DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 9
Honderd en vijftiende Jaargang.
1913
ZATERDAG
11 JANUARI.
Uit den Raad.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Groote
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat,
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
BINNENLAND.
COURANT.
Wij bezitten hier te Alkmaar een onderwijsgebouw
zooals er zeker geen tweede in den lande bestaat. Er
wordt altijd maar door onderwijs gegeven's ochtends,
's middags en 'a avonds, 's Zondags en door de week,
tijdens do gewone schooluren en op de vrije namidda
gen. Het 'leere-n is er soms spelen, het spelen dik
wijls leeron. Latijn en Grieksch wordt er onderwe
zen, maar matjes vlechten evenzeer. Kinderen krijgen
er hun eerste bijbelsche geschiedenis en toekomstige
onderwijzers en onderwijzeressen hun opleiding voor
de acte gymnastiek. Ook wordt er bij de jeugd ge
meenschapszin aangekweekt en bij den rijpen en over-
rijpen leeftijd onthouding en naastenliefde.
Ia deze paedagogisehe toko worden de volgende in
richtingen en vereenigingen gevonden:
1. het .gymnasium;;
2. de Nut-sfröbelschool
8. de gymnastiek-afdeeling der gemeentelijke nor
maallessen;
4. de Zondagsschool der Evangelische Unie;
3. do Kinderbondi;
de Orde der Goede Tempelieren.
Ook zijn er in het gebouw een twintigtal weezen en
daarom heet dit Alkmaarsche onderwijst-warenhuis
nog steeds Burgerweeshuis. Men aou zoo zeggen,
dat het in een gebouw met zooveel bestemmingen wel
goed wonen moest zijn. Eilacie! Al die onder dak
gebrachte instellingen kunnen met elkaar nog niet
eens voor een behoorlijke bewoning zorg dragen. Het,
noodzak el ij ke verfwerk binnens1- en buitens
huis kan niet. eens worden uitgevoerd eu zelfs zonder
deze noodig geachte onderhoudskosten sluit de be
grooting met een nadeelig saldo van 890 249
bedraagt het nadeelig saldo der rekening van 1911).
En nu moge ook hier worden aangevoerd, dat de le
vensmiddelen duurder geworden zijn, het tekort op
de begroeting is niet het gevolg van een dergelijke
toevallige omstandigheid. Men kan gelijk Woens
dag in den Raad geschiedde ev over twisten of het
door een openbare inzameling' bijeenbrengen van het
ontbrekende bedrag menscheerenid of mensch-ontee-
rend is, maar niet ontkennen kan men, dat de ver
pleging van de Alkmaarsche weezen haast onmen-
schelijk vee! kost. In het j.aarl867 werd becijferd,
dat voor een getal van zestig weezen zou moeten
worden betaald 9498, terwijl er thans nu er slecht»
twintig weezen in het gebouw gehuisvest zijn,
een begrooting isi van 94.35. Deze cijfers spreken.
Trouwens eenige jaren geleden hebben B. en W
een berekening gemaakt van de kosten, waarop het
opvoeden en verplegen der weezen onder de tegen- j
woordige omstandigheden komt te staan. Het bleek,
dat do kosten per wees over de jaren 19031907 ach
tereenvolgens bedroegen J 455.95°, j 458.70, j 439.61,
480.99, 515.63 of gemiddeld per jaar 469.98. Te
recht wezen B. en W. er toen op, dat in deze gemeen
te voor één enkele wees evenveel per jaar wordt be
taald als een heel werkmansgezin, waaruit hij of zij
niet zelden voorkomt, heeft te verteeren. De onder-
houdskosten van het groote gebouw, dat plaats biedt
voor 80 weezen en thans slechts 20 bevat, zijn do
voornaamste oorzaak van deze buitensporige verple-
gingskosten. Men beeft Woensdag de begrooting
aan heb bestuur van het weeshuis teruggezonden met
het verzoek haar eenigszins te wijzigen, o.r. den post
Onderhond opnieuw na te gaan, en te overwegen of
altliaDs ren deel van het buitenverfwerk moet worden
uitgevoerd. Kaar alle waarschijnlijkheid wordt dus
het tekort nog groot-er. De gemeente zal het in den
vorm van „een tijdelijke versterking der geldmiddelen
voor 1913" hebben bij te. passen. In het jaar 1840
hebben de .regenten er. den nadruk op gelegd, dat „de
gladde baan eene-r geregelde subsidie uit de gemeen
tekas ten strengste moest worden vermeden." Men is
dus thans op die baan aangeland en al heeft men er
een paaltje bijgezet en daarop expresselijk aangetee-
