DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Het Circuskind.
VERBAZEND
op Woensdag 13 November 1912.
Van Houtens
RONA Cacao
No. 262
Honderd en veertiende Jaargang.
1912.
DINSDAG
5 NOVEMBER.
FEUILLETON.
zoo voordeelig
te Alkmaar
BINNENLAND.
in het gebruik is.
Ge maakt er meer koppen cacao van dan van
dezelfde hoeveelheid van welke andere soort ook.
Daarbij is de smaak zoo heerlijk.
SOERABAJA BESMET VERKLAARD.
roo
r
ALKMAAR, 5 November.
Doen wij aan het karakter van het moorddadig' ge
vecht bij Locle Boergas, aan die afschuwelijke 'men-
schon-slachterij te kort. indien we geen geloof hechten
aan de verliezen-cijfers1 zooala zij thans van het oor
logsveld; worden geseind? Wij meenen van niet. En
wij zullen aantooneri, waarom die getallen naar onze
meening overdreven moeten zijn.
Men meldt dat de Turken in dit ééne gevecht aan
dooden en gewonden veertigduizend men
sehen hebben verloren. Dat! is dus precies evenveel
als in den moorddadigsten slag van den oorlog in '70
het leven lieten. Maar het totaal der Turksohe
troepen, dat in het gevechfe was betrokken wordt
slechts op 90,000 opgegeven. De verhouding van
40.000 en 90.000 is eenvoudig een absurditeit. In den
slag van Gravelotte stonden toch 170.000 Pruisen te
genover 100.000 Franschen; zoodat op 270.000 man
40.000 slachtoffers vielen. In den eveneens uiterst
blocdigen slag van Vionville-Mars-la Tour verloren
de Duitschers 22,35 procent, de Franschen 13.09 pro
cent. Bij den grootsten slag in den Japansch-Russi-
schen oorlog, dien van Moekden, werd1 twee weken ver
woed gevochten, terwijl de Russen 58.000 man aan
dooden- en gewonden kregen. De bloedigste zegepraal,
ooit bevochten, behaalde Napoleon honderd jaar gele
den bij Borodino (aan de Moskwa). Daar bedroegen
de verliezen 62.000 man d. w. z. 33 procent van de
troepen, welke aan het gevecht deelnamen.
Volgens de telegrammen zouden dus de Turken
thans in het beslissende gevecht 44 procent hebben
verloren. Dat moet wel een foutieve opgave wezen,
ook nog, wanneer het totaal der Turken te laag is ge
raamd.
Intusschen de slag' bij Loele Boergas blijft niet
temin afschuwelijk. Met Raoul in Schillers Maagd
van Orleans kan men zeggen: „Een slachten was het,
meteen slag' te noemen."
En de zon, die diep bloedbrood] onderging, na den
geheelen dag de bloedige tooneelen van moord en
vernieling te hebben beschenen, was geheel in harmo
nie met het men schen werk, dat zij te aanschouwen
had gekregen.
Van de geweldige slachting- geeft- de correspondent
1 der Daily Chronicle een uitvoerige schildering. Hij
ging per auto naar Konstantinopel1 en van daar per
schip naar C'onstanza in Roemenië, van waar bij, zon
der door de censuur te worden belemmerd, uitvoerig
zijn diepe indrukken kan overseinen. Hij vertelt o.a.:
„Een machtige ramp heeft het Turksche leger ge
troffen, het heeft een ontzettende nederlaag geleden,
die is gevolgd door een verwarring en een vlucht,
waarvan bijna de weerga niet is te vinden in de ge
schiedenis; een vlucht die in haar laatste stadia ont
aardde in een wilde paniek die zich spoedig mededeel-
do aan de geheele strijdmacht.
Het is de, meest volkomen militaire ramp geweest
sinds Moekden, de grootste debacle sinds Sedan.
40.000 man van do beste Turksche troepen zijn geval
len, terwijl Abdoellah pasja zelf, ternauwernood ont-
ROMAN VAN PAULA BUSCH.
