DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Honderd en vijftiende Jaargang,
1913
ZATERDAG
1 FEBRUARI
No. 27.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
De Alkmaarsche Courant
voor honderd jaar.
Telefoonnummer 3.
BINNENLAND.
HET BEROEPSGEHEIM VAN DEN GENEES
HEER.
ALKMAARSC
COURANT.
Dit nimmer bestaat uit 3 bladen.
i.
ALKMAAR, 1 Februari.
Verleden jaar hebben we onder bovenstaanden titel
eonige artikelen geschreven over den jaargang 1812
van ons. blad, thans willen we het een en ander opra
kelen uit den daarop volgenden jaargang, terwijl wij
ons voorstellen af en toe eens eenige advertenties
van honderd jaar geleden, te plaatsen. Nieuwsberich
ten uit dien tijd over te nemen gaat helaas minder
goed de Alkmaarsche courant bestond1 destijds
slechts als advertentieblad. Zij bevatte enkel, zooals
hc-t hoofd aangaf, „advertentiën, aankondigingen en
verschillende Berigten van Alkmaar." Die „berigten
van Alkmaar' waren niet meer dan de berichten van
den Burgerlijken Stand en zoo streng was de censuur,
dat zelfs de huwelijksgeboden niet mochten worden
opgenomen, daar alleen vergunning was gegeven voor
de mededeeling van voltrokken huwelijkenDe cou
rant werd' in hoofdzaak gevuld met advertenties van
„verkopingen op regterlijk gezag," Daar moesten
zelfs bijvoegsels voor worden gegeven! En als bewijs,
hoe weinig in deze slechte tijden., de huizen konden op
brengen, kan de volgende opgave dienen van een
verkooping op Vrijdag en Zaterdag den 2-lsten en
22sten Mei 1813 ten huize van G. P. Blom, kastelein
i„"t Stads Logement in de Langestraat.
Een huis en Erve op de Bierkade, wijk G No. 14;
strijkgeld! 870 gld. Matthijs Ilolskamp, verhoogd door
A. Klasing met 110 glcL
Een Huis en Erve aan de zuidzijde van do Oude
Gragt, wijk A no. 69; strijkgeld 120 gld. Aria Boni-
baar, verhoogd door J. St-roo met 25 gld.
Een Huis en Erve in d'e Maria Magdalenastraat of
Schapesteeg, wijk B no. 163; strijkgeld 130 gld. W.
1 Lof dijk, verhoogd de zelve met 75 gl.
Een Huis en Erve, aan de oostzijde van het Groot
Nieuwland, wijk D no. 311; strijkgeld! 100 gl. Wm.
Kroon, verhoogd door C. van Erkent» met 30 gl.
Een Huis en Erve, aan de westzijde van de Houttil-
straat, wijk B no. 33; strijkgeld) 240 gl. Jacobus Ste-
kete, verhoogd door H. van Tellingen met 50 gl.
Een Huis en Erve, aan de zuidzijde van de Ko
ningsweg, wijk B no. 382; strijkgeld 25 gl. W. Kroon,
niet verhoogd.
Een Huis en Erve, aan de oostzijde van St. Jan- of
Hekelstraat, wijk C no. 188; strijkgeld 300 gl. Jan
Seele, niet. verhoogd.
Een Huis en Erve, aan de zuidzijde van de Oude
Gragt, wijk I) no. 59; strijkgeld 65 gl. Jacobus Stekc-
te, niet afgeslagen.
Een Huis en Erve, aan de oostzijde van de Hout-
tilstraat op de hoek van de Kaasmarkt, wijk B no.
201strijkgeld 90 gl. W. Hofdijk, verhoogd door G. de
Heer met. 140 gL
„Een Huis en Erve, aan de zuidzijde van de Lan
gestraat en uitkomende op de Breede straat no. 537
in wijk A" kon den 27sten Februari 1500 opbrengen,
een ander perceel in dezelfde straat 1305!
