DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
m
No. BOO.
Honderd en veertiende Jaargang.
1912
DONDERDAG
19 DECEMBER.
Nieuwjaarswenschen.
V
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Nieuwjaarswenschen
a 25 Cts. a contant
Elk het zijne.
jnEnsisi'
Telefoonnummer 3.
Zijdie zich met 1 Januari
opditblad abonneeren, ont
vangen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis en franco.
De Uitgevers.
In het nummer dat DINSDAG
31 December (Oudejaarsavond)
verschijnt, zal wederom gelegenheid
bestaan tot het plaatsen van
De U i t g e vers.
BINNENLAND.
EN IS OVERAL GRATISVERKRUGBAARVOORELK KQOPER
VAN SOLOaargarine-a CT-PER POND
ALKMAARSCHE
RANT.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Twee portemonnaiea met eenig geld, een jongens-
rfipe, eenig geld, een zilv. broche, een vrouwenzak, een
lijden das, een pet, een bedelstukje, twee huissleutels,
een bos sleutels, een schaar, een ceintuur, een dames
bont, een kat, een liniaal, een bril, een lorgnet, een
zeiltje, een rozenkrans in etui en een zak erwten.
De Commissaris van Politie,
W. Th. VAN GKIETHUIJ SEN
Alkmaar, 18 December 1912.
POSTKANTOOR TE ALKMAAR.
Lijst van de aan dit kantoor ter post bezorgde brie
ven en briefkaarten, welke wegens onbekendheid van
de geadresseerden niet zijn kunnen worden uitgereikt.
Ie helft der maand December 1912.
Brieven.
N.V. Rijwielbanden fabriek, Amsterdam.
Mej. Brouwer, Koedijk.
Mej. C. Engeberdt, Rotterdam.
F. Mollenaar, Tessel.
Mej. A. Wiesmer, Amsterdam.
Briefkaarten.
Trinsel, Amsterdam.
W. Oudt, Purmerend.
Buitenland.
Mad. Weijst, Bruxelles.
spreken over wat de Vredesbeweging tot- dusverre be
reikt heeft, om te hoornen de Vredesconferenties on
het Vredespaleis. Het is toch het weak geweest der
burgerlijke pacifisten, dat de gevoelens van baat tus-
'l schen de Duitsche, de Fransdie en die Engelsche bo-
I volhingen, ook voor zoover dezen niet behooren
j tot de verbroederde internationale socialisten) zoo-
zeier verzwakt zijn, dat van een oorlogspartij in die
landen niet meer kan gesproken worden. En liet be
staan van een krachtige oorlogspartij in die landen
-ware ongetwijfeld voldoende geweest, om den ge-
vreesden Europe,esche-n 'oorlog te doen ontbranden.
Het zijn verder de Pacifisten, zooals Fried en Stead
geweest, die de internationale rechtspraak hebben be-
kendS gemaakt. Dank zij hun arbeid! konden de Vre
desconferenties instellen het Haagsche Hof van Ar
bitrage, weldra in het Vredespaleis' zetelend, waar
door de vredesvrienden thans- den strijdenden Mo
gendheden kunnen toeroepen: Naar defn Haag!
Bekend is, hoe hierdoor in 1904 een oorlog tus-
schen Engeland! en Rusland, ini 1908 een oorlog tüs-
echen Frankrijk en Duitsehland' is voorkomen. Dank
zij ook den voortdurenden arbeid der pacifisten mag
van de Derde Vredesconferentie worden verwacht, dat
het internationale recht in tijdien van vrede meer uit
gebreid zal worden vastgesteld, waardoor botsingen
tusschen! Staten, die ieder iets anders willen en wier
wil thans nog geheel willekeurig kan zijn, zullen uit
blijven.
De burgerlijke pacifisten verbeteren derhalve de
aigemeene verstandhouding tusschen de volkeren. Zij
hebben mogelijk gemaakt de internationale recht
spraak en daardoor menigem oorlog voorkomen. Zij
arbeiden aan de voltooiing van de internationale
rechtsorde, waardoor belangengeschillen uit weder-
keerig wnntrouweh zullen worden vermeden. Zij mo
gen in tijden van dreigenden) oorlog niet hebben die
voldoende kracht, die van den sociaal-democratischen
Oorlog aan den oorlog! uitgaat, maar zij zijn gelijk
aan dien geneeskundige, die de oorzaken van ziekten
naspoort en d'an die gevonden oorzakem bestrijdt, al
dus ziekten voorkomend. Zij verdienen dds niet
den smaad der Socialisten. En allerminst mag hun
eerlijkheid in bun vredesstreven worden ontzegd.^ Dat
de sociaal-democratische partij aldus zoo menigeen
beleedigt die zijn geheele leven belangeloos' wijdt aan
den strijd tegen den Oorlog, is een vlek op hun be
tooging, waartegenover de ridderlijkheid van het wa
re Cbristetl'ijko Kerkbestuur te Basel dubbel Lu het
oog springt.
