DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 14.
üonderd en rg ftiende Jaargang.
1913
VRIJDAG
17 JANUARI.
Het Kind en de School.
FEUILLETON.
In het Land van den Dollar.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar fO,8Q; franco door het geheele Rijk f 1,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
sTad^snTeu ws.
e
Telefoonnummer 3.
„Dat i« teaurip!" i!
t.
■s,
■a,
m
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis dat in liet ge
meenteblad van Alkmaar No. 401 is opgenomen het
besluit van den Raad dier gemeente, genomen in zij
ne vergadering- van 6 November 1912 en 8 Januari
1918, waarbij is vastgesteld eene
Verordening, regelende den rang, het getal en
de bezoldiging van de ambtenaren en werklieden
aan de gemeente-gasfabriek.
Welke verordening, heden afgekondigd; gedurende
drie maanden ter gemeente-secretarie ter lezing is
nedergelegd en aldaar tegen betaling van 0.15 in
afdruk is verkrijgbaar gesteld.
Alkmaar, 14 Januari 1913.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DGNATH, Secretaris.
EENVOUD.
„Want geen, die vlekloos dragen kan
Door anrdsehe vreugd en aardscbe smart
De zachte lamp van blijdschap dan
De eenvoudigen van hart."
Boutons.
Eenvoud) ia waarheid en ongeschonden schoonheid.
't^Ongerept mooi ,dat aan goddelijkheid denken doet,
dijt is eenvoud'! Zooals 'n kindje, pas geboren, nog
niet door menscbenhanden aangeraakt-, zóó is een
voud!
Hebt gij wel eens een waarlijk eenvoudigen mensch
ontmoet En hebt ge ervaren de aandoening van iets
heel moois? Iets, dat U de gansche wereld' anders deed
zien, heter, reiner, schooner, meer waar?
Achhoe weinig eenvoudigen ontmoeten we he
laas! Waar is de deugd van eenvoud'? Waarom ligt ze
begraven onder een dik dek van onnatuur en schijn en
leugen? Zijn er dan zoo weinigen, die snakken naar
waarheid en zoeken al maar zoeken om in alles dó
waarachtige kern te vinden?
Er zijn waarlijk bijna geen natuurlijke, eenvoudige
menschen; en, is dit op zich -zelf al bedroevend, hoe
veel ernstiger wordt dit alles, wanneer we bedenken,
dat die niet-eenvoudige, onnatuurlijke, bedorven vol
wassenen 'n milieu om zich scheppen, waarin worden
de menschjes zedelijk worden verminkt, waarin godde
lijk mooie zieltjes worden geschonden en ontwijd. Ach,
mochten alle volwassenen, en ik bedoel' voornamelijk
alle Vaders en Moeders er van doordrongen zijn, hoe
zeer, om hunner kinderen wille, de plicht op hen rust,
hun kinderen op te voeden tot eenvoud) en waarheid,
omdat alleen een wah mensch een goed' mensch kan
zijn.
't Is een zware taak, overal en ten allen tijde de
deugd' van eenvoud te blijven beoefenen, omdat alles
in de wereld er het als 't ware op toe schijnt te leg
gen, onzen eenvoud bespottelijk te doen schijnen, zoo
dat, wanneer we in oogenblikken van groote aanvech
tingen t geloof in ons zelf dreigen te verliezen we
alleen gaan en ons zelf angst ig- gaan bespieden en
ons weifelend' afvragen, of we wel goed! gaan en we
heuseh zijn op den rechten weg.
Laten we ons evenwel niet laten ontmoedigen, wam
op die oogenblikken van klein-zich-voelen en weifelen
volgen weer zoo mooi en heerlijk die oogenblikken,
waarin wo weten en zien.
Eenvoud willen we. omdat we willen, waarheid, om
dat we willen jeugd! En wio, dio voelt de verantwoor
ding voor de kleine menscbenziel, aan hem toever-
Roman van LENE HAASE.
lo) e
„Dat ziet er vreeselijk ongezellig uit", zuchtte zij
en dacht aan de uitgelaten vroolijke stemming in een
Berlijnsch restaurant van denzelfden rang op dit uur.
