DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het derde schot. donderdag No. I. Honderd en vijftiende Jaargang. 1913, 2 JANUARI. FEUILLETON. NJSj£NLApgD ALKMAAR, 2 Januari. Nu het vraagstuk van „kinderen in de bioscoop" op het oogenblik van alle kanten aan de orde gesteld wordt, verdient een artikel van een Berlijnsch deskun dige over (Kt onderwerp de aandacht. Schrijver is professor d-r. Karl. B runner, film-censor te Berlijn. In de Duitecho hoofdstad is dte toegang tot bioscoop theaters verboden voor kinderen tusschen de zes en zestien jaar, tenzij er een bijzonder voor de jeugd' ge schikt pTogramma wordt gegeven, dat door dte politie te voren werd goedgekeurd. Vroeger was het verboden bepaalde films voor kin deren beneden de 14 jaar te vertoonen, doch dit ver bod viel niet te handhaven en werd! veelvuldig over treden. Wat zouden de dossiers van rechtzaken, waarbij kinderen waren betrokken, niet kunnen vertellen van den invloed van prikkelfilms1En de onderwijzers, die do oorzaken van het verminderen van de vermo gens hunner leerlingen, den psychische®, en dikwijls ook physischen achteruitgang trachten op te sporen, zouden ook heel wat kunnen mededteelen! De geleerde schrijver heeft een groot aantal op stellen verzameld, welke gemaakt zijn door kinderen van een lagere school in een Berlijnscho voor-stad. In al die opstellen worden de indrukken geschetst welke sensatiefilms op de jeugdige gemoederen hebben ger maakt. Over het geheel toonen de kinderen zich vij anden van alles wat slecht en laag is. Maar wanneer de jongens veelvuldig zulke sombere beelden uit de menschelijke samenleving voor oogen krijgen, dan moet hun zedelijk denken en voelen hiervan een na- deeligen invloed ondervinden, hetgeen natuurlijk te rugwerkt op hun zedelijk handelen. Maar kinderen, die om de eene of andere reden tot het kwade over hellen, worden in hun meening versterkt en vinden daarvoor in een herhaald bezoek aan de bioscoop, wanneer daar sensatie-drama's worden vertoond, voortdurend nieuw voedsel. Gesprekken met gelijk gezinden of ergeren over hetgeen men gezien heeft, doen tevens zeer veel kwaad. Een van de opstelletjes volgt hier, het is gemaakt door een 13-jarigen knaap en het gaat over de „mari ne-luitenant Brinken." „Een spion-stuk, wat prachtig, ik had al vaak g-c- wenecht niet alleen van liefdesdrama's enz. te zien. 2 vreemde menschen, een kroeg, krant in de hand, aan hun trekken ziet men, dat ze niets goeds in hun schild voeren. Avond. Een Duitsch marineluitenant wordt overvallen en gevangen genomen. In het hol; 20 vreeselijk uitziende mannen in lompen. Een kleedt zich net zoo als de luitenant. De luitenant wordt aan een rots geboeid, voor hem een kruitvat met een licht er op. „Wanneer het licht afgebrand! is, zult ge niet meer leven. [Welk een angst!] Intusschen hebben de spionnen zich meester gemaakt van het schip. Zij va ren weg. Na een tijdje van spanning had de luite nant zich bevrijd. [Allen herademen, overal „ah!"] Snel naar de marine-politie, hij vraagt een vliegma chine en een oorlogsschip. De matrozen moesten in tusschen op bevel van den valschen kapitein aan land roeien. [Een schurk" donk ik]. Ook liet hij do kis ten openen en zijn makkers er uit komen en de matro zen er in opsluiten. Maar luitenant Brinken komt met zijn vliegmachi ne; groote vrees aan boord [nog grootere vreugde in mijn hart.]