DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 25.
Honderd en vijftiende Jaargang*
1918
DONDERDAG
80 JANUARI
FEDILLETON.
In het Land van den Dollar.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën s
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
BINNENLAND.
ALKMAAR
RANT.
ALKMAAR. 80 Januari.
Bulgarije heeft den wapenstilstand opgezegd. De
gisteren vergaderde ministerraad! te Sofia besloot
aan het hoofdkwartier van het leger op te dragen, dit
te doen.
Juist hadden de afgevaardigden der Balkanstaten
aan hun Turksche'collega's te Londen de volgende no
ta overhandigd:
„Aan H. Exc. heeren afgevaardigden, gevolmach
tigden der Verheven Porte ter vredesconferentie.
Aangezien de gevolmachtigden der Balkanstaten
sedert de schorsing der handelingen van de vredescon
ferentie tevergeefs drie weken hebben gewacht op een
antwoord dei- Ottomaansche gevolmachtigden op hun
taats ton eiseh, en het hun voorkomt., dat de onver
wachte gebeurtenissen te Konstantinopel de hoop, om
tot het sluiten van vredte te komen, hebben verijdeld,
zien zij zich tot hun groot leedwezen genoodzaakt te
verklaren, dat de onderhandelingen, begonnen op 16
December te Londen zijn afgebroken.
Londen, 28 Januari."
De andere afgevaardigden moeten noode tot dezen
stap zijn overgegaan, maar ten slotte zijn gezwicht
onder den aandrang van den Bulgaar Daneff. Thans
heeft Bulgarije aan dezen diplomatieken maatregel
kracht bijgezet door een militairen. Toch werd gis
teren nog uit de hoofdstad! Sofia geseind, dat de Bul-
gaarsche regeering besloten had) voorloopig den wa
penstilstand niet op te zeggen en wel op grond van
berichten uit Konstantinopel, die meldden dat een
beweging om het tegenwoordige kabinet ten val te
brengen in de Turksche hoofdstad) gaande was en
groote kans van slagen had. Maar men heeft te
Sofia blijkbaar niet langer op zien komen willen spe
len, doch zelf een hooge troef uitgespeeld. In Kon
stantinopel moet men intusschen de laatste dagen met
koortsachtige haast oorlogstoerustingen hebben geno
men. Veel zal er, zoo het weer tot den oorlog komt,
afhangen van den geest der Turksche troepen aan de
T sj a t-aldsj a- linieDe Turksche regeering houdt
maar vol, da-t die geest niets te wenschen overlaat,
maar verschillende bladen verzekeren, dat er ongere
geldheden hebben plaats gehad en dat een deel van
dit leger zich tegen de nieuwe regeering zal keeren.
Wat Roemenië en Bulgarije betreft, blijft het ge
schil een ernstig karakter behouden, doch afgebroken
zijn de onderhandelingen nog niet. In de Bulgaar-
scho Kamer zijn geruststellende verklaringen afgelegd
en er wordt beweerd, dat Roemenië bereid is Bulgarije
op zekere voorwaarden steun te verleenen in den oor
log tegen Turkije.
De mogendheden blijven vooralsnog rustig toekij
ken. Het heet, dat Drievoudig Verbond (Duitsehland,
Oortenrijk-Hongarije en Italië) het volkomen eens is
met de Drievoudige Entente (Engeland, Frankrijk,
Rusland). Rusland heet er zelfs nauwgezet voor te
waken, dat er in de eensgezindheid der mogendheden
geen storing komt en het laat beslist tegenspreken,
dat het op eigen houtje iets wil doen.
Roman van LENK HAASE.
28) -o-
Boveu de deur hing een wit houten bord met het
opschrift: „Doctor Stower. Specialist."
- Een. oogonblik deinsde Loe terug. Zoo armoedig
had zij zich dc woning van den dokter niet voorge
steld. Zij was echter te moe om na te denken en
ging achter den dokter den tuin in.
Een slanke oudere vrouw, met de sporen van vroe
gere groote schoonheid en aristocratische trekken,
trad in den lichtkring der veranda.
„John?"
„Hallo, Maud! Daar zijn wij, en hier is freule
Loe."
Mevrouw Stower nam Loe met argwanende oogen
op. Toen zochten haar moerie oogen met een uitdruk
king van angst die van haar man. Wat zij daarin
la-s, scheen haar gerust te stellen.
„II bent mij hartelijk welkom", zei zij, terwijl zij
Loc tot zich trok en haar voorhoofd kuste.
„Wilt u nog een kleine verfrissching of bent u moe
en wilt u dadelijk naar bed1?"