Waren er soms niet veel aankondigingen van ver-
koopingen maar dikwijls kwam dit niet voor!
dan zag de uitgever geen kans zijn blad vol te krij
gen en liet hij het. papier eenvoudig onbedrukt. Een
keer was hij genoodzaakt een bijvoegsel te geven.
omdat er in het hoofdblad een fout in een adverten
tie stond. Soms heeft hij zooveel aankondigingen,
dat er voor de berichten van den burgerlijken stand
de eenige nieuwsberichten geen plaats is. Een- i
maal is er een courant met hijvoegsel uitgegeven
waarin.niets dan nieuws staat en geen enkele ad
vertentie. Onder de.n titel van het blad van 25 Maart
staat ineens: „Binnenlandsche berigten. Parijs den
18 Maart." Het bericht is 7 kolom en daar het
Immers zij konden nog onder den indruk zijn van
die poeslieve mededeeling van graaf de Celles, den
befaamden prefect van het departement der Zuider
zee, welke in het nummer van 27 Januari werd opge
nomen.
De gemeenteraad van Amsterdam zoo deelde de
prefect mede had een adres vastgesteld „hetwelk
aan den voet des troons van Z. K. K. M. zal worden
aangeboden, opdat Z. M. verzocht, zal worden om het
aanbod van een zeker aantal uitgeruste en gemonteer
de jagers aan te bieden." (aan te nemen).
„Wij weten zoo gaat de mededeeling voort
dat dë goede stad Amsterdam eerbiediglijk een eska
dron jagers te paard, gemonteerd en uitgerust aan
biedt, om een gedeelte uit te maken van het rege-
ment, welk in het geheel departement zal worden aan
geboden. De overige steden, de land-kantons, de
kleinste gemeenten wedijveren in drift en spoed, om
dezelfde aanbiedingen, te doen. Wij gelooven, dat in
deze omstandigheden, de ingezetenen van het depar
tement een nieuw bewijs van ware vaderlandsliefde
zullen geven. De met het groote Rijk vereenigde lan
den zijn daaraan voor altijd gehecht. De ingezetenen
van Parijs, die van Rome en die van Amsterdam, kan
niet dan eene zelfde wijze van denken hebben. Allen
zijn Fransch.cn, onderdanen van Napoleon den Groo
te, maar nergens moet men vuriger, dan in Holland,
verlangen, Engeland» mngt te zien vallen.... elk
Hollander moet vijand dier mogendheid zijn, dat,
sinte zoo langen tijd, getracht heeft-, door alle midde
len, den handel der Vereenigde Provinciën te vernie
len."
Behalve al de. voordeelen, welke deze vrijwillige
dienstneming- hun opleverde, hadden zij, die voorne
men® waren in het korps jagers te paard, hetwelk
hot departement aan Z. M. wilde aanbieden, gegronde
hoop op een bevordering.
Dit alles klinkt heel mooi maar de werkelijkheid
was zoo geheel anders!'
De Keizer zelve, beseffende van hoeveel waarde een
goede ruiterij op dat oogenblik was, had het
kunstje uitgevonden, om zich geheel uitgeruste jagers
te paard te laten aanbieden het was gemakkelijk en
het kostte niemendal. Zoo heel vrijwillig kwam intus-
schen het aanbod niet tot stand de prefecten moes
ten drang uitoefenen, ondanks het wedijveren in
drift en spoed'. Hoe het overigens gesteld was met de
bewijzen „van ware vaderlandsliefde" bleek bij het in
diezelfde dagen verschenen besluit betreffende de in
stelling van vier regimenten gardes d'honnour, eere-
wachten, welke samengesteld zouden worden uit jonge
lieden der aanzienlijke families, die te paard dienst
moe&ten doen en zeiven voor uitrusting en onderhoud
dienden te zorgen. Wat- kwam daarover in ons land
al niet te doen
„De Gewestelijke vergaderingen, zegt van der Palm,
weigerden de van haar gevergde aanbieding der zoo
genoemde «erewachten te doen; en toen dezen, in
weerwil dier weigering, schandelijk werden doorge
dreven, ontmoeteden zij eenen tegenstand, die aan de
uitvoerders der willekeur geen der voorwendsels over
liet, waaraan hun opperhoofd zoo veel prijs scheen te
hechten. Bijkans alle de aangewezen jonge lieden
werden als slagtoffers henengevoerd; sommigen zelfs
in kerkers opgesloten, daarna, als wêerbarstigen,
vankelijk weggesleept. En het was niet enkel belee-
digd gevoel, dat a-ldus gebood te handelen: het. doel,
om de Fransehe dwingelandij ondragelijker te maliën,
was bij velen de magtigste drijfveer. Men wilde da
den van schreeuwend geweld -cm onregt op den vollen
dag doen plegen, opdat, het vut»- der verontwaardiging
steeds heftiger zou gloeyen."