. Luitenant Br. heeft ze tenslotte inge haald. Hij' stuurt hun een waarschuwing op een pa pier. Zij gaan verder. Een bom laat de luitenant naar beneden vallen, die groote schade aanricht. [Dat hebben ze verdiend]. Een tweede hom. [Bravo!] Flink aangekomen; verscheiden dooden. Wat is dat? De motor weigert. [Groote ontsteltenis]. Hij valt in zee [treurig schouwspel en toch blijdschap] hij wordt door de matrozen van het oorlogsschip, dat zich in de buurt bevindt, gered. Het gestolen schip is gered. De film eindigt met een drievoudig hoera der ma trozen van beide schepen op luitenant v. Brinken, waarmee ik van harte instemde." CRIMINEELE ROMAN VAN HANS VON WIESA. (Vertaald met toestemming van den Duitschen uitgever.) 46) o En de zwaarbeproefde man, die met gefronst© wenk brauwen had zitten luisteren, zag langzamerhand de (schaduwen optrekken, die zijn hemel verduisterden; hij kon de oogen niet meer afwenden van het lieve gezicht van zijn eigen Jutta, haar wangen gloeiden van opgewondenheid, haar stem trilde, toen zij sprak Van het gevaar dat hij geloopen had, in haar oogen schitterde een glans van groot geluk. H1j kon haast niet nalaten de geliefde aan zijn hart te drukken, hij had haar zoo langen tijd moeten missen en steeds zoo vurig naar haar verlangd maar. ook op dit oogenblik moest hij denken aan het oogenblik toen haar moeder hem door haar harde, trotsche, eigenzin nige woorden zoo diep heeft gegriefd, hij kon de schande niet vergeten die hem toen is aangedaan in tegenwoordigheid van het meisje aan wie hij zijn le ven wou wijden, maar wie hij niets had' aan te bieden dan zijn eer en zijn liefde. Dat waa het eenige wat Een twaalfjarige jongen schreef o.m. over een film „dorst naar geld": „De matroos ging naar zijn hut. Hij liet door zijn kind 2 fl. wijn halen. Hij bedronk zich. Zijn vrouw verweet hem dit. Hij gooide zijn vrouw met het kind! de deur uit. Dit maakte me woest. Want de vrouw leed met het kind voor de deur honger, terwijl de man zich op beestachtige wijze bedronk. Nog in den nacht dacht ik aan de liederlijkheid van den man." Tenslotte vertelt de schrijver van een jongen, die met een revolver een tooneeltje speelt, dat hij den vo- rigen avond' in de bioscoop heeft gezien en die zich daarbij zelf doodschiet, daar de revolver, zonder dat hij 'het wist, geladen was. Na het bovenstaande behoeft het waarlijk niet to verwonderen, dat de Berlijnsche overheid kinderen het bezoek aan bioscoop-voorstellingen hebben verbo den. Intusschen is het te hopen, dat ouders in plaatsen, waar een dergelijk verbod niet bestaat, zullen toezien, dat hun kinderen goede bioscoop-voorstellingen bij wonen. Gelukkig, dat er op velerlei wijs ook door de ondernemers zelf wordt getracht voor kinderen prog-ramma's samen te stellen, welke naast leerrijko onderwerpen, louter onschuldige, vermakelijke films geven. Maandag een Belgische dame tot zijn slachtoffer maakte. Gemeugd nieuws. NED. HERV. KERK. Door het provinciaal college van toezicht in Noord- Holland zal, naar de Haagsch© N. Crt. meldt, in de maand Eebrnari a.s. te Amsterdam een vergadering van kerkvoogden uit deze provincie worden belegd, om middelen te beramen het traktement der predikanten, waar dit minder dan 1400 bedraagt, tot dit bedrag op te voeren. In 69 van de 134 gemeenten is bet traktement be neden de 1400. NIET DE! JUISTE STEMMING! Te Tuil en 'tWaal (prov. Utrecht) heeft op den 2en Kerstdag in een kerkgebouw de Kerstfeestviering plaats gehad der Zondagsschoolkinderen, waarbij ook ouderen tegenwoordig waren. Aan d© wijding schijnt daarbij wel het een en ander ontbroken te hebben. In het verslag van deze Kerstfeestviering in het „Nieuws voor IJsseistein" kan men