Ingezonden mededeelingen.
(Ingezonden).
Zelden zullen de oogen der geheele wereld in zoo
sterke mate op de sociaal-democraten zijn gevestigd,
als in de maand November van het jaar 1912. Een
ioder en wie wTas dit ten slotte niet? die met
-umg-St zich afvroeg, of de gruwelen van den Balkan
ook over het meer beschaafd gedeelte van Europa
zouden worden uitgestrekt, leefde mede met de zoo
grootsch opgezette en volkomen geslaagde protestbe-
wegicg tegen deu Oorlog, die in de internationale
arbed dersbij eenkomst te Basel haar hoogtepunt b&-
reikte. Het was, alsof de Sociaal-democratische Ar
beiderspartij daar te Basel uiting gaf aan wat bij een
ieder omging, doch wat niet aan iedereen mogelijk
was zelf te openbaren. Hoevelen zullen niet benijd
hebben, die saamverbonden arbeiders, wier leiders
hun zoo voortreffelijk de gelegenheid boden hun af
keer van den oorlog, hun gevoelen van wederkeerige
internationale waardeering der machthebbenden over
de vraag: Oorlog of Vrede? te kennen te geven!
De groote socialistenbetooging heeft voor ons, de
zoogenaamde .„burgerlijke." pacifisten, veel bemoedi
gends geschonken. Eerst de voiksbetoogingen in alle
hoofdsteden van Europa op denzelfden dag waarbij in
iedere hoofdstad vooral juist buitenlanders optraden
daarna de aigemeene verzameling te Basel, deze mee
tings hebben voor bet eerst den Regeeringen op on
loochenbare, krachtige wijze moeten aan het ver
stand brengen, dat bij de beschaafde volkeren niet
waar is de legende, dat het volk oorlog wil, dat
er een rassenhaat en een volkerenhaat bestaat, waar
tegen de macht der eeuwen en d!e macht d,er bescha
ving niets vermogen.
En het tweede bemoedigende feit is- de houding
van het kerkbestuur vam den Dom te Basel. Onder
het luiden der klokken van den Christel ijken Baseier
Dom trokken de sociaal-democraten met hun roode
vaandels dit kerkgebouw binnen. Met de zegevierende
'internationale verbroederingsgedachte dezer politie
ke partij hield! d'e ware Christelijke idee zijn triom
feerenden intocht. De Kerk vroeg niet, van welk
geloof zij waren, die aan de wereld) het Christelijke
„Vrede op Aarde" wilden verkondigen. Ook voor
hen, die veelal' op de dienaren van dien godsdienst
smaalden, opende de Kerk zich, opdat deze personen
de Vredeleer van Christus op dies te indrukwekkender
wijze zouden kunnen prediken. Het is te hopen, dat
de Kerk, het voorbeeld! van Basel- volgend, voor de so
eialisten in kraebtigen wedijver voor den vrede niet
meer zal onderdoen.
En wat hebben de mannen van „Vrede door Recht'
zoowel hier als in' htet buitenland! zelf gedaan?, zal
men vragen. Het antwoord kam kort zijn:, openlijk
niet veel. Wel hebben sommige Vnedesbonden pro
testbrieven naar de verschillende Regeeringen gezon
den, maar niemand zal zich verbeeld hebben, dat dit
„getuigen" op den gang van zaken grooten invloed
zou kunnen hebben. Men moet het erkennenvoor
massa-bewegingen teT voorkoming van dreigenden
oorlog is de burgerlijke vredesbeweging niet voldoen
cte georganiseerd.
Maar dat mag geen reden zijn, om minachtend
ÊSt:
ESSffiEJ
m
llllllU'i1
TWEEDE KAMER,
Verschillende kleine wetsontwerpen werden in de
gisteren gehouden zitting aangenomen. Naar aan
leiding van één dier ontwerpen drong de heer Scha
per (S. D. A. P.) op ruime circulatie van het nieuwe
stuivertje aan.
Minister Kolkman antwoordde, da t de
nieuwe stuivertjes in het: mlidden van het volgend
jaar komen en in voldoende hoeveelheid.
Naar aanleiding van een der andere ontwerpen
merkte de heer Lieftinck (U.-L.) op, dat het bij
de uitvoering van de Tiendwet te langzaam gaat.
De minister was het m'et de strekking- van het
betoog geheel eens1. De commissies zijn tot spoed
aangemaand.
Nadat de heer Lieftinck gevraagd had, hoe
veel jaren do uitvoering nog zal duren, zei de heer
an S a a s e van- Yss e 11 (R.-K), dat die
vraag niet voor beantwoording vatbaar is; er komen
te veel ingewikkelde quaesties' en procedures! voor,
een meening, waarbij de minister zich aansloot.
