DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 20.
Honderd en vijftiende Jaargang
1913
VRIJDAG
24 JANUARI.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Graote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Kiezerslijst.
Telefoonnummer 3.
B I N NË N LAND.
ASPERGETEELT.
ALKMAARSCHE COURANT
J>e Burgemeester der gemeente Alkmaar,
Gezien de artikelen 11, 12 en 13 der Kieswet,
Noodigt de mannelijke inwoners der gemeente uit,
die vóór of op 15 Mei a. s. den leeftijd van 25 jaren
hebben bereikt en geplaatst wenschen te worden op de
lijst, aanwijzende de kiesgerechtigden voor de Tweede
Kamer der Staten Generaal, de Provinciale Staten en
den Gemeenteraad, voor het jaar loopende van 15 Mei
1913 tot 15 Mei 1914, voorzoover die inwoners
dat kiesrecht niet ontleenm aan een aanslag in de
Rijks directe belastingen over liet laatstverloopen dienstjaar
in de gemeente Alkmaar opgelegd (grond- en personeele
belasting, dienstjaar 1912; bedrijft en vermogensbe
lasting, dienstjaar 19111912) daarvan ter Secretarie
der gemeente vóór 15 Februari a.s, ts doen blijkeu op
de volgend# wijze:
lo. wanneer zij over het laatstverloopen dienstjaar
in een andere gemeente of in andere gemeenten in
sene of meer der Rijk» directe belastingen zijn aange
slagen geweest (in de grondbelasting voor minstens
l)door inlevering van de voor voldaan geteekonde
aanslagbiljetten van alle die belastingen, waarin
men is aangeslagen geweest, welke biljetten na de
vaststelling der lijst worden terug gegeven;
2o. wanneer zij aanspraak op kiesrecht meenen te
kunnen maken van te zijn mede-eigenaar van onroe
rende goederen in een onverdeelde nalatenschap, om
dat hun aandeel in den niet te bunnen name gestelden
aanslag in de grondbelasting voor die goederen ten
minste 1 bedraagt, door inlevering van een ter
secretarie daarvoor kosteloos verkrijgbaar gesteld for
mulier, vergezeld van de noodige bewijsstukken, waar
toe behooren het aanslagbiljet of -een afschrift daar
van en de noodige bescheiden ten bewijze van bet ge
meenschappelijk bezit;
(Deze bewijsstukkeu worden na de vaststelling dei-
lijst terug gegeven.)
Personen, müende onder de belastingschuldigen sub lo
en 2o., kun* en geen aanspraak op kiesrecht ontleen en aan
de gevallen, hierna sub 3o. behandeld.
3o. a. wanneer zij als hoofden van gezinnen of als
alleen wonende personen in deze gemeente op den 31
Januari 1913 hebben bewoond sedert 1 Augustus 1912
krachtens huur één buis of een gedeelte van een huis,
dan wel hoogstens twee huizen of gedeelten daarvan
(al of niet met bijbehoorenden of gehuurden grond of
niet ter bewoning bestemde bijlokalen of bijgebouwen),
waarvan de per week berekende huur minstens 1.50
heeft bedragen (huurkiezers),
of krachtens eigendom, vruchtgebruik of huur een
zelfde vaartuig van tenminste 24 kubieke meter in
houd of 24000 Kg. laadvermogen (vaartuigkie
zers);
b. wanneer zij op 31 Januari 1913 sedert 1 Januari
1912 onafgebroken in dienstbetrekking zijn gewees-t bij
één of niet meer dan twee patroons, ondernemingen,
openbare of bijzondere instellingen of als inwonende
zoons werkzaam zijn geweest in 't bedrijf of beroep
hunner ouders en als zoodanig over 1912 hebben geno
ten 400 inkomen, of vrije kost en 200 inkomen, of
wel vrije kost, inwoning en 125 inkomen (loon-
kiezers);
c. wanneer zij op 1 Februari 1913 iu het genot zijn
van een pensioen of lijfrente van 400, verleend door
eene openbare of bijzondere instelling of door eene on
derneming (pensioenkiezers);
(Voor hen die in beide gevallen, sub b en c vermeld,
Verkeeren, kunnen inkomen, pensioen en lijfrente wor
den samengeteld ter bereiking van het vereisehte be
drag van 400.)