daaromtrent o. ra. het vol gende lezen: „Jammer echter dlat door het werpen met tabaks pruimen, het gooien met bruidsuikers en het kaatsen met krentenbollen naar de galerij bij het orgel de stichting en wijding die van zulk een feestviering behooren uit te gaan geheel worden weggenomen en het welslagen daarvan ernstig wordt bedreigd." VERKIEZINGS JAMMEREN. Men meldt aan „De Tijd": De heer mr. dr. Jan van Best trok naar de oude veste Sluis om daar eene verkiezingsrede te houden ten gunste van den anti-revolutionnair Dielissen, die in 1913 candidaat zaL worden gesteld in de komende vacature Vorsterman van Oijen. 's Avonds, na afloop, zou mr. v. B. door een der ingezetenen per auto naar Brugge worden gebracht. Door onbekende omstan digheden kwam echter de auto, alvorens Brugge te be reiken, in een kreek terecht. De auto bleef onbescha digd, doch de beide ingezetenen waren tot den hals doornat en vol modder. Door de hulp van enkele boeren, die werden opgeklopt, kwam de auto weer op het droge en werdi de reis naar Brugge voortgezet. De heer Van Beef moest echter den volgenden dag te Brugge tot één uur in het bed blijven, omdat.z'n garderobe nog niet in orde was. En te Sluis vertelt men: De rede was goed, doch de redenaar viel in 't water. EEN BRUTALE DIEE. Een brutaal stukje werd Dinsdagmiddag op de Wis sel- en Effectenbank te Rotterdam uitgehaald. Iemand uit VGravenhage kwam op genoemde bank eenige effecten koopen en om deze te betalen legde hij twee bankbiljetten elk van 1000 neer. Op een gegeven oogenblik waren beide bankbiljetten spoor loos verdwenen. De politie die onmiddellijk met de zen brutalen roof in kennis werdi gesteld, ving d'adie- lijk met haar onderzoek aan. Een onbekend, om streeks 50-jarig man wordt van den diefstal verdacht. Niet onwaarschijnlijk is het dezelfde persoon, di" hij bezat en waar hij trotsch op was, en die eer werd vernederd, bezoedeld! Weer dat gevoel van bitterheid in zijn hart. En toen Jutta zweeg, heerschte er diepe stilte, een 'langdurig stilzwijgen. Zij wist het: op dat oogenblik had de jonge man, die haar hand vast in de zijne hield', een zwaren strijd te strijden. Met schuwen blik zag zij hem aan: zijn oogen waren peinzend op den grond1 gevestigd. Eindelijk zeide hij „Lieve, lieve Jutta, God vergeld© je al je trouwe lief de, je hebt mij op dit oogenblik iet® gegeven, dat mij oneindig veel meer waard is dan het leven; als jij er niet geweest was, zou de arme Rott gestorven zijn met een gepijnigd, gefolterd geweten en ik zou mijn heele leven moeten rondloopen met het gevoel niet geheel gerechtvaardigd! te wezen, ten minste niet in het oog van de menschen. Maar nu wat zal er nu gebeu ren?" „Wat er nu zal gebeuren? Hans-Joost ben jij het die dat vraagt?" „Hoe wist je dat ik hier ben?" „Van dr. Mylius." „Nu, heeft die. je niet gezegd welke voorwaarde ik mij zelf gestold heb. Of heeft hij je iets verzwegen?" „Neen, ik weet alles." Weder een stilzwijgen. „Weet je moeder, mevrouw von Ritt-ner, van deze reis naar Hamburg, van dit bezoek?" „Ja, zij weet het." „En zij heeft er haar toestemming toe gegeven?" Het jonge meisje gaf niat dadelijk antwoord. Toeu GEWURGD. In den nacht van Maandag op Dinsdag kwam een 27-jarige. chauffeur bij de politie te 's-Gravenhage aangifte doen dat hij den vorigen nacht in een huisje aan het lluygenspark de gescheiden 40-jarige vrouw A. H. S„ met wie hij eenigen tijd leefde, na een twist had gewurgd. De dader ontkende, dat hij het voorne men had de vrouw te dlooden. De verslagen© zou hem vooraf met een