BINNENLAND.
Maar er is eeu lichaam, dat niet plaatselijk is,
en dat toch ook met groote belangstelling heeft opge
merkt, dat U heden bij ons een jubileum viert ik
bedoel de vereeniging, die streeft naar den bloei en
grootheid van al wie Hollaindsch spreekt en denkt
het Algemeen Nederlandsch Verbond.
Het Bestuur van groep Nederland heeft mij, als
voorzitter van de afdeeling Alkmaar, verzocht U he
denavond in zijn naam hulde te betuigen. Zeer gaar
ne voldoe ik daaraan. Namens groep Nederland bied
ik II dezen krans aan, en zeg U tevens van harte dank
voor liet vele, dat TT tot verbreiding en veredeling van
onzo volkszang hebt gedaan.
Ook deze woorden, vergezeld van een fraaien krans
met de Nederlandsche en Vlaamsche kleuren, leidden
tot een hartelijke ovatie voor den jubilaris, die diep
getroffen was voor de hulde, welke hem bier werd
gebracht.
En na de pauze.ja toen hebben wij de Vlaam
sche leute weer geproefd. We hebben gezongen en ge
lachen, gelachen en gezongen, herhaald! en aange
leerd, geklapt en getrappeld', dat we er geestdriftig
en warm van werden.
Wat voldeed1 het publiek waar-van sommigen bij
de deur letterlijk nog om een staanplaatsje hadden
gebedeld! en enkelen zelfs een vouwstoeltje hadden
meegenomen! met graagte aan de uitnoodiging,
om zelf de te zingen liederen op te geven.
Hoe het eigenlijk was?
Een der aanwezigen vroeg aan een nnastzittende:
„Vind je 't niet ècht-leuk?" En het antwoord: „Ik
zou er niet meer buiten kunnen."
Dat zegt alles.
Welnu, laten wij de Vlaamsehe liedekens zingen en
herzingen, laat ons luisteren naar de klanken van het
carillon, opdat, als vriend Hullehroeck eens weer te
rugkomt, hij zal kunnen herhalen, waarmede hij gis
teravond zoo geestdriftig en complimenteus eindigde:
„De Alkmaarders zijn de beste zangers' van Neder
land".
VERHOOGING SUBSIDIE VOOR DB OPENBA
RE LEESZAAL EN BOEKERIJ.
Het bestuur der Vereeniging tot oprichting en in
standhouding van eene openbare leeszaal en boekerij
te Alkmaar heeft zich bij adres d.d. 14 September j.l.,
tot den Raad gewand) met het verzoek aam de bedoelde
vereeniging wel een verhoogd' subsidie te willen ver-
leenen van 900 per jaar.
Bedoeld adres werd in de raadsvergadering van 9
October .jl. in handen gesteld! van B. en W. om be
richt en raad.
Waar de vereeniging, volgens haar adres, dringend
behoefte heeft aan eene betere huisvesting van de
door haar beheerde instelling, zullen B. en W. gaarne
overwegen of, met het oog op de ontruiming van de
lokalen der Ambachtsschool en dhr Burgeravond
school, alsmede van de daarnaast gelegen woning, er
geen gelegenheid! bestaat in de toekomst een geschik
te localiteit in een gemeente-gebouw aan te wijzen,
In afwachting- daarvan stellen zij voor den post op
de begrooting voorloopig op hetzelfde bedrag te laten
en van een en ander aan het bestuur dhr Vereeniging
medhdeeling te doen als beschikking op zijn verzoek.
TOELAGE KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN.
Bij schrijven d.d'. 11 September jl., No. 500, heeft
de Kamer van Koophandel en Fabrieken in deze ge
meente zich tot den Raad' gewend, daarbij in over
weging gevende, en verzoekende eene som van 500
op de gemeente-begrooting te brengen om ter disposi
tie te stellen van de Kamer van Koophandel alhier,
ter bestrijding harer uitgaven.