Loe verzocht zich dadelijk te mogen terugtrekken.
„Uw kamer is in het andere huis ginds",., zei me
vrouw Stower en wees op een andere bungalow, die
verder in den tuin onder donkere pecanboomen lag.
„U zult, hoop ik, niet bang zijn daar alleen
„O neon!"
Loe schudde glimlachend het hoofd.
Over mevrouw Stower's gezicht vloog een lichte
blos.
.Tiet ziet er bij ons niet heel' deftig uit voor het
oogonblik. Maar wij „campen" hier. Dit is maar
een overgang. Komt u mee?"
Zij gingen met den dokter vooruit over het gras
veld.
Loe vond de kleine bungalow, die zij alleen zoude
Een kwaad ding is het echter, dat de Times1 zoo
geweldig begint te schelden op de Duit-sche pers. Als
het EngeLsche City-blad begint te schelden én te las
teren, belooft dit weinig goeds men denke maar
eens aan de voorgeschiedenis van den Boerenoorlog
en den tijd, toen de Fransch-Engelsche betrekkingen
gespannen werden. Eerst liet het blad zich uit Wee-
nen molden, dat de grootste Duitsehe bladen voor hun
beoordeeling van Turksche zaken onder den invloed
stonden van de „haute finance." De corresp. heeft la
ter een beetje ingebonden en gezegd, dat hij het zoo
erg niet bedoeld had. Maar toen is de Berlijnsche
Timea-man gekomen en heeft het zaakje nog eens op
gewarmd. Het Tageblatt van gister komt. daar krach
tig tegen op. Het blad tart den correspondent rond
uit te schrijven, dat het voor financiers of financieele
kringen ten bate van hun belangen te koop is, dan zal
het hem gelegenheid geven voor het gerecht de be
schuldiging waar te maken. Maar wanneer hij enkel
verdacht maakt, dan noemt: het blad hem een las
teraar en een lafaard en dezelfde titel komt toe aan
de Timessredacteuren, welke deze verdachtmakingen
opnemen. En overigens constateert het blad) het
geen de Times wellicht zonderling zal vinden dat
in de Balkan- en Oostersche crisis nooit van eeen fi
nancieel belanghebbende zijde de geringste poging is
gedaan om invloed te krijgen, wat trouwens ook geen
resultaat zou hebben opgeleverd. Bij de fatsoenlijke
pers is deze absolute onafhankelijkheid van het poli
tiek oordeel iets van zelf sprekends bij de> Times
en haar medewerkers blijkbaar niet.
Hiermede kan de Times het voorloopig wel doen.
Natuurlijk zal deze courantenoorlog worden
voortgezet- en iets goeds wordt er zeker niet uit
geboren
TWEEDE KAMER,
De beraadslaging over de afdeeling Lager Onder
wijs van de begrooting van binnen la ndische zaken
werd' gisteren voortgezet.
Minister Heemskerk sprak zich tegen in
voering van leerplicht voor het herhalingsondorwijs
uit, doch zei, dat het in zijn lijn ligt, het herhalings-
onderwijs in de richting van vak- en handelsonderwijs
te ontwikkelen.
Spr. behandelde daarna de dooreenmenging van
schoolgeld en contribution, de buitengewone subsidie
aan het openbaar onderwijs, de kleine scholen bij het
bijzonder onderwijs, en het verkiezingsgobed der kin
deren, dat hij een niet voor bespreking in de Kamer
vatbare vraag van christelijke paedagogiek achtte te
zijn.
Daarna, kwam de minister tot de klachten over ver-
waarloozing van het openbaar onderwijs en besprak hij
verschillende gevallen.
Spr. verdedigde binnen zekere grenzen het onder
zoek naar de overtuigingen der sollicitanten, als te
Apeldoorn is geschied, en zeide, dat het ontwerp, dat
den kinderbijslag ook voor de onderwijzers zal bren
gen, door den toestand1 van de financiën geboden was,
wilde men de salarissen werkelijk verbeteren.
De minister beantwoordde dan de opmerkingen over
bewonen, zeer idyllisch. Er was iets avontuurlijks in,
daar alleen te huizen. Bij een electrisch licht zag
zij een wel primitief, maar toch aardig ingericht ka
mertje. Door deuren en vensters met muskietengaas
aan drie kanten, geleek het op een veranda. Het
was prettig luchtig binnen.
„O, maar dat is alleraardigst!" riep Loe verheugd.
„Hot is prettig, dat het u bevalt", zei mevrouw Sto.-
wer vriendelijk. „Ik heb het zelf zoo goed ingericht,
als met do primitieve middelen mogelijk was. Maar
nu moet u slapen! „Good night!"