kend, dat de vergunning om uit de gemeentekas te
putten enkel voor 1913 geldt, wij vreezen, dat men
desondank» in 1914 reeds weer een eindje verder zal
zijn gegleden. Op zich zelf is natuurlijk tegen ge
meente-subsidie aan een dergelijke instelling en
wij voegen er dadelijk aan toe een dergelijke instel
ling alléén niets' te zeggen. Maar anders wordt
het geval, wanneer, gelijk hier, do tekorten het ge
volg zijn van do veel te groote inrichting, welke de
verplegingskosten zoo hoog opdrijven. Hier is geen
noodzaak. Was het vóór 1867 de wenseh der burgerij,
te breken met het steleed van besteding der weezen en
oen eigen tehuis voor weezen te hebben, wij gelooven,
'■lat thans het oogenblik een er algeheel© reorganisatie
der weezenverpleging ngdert. Al» vau zalf »«1 de wei-
doorwrochte voordracht van B. en W., welke in het
voorjaar van 1909 verscheen, weer aan de orde worden
gesteld. Het dagelijksoh bestuur stelde destijds den
Raad voor, het college uit te noodigen maatregelen
voor te bereiden, om te geraken tot het verplegen der
burgerweezen in daartoe nader aan te wijzen gezin
nen. Het tijdstip dezer reorganisatie was uiterst ge
lukkig gekozen, immers er bestonden vacatures van
weesvader en weesmoeder en er moesten ook nieuwe
regenten en regentessen worden benoemd. De Raad
heeft het gunstige moment laten voorbijgaan en de
zoo belangrijke voordracht weggepraat in een van die
betreurenswaardige discussies, waarmede enkel ver
warring wordt gesticht en uitstel bereikt. De loop van
de besprekingen wordt voldoende get-eekend door
de slotopmerking van den heer v. d. Eeen de Lille 't
was in de vergadering van 7 April 1909 dat. de
kwestie van de gezinsverpleging van de baan was,
waarop de heer Boelmans ter Spill deze conclusie
trok: „Behoudens bezwaren, waarover men nog niet
heen wil stappen, is men niet ongezind tot gezinsver
pleging."
Sindsdien is de kwestie blijven rusten. Wij hopen
dat een finale oplossing nu in voorbereiding zal wor
den genomen. Het spreekt wel van zelf, dat men zich
ook een kleiner gesticht kan deuken. Wel is waar
verklaarde de heer van der Eeen de Lille, dat zelfs
het kleinste gesticht, in verband met de gestelde
eisehen, nog duurder in exploitatie zou zijn dan de te
genwoordige inrichting, doch dit zou natuurlijk nader
te onderzoeken zijn.
In elk geval bestendiging van den tegenwoordi-
gen toestand is zeker niet in overeenstemming met de
belangen der gemeenschap 1
Op de aanbeveling voor twee leden der commissie
van toezicht op het middelbaar onderwijs in verband
met de opheffing van de commissie van toezicht op
de handelsdagschool, had de commissie slechts een der
beide aangewezen leden der ontbonden commissie ge
plaatst, B. en W. hebben er vrede mee genomen en
'a Raads meerderheid heeft overeenkomstig de aanbe
veling gestemd. Men mag dit zoo mooi voorstellen
als men wil, men kan niet wegredeneeren, dat deze
uitslag grievend is voor den heer Pel», terwijl er niets
aan den dag gekomen is, dat deze behandeling moti
veert, De verklaring van don voorzitter, volgens wel
ke B. en W. meenen, dat de commissie-leden zelf die
nen uiltemaken met welke personen zij bij voorkeur
wenschen samen te werken, maakte slechts den indruk
van een yei'legenheidsargument, terwijl er verder
blijkbaar niemendal te zeggen viel. Maar waartoe
dient dan die geheele bevoegdheid? In dit uitzonde
ringsgeval toch moest er, zoo ooit, aanleiding zijn om
er gebruik van te makenil B. en W. zelve hadden im
mers in 1909 den heer Pels voorgedragen, de Raad
had hem als lid der commissie gekozen, hem in 1910
bij zijn periodiek aft-roden herkozen, en hem doen dea
len in de hulde, welke verleden jaar aan de tot heen
gaan gedwongen commissie werd gebracht. Men
zou zoo zeggen, dat de heer Pels ee.n der mannen was,
die door het gemeentebestuur waren aangewezen, bo
vendien wijl ook hij van den beginne af aan bij het
handelsonderwijs in deze gemeente is betrokken ge
weest. Nu de commissie echter den heer Pels niet
in aanmerking wilde laten komen, nu wenschten B.