Een negerkellner, wiens breed gezicht grappig ern
stig keek, geleidde hen naar een vrij tafeltje, dat op
een ballustrade stond, vanwaar men het geheele café
kon overzien.
Een andere neger zette hun geslepen glazon met
ijswater, biscuit-s en boter voor.
„Mat moeten we toch met dat goed!" bromde oom
Direksen. „De kerel moest toch liever eerst een glas
hier brengen!"
Het bleek, dat er geen hier was. Ook niet in fles-
schen of karaffen. De dokter liet dus de wijnkaart
komen en bostelde op vaorzoek van de oudo heeren St.
Julien, fabelachtig hoog in prijs. Toen werd met ver
eende krachten 't menu samengesteld,, dat uit Little
neck elams (kleine oesters), Tromt (forel), Porterhou
se Meak eu Prairie chickens met verschillende bijge
rechten zou bestaan. Toen zij met die keus gereed
waren, kwam de wijn. Met wantrouwende blikken en
onder (hep zwijgen sloegen alle vier den insehenken-
den keilner gade. Een troebel, rood' vocht vulde de
kristallen kelken.
Loe proefde voorzichtig. Smaak en geur van
loschbessen en alcohol waren haar te machtig.
„Brr. zei zij en zette het glas weer weg.
aa' YD011"01?' nu moet het gif maar naar binnen!"
m Am n,r ^ac'lerl<i. „Boter rooden wijn krijg- je
MoT' hoogstens1 bij Van der Bilt te drinken."
nfrekLn A® e'oz,cht«n metten papa Hansen en oom
b m°nd. aan hun
!,Pro'sit !"S m^nste alcohol", troostte Burghard.
aullen e»ns onsolide aija »n «Immpagns
trouwd, zou, als 't hoogste, dat hij voor zijn kind be
reiken kon, niet wenschen, het in de allereerste plaats
te maken tot 'n deugdzaam mensch?
Schep dus eenvoud om uw kind! Omring het mot
onvervalschte echtheid en houd' verre van hem alles,
wat zweemt naar schijn en onnatuur. Leer hem, zich
zelf te blijven en 't in hem geschapene schoon te be
waren
Laat alles om hem eenvoudig zijn, in de eerste
plaats: uw taal! Uw taal, 't meest concrete, 'tmeest
intieme middel waarmee w ij naderen t-ot oas kind.
Geen overdrevenheden in onze woorden, geen hom-
bast, geen gekletter en gelawaai! Stille, oprechte, zui
vere klanken van ziel tot. ziel!
Laat er eenvoud heerschen in uw woning.
Eenvoud niet in do beteekenis van uitschakeling
van echt schoon, schoon van vormen en kleuren, maar
stil eenvoudig schoon, rust, harmonie!
Niets om uw kind, dat vermoeit en z'n smaak be
derft, déor schijn te geven voor wezen. Niets dat be
driegt en de kern verbergt!
Kleed uw kind eenvoudig! Geen linten en strikken,
geen fluweel en satijn! Leer uw kind, dat onze klee-
ren dienen, om ons lichaam te beveiligen en te be
schutten-en dat zij dtis in de- eerste plaats doelmatig
moeten zijn. Doelmatigheid kan samengaan met
eenvoudige schoonheid. Lichaamsversiering -mag een
kleed nooit- worden, behoeft een kleed ook nooit te
worden, omdat een schoon lichaam geen hulpmidde
len noodïg- heeft. Leer uw kind, dat de voornaamste
voorwaarde voor 'n schoon lichaam ie: reinheid. Ge
wen het vanaf z'n eerste levensdagen aan groote li-
chaamsreinheidWel mag er voor een kind poëzie
bestaan in kleine, intieme», kinderlijke schoonheidjes
aan z'n kleeding, maar laat vooral Moeder die
schoonheidjes regelen en houd' vrouw „Mode" in Pa
rijs 1
Uw meisje moet tevreden kunnen zijn met haar ver
maakt of geverfd jurkje, dat z'n poëtische liefheidjes
evengoed hebben kan, en uw jongen moet 't heel na
tuurlijk vinden, dat ge zijn winterjas keeren laat, ook
al zouden uw finantieele middelen gedoogen, dat ge
hem een nieuwe kocht.