sleutel in het gelaat hebben geslagen. Nader is gebleken, dat de vrouw bij de worsteling ook een scheermes in de hand heeft gehad. De ver dachte, dit aan de politie mededeelende, verklaarde toen uit zelfverdediging de vrouw bij de keel to heb ben gegrepen en haar ruim drie minuten te hebben vastgehouden. EEN MONUMENT. Eenige notabelen van Weert hebben, naar de „L. K." meldt, het initiatief genomen om een gedenktee- ken op te richten voor Jan van der Croon (Jan van Weert), die, zooals de geschiedenis vermeldt, als schoenmakersleerling de stad' Weert met eenige wer vers verliet om in dienst te treden en het zoover wist te brengen, dat hij onderkoning van Bohemen werd. Het is thans 250 jaren geleden, dat Jan van Weert het laatste bezoek bracht aan zijn geboorteplaats. UIT OUDKARSPEL. In deze gemeente is aan nieuwjaarsgiften ontvan gen een bedrag van 281. UIT HOORN. Een koetsier van de Rotterdamsehe Tramweg- Maatschappij HoornEnkhuizen heeft zijn ontslag gekregen tegen 5 Januari, omdat hij iu dienstbetrek king een fooi heeft aangenomen. Een smid, die een der trampaarden besloeg, vroeg daarvoor een kwartje en gaf den conducteur daarvan 5 centen. Door het aannemen daarvan, schrijft het N. v. d. D„ heeft deze nu zijne betrekking verloren. UIT OUDORP. Ten huize van K. Morsch werdi Maandagavond een druk bezochte vergadering gehouden van ingezetenen om te spreken over de verlichtingsplannen. De heer Lafeber toonde de voordeden aan van het gebruik van gas voor verlichting en verwarming en deelde een en ander mede over de prijzen van gas, lampen en kooktoestellen. Bij den heer K. Morsch zal een lijst worden neerge legd, waarop voorstanders van gasverlichting hunne hand'teekening kunnen plaatsen. UIT BERGEN. *Maandagavond wérd' alhier op initiatief van de gemeente, in „De Rustende Jager" een vergadering- gehouden, over het lichtvraagstuk, waarbij de heer C. D. Nagtglas Versteeg, electrotechnisch ingenieur en adviseur der gemeente een lezing over electriciteit hield. De bijeenkomst, die goed bezet was, werd te kwart over acht, door den burgemeester, den heer v. Reenen geopend. Ook de raadsleden, behalve de heeren Zwaan en Leijen, waren tegenwoordig. De voorzitter wees er in zijn openingswoord op, dat het lichtvraagstuk vele jaren lang voor hem een punt van ernstige studie geweest was* De gemeente is zoowel in het aantal gebouwen als in zielental zeer vooruit gegaan en het ligt daarom op den weg- van de gemeente de vreemdelingen een aangenaam verblijf te verschaffen. Om dit mogelijk te maken trekken drie vraagstukken de aandacht dei- gemeente n.l. het licht-, het rioleeringsc en het wegen- vraagstuk. Inzake het licht werd) den heer Wouter Cool reeds in 1908 een opdracht gegeven en deze diende een plan in voor een gasfabriek en een plan voor een electrische centrale. Hoewel spreker ree.d& voorstan der was van electrisch licht, wasi spreker toch van meening, dat dit voor een kleine gemeente, de ge meente telde toen destijds: 2050 zielen, niet kon ren- deeren. De gasfabriek vroeg echter een som van 100.000, welke som nu, daar zo thans van grooter capaciteit zou moeten zijn, nog grooter moet wezen. Men besloot daarom Alkmaar te verzoeken gas te leveren aan Bergen. Aangezien de prijs van het gas verhoogd moest worden met de rente voor den gashou der en de buizen, was de Alkmaaxsche offerte te hoog en daar de fabriek in Alkmaar niet voor uitbreiding- vatbaar is, Icon men geen voordeeliger voorwaarde be dingen. Waar gas onder gewone omstandigheden niet zoo- zeide zij zacht: „Zij