74) -o-
Zij stiet een gil uit en trachtte met alle macht den
brutalen kerel terug te stooten. Hij viel' voor haar
neder en omvatte hare knieën. „Ik heb jc lief ik
moet je bezitten, gij moet mij belmoren mijn vrouw
worden. Ik weet het-, dat gij je nog wilt verzetten,
maar het zal je niets helpen. Gij moet, zeg' ik, o wie
kan je vuriger beminnen dan ik, die je reeds als
knaap heb liefgehad' en altijd aan je dacht." Hij richt
te zich op en sloot haar harstochtelijk in zijne armen.
„Ik weet, dat er hier nog' een is-, die je naloopt
maar neem je in acht, dat ik je niet meer met hem
zie, het zou hem en jou slecht vergaan
„Ik roep om hulp, wanneer gij mij niet onmiddellijk
loslaat!" riep Mira toornig1' en trachtte zich met al
haar macht uit zijne armen te bevrijden.
„Dat zal je niets helpen, liefje!" fluisterde hij
schor en zijne oogen namen een woeste uitdrukking
aan.
O, zij kende die blikken? Als bezoedeld kwam zij
zich door zijne kussen voor, door hetgeen hij liefde
noemde. Hoe heilig en groot steeg het beeld van
Oily in haar ziel op. Ja, zijne liefde was rein, was
heilig en de manier, waarop hij dit uitte.
Maar de indringer werd' steeds brutaler en trachtte
den doek van hare schouders te trekken. De stem
dreigde haar op hare lippen te begeven, toen slaakte
zij een laatst en, luiden hulpkreet en viel 'bewusteloos
op den grond.
Frangois hoorde buiten stappen naderen. Iemand
kwam op de kleedkamer toe. In het volgend oogenblik
spoedde hij zich de tegenovergelegen deur uit en liet
haar op den grond liggen. Een razende gelijk storm
de hij door de-dónkere gang. Hij liep verder, al ver-
v-
X
snapte aan het lot van 75 van de Turksche ar till©-
rie die werden gevangengenomen. Zijn mannen sche-
nen weg te smelten als sneeuw voor de zon. Brigades j
werden regimenten, regimenten compagnieën, com-
pagnieën kleine onsamenhangende groepen, tot de
demoralisatie volledig was. In volle vlucht kwamen
de Turken, door de Bulgaarsche artillerie mcedoogen-
loos vervolgd, te Tsjorloe aan en verspreidden zich
over het geheele landl in de richting van de hoofd
stad. Zij hebben een catastrophe beleefd, die slechts
met den gedenkwaardigen terugtocht van Napoleon
uit Moskou te vergelijken is.
Ik heb vele catnpagnee gezien, maar dit is de eerste
maal dat ik was te midden van een verslagen en
vluchtend leger en de afschuwelijke tooneelen waar
van ik getuige ben geweest zijn scherp in mijn geheu
gen gegrift.
Afschuwelijk in één woord zijn de bijzonderheden
welke hij mededeelt. Een heel Turksch legerkorps,
dat in twee dagen geen stuk brood' had gezien, sneu
velde tot den laatsten man. Vele Turksche artilleris-
ten stonden met over elkaar gekruiste armen, niet
in staat het vuren van de Bulgaren te beantwoorden.
Zij wachtten met waren moed! den dood af, die in de
meeste gevallen snel kwam. Naarmate het langer
duurde werd het een eenvoudige slachting. De Turken
vielen bij honderden. De Turksche dooden en gewon
den lagen in alle richtingen over den grond. Er waren
der. i j
In de nabijheid' van de vestibule zag hij zijn moeder,
die hij bijna omvergeloopen had'.
„Wat is er?" vroeg deze verschrikt.
„Zij wil' niet, wil niet. Heb alles1 geprobeerd, list,
geweld, alles!"