en W. en den Raad het plotseling evenmin. Komt dit
feitelijk niet hierop neer, dat men iemand tot twee
maal toe waardig keurt en hem dan te licht bevindt,
omdat anderen hem gewogen hebben
Het is jammer, dat deze benoeming in of vóór dén
Raad niet eens kalm en zakelijk uiteengezet i» en dat
do beide middenstand&vereenigingen geen pogingen
hebben aangewend om beide leden, de heeren Thom-
sen en Pels, gekozen te krijgen. Wellicht had dit
een gewcnschto wijziging in den uitslag der stemming
gebracht, was er voorkomen, dat er iemand is bloot
gesteld aan een behandeling, welk© niemand gaarne
op zijn beurt ondervindt en waren er twee leden in de
commissie gekozen, die beiden reeds toezicht hebben
gehouden op de h an del sd agschoolEr mocht dan van
komen wat wilde!
Over het andere, minder beteekenende ongelukje bij
de benoemingen mogen we zwijgen, al is hot zonder
ling dat 's Raads meerderheid den aftredenden regent,
van het weeshuis zoo maar wipt en men blijkbaar zelf
met verbazing van de herstemming kennis nam
zoodat het ten sfotte toch maar goed is, dat die her
stemming vervalt en het weeshui# zijn ontegenzegge
lijk yverigen penningmeester behoudt.
Voor de interpellatie mogen we verwijzen naar het
uitvoerige Vierslag, Waaruit men gelezen zal hebben,
dat de heer de Wit zeer sterk stond en krachtig werd
gezeooneUerd door rijn medeleden van- de slaohthuhs-
commissie. Het meest eigenaardige van het geval
vonden we de omstandigheid, dat de heer Wentink,
die werd voorgesteld als teleurgesteld en ontevreden
exploitant, zich niet zelf tot den Raad heeft gewend.
Tenslotte willen we de aandacht vestigen op een
tweetal ingekomen stukken. Door een aantal veree
nigingen is wijziging verzocht van artikel 5 van de
verordening oj> het heffen eener belasting op open
bare vermakelijkheden. Alinea a van dit artikel
luidt, dat vrijgesteld zijn van belasting alle openbare
vermakelijkheden door vereenigingen in het bezit van
rechtspersoonlijkheid of nfdeelingen daarvan mits
hier ter stede gezeteld en uitsluitend ondernomen
of gegeven ter bevordering van kunst, wetenschap,
volksontwikkeling en volkswelvaart, voor zoover daar
bij geen winst wordt beoogd of gemaakt anders dan
ten bate van de vereenigiug of eenig weldadig doel.
Adressanten nu verzoeken de woorden: „In het be
zit van rechtspersoonlijkheid of afdeelingen daarvan,
- mits hier ter stede gezeteld" te dóen vervallen,
of te besluiten de volgende bepaling aan dit artikel
toe te voegen:
d. gegeven doof hier ter stede gevestigde vereeni
gingen of afdeelingen, niet in het bezit van rechts-
persoonlijkheid of afdeelingen van vereenigingen met
rechtspersoonlijkheid elders gezeteld, staande op ethi-
schen grondslag voor hunné bijeenkomsten, waarbij
geen hooger entree dan 20 cent geheven wordt.
Als motieven worden opgegeven, dat propaganda-
bijeenkomsten geen openbare vermakelijkheden zijn,
dat de kassen do belasting niet toelaten en dat de ge
lijkstelling door wijziging meer wordt betracht.
Bij de vaststelling van de verordening deed de heer
Uitenbosch reeds uitkomen dat het hier een onbillijk
heid betrof, doch daarover werd toen heengegleden.
Het tweede ingekomen stuk was een motie van de
vergadering van aangeslotenen aau de Alkmaarsche
Waterleidingsmaatschappij, gehouden 17 December
j.l. te Bergen, waariu het tot heden geldend© tarief
voor waterlevering buitensporig hoog wordt genoemd
en er bij de directie op wordt aangedrongen, om zoo
spoedig mogelijk tot verlaging over te gaan.
De Raad nam de motie zonder meer voor kennisge
ving aan. Wellicht dat er later nog wel eens gelegen
heid zal zijn op deze zaak terug te komen er is im
mers ook in onze gemeente iets gaande!
EERSTE KAMER.