liet mij gaan, omd'at ik er op aandrong." „En heeft zij zelf geen woord' gesproken om mij te rechtvaardigen „Je kent haar, Hans-Joost," antwoordde Jutta droevig. „En wat verwacht je nu van mij, Jutta?" Een zachte blos vertoonde zich op haar gelaat. „Wat je hart je ingeeft." Hij zag haar langen tijd aan, het diep beproefde meisje. Zijn borst hijgde; de strijd! was zwaar tus- schen zijn fierheid' en zijn liefde. „Jutta, lieveling, je weet hoe innig ik je liefheb maar spreek, verwacht: je, dat ik naar Beukenwoud ga om opnieuw te trachten je moedfers toestemming te verwerven? Hoezeer ik mijn best ook dtoe om er tegen te strijden, er ia iets onoverwinnelijks in mij, ik kan geen bedevaart doen naar ja huis -ik kan niet! En toch, ik voel dat ik jou niet kan missen, jo behoort aan .mij, zooals ik aan jou, en bedenk wat ik beloofd heb, wat ik op mij genomen heb, mijn plicht roept mij aan gene zijde van den oceaan1." „En als ik dan eens met je meeging?" Het was hem een oogenblik of het zonlicht met fel le stralen eensklaps zijn oog verblindde; onbewegelijk bleef hij staan en luisterde naar die woorden, welke fluisterend werden uitgesproken en nog steeds in zijn ooren klonken. Hij sprong overeind', niet langer in staat zichzelf te beheerschen. „Wat.sou je dat kunnen doen?" sprak hij met ver gedistribueerd1 kon worden, waardbor men voor Bergen aan Zee een tweede gashouder zou noodig' hebben, meende men een afwachtende houding te moeten aannemen. Toen kwam het groote plan van de West-FrieSche Centrale. Dit plan, dat volgens den spreker een groot financieel fiasco zou gewor den zijn, moest het echter afleggen voor een aan sluiting bij de electrische centrale te Bloemen- daal, voor welke maatschappij de heer Smit Kleine reeds in 1910 een offerte kwam doen, welke aanbie* ding alleen gehandhaafd kon worden, wanneer ook Alkmaar den noodigen stroom betrok. Er moest dus op Alkmaar gewacht worden. Door 't sluiten van het contract met Alkmaar is de centrale te Bloemendaal reeds met een capaciteit van 3000 P. K. vergroot en van den Burgemeester van Alkmaar mocht spreker juist hedenmorgen vernemen, dat de concessie voor het leggen der kabel spoedig zal verkregen worden, zoodat ook deze bezwaren uit den weg zijn. Boven dien heeft Bergen thans: een nog veel voordeeliger aanbieding gekregen dan vroeger, daar nu ook aan Bergen voor denzelfden prijs als Alkmaar geleverd zal worden. Spreker had dan ook aan den raad na dit 4-jarig onderzoek geadviseerd' „sluit u aan bij de Kennemer Electriciteitemaatschappij" en op do vraag van het raadslid Balt-us, verklaarde de raad) zich met 1 stem tegen, voor de aansluiting. Nog wees spreker er op, dat de meening van som mige ingezetenen, ala zou spreker met geweld' elec trisch licht willen opdringen, onjuist is. Nooit, heeft dit op den wegv van spreker gelegen. Steeds' stond spreker voor, wat hij in het belang van de gemeente achtte. Dat er echter voor- en tegenstanders bestaan kan spreker hegrijpen, daar dit een strijd) is die gestreden moet worden gezien het feit, dat de eene uitvinding tegen, in principe voor de aansluiting. Nog deelde de voorzitter mede dat do heer Nagt glas Versteeg bereid was elko gedane vraag te beant woorden en dat ieder de gelegenheid' zou krijgen, ook andere meeningen voor te staan, daar de bijeenkomst geen wetenschappelijk karakter zou dragen. De heer Nagtglas Versteeg, hierna het woord ver krijgende, wees er op dlat de gemeente thana een be langrijke beslissing heeft te nemen. De petroleum heeft afgedaan en is zelfs