CLYSMA
OLD-MAN
ave
sT a~ D S N 1 E uw s.
Ingezonden (Mededeclingen.
Trekking van heden. 2e Klasse 3e lijst.
Nr. 8398 f 1000; ns. 18549, 11976 en 13011 f200;
na. 13081, 13325, 20557, 20656 en 20893 f 100.
«.telling handhaaft d!at de leerlingen, wier leeftijd!
grootendeels varieert tusschen 16 en 19 jaar, zich
ree eten onderwerpen aan maatregelen van orde en
tuelit. De leerlingen meenen dat zij moeten gehoor
zamen aan hevelen, die voor hen van te kindierachti-
gen aard zijn.
Zoo verkozen de jongelui zich o.m. niet te storen
aan de medcdeeling der schooldirectie, dat zij niet
wilde erkennen het „wonen op kamers" en zich op
het standpunt stelde, dat. de jongelui bij familie in
den huiselljken kring werden opgenomen. Met deze
zienswijze der directie stemden bijna alle ouders der
leerlingen in, op twee na, terwijl enkele andere ouders
tot hun leedwezen erkenden, in deze niets aan den zin
van hun zoon te kunnen veranderen.
Nadat de leerlingen zich eerst hadden bepaald tot
het toonen van hoogst irriteerend lijdelijk verzet te
gen de schooldirectie, heeft een viertal hunner iets
anders bedacht om den directeur onaangenaam te
zijn, door van Zaterdag op Zondagnacht zich door in
braak toegang tot- de school te verschaffen en daar
verschillende baldadigheden uit te halen. Dit alles
geschiedde in een zeer vroolijke stemming na afloop
van een gezellige fuif. Aan de vier dapperen is tijde
lijk de toegang tot de lessen ontzegd, in afwachting
van de beslissingen door autoriteiten te nemen, met
betrekking tot hun verder schoolbezoek.
Het geheele geval waarover natuurlijk allerlei over
dreven lezingen de ronde zullen doen, komt hierop
neer d'at de jongelui „echt situdent" willen zijn.
De politie, heeft de zaak in onderzoek, voor zoover
door de betrokken leerlingen strafbare feiten zijn ge
pleegd, ook omdat één der leerlingen zich Zaterdag
nacht aan krachtig verzet tegen de politie heeft
schuldig gemaakt. Tot de baldadigheden behoort o.
a.: het hijschen van een koeiensehedel aan een vlag-
gestok tegen den gevel van het gebouw, het zetten
eener ledige ehampagneflesch op den schoorsteen op
het dak en het uithalen van allerlei fraais met school
materiaal.
DE NEDE'RLANDSCHE „CHESHIRE KAAS."
In het Engelsch© Lagerhuis wees de heer Bamt-on
op den uitgebreiden handel van kaas1 uit Holland, die
voor Cheshirekaas word't uitgegeven. Hij meende,
dat dit niet zoozeer te wijten is aan de Hollandstehe
kaasmakers eni exporteurs, die kaas van dit merk
aan de markt brengen, dan wel aan de gebrekkige
Engelsche wetgeving.
De heer Runciman antwoordde, dat de „Board of
Agriculture" reeds over de zaak met. belanghebbenden
gesproken heeft en dat' zij een onderwerp van bespre
king zal uitmaken op de vergadering deze week te
houden tusschen afgevaardigden van de Board' eni le
den van de Kamer van Koophandel te Cheshire.
NED. HERV KERK.
In de Zondagsbode voor Noord-Holland (Christelijk
Weekblad) wordt medegedeeld, dat een door enkele
rechtzinnige leden der Ned. Herv. Kerk te Zaandam
(Oostzij) opnieuw gedaan verzoek om den Kerkeraad
uit te breiden door naast den rechtzinnigen predikant
een of meer rechtzinnige ouderlingen en diakenen te
benoemen, op grond van practische en principieele
bezwaren van de hand gewezen werd. Ook werd af
gewezen het verzoek van de Vereen, tot verbreiding
der Waarheid, om ter gelegenheid van haar gouden
feest in Februari voor een avond, waar enkele Her
vormde predikanten zouden optreden, de Oostzijder
Herv. Kerk te mogen huren.