De aigemeene beschouwingen over de staatsbegroo-
ting werden hierna hervat.
Minister Heemskerk zeide noch over de
subsidieerimg van het Internationaal Vredescongres
in 1913, noch over de drooglegging- van de Zuiderzee
nu te kunnen spreken.
Aangaande de paleiskwestie in Amsterdam, ontken
de sipr., dat de Amsterdamscke gemeenteraad) zich in
zijn schrijven aan de regeering op het standpunt heeft
gesteld, dat het paleis eigendom van de gemeente is.
Do minister deelde mede, dat matrozen, die bij her
haling weigeren deel te nemen aan wedstrijden en
feesten, ontslagen zullen word'en. Ten aanzien van
de benoeming van theologische hoogleeraren moet de
regeering rekening houden met de behoeften van de
zen tijd.
De regeering zou de machtsverhouding tusschen
kroon en parlement- niet wijzigen. Alleen de termi
nologie der Grondwet zal zij brengen in overeenstem
ming met- de praktijk, die ini haar werking- gaat in de
richting der anti-revolutionaire staatsleer.
Als de linkerzijde de regeering beletten zou de
Tariefwet te verdedigen, handelde zij in strijd' met
de eerste beginselen van ridderlijkheid.
In de -avondvergadering werd' de begrooti'ng van
Waterstaat behandeld.
De heer Smeenge (U. L.) drong o-.ru. aan op
vervulling deu belofte, om 't vluchten bij stormweer
in een der tramhavens op.d'e Zuid-Hollandscho en
Zeeaiwsche eilanden mogelijk te maken, zonder dat
de schipper gevaar loopt met den strafrechter in
aanraking te komen. Nog drong spr. aan op spoed
inzake de uitdieping der Zaan en den waterweg
IJmuidenKatwijk.
D'e heer Duys (S. D. A. P.)- drong aan op be
spoediging- inzake uitdieping van do Z'aan, vroeg met
betrekking tot 't verkrijgen van electriciteit voor
Zaandam van Amsterdam, of de minister wil terug
komen op zijn weigering, om toestemming te geven
voor loet leggen van .een kabel door 't No-ordzeeka-
naal, -daarbij wijzende op 't belang voor de artillerie-
inrichting- aan do Hembrug, hierbij betrokken.
De heer S no eek IIe n k e m a n si (C. H.) be
sprak d-e kwestie van den waterweg KatwijkIJmui
den uit algemeen standpunt, zeggende, dat de typi
sche visschers-dorp-en langs- de Noordzeekust dreigen
te verdwijnen ,em dat 't niet het: oog op onze positie,
als land aan de zee, van belang is, dat d.e regeering
de pogingen tot verbetering in deze steunt.
De Minister zeide o. m„ dat de onderhande
lingen omtrent de electrieiteitsvoorziening voor
Zaandam nog niet zijn afgeloopen. Het is dus niet
gewemscht, dat de minister zich daarover thans ver
der uitlaat. Als 't plan in zake do berghaven te
KatwijkIJmuiden aan de gestelde eischen voldoet,
zal de regeerin'g gaarne steun verkenen," maar het
onderzoek aangaande dat plan is neg niet afge-lo-open.
Wellicht zal de uitdieping van do Zaan en de hulp
aan Katwijk in een suppletoir© begrooting vereenigd
worden.
De heer van Foreest (V. L.) die de vergoe
ding van 200 voor woningbuur -aan de opzichters,
-die geen ambtswoning hebben, te gering achtte,
werd door den minister gewezen op de belangrijke
traktementsverbetering dier ambtenaren.
Gemengd nienws.
UIT BERGEN.
Nadat in de Dinsdag gehouden vergadering ter
bespreking van d© verhoogde contracten der Alkm-aar-
sche waterleiding eeaiige aigemeene opmerkingen
waren gemaakt, wees de heer H. Siebert Coster er op,
dat d'e Maatschappij er wel voor gezorgd zal hebben,
dat d'e contracten in- overeenstemming zijn met de
concessievoorwaarden en is dat het! geval, dan is er
niets aan te doen. En is dit niet het geval, dan staat
voor ieder individu de we.g open, zich te wenden tot
de directie. Vindt men daar geen baat en is men
van de billijkheid' der zaak overtuigd, dan kan men
zich tot de concessiegevers wenden. Het contract
met de gemeente Alkmaar ioopt nog 2.) jaar. liet is
■spieker bekend, dat ieder voordeel, dat deze gemeente
trachtte te verkrijgen, hoe gering ook, all-een dan ver
gund werd, wanneer de gemeente Alkmaar daartegen
over concessies deed'. Spreker meent dan ook, dat
men van de maatschappij absoluut -geen toenadering
behoeft te verwachten. Toch acht spreker bespre
king heel nuttig, opdat er geweten wordt, hoe onte
vreden men is. Een protest kan men z. i. niet uiten.