Woede en teleurstelling kwamen er op madame's
gezicht. Met- beslistheid! hadi zij na alles, wat haar
zoon haar van een betrekking tot Mira medegedeeld
had, erop gerekend! haar in korten tijd! als schoondoch
ter te kunnen begroeten. De berekenende vrouw was
er niet afkeerig van zulk een veel! verdienend lid in
hare familie op te nemen, al was de persoonlijke sym
pathie voorloopig nog zeer zwak.
Maar deze teleurstelling was toch te groot
„Wraak!" schreeuwde alles' in het woedende binnen
ste van deze vrouw en nog nooit in haar leven had zij,
die de wraak liefhad, een grooter recht dit uit te
oefenen g'evoekl dan nu. Hare oogen .fonkelden en
ondanks dc dichte voile kon Frangois deze zien op
lichten, groot en duivelscli, zooals zij altijd deden,
wanneer zij iets echt diabolisch uitdacht.
„Voor ons is slechts dit spel verloren goed, voor
haar echter alles!" fluisterde zij zacht en drukte de
hand van Frangois- als om hem te troosten, en deze
zag zijn moeder aan en begreep haar.
Nauwelijks was Frangois de andere deur uitgeloo-
pen, of dr. Schander kwam in groota haast Mira's
kleedkamer binnenstuiven
„Om 's hemels wil!" riep hij vol ontzetting, toen hij
het jonge meisje zoo bleek en bewegingloos op den
grond! zag liggen. Hij richtte haar op en tilde haar
op de sofa. Hij bedekte lia^r met haar mantel en
trachtte lrare lippen met- water te bevochtigen. Reeds
na enkele minuten sloeg zij de oogen op en wilde we
der verschrikt opstuiven, toen de oude doctor haar
vriendelijk aansprak: „Ik ben het, goed kind,' wat
scheelt je?" Toe-n brak zij in tranen uit, want, zij kon
aan haar schrik en aan het verdriet van het laatste
uur geen andere uitdrukking geven. Schander wist,
dat elk woord van troost hier tevergeefs, zou zijn. Hij
slechts weinige geneesheeren en in het geheel geen
ambulances. De dooden lagen, waar zij waren geval
len. Een poging werd) gedlaan om de gewonden weg
to dragen, maar het grootste gedeelte stierf ellendig
in de koude van den nacht."
En een Times-correspondent gewaagt van de groo-
te koelbloedigheid, waarmee de Turken den dood in
de oogen zagen. Zij bekommerden zich volstrekt niet
om den hagel van metaal, die op hen neergestort
werd'. Hier en daar vielen er neer, doch er was geen
stoornis, goen wanorde. Het was een methodisch op
trekken, met den dood! in heli aangezicht.
Duidelijk blijkt dus uit de beschrijvingen, dat de
Turken een zeldzame dapperheid en doodsverachting
aan den dag gelegd hebben.
Maar ook, dat zij, afgezien van strategische tekort
komingen met een groot kwaad hadden te kampen:
ontbering.
En Vondel toonde te begrijpen wat liet gebrek aan
levensmiddelen voor den soldaat beteekent, toen bij
dichtte: Een soldaat, die wel gedost is en gèvoedert,
[eer hij slaet,
Verstreckt oen dubbel man.
ft 4
vermoedde, dat het goede kind iets pijnlijks beleefd
moest hebben, waarover het liever tegenover hem wil
de zwijgen. Zoo drong hij niet bij haar aan, maar liet
haar kalm verder schreien.
Nadat Mira weer na een poos bijgekomen was en
Schander zich overtuigde, dat alles weer in orde was;
verliet hij haar. Zij kleqjtóe zich snel aan en nu was
haar eerste gedachte dadelijk naar madame Favre te
gaan, haar alles te zeggen en om haar bescherming te
verzoeken.
Kort daarop klopte zij aan de deur van de kamer
harer directrice en trad haastig binuen. Madame Fa
vre zat juist gemakkelijk op dc sofa en zag d-g pas in
gekomen rekeningen na. „Excuseer mij, madame, dat
ik stoor, maar ik moet het, ik moet u verzoeken mij
een oogenblik aan te, hcoren," zei de Mira heftig.