Van dit alles bevat de courant in 1813 niets. Zij
F ra u sch er naast moest staan, hield de arme uitgever
J. Hand Houttilstraat voor de erven van A. Sterck geeft slechts advertentiën en aankondigingen. Maar
slechts 2 kolom over, welke, hij gebruikte voor de ineens daar staat na no. 48 plotseling met- groote Iet-
prijscourant der effecten in beide talen. Het bericht. ters: „Alkmaarsche Courant" en. daaronder no 1 van
geeft „do juiste gesteldheid onzer legers in het. noor- Woen&dag den 1 December 1813. En daaronder een
den van Europa, op den lOdcn Maart. Natuurlijk is kennisgeving van het post.-bestuur met als aanhef:
het op last van hoogerhand geplaatst. In andere bla
den verschenen vaker van die legerberichten wij
herinneren bijv. aan het negen en twintigste, waariu
de vernietiging van de Fransehe leger» werd erkend
maar aan de Alkmaarsche courant viel plotseling
de eer ten deel1 deze regeeringsmedëdeeling te mogen
„In naam van Zijne Doorluchtige Hoogheid den Hee-
re Prince van Oranje." Weg de Fransehe tekst is
het wonder, dat de uitgever zijn blad niet vol kon
krijgen en het- slechts voor 5^s bedrukte?
Over de gebeurtenissen, welke hier ter stede aan
het heugelijk feit der wederverschijning in de Alk-
plaatsen. De lezers zullen wel vreemd opgekeken heb- maarsche Courant in haar ouden vorm zijn voorafge-
ben, toen ze. plotseling in plaat» van advertentiën uit gaan, zwijgt, het blad. liet eerste bericht uit Alk-
Alkmaar berichten over Pillau en Dantzig, Thorn en maar vonden we op den l,7den Februari 1814 en dit
Modlin, onder de oogen kregen, vernamen dat de heeft betrekking op het stranden van een Engelsche
mooie militaire toestand het gevolg was „van de tweemast-brik, waarvan do bemanning met muziek
geestkracht en van' het patriotism© der Franschen" en der schutterij werd ingehaald en met. buitengewone
dat werd voltooid „de ondergang van Pruisen waar de vreugde werd ontvangen. De wijze, waarop hier de
Russen voorgaven, zich als verlossers aan te bieden." ommekeer tot stand kwnrrt, staat, niet in den jaargang
Misschien kenden de lezers nog wel een ander 1813, bijzonderheden daaromtrent, biedt eohter do j
jaar-
land, waar de ondergang word voltooid en waar een gang 1863, dien we hebben geraadpleegd voor een vol-
ander volk voorgaf, zich als verlosser» aan te bieden! gend artikel.
TWEEDE KAMER.
Aan de orde was gisteren de motie-R oodhuyzen
(U. L.), waarbij de Kamer als haar oordeel uitsprak,
dat de salarissen der leeraren aan de rijksnormaalles
sen en rijksleerscholen verbetering behoeven.
De minister kon de motie niet aanvaarden,
zooals zij nu luidt. Hij is echter voor een redelijke
verhooging en beeft geen bezwaar in den loop van het
jaar nopens de salarieering van de onderwijzers aan
de normaallessen een suppletoire begroeting in te die
nen, maar voor de leerscholen achtte hij nadere gege
vens noodig.
De heer Roodhuyzon trok na de tegemoet
koming van den minister zijn motie in.
Na eenige critiek op de wijze, waarop de Bond voor
Lichamelijke, Opvoeding zijn subsidie van 18.000 ge
deeltelijk voor andere doeleinden dan waarvoor ze be
stemd was, besteed! heeft, alsook op de soliditeit van
den Bond, werd zonder hoofdelijke stemming aangeno
men de post om aan den Bond! een subsidie van
18.000 te geven. Het artikel, waarin geld werd aan
gevraagd voor de benoeming van drie inspecteurs
voor lichamelijke opvoeding, op een jaarwedde van
4000, werd evemeens door de Kamer aangenomen.
(Déze nieuwe inspectie is ter bevordering van de li
chamelijke ontwikkeling van jongelieden, die. den mi-
litieplichtigen leeftijd naderen).
De heer Van Asch van Wijck (A.-R.) be
pleitte invoering va.n een rijkswet tegen ontsierende
reclames.
De heer De Stuers (R.-K.) vroeg een wett-elij-
ko regeling tot bescherming van monumenten, en
maatregelen tegen door loodgieters veroorzaakt
brandgevaar in historische gebouwen en kerken.