Waarom, vraagt het blad, aan een Christelijke ver-
eeniging, die jarenlang de Hervormde Kerk ten zegen
was, geweigerd werd, wat men aan zangvereenigingen
enz. gaarne toestaat, hebben Kerkvoogden niet te ken
nen gegeven; wie een weinig op de hoogte is van de
Zaansche verdraagzaamheid kan de motieven echter
wel raden."
HET ALIIAMBRA FLOTTANTE.
De tinna Van Houten te Weeep heeft het vroegere
Alhambra een nogal' groote verjongingskuur dioen on
dergaan en er een bioscoop-theater van gemaakt, dat
in alle opzichten de concurrentie met de gewone in
richtingen van dien aard kan doorstaan. Het zal
zich in ons land in de: groote wateren vertoonen en
voorstellingen gegeven.
Reeds d'e naam: Rona-Theater wijst er op dat bet
als reclamemiddel voor een soort cacao dienst doet.
Doch daarvan bemerkt men weinig als men het pro
gram inziet, daar zoowat alle pakkende nummers uit
de gewone theaters er in zijn opgenomen.
Maandagavond liep AYeesp uit toen de opzie-nwek-
kende verlichting van het schip de bewoners tot be
zoek noodigde. Een 300-tal' vond er plaats. Men ge-
noot van die levende beeld'en, dronk Rona-cacao en
ging dankbaar heen.
(«bW-)
UIT HEER-HUGOAVAARD.
Het besluit van hoofdingelanden van den polder
Heerhugowaard d.d'. 12 Nov. 1.1., waarbij P. Schilder
Jz. benoemd is1 tot secretaris van dien polder is bij
besluit van Ged. Staten der provincie Noordholland,
d.d. 4 Dec. 1.1. no. 05 vernietigd, wegens1 strijd! met
artikel 54 van het Algemeen Reglement van bestuur
van de waterschappen in Noordholland.
(Reeds in) een gedeelte van onze vorige oplaag ver
meld.)
a. Een schrijyen van Gedeputeerde Staten van Noord
holland, waarin kennis werd gegeven, dat dp Sehager
kaasmarkt van 1 November j.l. tot 1 iVjiei 1913 }3 ge
schorst. Voor kennisgeving aangenomen.
b. Een schrijven van den Centralen Gezondheidsraad,
waarin kennis werd gegeven, dat de heer Veenebos
eervol ontslag had gekregen als lid.
Van het recht om een candidaat op te geven in de
plaats van den heer Veenebos, werd geen gebruik ge
maakt. Alzoo voor kennisgeving aangenomen.
c. Een verzoek van den heer F. Jong te Zijdewind,
om benoemd te worden als makelaar. Met algemeens
stemmen werd hij als zoodanig benoemd.
d. Een schrijven van den hear D. Wonder, waarin
hij bedankt voor zijn herbenoeming als armvoogd van
de Protestantsche armvoogdij alhier. Benoemd werd
nu de heer G. Liefhebber.
Op de voordracht voor de benoemirg'van de com
missie tot wering van schoolverzuim'voor de school-
wijk O. Niedorp waren door B. en W. geplaatst de
heeren1. Woutman, 2. G. Liefhebber, 3. P. Age-
nant, 4. A. van Zoonen, 5. A. Mijts, 6. C. Rempt,
Op die voor de schoolwijk Zijdewind waren geplaatst
de^heeren: 1. S. Snel. 2. J. Nagelhout, 3. J. Ligt-
hart, 4. J. Wit, 5. P. Wit, 6, D. Burger.
Van beide voordrachten werden de eerste genoemde
drie heeren benoemd.
Vervolgens las voorzitter een door B. en W. opge
maakte concept-verordening op de woonwagens voor,
waarin het verboden wordt zich met die wagens op
te houden in deze gemeente.
[Onveranderd werd deze concept-verordeniDg vast
gesteld, zij zal ter goedkeuring naar Ged. Staten wor
den opgezonden.
Hierop werd kopteen verzoek yan den heer 8. Snel
om eene vergoeding te mogen ontvangen voor zijne
onlangs behaalde akte landbouw, met algemeene stem
men besloten zjjn salaris met f 100.— te verhoogen,
met ingang van 1 Januari 1913, met die voorwaarden,
dat, wanneer er in deze gemeente een cursus mocht
worden opgericht voor den landbouw, hjj onderwjjs
zal geven.