d. wanneer zij op 1 Februavi 1913 sedert 1 Februari
den eigendom met recht van vrije beschikking
hebben van minstens 100 nominaal, ingeschreven in
een der Grootboeken der Nationale Schuld (Groot
boekkiezers),
of van minstens 50, ingelegd in de Rijkspostspaar-
barLk> 111 eene gemeentelijke spaarbank of in eene, be
heerd door het bestuur van een rechtspersoonlijkheid
bezittende vereeniging, van eene naamlooze vennoot
schap, van eene coöperatieve vereeniging of van eene
stichting (s paarbankkiezer e);
e. wanneer zij met goed gevolg een examen hebben
afgelegd, ingesteld door of krachtens de wet of aange
wezen bij een algemeenen maatregel van bestuur
(e x a m e n k i e z e r s),
door inlevering van daartoe strekkende ter gemeen
te-secretarie kosteloos verkrijgbaar gestelds formulie
ren, waarbij voor de onder 3o sub d genoemde kiezers,
die voor bet eerst op de lijst Wenschen te worden ge
plaatst, eene verklaring moet worden gevoegd van de
Directie van het Grootboek, den Directeur van de
Rijkspostspaarbank of van de besturen van de overige
daar genoemde spaarbanken en die op schriftelijk ver
zoek van de belanghebbenden bun wordt toegezonden.
Hierbij wordt er aan herinnerd:
dat aanslagen in d# Rijks directe belastingen, ten
name van de vrouw, gelden voor haren man, die van
minderjarige kinderen wegens goederen, waarvan de
vader het vruchtgenot heeft, voor den vader;
dat aanslagen in de Rijks directe belastingen buiten
aanmerking blijven als zij, wat de grondbelasting
betreft, minder dan 1 in hoofdsom en Rijksopcenten
bedragen; voorts wat de Personeele belasting aangaat
alleen betrekking hebben op een rijwiel of een motor
rijtuig of op beide te zameu of eerst na 31 December
1912 een aanslagbiljet is uitgereikt.
dat de huur voor eene woning, waaronder ook is te
verstaan contributie aan eene coöperatieve bouwveree-
niging, als zij per jaar bepaald is, door 50 en als zij
per maand bepaald is, door 4 wordt gedeeld om de
weekhuur te verkrijgen. Is in den huurprijs het genot
Tan gas- of waterleiding begrepen, dan vindt biervoor
geen aftrek plaats.
Huur-, vaartuig-, pensioen- of lijfrente-, grootboek-,
spaarbank- en examenkiezers die reeds op de thans van
kracht zijnde kiezerslijst voorkomen, hebben gee-
ne nieuwe aan gift» te do»n» tenzij wat
de huur- of vaartuigkiezers betreft zij niet meer het
zelfde huis of vaartuig .bewonen, dat zij op 31 Januari
1912 bewoonden.
Loonkiezers, die reeds op de thans van kracht zijnde
kiezerslijst voorkomen, wordt een nieuw aangifte-for
mulier ter invulling thuis gezonden.
Ingevulde formulieren kunnen kosteloos per post
aan den Burgemeester worden toegezonden, mits op
den omslag worde vermeld boven aan de voorzijde:
„Vrij van briefport, ingevolge art. 50 der Kieswet" en
in den linker-benedenhoek de naam en woonplaats
van den afzender en zijne handteekening.
Hij, die eene aangifte inzendt en daarin opzettelijk
eene valsche opgave doet aangaande een feit, waar
van de plaatsing op de kiezerslijst afhankelijk kan
zijn, wordt gestraft met gevangenisstraf van hoogstens
één jaar.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING.
Alkmaar, 22 Januari 1913.
ALKMAAR, 24 Januari.
Het is vandaag voor de Engelsche politiek een cri-
tieke dag van den eersten rang. De kiesrechthervor
ming komt aan dfe orde en daarover is reeds veel te
doen geweest. Zoo hebben er grootsche betoogingen
plaats gehad, omdat men hevig gebe-gd is over een
voorgestelde nieuwigheid volgens welke men slechts
kiezer kau zijn in het district waarin men. slaapt?
Werd deze regel ingevoerd, dan zouden er in de city
het oude handelsdeel, hoofdzakelijk p'ortiers en bank-
loopers stemmen, daar de kooplieden, die er hun kan
toren hebben, buiten wonen en dat deze omstandig
heid een heelen ommekeer in de vertegenwoordiging
van het district dat thans o.m. den"beroemden heer
Balfour afvaardigt tengevolge zou hebben, ligt
voor de hand. Van veel grooter gewicht echter is de
kwestie van vrouwenkiesrecht, welke bij het wetsont
werp, hetwelk den 12dén. Juli in tweede lezing is
aangenomen met 290 tegen 218 stemmen, in behande
ling komt. In dit ontwerp wordt voorgesteld het
kiesrecht uit te breiden tot bijna' alle meerderjarige
mannen, terwijl vrouwen uitdrukkelijk worden uitge
sloten.