Bedoeld schrijven werd in de raadsvergadering van
9 October j.l. in handen gesteld1 van B. en W. om be
richt en raad.
Daaraan voldoende, berichten B. en W. dat tegen
de inwilliging- van bedoeld verzoek, naar de meening
van het college, eenig bezwaar bestaat.
Het op de gemeente-begrooting ter bestrijding van
de uitgaven der Kamer uitgetrokken bedrag van 175
komt hun niet onvoldoende voor.
Ten aanzie-n varu het salaris van den Secrcetaris
kunnen zij het gevoelen vam dte Kamer niet deelen.
Eene vergelijking toch van dat salaris met de salaris
sen van ambtenaren, om te betoogen dat eene verhoo
ging van bedoeld' salaris van 50 tot 200 noodzake
lijk is, gaat hun inziens niet op. Ambtenaren genie
ten in hun tractement eene beiooning- voor hunne
werkzaamheden als zoodanig en vinden daarin ge
woonlijk hun bestaan. De werkzaamheden van den
Secretaris der Kamer van Koophandel en Fabrieken
kunnen daarmede niet. op één lijn gesteld worden.
Deze is geen ambtenaar. Hij staat de Kamer ter zij
de bij hare werkzaamheden van adkninistratieven aard
en mag, naar de meening van liet college, geacht wor
den, evenals zulks met de leden dier Kamer het geval
is, voor de behartiging der belangen van den handel
zóóveel te gevoelen, dat. hij zic-h tevreden stelt met
eene matige vergoeding, gelijk dit ook met de secreta
rissen van andere commissiën het geval is.
B. en IIkunnen dan ook geen vrijheid vinden den
Raad voor te stellen het op de gemeente-begrooting
voor 1913 uitgetrokken bedrag van 175 voor de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken te verhoogen.
GEMEENTELIJKE GROENTEVEILIN
GEN.
Het is gebleken, dat in deze gemeente meer en
meer behoefte bestaat aan concentratie van den
groentahandel. Reeds bij schrijven van 10 April 1903,
No. 196, werd door de Kamer van Koophandel en Fa
brieken daarop dé aandacht, gevestigd en werd door
haar reeds de Limmerhoek aanbevolen als een zeer ge
schikte plaats tot het concentreeren van dien handel,
zoowel om de onmiddellijke nabijheid van water,
waardóór de aanvoer van producten zal worden ver
gemakkelijkt, als om de aanwezigheid) van voldoend
terrein, indien later uitbreiding mocht nood'ig- blij
ken.
Sedert is door het particulier initiatief het een en
ander gedaan om tot de bovenbedoelde concentratie te
geraken. In het bijzonder is het de Tuinbouw- en
Handelsvereniging „Algemeen Belang" geweest, die
zich in dit opzicht verdienstelijk heeft gemaakt. Na
eene tor zake met ons college, zeggen B. en W., op 2
Februari 1911 gehouden conferentie, richtte hét be
stuur, onder dagteekening van 1 Maart d.a.v., een
adre9 tot den Raad, houdende het verzoek den
Limmerhoek te willen aanwijzen tot. het houden barer
gioenteveilingenTerwijl Glit adres in overweging
was, vestigde zich allengs bij ons de overtuiging, dat
het algemeen belang in hooge mate zou zijn gebaat
indien voortaan van gemeentewege aan de groente
veilingen leiding werd! gegeven. Diensvolgens dlroe-
gen wij den gemeente-controleur op zich te Purmer-
eud en te Beverwijk op de hoogte te stellen van de
verhouding tusschen de gemeente en den g'roentehan-
del en daaromtrent te rapporteeren.