UIT OUDE NIEDORP.
De Raad dezer gemeente vergaderde gisteren. Af
wezig was de heer P. Wit. Voorzitter de heer A.
Wonder, burgemeester.
Ingekomen was s
KORTE BERICHTEN.
Door de politie te Rotterdam is proces-verbaal
opgemaakt tegen een somnambule, wonende Croos-
wijksche Singel aldaar, wegens onbevoegd uitoefenen
der geneeskunde (het voorschrijven van recepten) 5
maal gepleegd.
Gisteren vierde de oudste ingezetene van Lem
mer zijn 96sten verjaardag. De oude heer is zeer
kras. Hij vervult nog steeds de betrekking van om
roeper. Dagelijks hoort men zijn nog vrij heldere
stem door de straten klinken. Van beroep touwslager,
werkt hij van 's morgens 7 uur tot des avonds als
het donker wordt in een lijnbaan, waarin hij eerst als
leerling, daarna als knecht en thans als patroon nu
reeds 35 jaar werkzaam is.
Gistermorgen had' op de zandst-eenfabriek te
Rhenen een ongeluk plaats. Bij het afgraven van zand
stortte een groote massa naar beneden en werden
twee werklieden daaronder bedolven. Een hunner
werd levenloos te voorschijn gehaald, de ander be
kwam weinig letsel. De overledene laat een weduwe
met kinderen achter.
Maandagnamiddag werd het lijk van den aan
kolendampverstikking' overleden bloemist te Hengelo
(O.) begraven. Zijn vrouw, die j.l. Donderdagmorgen
mede bewusteloos werd gevonden, is eerst Zondag' we
der tot bewustzijn gekomen en Maandag naar het
ziekenhuis overgebracht. Zij kon nog niet in kennis
worden gesteld met het overlijden van haar man.
Tegen het hoofd' van de bijzondere school te
Hoek (Zeeuwsch-ATla,anderen) is procesuverbaal opge
maakt, wegens bet plegen van onzedelijke handelin
gen met een van zijn vrouwelijk» l»«rlin®»n.
Binnenkort zal te 's-Gravenhage de eerste auto-
lijkwagen in gebruik genomen worden. De wagen,
die dof zwart gelakt is, bevat twee evenwijdige ruim
ten, één voor de kist, en één met 6 zitplaatsen vtoor
personen. De wagen kan 65 K.M. per uur loopen
Een kantoor uit Roosendaal zond' naar Bier
vliet een brief met 5000 aan een agent van een sui
kerfabriek. Bij de ontvangst was de inhoud! slechts
3000. De brief was gaaf en ongeschonden. De af
zender heeft de nummers der biljetten aangeteakend,
zoodat die der vermiste ook bekend' zijn. De politie
doet onderzoek.
Gisternacht dreigde een bewoner van de Leeu
wenstraat te Rotterdam, zijn vrouw en kinderen met
een bajonet. Buren kwamen tusechenbeiden en na
men hem het wapen' af, maar nu greep de man het
geweer en vertoonde zich daarmee aan het venstervan
zijn woning op de eerste verdieping, alsof hij op de
voorbijgangers wilde schieten. Eenigie politieagen
ten kwamen naar boven en ontrukten den man het
geweer, dat ongeladen bleek.
Zondagmorgen hebben op een hofstede onder de
gemeente Graauw, terwijl de familie naar de kerk
was, 3 personen de alleen zijnde jeugdige dienstbode
gekneveld en daarna gedwongen de plaats te wijzen
waar het geld! en andere waarden geborgen wa.ren.
Zij deed dit. De mannen wilden daarna iets gebrui
ken en eis'cihten dat het meisje koffie zou zetten. Zij
verklaarde zich bereid, maar vroeg haar los te ma
ken, omdat zij Voor de koffie even buiten iets moest
halen. De mannen lieten haar onbewaakt gaan en
daarvan maakte zij gebruik om weg te snellen en hulp
te halen. Ofschoon de dieven onraad' bemerkten,
werden nog twee hunner op de hofstede aangehouden;
de derde werd' door den hond van den rijksveldwach
ter in een kreek opgespoord'. Gisteren zijn de man
nen naar Middelburg overgebracht.
