DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 236
Honderd en veertiende Jaargang.
1912
ZATERDAG
5 OCTOBER.
Aangifte van Leerlingen.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Alkmaarsche
Huishoud- en Industrieschool.
DICHT BIJ HUIS.
I 9
I I
Telefoonnummer 3.
i;
B1NNENLAND
(Hbld.)
STADSNIEUWS.
ALKMAARSCÏ
Dit u ii in in er bestaat uit 3 bladen.
HUISHOUDSCHOOL.
Opleiding Assistentie in de Huishouding.
Aanvangende 1 November e.k.
Onderwijs vakken.
Koken, voedingsleerhuishoudkunde, waschbe handeling
verstellen en vervaardigen van onder kleeding, eenvoudig
costuumnaaien.
Duur van den cursus 3 jaar.
Lesgeld 1 10.per jaar.
INDUSTRIESCHOOL.
Cursus van SU2 jaar.
Aanvangende 1 November e.k.
Onderwijsvakken.
oortgezet onderwijs in Ned. taal, rekenen, verstellen
en vervaardigen van onderkleedingteekenen en fraaie
handwerkenstrijken en waschbehandelinguitgebreid
costuumnaaien.
Aanvangsleeftijd 12 liefst 13 jaar.
On vermogenden kosteloos.
Schoolgeld f 33 per jaar.
Niet vermogenden 130,— 113,—fl3,SO, HO,—
1 4,— per jaar.
Nadere inlichtingen geeft gaarne
De Directrice
M. W. ARBEITER.
V.
ALKMAAR, 5 October.
Wie tegen een klimtocht en wat vermoeienis niet op
ziet, kan het stadje Montjoie, dat als een verborgen
nestje zoo weibeschut te midden van de bergen ligt,
van alle kanten bekijken. En wie er aldus op neerziet,
begrijpt, waarom de huizen zoo hoog en de straten zoo
nauw zijn: er was slechts zoo weinig plaats, dat men
wel in de hoogte bouwen moest en ook wel heel zuinig-
moest wezen met de ruimte voor het verkeer. In het
heele stadje hebben wo dan ook maar één laag huisje
gezien en we verdenken de Montjoiers sterk, dat ze dit
enkel hebben geplaatst, om de grootheid der andere
huizen des te beter te doen uitkomen. Het leien dak
van dit merkwaardige gebouwtje in d'e Stadtstrasze
reikt tot op enkele decimeters van den g-rond en wordt
door brokken leisteenen geschraagd, terwijl het witte
geveltje bijna geheel door deur, luilc en ramen wordt
ingenomen. Zet daar nu eens naast de kloeke, hooge
gebouwen, zooals er in Alkmaar geen enkele staat,
schoon onze stad tienmaal zooveel inwoners telt
Hoewel de bouwmeesters in de keiaie hunner mate
rialen zeer beperkt waren hout, lei' eu kalksteen
hebben ze in die kleine ruimte een stadje weten neer
te zetten, dat door zijn schoonheid telkens weer ver
rast. De daken, behoudens zeer enkele uitzonderin
gen, allen grijsblauw van tint, bieden een groote ver
scheidenheid in vorm aan, zoodat het nimmer verveelt
er op neer te kijken. En de huizen zijn zoo artistiek,
dat het moeite kost, steeds aan een stadje met ruim
2000 inwoners te- denken. Zachtgeel, rose en wit zijn
de kleuren, weinig in aantal, maar toch blijkbaar vol
doende om een frisch, bekoorlijk geheel te geven. Doch
wat de huizen van Montjoie bet eigen kaeakter geeft,
dat is het samenspel van lijnen. Met zacht gebogen
lijnen in de bovenstukken van de gevels weet men er
iets zeer bijzonders te bereiken. Enkele, 'huizen worden
er gevonden, die aan de mooie Amsterdlamséhe grach
ten niet zouden misstaan: hooge stoepen, groote ramen
met zachtgetinte ruiten, kostbare deuren, gebeeld
houwde f ronts tukken. En voor zoover ze aan den
achterkant van de rivier zijn gebouwd, vindt men er
de royale serres en veranda's1 boven het: water van den
Am stel terug. Het beroemdste van alle huizen
Scheiblers Stammhaus -mochten we van binnen be
zichtigen. Het bezit inderdaad een vermaardheid