Toen ging- zij met den dokter weg.
Loe hoorde hem nog zeggen: „Je kon me nog wel
een klein souper klaarmaken, Maud!"
Waarop zij vroeg: „Wil je kip of Steak?"
Loe verwonderde ziteh, dab hij zijn vrouw om twee
uur in den nacht nog een souper liet klaarmaken.
Dienstboden had zij niet gezien.
Eigenlijk verwonderde zij zich over niets meer. Al
les, wat zij vandaag beleefd had, was haar zoo vreemd
en nieuw. Zij was zoo moe, doodmoe en strekte zich
behaaglijk uit in het witgelakte ledikant, luisterde
nog een tijdlang naar het lokkende geroep van den
„mocking bird" en zag de glimwormen voor haar ven
sters gloeien als kleine dwaallichtjes. Een lauwe,
zoele wind waaide door de deuren en streelde haar
lichaam als met zachte handen en zij zonk in diepen,
rustigen slaap.
VI.
Ondanks haar groote vermoeidheid wekte do zon,
die Loe in het gezicht scheen, haar den volgenden
morgen vrij vroeg.
Nieuwsgierigheid dreef haar op te staan en zich
vlug te kleeden om haar nieuwe woning te bekijken.
In het helle daglicht scheen haar de kamer hoogst
primitief, maar men was hier in een nieuw land en
kon den comfort van Europa niet eischen.
Ondanks het vroege ochtenduur was het al druk
kend, de muskieten gonsden en geen koeltje bewoog
de bladen der hooge nee-anboomeo. Los trad uit de
de uitvoering van de M. U. L. O.-wet. Wijziging zou
z.i. kunnen worden overwogen bij het Ineenschake-
lingswet-je, dat, naar spr. hoopt, binnen niet te langen
tijd de Kamer bereiken zal.
Do heer P a t ij n (TT.-L.) repliceerende, besprak de
wenschelijkheidi en mogelijkheid) van leerplicht ook
voor do schipperskinderen.
De heer T y d e m a n (V. L.) constateerde, dat de
minister zich van het antwoord) op de vraag betreffen
de het gebed der kinderen heeft afgemaakt.
De heer De Jong (U.-L.Hoorn) repliceerde
aangaande de standenscholen, de kleine scholen, en
het optreden van de socialistische onderwijzers.
De heer Ketelaar (V.-D.) handhaafde zijn kri
tiek op het beleid van den minister en bleef opkomen
tegen den geest van hot bijzonder onderwijs, zooals die
tot uiting komt in het gebed! der kindteren voor de
verkiezingen.
Ten aanzien der uitbreiding van den leerplicht ver
wachtte spr. weinig van dezen minister.
De heer Ter Laan (S. D. A. P.) betoogde, dat
de heer Schaper ten opzichte van de spellingskwestie
in het oude wel degelijk verandering wil brengen en
slechts ten onrechte een loopje nam met, sommige
dingen van de nieuwe spelling.
Gemengtl nieuwe.
ONGEVRAAGD ONTSLAG.
Den heer Th. Tilstra, len onderwijzer aan de Chris
telijke School te Hoofddorp, Haarlemmermeer, is met
ingang van-1 April 1913 ongevraagd eervol ontslag
verleend. Daarover schrijft de Chr. Ond.
Op 20 December, eenige dagen voor de Kerstvacan-
tie, met ziekteverlof naar Friesland vertrokken, ont
ving hij 81 December de mededeeling van het bestuur,
dat hij te rekenen van 23 Dec. 1912 af als onderwijzer
aan 'de Christelijke School te Hoofddorp was geschorst
en dat hem de tusschen hem en het bestuur gesloten
dienstovereenkomst met ingang van 1 April 1913 werd
opgezegd.
Na ingewonnen inlichtingen is het Hoofdbestuur
(,dter Unie van Chr. Onderwijzers en Onderwijzeressen
in Nederland) van meening, dat hier eene onrecht
vaardige daad is geschied en heeft daarom aan den
heer Tilstra rechtskundigen hijstand verleend van mr.
V. H. Rutgers, ter bepleiting zijner belangen voor de
Commissie van Beroep voor Haarlem en omstreken
(voorzitter mr. S. do Vries Czn., wethouder van ender
wijs, te Amsterdam).
ZWENDELARIJ.
„Het Vaderland" maakt melding van een schande
lijke zwendelpartij in wijnen.