Aan dio opdracht is voldaan bij schrijven van 9 No
vember 1911, No, 336, t welk voor uwe vergadering
zal worden ter lezing gelegd. Daaruit zal H blijken,
dat het ingestelde onderzoek niet slechts dë wenscbe-
lijkheid heeft aangetoond om leiding t-e geven aan de j
groenteveilingen, welke reeds in deze gemeente wor- I
den gehouden, dóch dat het zelfs, wil men de belan
gen van handelaren en producenten gelijkelijk be- I
schermen, noodzakelijk moet worden geacht deze I
groenteveilingen van gemeentewege te doen houden.
Om u daarvan te overtuigen wordt aandachtige le
zing van Bijlage I, behoorende bij den brief van den
Controleur, in het bijzonder aanbevolen.
Ten einde ons te vergewissen va.-n de medewerking
van die Vereeniging „Algemeen Belang", aan wie de
eer der erkenning niet mag worden onthouden, de
groenteveilingen in deze gemeente te hebben inge
steld, hadden wij op 13 Juli 1.1. het genoegen de hee-
ren Jonker, Appel en Versteeg, bestuursleden der ge
noemde vereeniging-, in onze vergadering te ontvan
gen, aan wie de vraag werd gesteld of zij, indien de
Raad mocht besluiten de groenteveilingen van ge
meentewege te doen houden, in het belang dezer zaak,
althans voorshands, zouden willen Werkzaam zijn als
leden eener te benoemen commissie van toezicht op
de gemeentelijke groenteveilingen, welke vraag door
de genoemde heeren in toestemmenden zin werd be
antwoord. Ook verkregen wij de zekerheid, dat, als
het tot gemeentelijke exploitatie komen mocht, de
heeren A. J. Bruin Jr., IV. van de Pol en J. Bruin,
administrateur, veiler en schrijver bij de groentevei
lingen van wege de Vereeniging „Algemeen Belang"
gehouden, genegen zijn in hunne tegenwoordige be
trekking werkzaam te blijven.
Wordt door uwe vergadering op het denkbeeld inge
gaan, dan zal de Limmerhoek tot het houden der ge
meentelijke groenteveilingen moeten worden in ge
reedheid! gebracht. De kosten daarvan worden op een
bedrag van 1452.50 begroot.
Alvorens deze zaak nu verder voor te bereiden, ach
ten B. en W. het gewenscht van den Raad te verne
men of zij met het denkbeeld instemt, weshalve zij de
eer hebben voor te stellen te besluiten
a. De vanwege de Tuinbouw- en Handelsvereni
ging „Algemeen Belang" in dteze gemeente gehouden
groenteveilingen zullen op een nader te bepalen da
tum van gemeentewege worden voortgezet.
b. Tot dat einde zal de Limmerhoek worden in ge
reedheid gebracht, waartoe aan B. en W. een crediet
wordt verleend van pl. m. 1450.
c. Burgemeester en Wethouders uit te noodigen
aan dfeze vergadering de noodige ontwerp-ve-rordenin-
gen ter vaststelling aan te bieden, betrekking heb
bende op de gemeentelijke groenteveilingen.
VERHOOOING JAARWEDDE COMMIS
SARIS VAN POLITIE.
B. en W. adviseeren dten Raad: Aan hare Majesteit
de Koningin voor te stellen da jaarwedde van den
commissaris van politie alhier, met ingang van 1 Ja
nuari 1913, te verhoogen met 200 en alzoo te bren
gen op 2200.
WIJZIGING VERORDENING OP DE SA
MENSTELLING EN INRICHTING DER
PLAATSELIJKE COMMISSIE VAN TOEZICHT
OP HET LAGER ONDERWIJS.
Onder dagteekening van 1 October 1912 is bij den
Raad ingekomen een schrijven van de Plaatselijke
Commissie van Toezicht op het Lager Onderwijs van
den volgenden inhoud!:
De Commissie van Toezicht op het Lager Onder
wijs te Alkmaar heeft bij deze de eer UE.A. in over
weging te geven de Verordening op de samenstelling
en inrichting onzer Commissie (Gemeenteblad No.