hebben prins Hendrik en de Duitsche keizer er verle
den jaar niet kort na elkaar getoefd? Wat heerseht er
een aan den bloeienden patriciërstijd herinnerende
weelde. Kostelijk snij- en beeldhouwwerk is hier in
overvloed te aanschouwen. De leuningen van de bree-
de trappen, die naar drie verdiepingen leiden, bieden
twee geheel doorloopende gebeeldhouwde voorstellin
gen: rechts de vier jaargetijden, links de geschiedenis
van de wol, beginnend met een kudde schapen en ein
digend met de inscheping van wolproducten. Men kan
zich voorstellen welk een menigte en verscheidenheid
van tafereeltjes hier in het hout zijn gesneden, hoe
veel kunstzin, vaardigheid en werkkracht samen moes
ten gaan om dit tot stand) 'te brengen. en hoe rijk
de oorspronkelijke bewoners wel1 moeten zijn geweest
om een dergelijke luxe te kunnen betalen! Deuren,
kasten, tafels, stoelen, alles is gebeeldhouwd en alles
is mooi. In dé vertrekken, die we mochten binnentre
den, heerschte vorstelijke weelde, zoowel in de ont-
vangsalons als in de slaapkamers, waar van de hooge
baldakijnen der praalbedden kostbare gordijnen in
breeds plooien neervielen. Doch iets ontbrak er bij al
deze weelde toch: de doeken der vaderlandsehe groot
meesters, aan de behuizingen der Hollandsche patri-
ciërsfamiliën helaas niet altijd onafscheidelijk
verbonden. Maar overigens vraagt men zich af, hoe
komt al die pracht in dit verscholen hoekje en van
waar toch die overeenstemming tusschen hetgeen in
i dit Roerstadje in het leigesteente en de IJ-stad in het
lage land' wordt gevonden. Zou het zwaantje op Mont-
joie's hoogste toren, dat zinnebeeld van den Evangeli-
schen godsdienst, behoorend' bij een kerk, te groot voor
de honderd-twintig niet-katholieken, geen oplossing-
geven. Voert dat symbool niet terug naar de 17e en
18e e-euw, toen de Fransche réfugés in Amsterdam en
ook in Montjoie een schuilplaats vonden en er hun
geld en goeden smaak brachten?
Het is slechts een veronderstelling die we opperen,
maar een, die wel aannemelijk klinkt. Wie lust voor
de historie heeft, zal vermoedelijk hier heel wat bij
zonderheden kunnen opdiepen, want we hebben den
indruk gekregen, dat niet slechts de kennismaking
met het heden, maar ook die met het verleden loonend
is. Ons ontbrak helaas de tijd om nog wat historische
informaties in te winnen.
„Sie werden sich staunen" zei het oude vrouwtje,
dat te midden van papieren gidsen en- prentbriefkaar
ten zat om toegangsbiljetten voor de Schlossruïne te
verkoopen, maar vermoedelijk meer met kousenbreien
verdiende.
En ongelijk bad1 ze niet. Het was een genoegelijke
klauterpartij op en te midden van die brokstukken dei-
burcht, Hier was men nu eens niet gebonden aan het
geleide van een gids, had men niet een honderdmalen
herhaald en toch nog nooit begrepen verhaal met
historische bijzonderheden aan te hOoren, kon men
vrij en onbelemmerd zijns weeg-s gaan. Niet alleen
hadden we geen gids, maar ook geen lantaarn meege
kregen en waren we niet toevallig in het bezit geweest
van een electrisch zaklantaarntje, dan hadden we de
steenen wenteltrappen, die naar pikdonkere onderaard-
sche gangen en vertrekken leidden, niet kunnen afda
len, enkel de mooie panorama's van stad en omgeving
van uit de hoogste punten kunnen genieten. Menig
mooi uitzicht biedt: deze ruïne, huiscdijk-mooi zouden
we willen zeggen, om te doen uitkomen, dat hetgeen
men te zien krijgt niet ontzagwekkend, maar lieflijk is.