Laat evenwel uw kind goed begrijpen, waarom ge
aldus handelt. Laat 't nooit 'n oogenblik kunnen
denken, dat gierigheid' of schraperigheid de drijfveer
van uw handelingen is, want laat hem telkens erva
ren, dat go t op uw verstandige manier bespaarde di
rect wilt aanwenden ten nutte van anderen, die meer
uoodig hebben dan gij.
,,-rr - Moeder.
(Wordt vervolgd).
WATERLEIDING.
Gisteravond werd in café Central een vergadering
gehouden van aangeslotenen bij de waterleiding, die
zich niet kunnen vereenigen met de nieuwe toepas
sing der tarieven. Er waren ruim 60 van de 85 per
sonen, die hun naam hadden opgegeven in verband
met de geplaatste advertentie, ter vergadering.
De heer M. Uitenbosch, die met de heeren J. Cock
en W. H. Krimp een voorloopig comité hebben ge
vormd, leidde de vergadering. Spr. heette namens het
comité, dat op een zeer eigenaardige wijze bij elkaar
is gekomen, de talrijke aanwezigen welkom, en hoopte
dat de vergadering, zij liet in een ver-verwijderd ver
schiet, een resultaat mocht opleveren.
In het begin van den herfst constateerde spr. in de
gemeente een zekere antipathie tegen do wijze, waar
op de tegenwoordige controleur van de waterleiding
het publiek behandelt. Velen klaagden dat- ze werden
opgeslagen, werd) een aangeboden contract niet getee-
kend, dan werd gezegd: er wordt geen water meer ge
leverd. Naar buiten bleek van die antipathie niet.
Toen spr. thuis een contract kreeg van een weduwe,
die van, 5.20 op 11 was gebracht, dacht hij nog
eens beter na. Spr. kwam in aanraking met zijn me
de-comité-leden, die ook al eens iets hadden verno
men.
In December bleek het kleine Bergen voor te zijn
met zijn protest tegen de verhoogde contracten. Spr.
en de heer Krimp gingen naar Bergen, waar het re
sultaat voor beidé heeren was, dat ze ook de moppe
raars over de verhoogde waterleiding-contracten eens
met elkaar in contact wilden brengen. Het getal
mopperaars is op dit oogenblik zeer groot, allen von
den het idee om samen te spreken mooi.
Spr. heeft gelezen de erigineele concessie-voorwaar
den, in 1885 onderteekend door den burgemeester on
den secretaris van Alkmaar. Er is maar een klein
lichtpuntje, dat misschien in de toekomst verbetering
kan brengen. De concessie is aangegaan voor 99 jaar,
de acte van concessie is verleden 18 Januari 1885. Na
verloop van 50 jaar kan de gemeente Alkmaar die
concessie overnemen, tegen een in 1885 vastgestelden
norm. Spr. is het er nog niet met zichzelf over eens,
of do gemeenteraad van Alkmaar nog niet eenige
pressie kan uitoefenen. In de in Januari gegeven
concessie wist de raad in September 1885 al een wijzi
ging te brengen. Arbeiderswoningen betaalden 5.20,
dit werd in Sept. zoo gewijzigd, dat arbeiderswoningen
moest worden „arbeiderswoningen van 80 huur
waarde of minder nu of later."
Den 11 Febr. 1891 werd door den raad aan het be
staande tarief weer een extra-tarief toegevoegd. Mis
schien zou men -zich kunnen wenden tot B. en W. of
den raad met het verzoek al het mogelijke te doen om
wijzigingen te krijgen in dé bestaande voorwaarden.
Spr. denkt echter niet, dat dit zoo gauw van stapel
zou loopen.
Spr. deed' lecture van een schrijven van den heer
Sclmringa, waarin deze mededeelt, dat in de ge-
meénto Nijkerk de hoogstaangeslagene in de door de
gemeente geëxploiteerde waterleiding 13 betaalt per
jaar. De maatschappij maakt, te Alkmaar een winst,
die reusachtig is. De Alkmaarsche waterleiding is
de kurk waar de geheele maatschappij op drijft. Spr.
noemde eenige cijfers, in 1910 b.v, was de uitkeering
van de maatschappij aan de gemeente Alkmaar
11274.92, terwijl déze voor 1911 op 12200 is be
groot.