Aan het -eind van het vorige jaar ontving de direc
teur van een vendu-huis te 's-Gravenhage bezoek van
een zekeren heer Janssens, die zich aanmeldde als
vertegenwoordiger van het Particulier Entrepot der
Douanen, 10-12 Lamorinierestraat, Antwerpen. De
bezoeker vertelde, dat dit particulier entrepot een
massa beste wijnen verbeurd! verklaard! had. Men had
zoo'n voorraad en zulke beste soorten, dat België on
mogelijk alleen van dit koopje zou kunnen profitee
red weshalve men ze ook in andere lauden wilde af
zetten. Naar Nederland1 zou echter niet meer dan
een tiende van den voorraad gaan.
De veiling van 115.708 flesschen en 435 vaten zou
7 Januari te den Haag geschieden.
Bij nadere overweging kwam do zaak den directeur
van het vendu-huis, die er eerst wel ooren naar had,
wat verdacht voor en daarom wendde hij zich tot het
departement van Handel, dat 25 Jan. een rapport
deur en keek rond. Overal kleine bungalows, zooals
de hare, onder de hoornen, te midden van verwaar
loosde tuinen.
In den nacht hadden de kleine huizen in het gToen
er zeer idyllisch uitgezien. Nu schenen zij heel an
ders. Het waren overoude bungalows, grijs- van stof
en ouderdom, met uitgesleten houten trappen en mus
kietenvensters, waarop het vuil zat vastgekleefd. Hot
grasperk was hier en daar geel gebrand! dooT de zon.
Onder de paar vijgeboschjes bij een hooge schutting,
waarachter paarden stampten en een wolk vliegen
zwermde, lag allerlei afval. Niet alleen de gewone
scherven en blikken, ook oude verbanden en bloedige
lappen waren overal verstrooid en dienden tot speel
goed van een paar magere honden.
„Foei, hoe vies!" mompelde Loe, zich afwendend.
Voor aan een breede beschaduwde laan lag een
groot baksteenen huis met een net onderhouden tuin.
Hier-waren zelfs bloemen.
Langzaam ging Loe ever het gras en bezichtigde al
les onderzoekend.
„Coman-Hotel" stond boven de deur van het groote
huis. De overige bungalows in den tuin schenen dé
pendances te zijn en tot het hotel te behooren.
Zij ging de laan in. Tegenover zich een kleine
„Groeerij-stores" in een tuin. Anders overal bunga
lows en tuinen. Daartusschon eon villa, die zeker aan
een rijk burger van New Braunfels behoorde. Waar
de paarden achter de schutting stampten, was een
„livery-etable", een paardenvorhuurder.
Loe wierp een verlangenden blik op de cowboy-
zadels, die voor de deur lagen opgestapeld.
In do laan werd) het nu levendig. De eene „bug
gy" na do andere rolde voorbij. De farmers kwamen
van hun omliggende hoeven naar de stad.
Dikke vrouwen met katoenen mutsen, of jongere
magere, in smakelooze Zondagskloeron. Al die men
sehen zagen er Duitsch uit, zeer degelijk en plomp,
precies als Duit-sche boeren, die 's Zondags naar do
stad rijden.
Zij hoorde Duitsch spreken. Loe meende een oogon
blik te droomen. Va» zij wel weg uit Duitsehland?
overlegde van iemand uit Schiedam, die een zeer droe
ve ervaring met het particulier depot had opgedaan.
De Schiedammer n.l. had e enigen tijd geleden van
het Entrepot een prijscourant van wijnen met. zeer
verleidelijke aanbiedingen ontvangen, zoo verleidelijk,
dat hij, ofschoon anders dergelijke stukken dadelijk
naar de prullemand verwijzende, ep deze was inge
gaan. Hij bestelde 30 flesschen en ontving deze tegen
rembours. De heele bezending- bleek te bevatten een
vies onbruikbaar vocht. Op brieven en briefkaarten
van beklag kwam geen antwoord in.
Verdere inlichtingen wezen uit, dat het entrepot
een valschen naam voert en niet» met de douane te
maken heeft. De directeur er van is een groote fles
schen trekker.
De Hagenaar, die reeds- een proefkist met excellen
te wijntjes ontvangen had, zorgde er natuurlijk voor,
niet de dupe te worden van een veiling vfcn bocht-,
zooals die bij het niet-afbreken der onderhandelingen
weldra gevolgd zou zijn.
AFZANDINO VAN DUIN.