In de gisteren gehouden zitting waren aan de orde
verschillende wetsontwerpen.
Er werd een gedachtenwisaeling gehouden tusschen
den heer Van Nierop (U. L.) en den minis
ter van financiën, den heer Kolkman, over de
regeling van de amortisatie van Nationale Schuld.
Alle wetsontwerpen werden aangenomen, ook dat
tot regeling van do amortisatie van Nationale
Schuld; dit laatste met alleen do stem van den heer
van Nierop tegen.
De Kamer ging daarop tot nadere bijeenroeping
uiteen.
positieverbetering voor de non-combattante onderof
ficieren is bij de be-groot-ing voor 1914 te verwachten.
Naar gelijkstelling van de promotie van land- en
zeemacht zal zooveel mogelijk gestreefd worden, maar
men heeft met verschillende omstandigheden reke
ning' te houden.
Wat de nieuwe uniform betreft, öf de oude uni
form, of de nieuwe uniform moet gedragen worden.
Alleen de overkleeding kan zoowel de oude als de
nieuwe uniform zijn. Men diene daarbij niet te ver
geten, dat de waarde van de kleeding van den troep
ongeveer 10 millioen bedraagt, zoodat men geleidelijk
tot do nieuwe uniform meende te moeten overgaan.
Spr. behandelde hierna nog eenige andere punten
van ondergeschikt belang. Dinsdag voortzetting.
MINISTER E. R. H. REGOÜT.
Uit Nizza wordt gemeld, dat de Minister van Justi
tie, mr. E. R. H. Regout, gistermiddag die stad heeft
verlaten, door een geneesheer vergezeld'. De Minister
wordt hedenavond te negen uur in do residentie ver
wacht, De toestand is zeer ernstig.
TWEEDE KAMER.
De algemeen© beraadslagingen over de oorlogsbe-
grooting werden gisteren hen-at.
De heer Duymaer van Twist (A. R.) be
pleitte do wenschelijkheid, de herhalingsoefeningen
in het najaar ie houden. In verhand met de manoeu
vres vroeg spr.. welke maatregelen de minister denkt
te nemen naar aanleiding van het feit-, dat de land
weeroffieierc-n bleken niet overal voor hun taak ge
schikt te zijn.
Spr, zal tegen die- motie-Eland stemmen, en, mits
de minister een proef neemt met. het verdubbeling»
stelsel, ook tegen de motie-Ter Laan.
De heer Van Vlijmen (R. K.) drong aller
eerst op bezuiniging aan. Do voorgestelde organisa
tie is echter in sprekers geest.
Spr. ontwikkelde zijn bezwaren tegen wat men een
volksleger noemt. Hij eindigde met, nog oen woord
te zeggen over de vakvereenigingen van militairen.
Do heer Van K a r n e b e e k (V. L.) prees de
ingediende begrooting om verschillend© redenen. Hij
verdedigde het organisatie-stelsel van den minister
uitvoerig en wees er op, dat de beroepsofficieren meer
werk zullen krijgen. Spr. bestreed de instelling van
een volksleger.
De heer Marchant (V. D.) gaf aan wat hij
onder volksleger verstaat en keerde zich tegen do
denkbeelden van den heer Tydeman. Hij bestreed het
organisatie-stelsel van den minister op verschillende
gronden en gaf het standpunt der verschillende con
centratie-partijon ton opzichte van het legervraag
stuk aan, om tevens te zeggen, dat de heer Tydema:
hier niet de moening van alle vrije liberalen weer
geeft.
's Ministers voorstellen, zei spr., gaan in tegen de
maatschappelijke evolutie van het leger; ze zijn een
uiting van onmacht op het gebied van organisatie
Spr. verdedigde breedvoerig het Zwitsersche leger
stelsel ook voor ons land.
De minister van oorlog z-eide, dat de
pensioenregeling .voor de enderofficieren nog dit zit
tingsjaar, du» in het voorjaar, is te verwachten, en de
KAMERVERKIEZINGEN.
Maandag 20 dezer zal, aldus meldt het Huisgezin,
de jaarlijksche vergadering plaats hebben van den
Provincialen Bond van R. K. Kiesvereenigingen in
Noord-Holland, in welke deze bond zijn houding zal
bepalen bij de Kamer en Statenverkiezingen.
tiemanicil n»e«w«.