De tegenwoordig© controleur brengt meer in toe
passing de letter van de wet. Wat is de weg "tot ver
betering, vroeg' spr. Spr. wees er even op dat het
adres uit Bergen aan den gemeenteraad van Alkmaar
zonder meer naar den snippermand is verwezen. Spr.
dacht dat eenzelfde adres uit Alkmaar datzelfde lot
niet zou ondergaan. Bergen krijgt niets van de groo
te revenuen der maatschappij, dia band bestaat niet
met die gemeente, wat met. Alkmaar wel het geval is.
Toch zag spr. niet veel' heil in een adres. Het is echter
niet buitengesloten, zei spr., dat door een krachtige
actie het gemeentebestuur zou zijn te brengen in de
banen, waar het 27 jaar geleden reeds in had moeten
gaan, n.l, om te krijgen een eigen 'gemeentewaterlei
ding naast die van de maatschappij tot exploitatie
van gemeentelijke waterleidingen in Nederland. (Ap
plaus). Hier is een lichtpuntje, misschien is hier een
weg. Spr. wees er op hoe ook to Groningen naast de
particuliere een gemeentelijke waterleiding is ont
staan, al wist hij niet of het; gemopper over de parti
culiere maatschappij hiervan de oorzaak was.
bestellen. Die is altijd goed in Amerika."
De kapitein nam wantrouwend de wijnkaart.
„Hoeveel kost die wel?"
„Och kom, papa Hansen", zei Loe overmoedig, „wie
in 't schuitje zit, moet mee varen I"
Dus kwam de champagne na korten tijd tegelijk
met de little neck clams en beide waren uitstekend.
„Weer een raadsel van den Amerikaan!" zei Loe.
„Waarom drinkt hij af&chuwelijken wijn en verrukke
lijke champagne?"
„Kijk eens, de natie, die u niet meerekenen wilt.
biedt u de interessantste problemen!"
Langzamerhand kwam het viertal in de beste stem
ming, vooral daar de trout, hoewel primitief toebe
reid, zeer goed' was.
„De Amerikanen ziju mij ook bepaald een raadsel",
herhaalde Loe, „kijkt nu eens naar die heeren. bene
den. Draait er zieh wel één om, als er een nieuwe
elegante verschijning in de zaal komt? Ze denken er
met aan! En wordt er wel één inniger blrk, één in-
riemer gesprek gewisseld onder al die paartjes daar?
Zelfs bij ons in Potsdam zien de heeren er uit als-
oi ze geen andere gedachte hebben dan de vrouw;
hier zien ze er uit, alsof zo in 't geheel niet weten,
wat ©en vrouw is. Zulke kaffers!"
,,U wordt echt boos, freule Loe!" zei papa; Hansen
lachend.
„Dat word ik ook, als ik zie, dat de menslehen niet
weten te leven! Wat geeft hun dan al bet geld, dat ze
bij elkander schrapen?'
„Daar spreekt het oude Europa weer, freule!" Voor
don Amerikaan is het geld-verdienen op zichzelf sport,
mei alleen middel tot het doel. Zooals den Eugopeo-
schen man de gedachte aan de vrouw vervult, dan ver
vult. de gedachte aan den dollar den Amerikaan. Als
u in Berlijn een groep jonge, elegante mannen bij el
kaar ziet staan, dan gaat het gesprek meestal over de
vrouw, hoogstens nog over paarden en sport, zeidon
over politiek. Als een paar Amerikanen samen pra
ten, dan zult u onfeilbaar binnen wai^iige minuten
het woord dollar hooran!"
„Dacht u? Vindt u niet, dat de Amerikanen toch
eigenlijk heel goed© staatsburgers zijn?"
„Hoe zoo? Betere staatsburgers dan de Pruisen
bestaan er toeli niet!"