230) te wijzigen als volgt:
1. In de eerste alinea van artikel 1 wordt in plaats
van „acht leden" gelezen „tien leden";
2. De artikelen 6 en 7 vervallen.
De toelichting tot dit voorstel kan kort zijn.
De Commissie achtte het reeds voor eenigen^. tijd
wenschelijk, dat ook vrouwelijke leden in haar midden
zitting zonden kunnen nemen, hetgeen wel niet dooi
de verordening bepaald! was uitgesloten maar toch,
blijkens dë instelling dér dames-commissie van bij
stand voor het toezicht op het onderwijs in de hand
werken buiten de bedoeling lag.
Wanneer de Raad zich hiermede zou kunnen ver
eenigen, dan zou in verband daarmede het bestaan
dier afzonderlijke sub-commissie niet langer noodza
kelijk zijn.
Het voorstel tot uitbreiding der commissie met
twee leden, waarmedë de commissie gewacht heeft
tot na afloop der zomervacanties heeft dan ook de
bedoeling', dat reeds aanstonds, nadat dë verordening
zou zijn gewijzigd, twee vrouwelijke ledën in de com
missie zouden worden benoemd.
B. en W. stellen den' Raad voor te besluiten
A. op te heffen de dames-commissie van bijstand
voor het toezicht op het onderwijs in de handwerken
en in verband! daarmede aan de dames Rocquette
Muntinghe-Swijter, Brunner-Brouwer, Wisselink-Itz,
de Regt-Hoos en Krak-Bleeker een eervol ontslag te
verleenen als leden der genoemde commissie van bij
stand, onder dankbetuiging voor de in die betrekking
aan de gemeente bewezen diensten;
B. te nemen het volgende besluit:
de Raad der gemeente Alkmaar,
Overwegende, dat het wenschelijk wordt geacht om
over te gaan tot wijziging der verordening, regelende
de samenstelling en inrichting der plaatselijke com
missie van toezicht op hef lager onderwijs, zeoals die
is vastgesteld bij Raadsbesluit van 19 Juni 1907
(Gemeenteblad No. 230);
Besluit:
de bovenbedoelde verordening te wijzigen als volgt
„De plaatselijke commissie van toezicht op het la
ger onderwijs bestaat uit tien leden (onder welke j
minstens twee vrouwelijke leden), van welke jaarlijks
op 31 December twee aftreden.
De artikelen 6 en 7 komen te vervallen.
Na deze wijzigingen de verordening in haar geheel
opnieuw vast te stellen en van een nieuwen datum
van vaststelling te voorzien.
VERBETERING LANGELAAN.
B. en W. stellen den Rand) voor te besluiten:
aan de heeren P. Hammes c.s., naar aanleiding van
hun adres d.d. 9 September 1.1. te berichten, dat aan
hun verzoek om verbetering te brengen in den toe
stand van de Langelaan, niet kan worden voldaan,
omdat deze laan onder de gemeente Heiloo ligt, zoo
dat op die gemeente, en geenszins op de gemeente
Alkmaar, de verplichting rust dezen verkeersweg be
hoorlijk te onderhouden.
WIJZIGING DER VERORDENING TOT REGE
LING VAN HET OPENBAAR LAGER
ONDERWIJS.
De plaatselijke commissie van toezicht op het La
ger Onderwijs heeft B. en W. in overweging gegeven
te willen bevorderen, dat wijziging worde gebracht in
den duur en den omvang van hef herhalingsonderwijs
in deze gemeente.
Nadat ter zake door B. en W. 't ad'vies was ingewon
nen van de hoofden der openb. en bijzondere scholen
voor lager onderwijs, alsmede van de onderwijzers be
last met de leiding van het herhalingsonderwijs, werd
het gevoelen gevraagd1 van den Districts-schoolopzie-
ner, die bij schrijven van 12 Juli 1.1., No. 12/574, ver
klaarde zich met de voorgestelde wijziging' geheel te
kannen vereenigen.