EEN MISVERSTAND
In den nacht van 'L0 op 11 December kwam een be
woner van een villa aan het Melkpad te Hilversum
laat thuis; hij zette zijn fiets, waarvan de lantaarn
nog brandde, in de gang; maakte een weinig licht en
ontdeed zich van zijn schoenen toen hij plotseling
de ruiten zijner wening door de stralen van een elec-
tri&che lantaarn zag belichten.
Denkende met een inbreker te doen te hebben,
schoof hij een raam open, sprong in den tuin en ging
den man, die zich in den tuin bevond, to lijf. Hij
bracht hem eenige klappen toe.
„Ik ben van do politie!", riep de aldus aangevalle
ne en inderdaad behoorde de man tot do politie en
had hij in de villa licht ziende branden en eenig la
waai hoomnde met zijn electrische lantaarn ge
speurd of niet wellicht inbrekers in do villa aan den
gang waren. Bovendien, schrijft het Hbld., was de
politieagent ten bewijze, dat hij een dieet van de poli
tie uitmaakte, in uniform gekleed. Maar daar het
pikdonker was, kon de villa-bewoner dit niet waarne
men. En met de enkele bewering, dat de man, die
zich op zijn erf bevond, van de politie was, nam de
villa-bewoner geen genoegen. Op het zeggen: „Ik
ben van de politie," antwoordde hij dan ook: ,,'t-Kan
mij niet schelen, je gaat er af." Hij ging den man
voor, opende het hek en maande hem aan zijn erf te
verlaten.
Do aangevallen agent weigerde echter aan die aan
maning te voldoen. Geslagen zijnde, meendo hij den
villa-bewoner te moeten arresteeren. Op zijn weige
ring bracht de villa-bewoner hem weder eenige klap
pen too, waarop de worsteling volgde. De villabewo
ner kwam op den grond te liggen en na twintig minu
ten, gedurende welke de agont voortdurend op zijn
signaalhoorn blies, kwam hulp opdagen.
De robust© meneer st-ond gisteren voer de recht
bank te Amsterdam terecht en hoorde acht dagen ge
vangenisstraf tegeni zich eisehen.
EEN TREURIGE TOESTAND.
In de Donderdagavond gehouden vergadering van
den raad van Ambt-Almelo werd lecture gedaan van
een schrijven van den rijksveearts aldaar, waarin deze
er op wees, dat te Wierden een slachthuis bestaat,
alwaar tegenwoordig met don vleeschuood in Duitsch-
land varkens voor dat land worden geslacht. Nu
worden de varkens (deze worden niet van Rijkswege
gekeurd), die op het gezicht er zeer slecht uitzien,
bijv. die, welke lijdende zijn aan een zeer uitgebreide
.nate van tuberculose, voor Duitschland' teruggehou
den, wijl men weet, dat ze aldaar voor de consumptie
worden afgekeurd. Deze teruggehouden varkens wor
den nu met de Wierdensche slagers geruild met hun
goede varkens tegen een flinke vergoeding. De onge
zonde dieren komen dan te Almelo binnen en het
vleesch wordt dan d'es Donderdags aan de markt ver
kocht. Aan do stukjes vleetsc-h is dan totaal niets te
zien, te meer daar de Wierdeneche slagers de klieren
uit het vleesch snijden.
Zoo moet, schrijft liet Ilbld., ongeveer drie weken
geleden een varken, lijdende aan varkenspest, door
een Wierdenschen slager te- Almelo des Donderdags
zijn ingevoerd. Het keuren op de markt geschiedt al
leen op bederf, maar dit, kunnen do koepor» zelve wel
zien.
ANNIE PASCAL.
Het blijkt, dat de oplichterijen, welke Gnurtje Hol
der ouder tal van namen heeft gepleegd, legio zijn.
Dat de menschen haar vertrouwden, blijkt o.a. uit 't
volgende. To Bussuin stapte zij een drogistwinkel
binnen, waar zij rheumat-iekwatten vroeg. Zij kreeg
deze en na het gewone praatje te hebben verkocht en
een naam en adres t© hebben opgegeven waar be
schikt- kon worden en waarmede genoegen werd geno
men, vertelde de winkoljuffrouw haar dat zij do plek,
waarop de watten moesten gelegd worden, eerst- met
eau-de-cologne moest bevochtigen. Dat artikel had
ze ook niet, dus moest zij maar een fleschjo hebben.
Verder vond de juffrouw dat er dan eon windsel om
moest. Ook dit had zij niet en of de juffrouw dit dan
ook maar geven wilde. Zoo geschiedde en de drogist
vloog er door naastenliefde en bereidwilligheid erger
in dan liaui eerst wa# toebedeeld.