Toen de waterleiding in Alkmaar weid) aangelegd,
moest de gemeente een gebruik van J 18000 per jaar
ga-rand-eeren. En liet heeft eenige jaren geduurd,
voor die som bereikt is. Thans is dit bedrag- reeds
een 70 a 80.000 gulden.
Hot heeft heel lang g-ed'uurd' vóór men in Bergen
tot het bestaande bediag van 8000 kwam. Spreker
is van meening, dat de bepaling luidt, dat ook Ber
gen recht lieeft op iedere concessie, die m-en aan
Alkmaar doet. Ook hier moet rne-n voor arbeiderswo
ningen, die voor 80 of minder in- rijkshuurwaarde
zijn aangeslagen, het water voor 5.20 leveren. Met
het oog o-p de 1-angzamo toename van hot waterver
bruik heeft de toenmalige controleur de gewone koop
manschap toegepast. Hij was altijd' even gemakke
lijk. Hij heeft daardoor het watergebruik tot zeer
groot© hoogte gebracht. Dat is zijn verdienste em di©
kan men hem niet ontnemen. Nu na 25 jaar een an
der komt, nu komt er -gepruttel vani menisehen, di© 25
jaar geprofiteerd: hebben en eigenlijk niets anders
kunnen1 zeggen, dan, ik heb te weinig betaald.
Spreker wilde hiermee niet zeggen, dat hij het
tarief niet veel te hoog vindt. Dit zag spreker reeda
vroeger in -en hij is dan) ook altijd! geweest voor ge
meente-waterleiding.
De heer Uitenbosch (Alkmaar) zeide, met nog een
Alkmaarde-r aanwezig te zijn, omdat men ook daar
ontstemd is, o-ver de groote verhoog-ing, die plaats
gevonden beeft. Spreker beaamde het -gesprokene
van den beer Cos-ter volkomen.
Hij w-ees er op, dat men te doem -heeft met de maat
schappij tot exploitatie van waterleidingen in Neder
land. Deze maatschappij heeft met Alkmaar h-et con
tract gesloten, het water uit d'e diiinen in Alkmaar
te brengen. Alkmaar bed'omg een zeker percentage
van de winst en daarvoor kreeg d'e maatschappij het
recht, buis-leidingen in db gemeente te leggen. Dit
is de eenige winst, d'ie Alkmaar krijgt, hoewel deze
winst geen onbeduidend© aanvulling voor do gemeen
tekas beteekemt. Een paar j-aar geleden had) d© ge
meente Alkmaar met do maatschappij een groote
kwestie over het springen van dei buizen bij de brug
gen, maar ook Alkmaar kom toen niets tegen die
maatschappij uitrichten. Toch achtte spreker het
mogciijk om door ©en collectief optreden iets te doen.
T-en opzichte van de clausule arbeiderswoningen kan
men erop wijzen, dat voor woningen die voorheen voor
80 of minder in rijks huurwaarde waren aangesla
gen, thans veel meer betaald! moet. worden, terwijl
dit toch dezelfde woningen zijn. Sj)-reker achtte dit.
juist het grootste kwaad, dat. Alkmaar ever het hoofd
gezien heeft. Daardoor toch is het thans mogelijk,
de arbeiderswoningen met ruim 20 op te slaan.
Alkmaar kan tegen een onbillijke heffing opkomen.
Do be-er Oldenburg wees er op. dat uit de verkla
ring van den heer Coster blijkt, dat. do aangeslotenen
de dupe zijn geworden van de koopmanskandelingcn
der directie.
Nu de menschen hun ander© voorziening van water
hebben opgeruimd em dus- aam de maatschappij ge
bonden zijn, nu komt moni met, d© verhoogde contrac
ten; spreker noemde dit misleiding.
De voorzitter geloofde met- den heer Coster, dat
men niet veel kan -deen, maar -achtte het toch goed,
tegen de onbillijkheid op te komen. De zaak is, wat
de heer Oldenburg noemde, misleiding, het trachten
-eerst de vogels in de flap te krijgen, om dan te ziem,
wat mem er mee zal doen. Van de dlooden niets an
ders dan goed, zegt- het spreekwoord, maar het moet
spreker toch van het hart, dat- de taktiek van den
lieer Ansingh een groote misleiding kan genoemd
worden.
De heer Bcgtman constateerde, dat het toch waar
is, dat Alkmaar een groote winst opstrijkt. Ook was
het 't comité bekend, dat, men te doen heeft met een
maatschappij tot expl. van waterleidingen in Neder
land. Gehoord d® b»spr®kingen achtte spreker het