Begin November is het geheele huisraad van
een rijk met kinderen gezegenden man te Driebrugge
(Zuid-Holland) afgebrand. Een aantal medelijdende
ingezetenen wist daarop een bedrag van 250 bijeen
te brengen, waarvoor men nieuw huisraad' kocht.
Daarmede was de man echter niet tevreden; hij wilde
het geld hebben, om naar eigen goedvinden daarover
te beschikken. Het comité weigerde dat en gaf hem
eenige dagen bedenktijd. De man bleef echter bij 'zijn
wensch volharden en het gevolg was, dat de geldelij
ke bijdragen aan d'e schenkers teruggegeven werden.
STAATSLOTERIJ.
J. FRANCKEN. t
Een treffend! sterfgeval had1 hedenmorgen teu stad-
huize plaats.
Nadat de hoogbejaarde ambtenaar van den Burger
lijken Stand, de heer J. Francken, eenige huwelijken
had gesloten en met den assisteerenden ambtenaar de
trap afliep, zeeg hij plotseling ineen. Laatstgenoem
de ambtenaar en enkele getuigen droegen hem naai
de trouwzaal. Dr. Dirken, die dadelijk te hulp geroe
pen werd', kon slechts den dood constateeren.
De heer Francken was pas van een langdurige on
gesteldheid! aan de beterende hand, doch lijdend aan
een ernstige kwaal, welke een spoedig einde aan zijn
werkzaam leven heeft- gemaakt. Meer dan een halve
eepw heeft hij het onderwijs gediend, eerst (van 1
April 1857 af aan) te Wormer, Assendelft en West
zaan ais hulponderwijzer en sinds 1867 tot voor enke
le jaren als hoofd der school te Bergen. Bij meer
dan één openbare gelegenheid bleek, hoezeer zijn on
derwijs en zijn persoonlijkheid, die, zoo'n werkzaam
aandeel in het dorpsleven nam, werd gewaardeerd. Hij
was pen beminnelijk man, die altijd' bereid was hulp
te verleenen, die een benijdenswaardige, opgewektheid
en arbeidskracht bezat, wiens gaven schuil gingen
achter zijn eenvoud' en bescheidenheid. Bekleedde hij
in de gemeente Bergen verscheidene functies, in
Alkmaar was hij sinds vele jaren voorzitter van de
loge de Noordistar, terwijl hij spoedig na de vestiging
in deze gemeente werd benoemd tot commissaris van
de Nutsspaarbank.
Ongetwijfeld zullen velen in Noord-Holland aan
den heer Erancken, die dpp leeftijd! van 73 jaar be
reikte, aangename herinneringen bewaren,
TENTOONSTELLING DE VROUW 1813—1913.
Hier ter stede heeft zich in verband met bovenge
noemde tentoonstelling gisteravond in een bijeen
komst van 26 dames, een comité gevormd, bestaande
uit 10 dames. Presidente is mevrtouw Moltzer; secre
taresse mejuffrouw A. B. II, Weber; penningmeeste-
resse mevrouw I. Prins, terwijl verder tot het' comité
behooren mevrouw Yan Houweninge, mevrouw Van
Tienhoven, mejuffrouw E. van der Hoeven, mejuf
frouw Bruining, mevrouw P. van der Horst, mejuf
frouw M. W. Arbeiter en mevrouw Looman.
Besloten is binnenkort een tea te org,aniseeren:
waarop een der leden van het hoofdbestuur een lezing
zal houden over genoemde tentoonstelling. Daarna
zal (het comité verdere plannen maken.
ELECTRICITEITSLEZING
In de geheel gevulde groote zaal der „Harmonie"
trad gisteravond voor d'e vereeniiging tot oprichting
en instandhouding van een Openbare Leeszaal en
Boekerij, in samenwerking met de Alkmaarsche Win-
keliersvereeniging en1 „d'e Hanze", als spreker op de
he.er F. A. Smit Kleine, electrisch ingenieur, direc
teur der K. E. M.