tegenover gas en electriciteit zeer duur. Llierna behandelde spreker de steenkolengas-pro- ductie. Het groote voordeel van electriciteit boven gasverlichting ligt in 't feit dat gas verbrandings- stoffen noodig heeft, terwijl electriciteit gloeit in het luchtledige. Op populaire wijze werden vervolgens de electrici teit en hare toepassingen besproken. Hoewel de kosten voor een bovengrondschen kabel aanmerkelijk minder waren, was spreker toch van meening dat een ondergrondscbe, omdat deze minder onkosten voor onderhoud' vraagt, niet veel duurder was. Het verschil zit echter in de kosten van aan sluiting, daar die 30 a 40 bedragen. Het is echter mogelijk een aansluiting voor ver schillende huizen te maken. Het leggen van de dra den voor de huisinstallatie, was volgens spreker het meest gewenacht in stalen pijpen. Omdat men aan de electriciteit hooger eischen stelt dan aan gas, gaat het niet op de prijzen te vergelij ken. Zonder ornamenten bedraagt de prijs per licht punt voor een installatie van 5 lampen 7 10 per lichtpunt. Met ornamenten wordt deze prijs met 1 k 2 ver hoogd. Gaat het echter over 30 a 40 lampen, dan kan het wel goedkooper worden. Het gemak van electriciteit tegenover petroleum zette spreker hierna nog nader uiteen. Bij electriciteit kan men ongestraft dichter bij do lamp zitten en daardoor meer profiteeren van het licht, waardoor in het algemeen electrisch licht niet duurder is dau gas, aangezien men hierdoor kan vol staan met minder lichtsterkte. Eenige verklaringen van inwoners uit Nijmegen werden hierna voorgelezen, waaruit bleek, dat de er varing daar was dat electrisch licht niet duurder was dan gas. Spreker wees er op dat dit het gevolg is omdat men algemeen heeft ingezien dat de vroegere tarieven vau 30 a 40 ct. veel te duur waren. De tegenwoordige tarieven varieeren dan ook tus- schen de 18 en 25 cent, waf gelijk staat, met 7 a 8 ct. bij gas, bovendien kan men met electrisch licht veel zuiniger zijn, daar men het licht kan afsluiten als men een kamer verlaat. Het gas, dat in het begin een lichtsterkte heeft van bevende stem. En nu trok hij het blozende meisje hartstochtelijk tegen zich aan.- Geen enkel' woord werd gewisseld', maar beiden voelden, dat een onver breekbare band' hen nu voor eeuwig aan elkander had verbonden, en dat de maanden dio achter hen lagen een beproevingstijd! geweest waren, waarin hun liefde gelouterd was. Zij voelden zich rijker, gelukkiger dan ooit. 's Avonds soupeerde het gelukkige drietal to zamen in een gereserveerd' vertrek in 'V hotel. Want do offi cier van justitie, do trouwe vriend, mocht niet ont breken. Er werd veel gesproken over de toekomst van het jeugdige paar; Mylius betreurde slechts, dat zijn vriend' zijn werkkracht en energie niet in d'ienst van het vaderland aanwendde. „Denk aan dte woorden, die Pylades zijn vriend Orestes eens toevoegde: ..De goden laten wij zeg gen het vaderland' heeft menig goed' menisch noodig om het te dienen op aarde." Zij hebben ook op jou gerekend. Lachend antwoordde Behringer, dat hij zich in Amerika zou voorbereiden en ervaring' opdoen, en daarmede gewapend later zijn beste krachten aan do Duitscho koloniën wijden. Mylius lachte een weinig ongeloovig. „Maar in dien tusschentijdl hoop ik op Beukenwoud eerst nog een paar flinke bokken mot je te schieten, dunkt- jo ook niet Behringer gaf geen antwoord. Maar Jutta reikte don geraeenschnppclijken vriend «Ie hand en glimlach te echt gelukkig. E I N D E.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1913 | | pagina 1