„Ga zitten, kind." Met deze woorden trok madame
Favre haar naast zich op de sofa. ,,Gij*4|eeft zoo
was is er?"
„Mij is iets vree-selijks overkomen. Lewandowsky,
Frangois; mankt het mij reeds langen tijd lastig. He
den, heden heeft hij zich aan brutaliteit schuldig ge
maakt." In korte woorden schilderde zij het geheele
voorval, zoodat madame Favre verontwaardigd uit
riep: „Vu, dien kerel zulten wij dat afleeren. Wees
kalm, kind, zooiets komt in ons huis niet meer voor,
hierop kunt gij bouwen."
„Bescherm mij, maar zoo. dat de Lewandowsky's
mij niet meer vijandig worden. Ik heb zulk een ang-st
u'naij jooa
Voor don avond van heden was Mira's nieuwe
kunststuk geannonceerd. Op elke zuil kon men le-
zen: „Heden de phenomonale truc van juffrouw Mira
V'ereoni. Afglijden langs het 20 M. hooge koord!"
En een ieder bleef daarvoor staan, want het was met
grootc en duidelijke letters gedrukt en mot rood on
derstreept, zoodat liet een teder dadelijk in het oog
moest vallen.
NAAR DEN BALKAN.
Het lid der Tweede Kamer de heer L. W. J. K.
Thomson, kapitein der infanterie op non-activiteit, is
Zondagmiddag naar Athene vertrokken, ten einde, als
regeerings-attaché bij he\ Grieksche leger den Balkan
oorlog verder mee te maken. De heer Thomson, die
tijdens zijn zending gekleed) is in de nieuwe grijsgroen
ne uniform, hoopt Donderdagmorgen op de plaats
van zijn bestemming aait te komen, aldus meldt de
Tel.
Zondagnamiddag is- in het Pageshuis in den
Haag in tegenwoordigheid van Z. K. H. den Prins, de
Roode Kruis-ambulance, bestemd1 voor Griekenland,
officieel geïnstalleerd.
De leider der ambulance, dr. Bieren» de Haan, sprak
een opwekkend woord, allen aansporende tot toewij
ding en plichtsbetrachting.
De heer I.ehmann, die deel uitmaakt van de Ambu
lance, dankte- als consul-generaal van Griekenland,
namens koning, koningin en regeering van dat
land, den Prins en heb hoofdcomité voor de krachtige
medewerking. De ambulance, die gistermiddag ver
trok, werd gefotographeerd.
- Naar aanleiding van den oproep van het hoofd
comité van het Nederlandsche Roode Kruis aan het
centraal comité van het Roode Kruis in Neder-
landseh-Indië, om medewerking te verleenen tot- bij
een brengen van gelden, teneinde het uitzenden van
een ambulance naar Turkije mogelijk te maken, is
gisterochtend' door heb hoofdcomité 15,000 ontvan
gen.
Met de mailboot zijn gistermorgen 40 leden van
het Engelsche Roode Kruis te Vlissingen aangeko
men, die de reis naar Sofia voortzetten.
De door dr. Cramer ten behoeve van de Ned. af-
deeling van het' Servische Roode Kruis in den Haag
gehouden inzameling heeft ruim 600 opgebracht.
Er heeft zich een comité gevormd1 tot verzameling
van gelden voor de Servische ambulance.
Deze ambulance gaat niet uit van het Ned, Roode
Kruis, moet daarom geheel op eigen kosten worden
uitgerust, zoodat. bovengenoemde comitéledën hopen,
dat veler bijdrage bij hen inkomen. Blijkens berich
ten uit Belgrado van de drs. Van Tienhoven, v. d.
Werff, Vermeulen en Do Jong, is daar dringend be
hoefte aan medische hulp.