Spr. noemde verschillende staaltjes van ergerlijke
verwaarloozing van schoone, oude gebouwen. Nog
wees spr. er op, dat de practijk bij de restauratie van
oude gebouwen veel te wenschen overlaat.
Spr. wees verder op de wen&cheüjkheid tot ruimer
openstelling van de Rijksmusea op Zondag. Het is
zeer goed te combineeren met de te vervullen gods
dienstplichten, om b.v. het Rijksmuseum des Zondags
langer open te houden.
De minister wil de zaak der hinderlijke re
clame onderzoeken en in e-1'k geval allereerst Gedepu
teerde Staten daarover hooren.
Spr. geloofde, dat ten aanzien der reparatie van mo
numenten, 't stellen van algemeene regelen of voor
schriften zeer moeilijk is.
Wat de openstelling der musea op Zondag aangaat,
waar geklaagd wordt- over lange preeken van predi
kanten, daar kan deze klacht ook wel eens tot sommi
ge Kamerleden worden gericht. Spr. is niet genegen
in dit opzicht aan den wenseh van den heer De Stuers
tegemoet te komen.
tiemengd nieuwst.
DE MARINE EN ARGENTIJ NSOH AL EE SCH.
Aan do matrozen en mariniers werd gisteren bij het
middagmaal voor het eerst, bij wijze van proef Argeü-
tijnsch vleesch verstrekt. Aan de marine-directie en
ook in Willemsoord en Hellevoetsluis werd' deze proef
in de kazernes en aan boord der oorlogsschepen geno
men. Aanvankelijk zou ook op de Kweekschool te Lei
den Argent ij nseh vleesch gegeven worden, doch de
verordening aldaar verzet zich er tegen.
De eerste proef in de directie-Amsterdam moet,
naar aan het Hbld. meegedeeld: werd, een gunstig re
sultaat hebben gehad. Intusschen zal zij, ook in ver
band met de weersgesteldheid, nog in Maart en Mei
herhaald worden. Daarna zal aan den Minister om
trent het Argentijn sch vleesch een rapport worden
uitgebracht.
liet gereehtshof te 's-Hertogenbosch is andermaal
ton gevolge van verwijzing door den Hoogen Raad der
Nederlanden, geroepen geworden om in de belangrijke
kwestie, over het beroeps-geheim van dën geneesheer,
uitspraak te doen.
Het betrof de zaak van dr. Diepen, art» te Eindho
ven, die voor den rechter-commissaris in. strafzaken,
gedagvaard! om getuigenis der waarheid1 af te leggen,
dit weigerde met een beroep op het beroepsgeheim
volgens art.. 66 Wetboek van Strafvordering.
Het Hof besliste alsnu op rechtskundige gronden,
dat dr. Diepen recht had om te weigeren getuigenis
der waarheid in rechten af te leggen, niet alleen over
hetgeen hij als geneesheer van zijne patiënte had ver
nomen, maar ook hetgeen hij bij zijn geneeskundig
onderzoek op zijne patiënte had bevonden.
Het Hof voegt er ten slotte nog aan toe, dat zijne
beslissing slechts kan gelden voor het- geval dat- het
geneeskundig onderzoek niet aan den geneesheer is
opgedragen door de justitie, in welk geval hij wel tot
het doen eener getuigenis zou verplicht zijn.
De advocaat-generaal heeft zich van bovenstaande
beschikking van het Bossche Hof van beroep in cas
satie voorzien, ten einde hij den Hoogen Raad! eene
eventueele beslissing over dio hoogst belangrijke
quaestie uit to lokken.
DE TYPOGRAEENSTAKING
Zooals we mededeelden, heeft een der Amsterdam
sch© patroons inzake het geschil een bemiddeling:
voorstel ingediend, waarover gistermorgen de Am-
sterdamsehe Drukkersvereeniging beraadslaagde.
Et werd een besluit genomen dat. tolephonisch ter
konnis van het stakingscomité werd) gebracht. Na
een korte toelichting werd het voorstel overeenkoms
tig het advies van het stakers-comité, met algemeene
stemmen verworpen. De verwerping geschiedde
hoofdzakelijk wegens het ontbreken der garantie dut
alle stakers weder op hunne plaatsen zouden veder-
keeren.
Nadat dit besluit ter kennis van het- bestuur der A.