Ingevolge het medegedeelde aan het slot van be-
dëeld schrijven werd bereids, ter uitvoering van het
raadsbesluit van 31 Juli j.l., No. Ie, de vrijstelling be
doeld in art. 17 sub 3, 4o, van de wet op het Lager
Onderwijs aan H. M. de Koningin verzocht en werd
bij K. B. van 11 September 1.1., No. 43, tof 1 Mei 1017
aan deze gemeente vrijstelling verleend van de ver
plichting om meisjes gelegenheid te verschaffen om
buiten de avonduren 96 uren in het jaar herhalings
onderwijs te genieten.
In verband met het bovenstaande stellen B. en W.
den Raad thans voor over te gaan tot wijziging' van de
artt. 6 en 7 der verordening van 9 April 1902, opge
nomen in het Gemeenteblad! No. 143.
AANBESTEDING.
Burgemeester en Wethouders van Alkmaar hebben
gistermiddag aanbesteed) het bouwen van twee berg
plaatsen voor slangenwagens.
De uitslag was als volgt: J. Bruin, Alkmaar 875.
R. Bot, Alkmaar 875. J. Apeldoorn, Alkmaar
874. J. Koster, Alkmaar 845. O. Bol, Alkmaar
835. Bruin Burgering, Alkmaar 823.50. C. M.
van Latum, Alkmaar 810. A. Tip, Alkmaar 805.
E. van Dijk Zn., Alkmaar 792.50. E. G. Wage
naar, Alkmaar 756. J. Rol, Uitgeest 751. M. van
Steeg, Heiloo 688. Th. Krom, Uitgeest 671.
Het werk is aan den laagsten inschrijver, Th. Krom
te Uitgeest, gegund.
DRANKBESTRIJDING.
Na een drietal gecombineerde bestuursvergaderin
gen van drankbestrijdende vereenigingeai, is Donder
dagavond in het café „de Graanhandel1", alhier, defi
nitief opgericht een centraal comité van drankbestrij
dende vereenigingen, onder den naam „Alkmaarsch
Drankweercomité."
Genoemd comité omvat, de afdeelingen der Nederl.
er.tot afschaffing van Alcoholhoudende Dranken,
der Algem. Nederl. Geheelonthomdersbond, der Nat.
Christen Geh. Onth. Vereeniging en der Internatio
nale Orde of Good Templars, te samen ongeveer tel
lende 200 leden.
Een reglement werd vastgesteld en ee.n bestuur ge
kozen, hetwelk als volgt is samengesteld:
P. L. J. Secrève, voorzitter (N. V. t. A. v. A. Dr.)
W. Sauër, secretaris (A. N. Q. O. B.)
E. Koops, penningmeester (N. C. G. O. V.)
Mej. De Vries (N. V. t. A. v. A. Dr.), bestuurslid.
C. Spronk (I. O. G. T.), bestuurslid.
Doel, van het comité is rechtstreeks met alle
middelen, die het comité dienstig acht deelnemen
aan de drankbestrijding.
Het initiatief tot oprichting werdi genomen door de
afdeeling der Nederl. Ver. tot Afschaffing van Alco-
holh. Dranken.
GESLAAGD.
Onze stadgenoot, de heer H. W. v. Vuure verkreeg
te Zurich zijn eerst „Vordiplom" voor Electr. Ing. aan
de „Techn. Hochschule" aldaar.
OP -DE VOORDRACHT.
Voor de betrekking van leeraar in scheikunde, wa
renkennis en technologie aan de Handelsschool te
Rotterdam worden aanbevolen: lo. dr. H. J. Slijper
te Bolsward; 2o. dl'. D. A. Wittop Koning, leeraar
aan de handelsdagschool alhier.
0 I' I
PREDIKBEURTEN TE ALKMAAR.