De heer E. C. H. Chr. Bruins, voorzitter der Open
bare Leeszaal, zeide in zijn openingswoord' het een
bijzonder voorrecht te achten de dn zoo grooten getale
opgekomen aanwezigen en in het bijzonder den heer
Smit Kleine, welkom te mogen heeten. Spr. wees er
op, dat deze avond' het product was van de samenwer
king van drie vereenigingen, welke samenwerking hij
nader wilde bespreken. Spr. zeide de Alkmaarsche
Winkeliersvereeniging en „de Hanze" te beschouwen
als betalende logée's en de Openbare Leeszaal' als de
gesalarieerd wordende gastvrouw. Het plan van de
lezing is uitgegaan van het bestuur der Openbare
Leeszaal. Toen het bestuur samenkwam om de cam
pagne voor dezen winter samen te stellen, kwam als
i vanzelf het denkbeeld een electrieiteits-lezing te, hou-
den. Uit het, jaarverslag van de Openbare Leeszaal
te Leeuwarden bleek, welk© groote belangstelling er
voor d'e electrificatie voor dit ondérweirp bestond. Spr.
zette het drieledig doel van het houd'en dezer lezingen
uiteen: het bevorderen van de ontwikkeling, het ma
ken van propaganda voor de Leeszaal en het winnen
van leden.
Toen het plan met den heer Smit Kleine klaar was,
zei spr., kwam het denkbeeld' op, dat de electriciteits-
lezing van veel belang kon worden voor dén midden
stand en getracht is toen tot samenwerking met de
beide Aliddenstandsvereenigingen te komen. De ver
©enigingen hadden elkaar dus noodig. Toen echter
bekend werd, welk bedrag „d'e Hanze" votor het, hou
den van de lezing beschikbaar stelde, dacht de Open
bare Leeszaal reeds aan een lezing op bescheiden
schaal. AYe hadden niet durven denken, zei spr., dat
de jonge Alkmaarsche Winkeliensvereemging het
grootste deel van dé kosten voor haar rekening' zou
nemen. Spr. meende dan ook te spreken namens d'e
leden van de Openbare Leeszaal en „de Hanze", wan
neer hij hiervoor een woord van warmen dank bracht
aan de Alkmaarsche AArinkel 1 ersvereenig 1 ng en haar
bestuur. (Applaus.)
Hierna gaf spreker het woord aan den heer Smit
Kleine.
In het -eerste deel van zijn rede dat zich voor een
uitvoerig verslag uiteraard' minder leent, zood'at we
slechts met een zeer korte aanstipping volstaan
maakte spreker duidelijk hoe d'e electrieiteit te voor
schijn wordt geroepen, door het bewegen van een ge
leider in een magnetisch veld, dat' in de nabijheid' is
van een magneet, of door den draad' stil te laten lig
gen en den magneet té laten bewegen. In de electro-
t-echniek wordt de stroom opgewekt door een anker
met een geleider te bewegen in een magnetisch veld.
Het groote principe is steed's, d'at een koperdraad zeer
snel wordt bewogen in een electrisch veld, daarvoor
is noodig een ronddraaiende beweging. In verband
hiermede 'ligt het voor de hand dat stoomwaterturbi
nes wordén gebezigd. Er zijn tegenwoordig turbines
van zoo'n groot vermogen, dat één enkele voor geheel
Noord-Holland voldoende zou zijn.
-Uitvoerig stond spreker stil bij den eleetrischen
stroom, en verklaarde hoe het mogelijk is, dat de
stroom langs bovengrond'sche kabels1 wordt gebracht
van de Oostkust van Spanje tot Madrid.
Voor kleine afstanden, zooals in Noor-HoUand, is,
ook in verband' met de dichtheid en, den aard' van de
bc-volking, die lastig is en alles stuk gooit, het ge
bruik van ondergrondSche kabels aan te bevelen. Het
nadeel er van is echter, dat de fouten in die kabels
moeielijk te vinden zijn.
Tal van lichtbeelden, afkomstig van de Technische
hoogeschool te Delft o. a. ankers, motoren, turbi
nes, hoogspanningsisolatoren, kijkjes in de electrische
centrale to Nieuw-York, watervallen werden hier
na op het doek gebracht en toegelicht.
In de pauze werden tal van brochures verstrekt aan
belangstellenden.
