gezelschap pen, de laatste jaren van het Operette-ensemble van Janmart, Hoewel hij bij o-f o-ver de zeventig was, speel de hij er de jonge rollen, de „amoureux," en zóó, dat- hij voor dertig jaar jonger kon doorgaan. Hij zong nog- of hij de wereld veroveren wou. Moest hij dansen, zooals in de Weener-operett-en dan, ja dan zag men dat de beenen niet meer zöo gemakkelijk van den grond gingen en dat het een corvee voor hem was. Sam Beeni's dood is Janmart'» gezelschap een ver lies hij was er een goede kracht in, een kracht, dia zooals dat heet „een stuk kan dragen." DE SCHIEDAMSCHE VERORDENING. In het „W. v. h. R." komt een ingezonden stuk voor, waarin wordt- betoogd, dat de Schiedam'sehe verorde ning in strijd met de wet is, met name met het be ginsel van art, 391 al. 2 Strafv., welk beginsel' steeds met volle kracht gehandhaafd zal' moeten worden, wil men niet vervallen in een strafrecht dat de feiten, welke het. straffen wil', niet- precies omschrijft, en daar mede niet volkomen duidelijk en oprecht is. Een een vaag-, onopenhartig strafrecht kweekt, meent inzender, verbittering en neiging tot overtreding, wekt niet den eerbied en het vertrouwen, die het in een welgeorden- den staat van noode heeft. De Redactie van het „Weekblad" teekent hierbij aan „Wij gevoelen weinig bewondering! voor het nieuwe product van wetgeving, door de vroede vaderen van Schiedam bedacht, doch wij betwijfelen toch, of art. 391 Strafv. iets met de wettigheid der verordening te maken heeft. Van een presumtio van bewijs of van schuld is geen sprake. Niet om onderstelde onzede lijkheid wordt gestraft, doch alleen omdat- de strafbaar gestelde handeling geacht wordt gevaar te kunnen opleveren voor de zedelijkheid. In die mogelijkheid van gevaar moet dan ook het crimineele karakter van de overtreding gevonden worden, dat de schrijver te vergeefs zoekt. „Ter voorkoming van misverstand zij er op gewezen, dat wij deze opmerkingen niet maken om de Schie- damsche verordening te verdedigen, doch alleen om o. i. minder juiste critiek af te wijzen." UIT IIEER-HUGOWAARD. De Raad dezer Gemeente vergaderde Woensdag middag. Afwezig de heeren Appel en Met met ken nisgeving. Na: een woord van welkom las de voorzit ter teven-s secretaris' de notulen. De heer Schilder zeide niet begrepen te hebben of er wel in de notulen is opgenomen, dat de voorzitter in de vorige vergade ring het voorstel deed' om inwonende personen, waar van bekend is, dat ze geen vermogen bezitten, niet op de lijst voor den hoofdelijken omslag te plaatsen, De voorzitter merkte op dat dit reeds in de vorig-e notulen staat en dat advies is in de laatste vergadering aan genomen. De heer Schilder herinnerde zich daar niets van. De voorzitter las hierop uit de vorige notulen de desbetreffende clausule voor, waarna, dc heer Schilder opmerkte dat het toch beter was, dit- ook thans in de notulen te laten uitkomen. De voorzitter verklaarde zich hiertoe bereid, waarna de not-ulten werden goed gekeurd. De voorzitter deelde mede, dat de heer v. d. Hegge Zijnen zich na langdurige correspondentie bereid had verklaard Dinsdag a.s. om 7 uur in het lokaal van den lieer Pijper een lezing te houden. Als de belangstel ling g-root is, zal nog een lezing in „de Hengstman" volgen. Den 2den September had de Rijks-ontvanger aan den Gemeente-ontvanger een bedrag van 139.28 uit betaald. Van de vereeniging tot bevordering van het Vakonderwijs in West-Friesland' was wederom het ver zoek om een subsidie van 15 ingekomen. Hierop werd evenals vorige jaren afwijzend beschikt. Een adres met verzoek om subsidie van de vereeni- ging tot bevordering- van het Vreemdelingenverkeer in Nederland kwam hierna aan de orde. Voor kennisge ving aangenomen. Het adres van den heer P. Has ter, Gemeente-veld wachter, houdende het verzoek om hem voor het ou- derhoud van zijn rijwiel een tegemoetkoming te verlee- nen, benevens om zijn verzekering tegen ongevallen en zijn ouderdomspensioen te regelen, kwam hierna ter sprake. Na eenige discussie stelde de heer Schilder voor, daar het verzoek pas des morgens was ingekomen, de beslissing tot een volgende vergadering uit te stellen en B. en W. uit te noodigen dan een voorstel te doen. Dit voorstel werd met algemeene stemmen aangeno- sn. an het hoofd van school III, den heer v. Asperen, was de mededeeling ingekomen dat hij de acte voor landbouwkunde behaald had, reden waarom hij om verhooging- van salaris verzocht. De voorzitter was er voor om den heer v. Asperen aan de gemeente te binden en het salaris te verhoog-en. Dadelijk besluiten achtte spreker niet noodzakelijk, daar dc zaak eerst nog wel eens door B. en W. bespre ken kau worden. Men kan zich thans echter wel over het principe van verhooging uitspreken. Het voorstel van den voorzitter om zich thans voor het verhoogen van salaris te verklaren en aan B. en W. op te dragen de volgende maal met een voorstel met een bepaald bedrag te komen, werd hierna met algemeene stemmen aangenomen. Ingekomen was verder een verzoek van den heer M. Krab, besteller der II. IJ. S. M. om J 26 vergoeding per jaar voor onkosten van zijn rijwiel, dat hij voor het bezorgen van telegrammen moet gebruiken. Op een vraag van den heer Molenaar deelde de voorzitter mede dat het salaris 52 per jaar bedraagt, plus het bestelloou voor ieder telegram, waardoor de

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1912 | | pagina 1