27 October 1912.
Groote Kerk, 10 uurD«. Vinke, bediening van
het H. Avondmaal. Avond 6 uur, Di. Vinke, dank
zegging. Donderdagavond 7 uur, ds. Verwaal. Kerk
hervorming. Collecte voor de Gustaaf Adolf-Vereeni-
ging.
Kapel, 10 uur, Ds. Verwaal.
Evang.-Luth. Kerk, 10i/2 uur, Ds. Makkink.
Doopsgez. Kerk, 10 uur, Ds. J. M. Erkelens, van
Stavoren.
Rem.-Ger. Kerk, 10i/2 uur, Dr. J. A. Beijerman,
van Amsterdam.
Geref. Kerk, 10 uur, D». Stadig, van den Helder,
bediening van het H. Avondmaal. Avond 6 uur,
dezelfde, dankzegging.
Hersteld Apostolische Gemeente, Toussaintstraat
voormiddag 10 uur en namiddag 6 uur, godsdienst
oefening.
Godsdienstoefening van de Heiligen der laatste dagen
kleine zaal Harmonie, 5 uur.
Consistorie Geref. Kerk, Oudegracht D 83. Zondag
middag 3 uur, vergadering van de Jongelingsvereeni-
ging „Paulus."
Gebouw Waakt en Bidt. Laat. Zaterdagavond van
81/, tot 10 uur, vergadering van de Christelijke Jonge-
lingsvereeniging „Zacheus", voor jongelingen boven
16 jaar. Zondagmiddag van 5^2 tot 7 uur, vergade
ring van de Christelijke Knapenvereeniging „Timo-
I theus", voor knapen van 12 tot 16 jaar.
Uit de omgeving.
Herv Gem. te Oudorp, 10 uur, Ds. Groot. Don
derdagavond 7 uur, Ds. Groot. Hervorming,
i Herv. Gem. te Heiloo, 9l/2 uur, Ds. Eilerts de Haan.
Evangelisatielokaal te Heiloo, 10 uur, Ds. H. J.
Weener van Haarlem.
Herv. gem. te Stompetoren, 10 uur, Ds. Heep.
Herv. Gem. te Bergen, 10 uur, geen dienst. 31
Ootober. Hervormingsdag, avond 7 uur, Ds. F. W. J.
v. d. Kieboom.
Herv. Gem. te Grootschermer, 91 /2 uur, Ds. France.
TWEEDE KAMER.
De algemeene beschouwingen over het wetsontwerp
tot verzekering van arbeiders tegen geldelijke gevol
gen van invaliditeit en ouderdbm werden gisteren
voortgezet.
De heer De Klerk (U.-L.) zijn Woensdag on
derbroken rede voortzettende, hield! een pleidooi voor
staatspensionneering.
De heer P a t ij n (U.-L.), oefende critiek uit op
den vorm van het ontwerp en den samenhang met an
dere ontwerpen, al erkende hij, dsat eenige verbetering
is verkregen.
Spr. was voor st.aatspensionneerjng; hij bestreed op
uitvoerige wijze bet gemis van een weduwerente en
hij vroeg den minister af, of hij verwachtte, dat met
zijn ontwerpen de sociale strijd1 dezer dagen verzacht
zal worden.
Spr. becijferde de kosten der staatspensionneering
op 16.800.000, kwam met uitsluiting van de bedeel
den tot 14.000.000.
D© beer Bos (Y.-D.) is principieel tegenstander
van bet ontwerp, verwierp het echter bovenal om de
financieele gevolgen.
Gisteravond! 8 uur werd) de vergadering voortgezet.
De heer Bos vervolgde zijn redo. Spr. be
schouwde nader het ontwerp, en verzette zich tegen
tariefverhooging, welke in de tegenwoordige omstan
digheden en voor ons land! buitengewoon ongeraden is.
De heer Nolens (R. K.)! kwam op tegen het
verwijt van overijling. Staatspensionneering' noemde
spr. een stelsel der wanhoop. Spr. zeide in volle op
rechtheid uit volle overtuiging zijn stem aan het ont
werp te kunnen geven, al is het niet volmaakt.