Spr. kwam daarna, op de toepassingen -en deed me
dedeelingen over het reusachtige bedrijf van de Na
tural Food Company, de groote biscuitfabriek, waar
het pakken in cartons het eenige is dat met de hand
geschiedt, andérs gebeurt alles, do geheele bereiding
b.v., langs eléctrischen weg. Men staat verstomd over
het comfort, dat daar gratis aan (het personeel wordt
verschaft. En dit niet om redenen van sociologischen
aard pf bij wijze van proefneming, maar het eenige
doel is om het personeel in zoo gunstig mogelijke
conditie te doen arbeiden, daar er dan het meeste
van verkregen wordt (applaus).
AVat is te Alkmaar de quintessence van het gebruik
tan electrieiteit, vroeg spr. Deu kleinen man, den
kleinen industrieel en ook deni middenstand in vele
gevallen met den electro-motor sterk te maken in den
strijd' met den grooten man. Is er electrieiteit be
schikbaar, dan gaat het aantal P. K„ dat in electro-
inotorische kracht is1 vastgelegd, sprongsgewijze naar
boven. I-n plaatsen als Alkmaar schaffen alle hout
bewerkers een electro-motor aan, do metaalbewerkers
gaan er direct toe over, de bakkers voor hun kneed
machines, de slagers voor de vdeeschmachines, bij
pakhuizen voor het vervoer per lift en in kleine be
drijven zooals kapperszaken. Dit laatste brengtdecen-
trale intussehen niet veel' vooruit, 't. Is voor hen zeer
gemakkelijk, maar ze gebruiken bijna geen stroom.
De pract-ijk wijst nu eenmaal aan, d'at de menschen
gemakkelijk zijn uitgevallen, hetgeen ook waar to ne
men valt ten -opzichte van het nemen van elect-risch
licht. In Duitschland is het aantal electrische lam
pen drie maal zoo groot als het aantal gaslampen. De
petrolemninvocr welke in Duitschland in 1904 tot
een bedrag ging van 76 millioeu mark, was in 1(110
gedaald tot 39 millioeu, hetgeen bijna alles karot ten
voordeele van de electrische richting.
Als een feit kan worden geconstateerd, dat het na
tionaal vermogen, dqt in electrieiteit wordt vastge
legd, steeds grootfr word). Nederland' is mot de
electrieiteit steeds ten achter gebleven. In 1912 be
gint men te denken aan een electrische wet, in 1882
waren in de wetgeving van Groot-Brittanje -en Ier"
land ai bepalingen vastgelegd. Nederland' ziet graag
de kat uit den boom, dikwijls zoo lang zelfs, dat de
kat er al uit is. Electriciemsi enz. hehhen geleden door
het ontbreken van een wetgeving. Moest er een ka
bel door iemands grond! gelegd' worden, dan rezen er
allerlei bezwaren, zelfs menschen met gold) bleken
weinig oog te hebbpn yo» Het algemeen belang. Is.,
indien de wet tot stand gekomen is, een kabel' van al
gemeen nut, dan moet' déze gelegd' worden,
Een kléine electrische centrale is een onding, zei
spr., deze maakt dure Kilo-AVatt-uren. Goedkoop
verkrijgt men ze slechts bij een groot geheel, dan zijn
de kosten van aanleg geringer,
Ook in een ander opzicht staan we ten achter. Om
de electrische beweging te doen slagen, heeft men
noodig bekwaam electrisch personeel. Om dit. t© krij-
gen moet er ook goed onderwijs zijn. Er is hier tér
stede een prachtige ambachtsschool, zei spr., 't zou
zeer goed' zijn indiien daar ook gedoceerd' werd in
electrische richting. Eu daaraan is behoefte. Bij
den aanleg van leidingen is veel personeel' noodig.
Zij, die water- en gasleidingen aanleggen, zijn aange
wezen, zei spr., om zich ook toe te leggen op het aan
leggen van electriscihe geleidingen.
Er zal hier in deze streek veel geld' in de electriei
teit worden gestoken - tonnen zijn hiermede ge
moeid. Daarom wenschte spreker er den nadruk op
te leggen, dat men moest zorgen bij d'e pinken te zijn,
trachten te voorkomen, dat buitenlandsche firma's
hier den room van de melk scheppen, de eerste en
beste jaren zich hier vestigen en dan plotseling ver
dwijnen.