Het bestuur der vereenig*ing „Vreemdelingenver
keer" te Noordwijk ziet met toenemende bezorgdheid,
dat wordt voortgegaan met het afzanden van de dui
nenrij, loopendo van Katwijk aan Zee naar Noordwijk
aan Zee, en heeft daarom te dier zake een adres ge
zonden aan de Tweede Kamer. In dat adres- wordt
o.a. gezegd:
Het éénige en daardoor hoogst eigenaardige sehoou
onzer duinen trekt jaarlijks meer en meer zoowel in
gezetenen van on» land, als tal van vreemdelingen
naar onze gemeente.
Onze blonde duinen met haar rijke flora, dragen in
hooge mate tot dén bloei onzer badplaat» bij. En nu i»
toch metterdaad geen breed betoog noodig om aan te
toonen, dat velen onzer ingezetenen, zoo van nabij be
trokken bij den bloei der hadplaat» met vrees het
langzaam maar zeker verdwijnen van een aanzienlijk
gedeelte dier prachtig© duinen tegemoet zien.
En met welk doel geachiedt nu die afzanding?
Enkel en alleen om eenige duizenden guldens bate
voor 's-lands schatkist.
Sympathie, wordt betuigd aan de motie door de hee
ren Dolk c.s. bij de Kamer ingediend, bedoelende de
regeering uit te noodigen een onderzoek in te stellen
omtrent de vraag, of het wenschelijk is door algemee-
ne wettelijke bepalingen het behoud der duinen te ver
zekeren.
DE TYPOGRAFENSTAKING.
De commissie, welker samenstelling we gisteren
meldden, zegt in haar rapport, dat ze uit de uitvoeri
ge bescheiden en s-tukken, hun door de uitgevers van
„De Standaard" overgelegd, de wetenschap hebben
erlangd1, dat de uitgevers voornoemd reeds zeer gerui-
men tijd vóór er sprake was van eenige waarschijnlijk
heid van werkstaking in het Grafisch bedrijf, doende
waren met plannen tot het nemen van een drukkerij
in eigen beheer en exploitatie, en dat die plannen in
den laat-sten tijd vóór de staking in zoover gevorder
den staat van voorbereiding waren gekomen, dat een
begin van uitvoering binnen niet lang mocht worden
verwacht.
Dit rapport zal, waarschijnlijk heden nog, in de
vergadering der besturen van de typografen-organisa-
ties worden gebracht, om de verdere gedragslijn te
genover de „Standaard" te bepalen.
Of was- het hier een klein provinciestadje met nieuws
gierige, kleine burgers en een atmosfeer van einde-
looze verveling? En het was toch niet zooals in
Duitsehland; het frissche, krachtige ontbrak. Al die
menschen zagen er mager en afgewerkt uit; de dikke
oudo vrouwen niet gezond1 en welgedaan, maar grauw
en opgezet als zwaar zieken.
Allen staarden Loe aan, maar uit hun blikken
sprak slechts een doffe nieuwsgierigheid, niet» har
telijks of gemoedelijks. Vergeefs zocht zij bij alle
voorbijrijdenden naar een trek, die aan de aristocrati
sche afstamming herinnerde. Lang opgeschoten jon
gens met onnoozele gezichten en slappe houding.
Een menigte kinderen; echte boerenjeugd met vlas>-
blond haar en grove trekken. Doch daar kwamen twee
oude mannen te voet voorbij. Flinke gestalten met
langen baard, scherp gebogen neuzen en flinke hel
dere oogen, die nog van intelligentie en Noordelijke
levendigheid straalden. Zij beschouwden Loe niet een
vriendelijk deelnonionden blik.
Dat waren zeker nog een paar van de heel oudo
kolonisten geweest, die met prins Solins mee waren
gekomen. Maar de anderen.... was het mogelijk,
dat een edel ras zoo degene-roeren. kon in dit- verslap
pend klimaat?
De farmers van Now Braunfels moesten allen zeer
rijk zijn, had zij gehoord! Maar zij zagen er allen
even boersch uit, hadden allen slechte paarden en ou
de karren. Loe overviel een groote schrik, een gewel
dige teleurstelling. Waar was zij toch verzeild? Dit
was toch niet het. land van de cowboy» en avonturiers.
Waar was het sanatorium, waar zij zieken -zou verple
gen? Waar het rijke, genoegelijko tehuis, dat zij had
venvacht te vinden? Wat moest zij hier? Tot welk
doel hadden do Stower» haar laten overkomon? Alles
scheen haar hier zoo troosteloos: do kleine tuinstad,
waarover een doffe rust, een eentonigheid scheen to
liggen, die eindelooze rij farmers, die alleu den stem
pel droegen van menschen, wier leven gelijkmatig ver
loopt in alledaagschheden
Wordt vervolgd.