Wanneer men tastend1 en schoorvoetend, niet we
tend! wat er komen zal, de kille diepte ingaat, de nau
we gangen met de kolossale- muren inslaat, dan wordt
men ontvankelijk voor de burchtromantiek uit den
tijd, tOen geen heeren mef lorgnetten, hooge boorden
en electrische lantaarns hier ronddoolden, maar de
roofridders binnen deze muren hun galante avonturen,
hun eet- en drinkgelagen, hun martelpartijen beleef
den. En men haalt zich geschiedenissen en legenden
voor den geest en denkt zich al dezq holten bevolkt
met kastelein en keldermeester, met dappere edellie
den en amoureuse jonkvrouwen.
Heeft men den toren beklommen, dan beseft men, hoe
dit kasteel op de hoogte gebouwd is om het licht toe
gankelijke rivierdal' te beheerschen, dan kan men niet
alleen de natuur genieten, maar ook eens historie.
fantaseerenVooral wanneer men, zooals wij, een
zonnigen zomerdag heeft- getroffeu en men dus na de
vermoeienissen van het klauteren, zich boven op den
toren eens lekker languit kan neervlijen, met de zeker
heid voor de gesloten! oogen, dat men door nie
mand kan worden gezien en dat men door niemand zal
worden gestoord.
(Wordt vervolgd).
DE „HOLLAND" DOOR ZWAAR WEER
GETEISTERD.
Aan het departement van Marine is telegrafisch be
richt ontvangen, dat Hr. Ms. pantserdekschip „Hol
land," op reis van Yokohama naar Kobé, zwaar weer
heeft gehad en stormschade aan alle sloepen heeft ber
loopen, zoodat het schip eeniga dagen te Kobé moet
verblijven voor herstel van de schade.
Gemengd nieuws.
OPENING GESTICHT VALKENHEIDE.
Gistermorgen is door H. M. de Koningin-moeder het
opvoedingsgesticht Valkenheide te Maarsbergen ge
opend, in tegenwoordigheid van tal van autoriteiten
en genoodigden, onder wie o.m. werden opgemerktde
minister van Justitie, mr. E. R. H. Regout en de se
cretaris-generaal, mr. II. C. Dresselhuijs, da chef der
afdeeling- Rijkstucht- en opvoedingswezen mr. J. P.
de Meijere, de burgemeester en secretaris van Maarn,
prof. Simons, de leden van het bestuur van Valken-
lieide enz.
H. M. die met, gevolg per auto van Soest-dijk kwam,
werd aan de grens der gemeente opgewacht door den
burgemeester mr. A. baron Schimmelpenninck van der
Oye.
Bij aankomst op het terrein hief het Maarnsche fan
farecorps de volksliederen aan.
Na voorstelling der bestuursleden, werden "in de
groóte zaal, feestelijk met planten versierd, door dr.
J. Th. de Visser, voorzitter van het bestuur, cis. H. A.
Leenmans, pres, der Synode van de Ned. Herv. kerk,
en ds. C. R. van Lelyveld, directeur, toespraken ge
houden, waarna II. M. de stichting officieel opende.
Vervolgens, werden de gebouwen bezichtigd, waarna II.
M. en gevolg weder per auto naar Soe&tdijk vertrok
ken. Hierna hacl een gemeenschappelijke koffietafel
plaats.
RELLETJES TE GENDRIXGEN.
In liet gisteren verschenen nummer van „De Beuke
laar komt mr. Van de Laar op tegen de „verklaring",
door den burgemeester- in de deze week gehouden
Raadszitting afgelegd.
Tegenover de lezing van den burgemeester, dat van
eigenlijk molesteeren geen -sprake was, stelt mr. V. d.