Er zijn echter een aantal amendementen ingediend
en wel: 1) door den Minister Sir Edward' Grey en nog
vijf parlementsleden van alle partijen, strekkende om
den eisch „manlijk" te laten vervallen; 2) door den
heer Henderson (soc.-dem.) en twee andere leden om
algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen gelijke
lijk in te voeren; 3) door den heer Dickinson (lib.)
en een paar gematigden uit andere partijen om onge
veer aan 6 millioen vrouwen, gezinshoofden en vrou
wen van gezinshoofden het kiesrecht te geven; 4)
door den heer Lyttelton (conservatief) en nog 4 le
den om ongeveer 2 millioen vr. gezinshoofden, die
bet gemeentelijk kiesrecht reeds hebben, ook het par
lementair kiesrecht te geven.
Verschillende bladen verklaren dat het vrouwen-
kiesrecht op het oogenblik een kwestie van groot po
litiek gewicht is. De kwestie heeft zelfs bijna on-
eenigheid in het ministerie ten gevolge geliad, maar
tenslotte is er een oplossing gevonden, waardoor, hoo
de afloop ook moge zijn, een kabinetscrisis wordt ver
meden.
Minister Lloyd George had er i.u toegestemd eenige
vertegenwoordigsters van de Viesreclitvrouwen te
ontvangen, waardoor er een wapenstilstand xverd ge
sloten men weet, dat deze vrouwen den minister
den oorlog hadden verklaard. Zij eischten gisteren
van hem een verklaring, d;at hij niet. langer gebonden
wilde zijn door de verklaringen van den minister-pre
sident, den heer Asquith. Verder nog ging een ru
moerige afvaardiging van vrouwen uit den arbeiders-
stond gisteren naar de ministers Lloyd) George en
Grey, om to vragen hun belofte jegens den minis
ter-president te verbreken en af te treden, zoo het
amendement-Grey mocht worden verworpen. Maar tot
teleurstelling en ergernis der dames waren de minis
ters daarvan niet gediend. Wel zouden beiden voor
bet amendement-Grey stemmen. Beslist ontkenden
zij de. mededeeling, dat eenig' lid der regeering zal af
treden of dat liberale leden zullen stemmen tegen de
derde lezing van de wet. Namens de regeering ver
klaarden zij, dat zoo bet amendement-Grey of eenig
ander amendement van gelijke strekking zou worden
aangenomen, bet. een samenhangend geheel werd met
het regeoringsvoorstel, en dat de regeering zich ver
bonden hoeft dit voorstel te doen aannemen, ook met
een amendement tot invoering van vrouwen-kiesrecht.
Intusschen de kansen op aanneming of verwer
ping zijn onzeker. Het heet zelfs, dat ministerieele
en anti-ministerieele tegenstanders van vrouwenkies
recht zouden samengaan om de kiesrechtvrouwen te
dupeeren. Maar ook wordt het vertrouwen uitgespro
ken, dat de ontvoogding der vrouw thans zal plaats
hebben, dat het Lagerhuis thans den sekseslagboom
voorgoed zal wegnemen.
Wij zullen zien. In elk geval een belangrijke dag
is het beden, Èn voor Engeland èn voor het vrouwen
kiesrecht in het algemeen.
TWEEDE KAMER.
Aan de orde was) gisteren de motie-De. Meester in
zake de Surinaamsche Cultuurbank, strekkende tot
verdaging van de behandeling van het wetsontwerp.
De minister van koloniën, de heer De Waal
Malefijt, deelde mede, dat de Rotterdamse he Bankver-
eeniging, naar aanleiding van de in de Kamer gevoer
de gedachtenwisseling, verzocht hadi haar volle vrij
heid te mogen voorbehouden.
Naar aanleiding van dit verzoek ontspon zich. eeni
ge discussie. De motie werd) aangenomen met- 49 te
gen 21 stemmen.
Do Surinaamsche begrooting was daarna aan de
orde. Ze werd na eenige discussie z. h. s. aangeno
men.
De begrooting voor Curasao werd) na eenige discus
sie ook aangenomen.
lu de avondvergadering werd de begrooting van
Binnenlandsche Zaken verder behandeld. Do posten
„Hoogere Burgerscholen, jaarwedden directeuren en
leeraren" en „Vak- en teekenseholen" gaf verschillen
de leden aanleiding om d'e belangen van hun district
te bepleiten.
De heer D r u c k e r (V. D.) meende, dat. men te
ver is gegaan bij de opneming van bevoegden en ge-
schikten uit de kringen van het bijzonder onderwijs
in de examen-commissies, gelijk ook in „De Maasbo
de" is erkend.