„Omdat ze goede soldaten zijn? Maar nu de Ame
rikanen. Zij trouwen jong. Hun doel is ten slotte
prominent te worden. Dat wil zeggen een grooto
zaak, een prachtig huis en een mooie, geestige vrouw
te hebben. Daardoor worden zij de steunpilaar van
den staat. Onze jonge mannen verzetten zich zoolang
mogelijk tegen het huwelijk. Zij denken meer aan het
geld-uitgeven, dan aan het geld-verdienen. Wie is nu
de best© staatsburger?"
„Nu jg, zoo beschouwd, moet men u gelijk geven.
Maar hoe komt het, dat de Vereenigde Staten voor
ons Europeanen nog niet gevaarlijk zijn geworden?"
vroeg Loe spottend.
„Dat ligt aan de staatsburgeressen, die volstrekt
niet goed zijnDe stralende, geestige vrouw des hui
zes, dat wil d© Amerikaanscbe wel zijn, maar niet dé
moeder van zes ondeugende bengels. Dat. zou haar
Gibsongirl-figuur ook bederven, Zoolang- de landver
huizing het- nageslacht moet vervangen, zal de Ame
rikaan nooit een gevaar voor ons worden."
Log's oogen straalden en zij hief haar glas op.
„Prosit, dokter! Leve de Duitsche vrouwen, wie u
zulk een kolossalen lof hebt toegezwaaid!"
Lachend klonk hij met haar.
„Dus op de Duitsche vrouwen, bovenal, op de Oost-
Pruisischen
„Dan do© ik ook mee," zei papa Hansen, „maar ik
denk in het bijzonder aan de blonde vrouwen uit Bre
inen en de Marsch!"
„En ik zeg, er gaat niets boven d© Holsteinerin-
nenverklaarde Oom Direksen met een stralend ge
zicht-
„Zullen we niet liever mama Hansen en tante
Direksen hoog laten leven", zei Loe lachend', „dat is
toch de bedoeling!"
Helder klonken de vier glazen tegen elkander, en
verbaasd koken de Amerikanen naar d» Dutchman,
die aulk ®#a tpeefcakel maakten.
Spr. noemde eenige voorbeelden van verhooging
van den waterprijs, waarbij hij er op wees, dat de ar
beiders vooral bier het loodje leggen. En toch ge
bruikt. de controleur nog wel' humaniteit.
Spr. meende, dat er moest komen een min of meer
blijvende band tusschen de waterverbruikers. Allo
mogelijke pogingen moeten worden in het werk ge
steld, om den prijs van het water verlaagdl t© krijgen.
Bij de Ililversumsche en Utrechtsche waterleiding
maatschappij wordt dé prijs van het water berekend
naar de oppervlakte van het perceel, in Haarlem krij
gen alle particulieren het water per meter, wat in
Alkmaar niet kan. Spr. wees ct nogmaals op, dat van
deze vergadering iets blijvends tot stand' moet komen,
waar, om nog een cijfer te noemen, de bruto ontvangst
der maatschappij van Alkmaar in 1910 56000 be
droeg (baven den norm van 18000).
De heer Fenijn vroeg, of het voorloopig comité zich
er al van op do hoogt© had gesteld, of de maatschappij
oen uniform tarief heft- Zoo niet, dan zou dit een
krachtig argument zijn bij d© actie. Verder vroeg spr.
of aan de hand van de concessie de mogelijkheid be
staat, dat de gemeente tot de stichting van een eigen
waterleiding mag overgaan.
De voorzitter zeide, ten opzichte van het eerste
punt, dat men alleen te maken heeft met het contract
met Alkmaar, dat 27 jaar geleden is vastgesteld. Op
liet tweede punt merkte spr. nogmaals op, dat in de
concessievoorwaarden niet belet wordt een eigen wa
terleiding te stichten, dat is een lichtpuntje. Dit is
de eenige uitweg, dien spr. ziet, 't is een stroohalmpje,
doch misschien sterk genoeg om hot leven te redden
van alle Alkmaarsche waterdrinkers.
De heer Duif zag nog een lichtpunt in het feit, dat
de concessievoorwaarden zijn gewijzigd', 't kan dus
nu weer. Bovendien leveren veel gemeente-waterlei
dingen met lager tarief nog een goedo winst op.