L. de zijne
„Op clen Zondag- van 22 September werden wy bij
het huiswaarts koeren uit de kerk begeleid door een
joelenden, scheldenden, ons uitjouwenden troep. Tel
kens klonk het onder meer: sc-hoft, hij moet den zak
in, hij moet de Strang (rivier) in. Deze laatste drei
gementen kwamen reeds voor in een vroeger ontvan
gen anoniem schrijven. Op zoo schandelijke wijze wer
den wij dus bejegend. Terwijl' men daarbij met listig
overleg aan overtreding der Strafwet trachtte te ont
komen, door een strooman vóór den troep te laten
schreeuwen en springen, voor wien deze beleedigingen
en dreigementen dan zoogenaamd bedoeld konden zijn.
„En nu staat in genoemde officieele verklaring- van
den burgemeester van Gendriugen te lezen in zake het
op dien Zondagmiddag gebeurde: „In strijd met de
lasterlijke beschuldigingen in verschillende couranten,
kan ik hier echter verklaren, dat1 geen enkel beleedi-
gend woord' totl mr. Van de Laar is gericht, noch de
bewuste liedjes zijn gezongen. In dat geval was on
middellijk hieraan een einde gemaakt. Alleen toen
mr. Van de Laar den Rijksweg verliet, om zich naar
huis te begeven, is een „Hoeh" aangeheven, doch is
bij zelfs niet eens meer gevolgd; hem is geen leed' ge
schied." Terwijl door den burgemeester nog verder
werd verklaard omtrent het dien Zondagmiddag ge
beurde: „Immers uit niets bleek van hinderlijkheid
voor den persoon in quaestie."
„Legt men nu deze verklaring naast de feiten, die
op dezen Zondagmiddag" plaats vonden, de schandelijke
bejegening, die wij ondervonden, dan geldt) van tweeën
één: óf de Burgemeester heeft in een officieele ver
klaring volslagen onwaarheid gesproken of hij ver
schuilt zich in dit officieele stuk achter de onware
praktijken van een advocaat van kwade zaken, door de
geuite beleedigingen dan zoogenaamd voor den stroo
man bedoeld te achten,
„Daarbij is liet merkwaardig, dat door den Burge
meester zelf in zijn verklaring het onderzoek in dezen,
door het plaatselijk blad „De Graafschap-Bode," ge
prezen wordt, het rapport van dit blad wordt enkel
„niet geheel volledig, geheeten." En in genoemd rap
port van dit blad staat te lezen: „Verliep de week
betrekkelijk rustig, den daaropvolgende!) Zondag be
gon het lieve leventje opnieuw. Daar de lieer v. cl.
Laar een en ander vermoedde, had hij de bescherming
der gewapende macht ingeroepen. Niettegenstaande
stond hij opnieuw aan beleedigingen bloot. Aanhalin
gen uit „De Beukelaar" en kreten als: „Hij moet den
zak in." „Hij moet de Strang' in," waren schering en
inslag.
„Zoo blijkt dus te meer de volkomen onjuiste voor
stelling van zaken in de officieele verklaring."
EEN SLACHTOFFER VAN HET MILITARISME?
In „Het Volt" is als de officier, die aan de mannen
van cle landweer het verhaal had' gedaan van een sol
daat, die, aangereden d'oor een auto in zijn bajonet
was gevallen en dientengevolge overleden, genoemd de
2Je luitenant Janse. Wij hebben getracht van den be
doelden officier, werkelijk genaamd D. Janse, en wo
nende te Middelburg, te vernemen of hij clë zegsman
Van dit verhaal was, en of hij in dat geval, het kon be
vestigen.
De heer Janse heeft op deze vraag zonder meer ge
antwoord, dat hij niet' de eerste zegsman is geweest.
Wij vernemen echter er bij, dat thans van hooger-
hancl een onderzoek naar de wijze waarop het verhaal
in cle wereld is gekomen, wordt ingesteld.
Dat het niet juist is, dat. staat nu wel vast.
FRAUDE
In „Het Volk" komt de mededeeling voor, dat naar
't beheer van den marktmeester té Bussum, die reeds
als lid van het Burgerlijk Armbestuur is geschorst,
een justitieel onderzoek wordt ingesteld.