Bij spreker is ook twijfel gerezen aan de geschikt
heid van de thans gekozen personen; iemand, die zich
niet geschikt, achtte, bedankte, maar minder hoog-
staanden zouden de benoeming aanvaard' hebben.
De minister noemde het ietwat- conservatief,
dat ieder jaar dezelfde personen benoemd worden. Er
moet eenige personeelswisseling in de commissies zijn.
Het is de vraag of iemand, die zich ongeschikt achtte,
inderdaad niet geschikt was. De minister zal nu den
voorzitter vragen voordrachten in te dienen, nu de
keuze uit aanbevelingen ondeugdelijk is gebleken.
Heden werd de afdeeling lager onderwijs behandeld.
(Tlemengti nlenws.
1 >E TYTOGRAFENST AKING
Te Amsterdam is gisteravond in liet Paleis voor
Volksvlijt eeu groote openbare vergadering van sta
kers gehouden, welke door ongeveer 1500 man werd
bijgewoond. Deze bijeenkomst hield' verband met de
Woensdag te Utrecht gehouden vergadering' van den
Nederlandschen Bond van Boekdrukkerijen, waarvan
bet resultaat gisteren door ons is medegedeeld.
De heer van der Wal van den Alg. Vod. Typogra
fenbond, wees er op, dat er personen zijn in het land,
die zich hebben voorgenomen geen Anisterdamsch
werk te maken, ook al worden er duizenden voor ge
boden.
Spr. kwam tot de conclusie, dat de vergadering te
Utrecht eeu mislukking ia geweest, en dat door de
tusschenkomst van den Ned. Bond van Boekdrukke
rijen de zaak eigenlijk iu de war is geloopen. De leden
van dezen Bond zijn er natuurlijk tule op, dat de Am-
sterdamsehe drukkers tot hen komen met portefeuil
les vol werk, en hun zoodéendé hun relaties in deu
schoot werpen. Zij roepen de Amsterdamsche druk
kers toe vol te houden en dezen zijn zoo dom, dat zij
niet inzien, door hun concurrenten om den tuin te
worden geleid.
De stakende typografen kunnen niet anders doen
dan kalm afwachten, totdat de Amsterdamsche pa
troons gevoelen, dat zij in het moeras zitten en moei
te gaan doen om eruit te komen.
Omtrent, het vervaardigen van Anisterdamsch druk
werk buiten Amsterdam schrijft Het Volk:
Van de 70 patroons, die, volgens de mededeelingen
van den Boekdrukkersbond, tot onmiddellijke overne
ming van drukwerk bereid bleken en wien het reeds
is verstrekt, hebben slechts twaalf verklaard! het te
zullen uitvoeren ook indien daardoor staking in hun
drukkerijen zou uitbreken. Ach t-en-vijf tig patroons
weigerden déze verklaring af te geven en zullen dus,
zoo er strijd uit dreigt voort te komen, bet Amster
damsche werk laten rusten. En ongetwijfeld' zullen er
ook bij de 60 patroons, die schriftelijk hun medewer
king toezegden, een aantal zijn, die het niet tot sta
king- zullen laten komen.
De Standaard is gisteravond voor het eerst weer
verschenen, iu klein formaat.
DE MOORD TE DENEKAMP.
Aan de gemeenschappelijke pogingen van de Hol-
landscho en Duitseke politie, Tildus) wordt uit Keulen
aan de N. E. Crt. gemeld, is het. gelukt op de mijn
Stinnes' te Carnap in den persoon van den daar werk-
zamen arbeider T. een sedert lang door de Nederland-
sche justitie gezocht misdadiger in hechtenis te ne
men, die kort na de Kerstdagen in Donekamp een
moord met diefstal op de weduwe Rakers gepleegd' en
de woning van do vermoorde in brand! gestoken had.
T., die onder den naam Mayer op dte lijst van de werk
lieden voorkwam, is reeds vroeger wegens ernstige
misdrijven met 13 jaren tuchthuis gestraft geweest;
na dien tijd uitgezeten te hebben, is hij naar Neder
land teruggekeerd en pleegde daar den vreeselijken
moord. Zijn broek was nog met. bloed bevlekt
De Nederlnridsche justitie heeft de uitlevering van
T. gevraagd.
Gisteravond hield, op initiatief van dén burgemees
ter, den heer Van Reenen, de heer Hazeloop, rijks
tuinbouwleeraar, in de Rustende Jager te Bergen
ec-n lezing over as-p erge teelt, met. heti doel, om tot het
stichten van een tuinbouwvereeni.ging te geraken.