De correspondent te Batavia seint aan de N. R. Ct.
Soerabaje is met pest besmet verklaard.
Gemengd nieuws.
VOGELBESCHERMING. -
Zutphen is zoo niet de eerste, dan toch een van de
eerste gemeenten, die vogelbescherming als gemeente-
taak beschouwen. Helaas de schade van de iepen-
spintkever is de aanleiding. Maar 't is toch1 een ver
blijdend verschijnsel, dat dio kever niet; alleen direct
bestreden wordt door het omhakken van aangetaste
boomen, maar ook indirect door bescherming der vo
gels.
Indertijd] is al 275 door den raad toegestaan voor
het aanleggen van een broedplaats: een stil beschermd
plekje, waar de vogels kunnen nestelen. En thans
staat op de begrooting een post voor bestrijding van
den iepenspintkever, waarvan 50 bestemd1 is om een
30-tal nestblokken aan te schaffen en op te hangen.
Een voorbeeld ter navolging. vóór de spintkever
zijn tegenwoordigheid! al to duidelijk verraadt, moldt
de Tel.
UIT OTERLEEK.
Door wijlen den heer F. Grim is zijne zeldzaam
mooie verzameling van opgezette vogels geschonken
aan het Museum „Natura d!ocet" te Denekamp. De
collectie bevat ruim 80 exemplaren van inlandsche vo
gels, die hem uit alle deelen van onsi land door oud-
leerlingen en vrienden waren toegezonden en in Artia
werden geprepareerd. De Directeur van „Natura do-
eet" heeft deze schenking dankbaar aanvaard. Het
Museum te Denekamp is nog maar pas in wording,
zoodat do verzameling' uit Oterleek met de prachtige
Meer dan eens beschouwde Mira zelf zulk een plak
kaat op straat, eerst verheugd1 en wel te moede, maar
heden, nu de dag was genaderd, overviel haar een niet
te omschrijven angst. Juffrouw Tompsen en Nata-
lina noemden het lampenkoorts.
Den geheelen namiddag had zij in bed gelegen. Zij
wilde zoo gaarne slapen en kon geen oog sluiten. De
schrik van eergisteren zat haar nog in do leden. Zij
kon deze oogen, die wilde, dierlijke oogen vau Fran
gois niet vergeten waarheen zij ook mocht staren,
zagen zij haar aan. Hoe was hij heden haar voorbijge-
stormd met zijne moeder en hoe woedend had do
vrouw haar aangezien! Als voor oen heks was de
arme Mira weggeloopen en had zich nog hooren uit
schelden. Wat wilde dat wijf toch van haar? Maar
aan wien zou zij haar angst mcdedeelen Zij hield
deze vrees voor een echt dwaze, kinderachtige en
schaamde zich Olivier er zelfs een woord van te zeg
gen, zooals zij trouwens de geheele zaak voor hem ver
zwegen had.
Duizenden gedachten stormden op haar in en als
geradbraakt sprong zij uit het bed en kleedde zich.
,.lk kan niet langer blijven liggen", riep zij Xatalina
toe, die op de canapé lag1.
„Het is overigens ook tijd, dat wij ons op weg ba-
geven". zei-de deze. „Gij neemt mij toch ook heden
mede. gij hebt het mij toch beloofd."
„Ja, ja, Na tali, gij zult medegaan en ferm de cla
que voor je zuster ondersteunen."
Een half uur later zat Natalina in haar wagen en
werd door juffrouw Tompsen en Mira de trap afge
dragen.
„En daarna, tante Tompsen, schuift gij Nataliua
in den nooduitgang rechts of links beneden, daar
moogt gij rustig met haar blijven, ik heb het mevrouw
dc directrice reeds gevraagd."
„Zal dat niet zeer opvallen?" vroeg de zuster en
Mira moest liaar kalmeeren.
„Wel, onlangs was er een oud heer in een wagen in
het circus en amuseerde zich kostelijk."
(Wordt rerrolfdL