De correspondent van het Hbld. te Bussum merkt
daarbij liet volgende op:
Er schijnen ernstige vermoedens te bestaan dat de
heer Huisman fraude zou gepleegd' hebben in zijn
functie als marktmeester. Hij is reeds meermalen
door denrechter-commissaris gehoord. Het onderzoek
is echter nog loopende en of er vervolging zal plaats
hebben, is1 nog- niet zeker.
In zijn functie als lid van het Burgerlijk Armbe
stuur is hij niet geschorst. Dit kan volgens instructie
alleen cle Raad, die daartoe nog niet besloot, althans
niet in openbare zitting. Wel woont cle hoer Huisman
sedert -eenige weken de zittingen van het Armbestuur
niet meer bij, naar men zegt op verzoek van den bur
gemeester.
De fraude schijnt ontdekt gedurende cle kennis in
het laat st van Juni. Of zij over korten of langen tijd
loopt, konden we niet te weten komen. De heer Huis
man is vele jaren marktmeester en lid van het Armbe
stuur.
FIT BERGEN.
':<Ned. Herv. kerk. 's Avonds 7 uur ds. F. 11. J. van
den Kieboom.
UIT SCHOORL.
15 Men seint ons uit Zutphen, dat ds. Fetter is be
roepen tot predikant aldaar.
UIT AKERSLOOT.
*Ned. Herv. kerk. 's Morgens 9VS> uur. ds. F. H. J.
van «den Kieboom.
KORTE BERICHTEN.
Twee gedetineerden in de strafgevangenis te
Leeuwarden wier straftijd! 14 en 15 Augustus 1911
verstrijkt zijn voorwaardelijk in vrijheid gesteld.
In de strafgevangenis te Leeuwarden zal de gas
verlichting worden vervangen door electrisch licht.
De. commissie van toezicht op het lager onderwijs
te Hoogeveen stelt den gemeenteraad' voor bij motie te
besluiten, aan onderwijzeressen bij heb aangaan van
een huwelijk eervol ontslag te verleenen. Dit voorstel
zal in een volgende vergadering behandeld worden.
Twee heeren, een uit den Haag en een uit Lei
den, die gisteravond de herdenking- van Leiden's Ont
zet hebben meegevierd, heeft men op het Schutters
veld' te Leiden hun gouden horloge en dito ketting ge
rold.
Gisternacht heeft hel- in Twente hard' gevroren.
I)e wateren waren hedenmorgen met een ijslaag van
12 cM. dik bedekt. Vele vruchten leden groote scha
de.
Ook in Gelderland heeft hel zoo hard1 gevroren
dat de veHeh geheel wit waren en op sommige plaat
sen, o. a. te Renkum de slooten en de laag gelegen vel
den met een ijskorst waren overdekt.
Te Hoogeveen is gistermiddag een achtjarig jon
getje onder de omnibus van het hotel Thomas geraakt
en kort daarop overleden.
Aan de provinciale priffie van Noord-Holland
begint heden een proef met den Engelschen Zaterdag.
- Zooals men zich herinnert had voor eenige dagen
te Maeseyck een ernstig auto-ongeval plaats, waarbij
op slag twee der inzittende dames, uit Luik, werden
gedOod. De 72-jarige moeder werd zeer ernstig ver
wond. Zij is thans eveneens overleden en haar lijk
zal in Luik ter aarde besteld worden. De chauffeur is
aan de beterende hand.
Het lijk van den sedert 24 September verdwenen
diamanthandelaar Provo te Antwerpen is gisteren ont
dekt, begraven in een bosch te Drecht op het landgoed
van clen sedert Dinsdag' onder zware verdenking aan
gehouden sportsman Ver gouts. Voor het lijk bleef deze
loochenen.
- De Bazuin meldt, dat zich aan de Theol. school
te Kampen slechts twee nieuwe studenten hebben la
ten inschrijven.
Van een kantoorbediende is op de Zuidblaak te
Rotterdam een portefeuille met 900 ontrold.
De bemanning' van cle stoomboot Dokwerken heeft,
uit de Maas nabij cle IJselhaven te Rotterdam het lijk
opgehaald van een 22-jarigen letterzetter. Hij werd
uit cle ouderlijke woning vermist.