De burgemeester opende met een woord! van welkom,
waarna, de heer Hazeloop er op wees, dat de groentet-
teelt zich in de laatste jaren sterk had! ontwikkeld,
wat men uit persoonlijke waarnemingen kan opmer
ken.
Uit de statistiek blijkt, dat de groenteteelt in 1894
in ons land een oppervlakte besloeg van 5211 II.A.
alleen bet oppervlak voor den handel is hiermee be
doeld. In 1904 was dit. oppervlak gestegen tot 15816
II. Aalzoo een stijging van 200 in 10 jaar, terwijl
in 1910 het oppervlak 16335 H.A. bedroeg.
Oogenschijnlijk is dus iu die laatste 6 jaar de stij
ging van geen beteekenis. In werkelijkheid' is dit
echter niet het geval, aangezien de wijze van verza
meling voor de statistiek niet zoo nauwkeurig is;
waarom men dau ook bij het ministerie middelen be
raamt, om tot zuiverder statistiek te geraken. Eeu
beter middel, om de stijging waar te nemen is dan
ook de omzet bij d'e publieke veilingen. In 1904 be
droeg die omzet 6 millioen gulden, in 1910, 107s mil
lioen en in 1911, I6V2 millioen, welke groote sprong
echter in 't. laatste jaar meer 't gevolg was van de
groote droogte, welke Europa doormaakte. 1911 bui
ten beschouwing latende, blijkt toch, dat de stijging
tusschen 1904 en 1910, 72 bedroeg. Deze vermeer
dering, die jiet een gevolg is van een vermeerdering-
van het bebouwde oppervlak vindt dan o-ok haar oor
zaak in de intensiviteit van de cultuur. Het gebruik
van glas is sinds 1904 sterk toegenomen, terwijl men
ook sinds dien tijd, vooral in Z. Holl. veel gebruik
maakt van kassen.
liet is gebleken, dat voor den tuinbouw de zand
gronden zeer geschikt zijn en zelfs vo,or de groente
teelt boven andere gronden te verkiezen, omdat op
zandgronden de groente zich sneller ontwikkelt, waar
door men vroeg in 't voorjaar reeds, producten kan
hebben, waardoor hoogere prijzen gemaakt- worden.
In de laatste tijden heeft men ontdekt, dat ook zand
gronden, die meer dan een paar voet boven liet. wa
terpeil liggen, productief gemaakt kunnen worden
De internationale tentoonstellingen te Mannheim en
Dusseldorf waren oorzaak, dat een product als asper
ges, op grooter schaal in cultuur werd! gebracht.
Vroeger bedroeg het daarvoor gebruikte oppervlak iu
ons land slechts 250 H.A., terwijl! dit oppervlak in 't
Duit-soho Hertogdom Brunswijk alleen al 6000 II.A.
bedroeg. Waar Nederland op die tentoonstellingen in
de groenteteelt voor de andere producten bovenaan
■stond, stond het. voor de asperges tegenover Duitsch-
landi dan ook ver ten achter. De asperges behooren
tot do overblijvend® planten. liet bovenaardsche ge
deelte sterft jaarlijks af, maar 't ondéraardsche ge
deelte blijft voorleven. Deze plant kan zelfs een 25
a 30 jaar leven. Do wortels dringen daardoor dieper
in den grond, waardoor de plant water uit den grond
kan halen, ook al i-, liet grondwater ver beneden de
oppervlakte, Het is voor asperges zelfs niet. goed,
i!at. dit water dicht, aan de oppervlakte ^taat. De teelt
slaagt zeer goed, ook al staat het water 2 a 3 M. bo
neden de oppervlakte. Een van de hoofdeisehen voor
't gewas is, dat d® grond' los is en dus zandachtig,
want alleen zandgrond is op groote diepte nog los. Do
duingrond is-de grond bij uitnemendheid voor de as
pergeteelt en waar wij dezen grond bezitten, is dus
de Duitseher niet vóór met zijn hooggelegen gronden.
Ja, de duingrond is zelfs die natuurlijke groeiplaats
voor asperges; zij komt dau ook in groote koeveelhe
den in de duinen in 't wild! voor. Ook het klimaat is
in Duitsehland niet gunstiger. De voorsprong van
Duitechland lag" dan ook in de teeltwijze. Duitseh
land had veel meer gebruik gemaakt van de rasver
betering. De beteekenis van de rasverbetering zette
spr. hierna meer uiteen. Het voordeel van liet uit
zetten van do beste planten voor do zaadteelt, bleek
hieruit. De asperges behooren tot de tweehuizige
planten. Hierdoor is het plukken van het zaad van
de beste planten nog- niet voldoende voor de rasver-