Ook is in ons Land nog veel meer nationaal gevoel
noodig. Alles laat men hier van buiten komen, wan
neer het maar iets goedkooper is. Wil men een volk
groot maken, d'an moet men er niet naar kijken, of
men iets duurder uit moet zijn. (Applaus).
De nationale, electrische industrie móét er komen
De inrichting van Willem Smit te Slikkerveer is ai
zeer veranderd, we kunnen krijgen een Hollandschen
motor. Een specifiek Hollandisehe motorenfabriek ia
gevestigd te Dordrecht. Aan den anderen kant van
r u Amsterdam heeft men een draad- en kabel-
ia bnek. A\ e moeten bier alles kunnen maken, zei
spr dan zal .een talrijk deel van dé bevolking gele
gen/heul vinden tot het verwerven' van een behoorlijk
en eerzaam bestaan. In de toekomst moet de kaart
van Nederland, geteekond met het sterkstroom-elec-
trisch net er precies uitzien, als thans de spoorweg-
kaart. Daar gaat een groot vermogen in.
Spr. wees-er op, dat dé gemeenteraden vaak veel te
autonoom zijn. Dikwijls is het n'oodig de handen in
een te slaan. Er is een gasfabriek te Haarlem en to
Leiden en de plaatsen er tusschen hebben ook eigen
gas. Een groot nationaal vermogen wordt hierdoor
als het ware door de ruiteni gegooid.
Voor warmte en koken heeft d'e electrieiteit wel
toekomst, maar gas is nog goedkooper. Aroor kleine
plaatsen is eigen gas betrekkelijk onzin, deze behoor
den het te betrekken van groote plaatsen, diie hierdoor
een equivalent vindén tegenover hen, die electrieiteit
nemen.
Iliei behooren als in Duitschland' 80 gemeenten sa
men te gaan om stroom te nemen, waardoor d'e ge
meenteraden elkaar beter leeren kennen en waardee-
ren, wat wel noodig is.
Spr. kwam hierna tot de beantwoording van ver-
schillende schriftelijk tot 'hem gerichte vragen. Uier-
uit bleek, dat. electrische brandspuiten er al lang zijn,
goed werken en dat de aan te leggen contacten niet
duur zijn, dat ten opzichte van het tariefwezen het
de electrische centrale per slot. van rekening weinig
kan schelen of een lamp iets korter of langer brandt.
De aansluiting kost in IJmuiden voor 10 Watt per
maand' 25 ets., 4 maal zooveel is in een gezin noodig.
De prijs van een lamp met- een lichtsterkte van 32
kaarsen is 0.8 ets. per uur. A7oor buitenverlichting té
zorgen oordeelde spr. niet- verstandig', daar moét de
gemeente voor zorg' dragen. Booglampen moeten zoo
weinig- mogelijk gebruik worden, zei spr.
Het moet worden Voorkomen, d'at mensehen recht
streeks kunnen kijken in de. lichtbron, 't oog moet
rustig kunnen zijn. AVat dé samenstelling van het
licht aangaat, merkte spr. naar aanleiding van een
desbetreffende vraag op, d'at over het algemeen ge
kleurde stoffen bij electrisch metaaldra adlicht vrijwel
hun kleuren behouden.
Spr. bracht hierna een woord' van dank aan de di
rectie van de gasfabriek voor het verschaffen van de
electrische verlichting en aan het publiek voor het
volgen van zijn lezing. Spr. eindigde met het uit
spreken van deu wensch, dat in Alkmaar zal mogen
blijken wat spr. als een vaste overtuiging bij zich
draagt dat het electrisch licht één van de factoren
zal zijn, die Alkmaar kan brengen! tof verhoogden
bloei. (Applaus).
Nadat de voorzitter de gelegenheid' had' opengesteld'
tot het nader stellen van vragen, waarvan door nie
mand' gebruik werd gemaakt, bracht hij namens de
drie vcreenigingen een woord vaii dank aan den heer
Smit Kleine voor zijn lezing, aan den heer Birkhoff,
directeur der gasfabriek, die zoo welwillend was voor
de atroomlevering te zorgen en aan den heer dr. Nug-
teren voor het afstaan van zijn sciopticon. Met het
uitspreken van de hoop, dat de aan het slot van zijn
rede door den heer Smit Kleine, geuite wensch in
vervulling mocht gaan, sloot d'e voorzitter hierna d'e
vergadering.