De heer Troelstra (S. D. A. P.), zeide, dat do
Staatspensionneering is een politieke beweging van
groote beteekenis1, welke in het volk leeft en waarte
gen het ontwerp lijnrecht ingaat. In economischen
zin moet men tot Staatspensionneering komen, al zou
men ook tot verplichte verzekering kunnen komen.
De heer Troelstra zette hedenmorgen zijn rede
voort.
HET VREDESPALEIS.
De regeering van Chili heeft besloten tot de ver
siering van het Vredespaleis, te 's-Gravenhage, bij te
dragen door het schenken van een allegorische kunst
groep in brons.
De gezant van Chili in België en Nederland is be
last met de zorg, dat dit werk zijn bestemming be
reikt.
De groep is vervaardigd door de zeer talentvolle
Chileensehe beeldhouwster, mevr. Rebecca Matte de
Iniguez.
WERING VAN INBREUK OP NATUURSCHOON.
Gedeputeerde Staten van Noord-Holland hebben de
medewerking van de gemeentebesturen in die provin
cie gevraagd voor het toezicht op de naleving der
verordening tot het weren van inbreuken op natuur
schoon.
In verband met het voorschrift, dat voor het heb
ben van thans bestaande reclames of reclameborden
na 1 Jan. 1914 vrijstelling gevorderd wordt, stellen
Gedep. Staten het zeer op prijs, dat de belangheb
benden door de gemeentebesturen worden aangespoord
in hun eigen belang het verzoek om vrijstelling zoo
spoedig mogelijk aan Gedep. Staten in te zenden.
Gemengd nieuws.
NAAR DEN BALKAN.
Dr. A. van Tienhoven uit 's Gravenhage, is gister
avond over Weenen naar Belgrado vertrokken, om in
dienst te treden van den Rooden Kruisdienst van Ser
vië. Twee verplegers zullen dr. Van Tienhoven ver
gezellen.
De heer C. de Mooy, oud-kolonel bjj den genees
kundigen dienst in Ned.-Indië, heeft belangloos de door
hem uitgevonden brancard ter beschikking van dr. Van
Tienhoven gesteld.
PROTEST.
Voor gemachtigden van het kiescollege der Ned.
Herv. gemeente te Leeuwarden, zijn bij herstemming
voor de 8 periodieke vacatures de 6 candidaten der
modernen gekozen en de 2 (aftr.) candidaten der or
thodoxen.
Voor de buitengewone vacature werd de candidaat
der modernen gekozen.
De orthodoxen zullen protest tegen deze verkiezing
aanteekenen.
PERSDELICT.
De heer Van Everdingen, die candidaat was voor
den Raad in district III te Haarlem, heeft een aan
klacht ingediend tegen de directie der „N. Haarl.
Crtwegens beleediging.
De redactie had hem een opruier der marins ge
noemd.
VRIJZINNIGE SAMENWERKING IN 1913.
Door de hoofdbesturen van de drie vrijzinnige par
tijen is aan de aangesloten.' Kiesvereenigingen een
uitvoerige circulaire verzonden.
In breed© kringen wekt de gang' van zaken op
staatkundig gebied, zoo wordt gezegd, steeds ernsti
ger gezorgdheid. Het Ministerie-Heemskerk, dat bij
zijn optreden het voornemen te kennen gaf, in gema
tigden en verzoenenden zin te willen re-geeren, zet
thans de tradities van het Ministerie-Kuyper voort,
en keert zich al scherper tegen dë vrijzinnige begin
selen, welke sedert 1848 ons staatsleven baheerschen.
Onder den invloed van met den dag feller optreden
de elementen uit de Roomsehe en Calvinistische
staatspartijen wordt eene reactie ingeleid! tegen do
beginselen van vrijheid! en recht, die aan o-nze staats
instellingen ten grondslag liggen eni Nederland ten
zegen zijn geworden. Geloofsgeschillen worden aan
gescherpt en doorgetrokken op elk gebied! van het
maatschappelijk leven; het gevoel! van nationale eaam-
hoorigheid' gaat te loor.