-Een gepensionneerde uit de Noord1-Molendwars-
straat to Rotterdam heeft bij den rijksbetaalmeester
een bedrag van 90 ontvangen, dat hij kort daarop
vermiste. Vermoedelijk is het geld hem ontrold.
In Mei van dit jaar kwam een onbekende bij een
barbier te Zutfen een rijwiel' in bewaring geven; hij
zou 't „aanstonds" terughalen. Vergeefs heeft de bar
bier al dien tijd op den onbekende zitten wachten.
Nog altijd staat 't rijwiel daar. Het vermoeden lijkt
gewettigd dat de onbekende man, die 't daar bracht,
niet bepaalt op een eerlijke manier de fiets in zijn be
zit heeft gekregen.
Voor rijwieldieveu schijnt te Groenlo geen fiets
meer veilig te staan. Daar is althans het rijwiel van
den gemeenteveldwachter bij diens woning staande,
ontvreemd. Van den dader is geen spoor te bekennen.
- De vrouw van een Oosteurijkschen mijnwerker te
Ivcrkrade had man en kinderen in den steek gelaten
en was er vandoor gegaan met een jeugdig commen
saal. De kostganger trachtte Woensdag zijn kleeren
in veiligheid te brengen. In de woning ontmoetten
de Oostenrijker en de kostganger elkaar; een korte
twist, de bedrogen echtgenoot trok het. mes, en stak
het den kostganger in de borst. Resultaat: de bedro
gene naar de gevangenis en de bedrieger naar het hos
pitaal.
De Berl. Börsen Courier deelt mede, dat bij den
wedstrijd van militaire vliegmachines onlangs in Rus
land gehouden en waaraan o.a. Russische en Fransche
firma's deelnamen, onze landgenoot, de heer Fokker
met zijn monoplan met automatische opvlieginrichting
de eenige was, die aan alle voorwaarden voldeed. Bij
den heer Fokker zijn hierop door de Russische regee
ring 10 machines besteld'. De heer Fokker zelf zal to
St.-Petersburg den Russischen officieren het vliegen
leeren.
„DE ALKMAAR."
Daar zijn we dan in Amsterdam aan boord van „de
Alkmaar", clio strakjes haar proeftocht zal doen en on9
met haar drie motoren naar Alkmaar moet brengen.
Was de datum de laatste dagen nog niet met zeker
heid te zeggen, gisterenavond kwam cle Nederlandsche
Scheepsbouw-Maatschappij te Amsterdam ons telefo
nisch mededeelen, dat heden het traject Amsterdam
Alkmaar voor het eerst zou worden afgelegd en dat,
zoo dit met bevredigend resultaat geschiedde, de
„Alkmaar Packet" vandaag dit kanaalkasteel zou over
nemen. De proeftocht, werd' enkel meegemaakt door
den directeur en de commissarissen van de Alkmaar
Packet en eenige genoodigde persmenschen.
Reeds van uit den trein zagen wij deze nieuwste,
grootste toeristenboot liggen en weldra maakten we
onder leiding van den vriendelijken directeur, den heel
min J. P. Bosman, een rondgang door het schip, dat
wellicht bestemd is een geheelen ommekeer in den
scheepsbouw teweeg te brengen. Voortgaande in de
richting, die bij hot in de vaart brengen der praeht-
booten „Cznar Peter" en „Prins van Oranje" werd
ingeslagen, in de richting dus van bevordering van
het toerisme door een aangenaam, voornaam ingericht
vervoermiddel, wilde cle „Alkmaar Packet" dezen
luxe-dienst AmsterdamZaandam tot Alkmaar uit
breiden. Maar Amsterdam en Alkmaar cond'en aldus
te samen niet comen het water was veel te ondiep.
De schroef zou veel te groot moeten zijn (gegeven het
aantal kleine omwentelingen welke een machine kan
geven) en al heel spoedig in den modder slaan. Toen
is men op het denkbeeld gekomen een motoren-schip te
maken en de Ned. Scheepsbouwmaatschappij heeft den
bouw aangedurfd. Men kon dan een kleinere schroef
bezigen en had bovendien het voordeel, dat men met