De heer Levert oordeelde billijk, dat men door midr
del van een meter betaalt, voor het water, dat men
gebruikt. Spr. heeft voor oen perceel in de Appel-
steeg 5 jaar telkens 12 betaald, terwijl er geen wa
ter werd gebruikt.
Verschillende heeren deelden mede, hoe do prijs voor
hun waterleiding was verhoogd, waarbij tevens uit
een mededeeling van den heer Bruin bleek, dat er
met de maatschappij te marchandeeren valt.
Den heer Koster, wiens waterleidingsprijs verhoogd
was van 11—24, was medegedeeld, dat doze 30
kon worden. Spr. meende daarom dat het goed was
een bond te vormen, dan blijft die meerdere verhoo
ging misschien weg.
De heer Krimp meende, dat allen er van overtuigd
waren, dat de maatschappij volgens verschillende ta
rieven heft. Ze neemt, wat ze kan krijgen. Wijlen de
heer Ansirigh past© de tarieven van zijn tijd! toe met
dé goedkeuring der maatschappij, de tegenwoordige
controleur neemt, zei spr., wat hij kan, eveneens met
de goedkeuring der maatschappij.
De voorzitter zeide, dat, indien dé vergadering eert
meer blijvende band wenschte tusschen de waterver
bruikers, deze dan thans moest worden gelegd' en ko
men uit de vergadering zelf. Klachten over opslag
heeft ieder, andore zou hij niet ter vergadering geko
men zijn.
D© heer Wolzak wensohte, dat een band zou worden
gelegd tusschen de klagers en dat die kring zich dan
zou wenden met. een verzoek tot het gemeentebestuur
of den raad, die toch uit mannen bestaat, die zullen
weten het onbillijke van hetgeen wordlt toegepast,
Spr. stelde voor te komen tot een kring om oen bil
lijker heffing voor watergebruik te verkrijgen.
Do voorzitter zeide, dat de gemeente Alkmaar in
Porterhouse steak en prairiekuikens kwamen, daar
bij een nieuwe flesch champagne.
Loe had' schitterende oogen gekregen, en hield den
dokter opnieuw haai- glas toe.
„De champagne is» bepaald! lekker! Maar koken
kunnen ze in Potsdam toch heter!"
,,U komt daar in Texas dicht bij de grenzen van
Mexico. Misschien smaakt dé Mexjeaansche keu
ken u!"
Loe zette eensklaps haar glas neer.
„Zeg eens, zijn de Mexicanen kranig?"
„Zeer!"
„En vurig
„Nog meer!"
„Goddank", zuchtte zij verlicht. „Ik zou hot op den
duur ook niet uithouden onder die gladgeschoren
Y ankee-gezichten."
„Nou, nou! Past maar op voor dio vurige Mexica
nen, jij wildzang!" waarschuwe papa Hansen.
Maar Loe wilde haar hart eens uitschudden.
„Ik moet vuur in iuijn omgeving hebben, ede!»
paarden en kranige mannen en vrije, wijde steppen of
liet groote,stadslevenKossarten was zoo mooi.
cu eigenlijk was Potsdam toch ook verrukkelijk als de
regimenten met muziek ons huist voorbij trokken.
Zij keek peinzend in haar glas en voelde eensklaps
verlangen naar do edele paarden van Kossarten en
den kranigen luitenant van Potsdam.
„D krijgt toch nu nog geen heimwee, freule Loe?!"
„Ik!" Zij wierp overmoedig hot hoofd' achterover.
„Ik ga naar bet Cowboy-land met nieuwe amusante
avonturen."
„Ik vrees, dat u niet veel Cowboys zult vinden in
New Braunfels, freule!"
Loe zag hem verschrikt aan.
„Niet?"
„Dtm moet u meer Westelijk gaau. Maar Mexica
nen zijn er genoeg, en San Antonio, dat er dicht hij
ligt, is oen der interessantste, historische steden uit
den ouden Spaansehen tijd. Geheel internationaal eu
vol Mexieauen."
(Weidt vervolgd.)
9-
b1
e,
li
m
s'e-
ikt
C.
len
Iz.,