Na het gevaar aart den bestaanden politieken toe
stand vefbondetn te hebben geschetst, wordt gezegd1:
De hoofdbesturen van de drie vrijzinnige partijen
zijn met elkander in overleg getreden, om te overwe
gen, wat in dëze ernstige omstandigheden de taak is
der vrijzinnigen. Zij oordeeletn dat het noodzakelijk
is met behoud van eigen zelfstandigheid1 de, han
den ineen te slaan, ten einde gezamenlijk dë gevaren
te kunnen afwenden, die het land! bedreigen. Die
noodzakelijkheid! klemt te meer, daar dë vrijzinnigen
strijd te voeren hebben niet alleen tegen de rechterzij
de, maar evenzeer tegen dë 'sociaal-democratie, die,
zich. stellende op het standpunt van den klassenstrijd,
tot bereiking van een hersenschimmig' einddoel, de
grondslagen van dë hedendaagsche maatschappij on
dermijnt.
De samenwerking van do drie vrijzinnige partijen
zal berusten op den navolgenden grondslag:
Algemeen kiesrecht voor mannen moet worden in
gevoerd, zonder dat aan die hervorming als voorwaar
de wordt verbonden het nemen van maatregelen tot
verzwakking van den volksinvloed, dien men door het
algemeen kiesrecht tot volle ontwikkeling wil bren
gen.
De gelegenheid! moet worden geopend, aan de vrouw
het kiesrecht te verleenen, zonder dat daarbij eischen
van maatschappelijken welstand mogen worden ge
steld. De beletselen tegen verkiesbaarheid der vrouw
moeten worden weggenomen.
Evenredige vertegenwoordiging moet worden inge
voerd.
De verhouding tusschen Kroon en Volk, zooals dia
in onze Grondivet is geregeld, moet worden besten
digd.
Onverzwakt moet ook als waarborg voor dë deug
delijkheid van bet geheel© volksonderwijs de open
bare school worden gehandhaafd, waar ieders gods
dienstige gevoelens worden geëerbiedigd. Herziening
van het schoolwezen en verbetering van de opleiding
en de positie der onderwijzers, ten einde bet volkson
derwijs op hooger peil te brengen, is dringende eisch.
Verandering in onze vrijhandelspolitiek moet wor
den afgewezen.
In de behoeften ontstaan door ouderdom moet voor
zien worden door uitkeeringen uit de staatskas, on
verschillig of de behoeftigen al dan niet tot de loon
arbeiders behooren. Verzekering van uitkeeringen
boven het minimum, dat aan behoeftigen wordt ver
strekt, dient van staatswege bevorderd! en geldelijk
gesteund te worden.
Noodzakelijk is eene algemeene voorziening op het
gebied van de geneeskundige en geldelijke hulp bij
ziekte en invaliditeit van on- en minvermogenden.
Hiervoor zal eene wettelijke regeling van de zieken
fondsen en ziekenkassen en van den daarbij van
staatswege te verleenen steun het uitgangspunt moe
ten zijn.
Tot het verkrijgen van de voor sociale hervormin
gen benoodigde middelen zal, voorzoover die niet ge
vonden worden uit bijdragen van belanghebbenden en
uit bestaande inkomsten van den Staat, niet mogen
worden teruggedeinsd voor verhooging van directe
heffingen.
KORTE BERICHTEN.
Gisteren is- te Heerjansdam, in het bijzijn van
leden van rechtbank en parket uit Dordrecht, het lijk
opgegraven van A. Koioiiman, die verleden jaar bij een
jachtpartij is omgekomen. Een dokter, die aan de
jachtpartij deelnam, steldë als1 doodsoorzaak zonne
steek vast; volgen» het beweren van sommigen, o. w.