D. V. was gebracht, werd gisteravond! half tien nog
weer tusschen partijen geconfereerd1 over de vredes
voorwaarden.
De patroons deelden mede van plan te zijn het aan
tal stakers te noemen, dat zonder dat van bepaalde
rancune-maatregelen of het aanleggen van een z. g.
zwarte lijst" sprake zou kunnen zijn wegens ver-
indering van werkzaamheden niet weder in dienst
zou kunnen worden genomen.
Daartegenover hielden de werklieden vast aan de te
dien aanzien gemaakte clausule in het oorspronkelijke
bemiddelingsvoorstel.
Men kwam tot geen overeenstemming en wederom
vertrok het stakerscomité zondër dat een resultaat wfis
verkregen.
De patroons besloten daarop met algemeene stem
men den strijd onverzwakt voort te zetten en, met in
trekking van de gisteren gedane concessies, vast to
houden aan hun voorstel van 23 December j.l.
De Standaard is gisteravond weer in het oude
formaat verschenen.
UIT BERGEN.
De vereeniging tot bevordering van het Vreemde
lingenverkeer hield gisteravond onder voorzitterschap
van den heer M. Siebert Coster haar algemeene ver
gadering in het „Oranje-Hotel" te Bergen.
De voorzitter deelde mede dat het ledental is ge
stegen tot 123.
Het aantal donateurs bedraagt 24, die samen 102
betalen.
De heer Top had als bestuurslid en donateur be
dankt, terwijl de heer Veldheer zich door drukke
werkzaamheden genoodzaakt -.zag als bestuurslid te
bedanken.
De heer M. Plate verzocht ontheffing van zijn ver
plichting als lid van de schoonheids-commissie, omdat-
van hen, die medewerking kunnen verleeuen, de noo-
dige medewerking niet was ontvangen. Ook de heer
Veldheer meende ontslag als lid) van deze commissie
te: moeten nemen.
Van de H. IJ. S. M. was bij het bestuur een mooie
kalender ingekomen.
Een uitnoodiging tot deelname aan de reclame-ver
lichting op het Leidsche plein te Amsterdam was in
gekomen.
Ondanks het slechte weer was het aantal vieemde-
lingen, dat het vorige jaar Bergen bezocht, grooter
dan voorgaande jaren.
De ponsionslijsten waren in groeten getale verspreid.
Van den in 1909 in een oplage van 2000 exemplaren
gedrukt en gids, zijn er in 1912 391 verkocht.
Thans zijn er nog slecht» een 209 exemplaren voor
handen, de schuld i» afgedaan, zoo dat de gids behalve
groote propaganda, nog een financieel voordeel voot
de vereeniging opleverde.
Bij het informatie-bureau waren 148 brieven en 301
briefkaarten ingekomen en beantwoord.
Het- aantal mondeling gegeven inlichtingen was nog
veel grooter.
Het bestuur stelde, omdat het over het werk van
den heer Brouwer ten hoogste tevreden was, voor, de
zen wederom met. de waarneming van het bureau te
belasten.
Van een organisatie van pensionhouders was nog
steeds niets gekomen.
Het bestuur stelde voor, wegens het bedanken van
twee leden dier commissie, de commissie van bijstand
op te heffen.
Aan den scheidenden voorzitter, den heer Veldheer,
richtte de voorzitter eenige woorden van waardeering
voor diens arbeid.
Met het. oog op de financiën was het dit jaar niet
mogelijk in de groote bladen te advorteeren, hetgeen
zeer werd betreurd, liet bestuur had geconstateerd
dat de aanvragen inkwamen, wanneer er geadverteerd
werd en ophielden wanneer men de advertentiën niet
plaatste.
Het gemis van een eigen orgaan werd nog niet- zoo
zeer gevoeld, omdat, de bestaande bladen blijk hebben
gegeven er naar te streven den inhoud te verbeteren.
De heer Veldheer deelde op verzoek Van den voor
zitter mede, dat het zijn illusie was geweest, dat naast
het zakelijke, ook het. ideëel© belang werd behartigd.
In het voortdurend-belang van de gemeente achtte
de schoonheids-commissie het noodzakelijk, dc ont
wikkeling van Bergen in overeenstemming te brengen
met het natuur- en dorp-schoon.
De gebouwen dienen in een harmonisch evenwicht
met- de omringende natuur gebouwd te worden. Voor
dit doel hield de commissie een vergadering met de
bouwer-, welke, vergadering zich sympathiek met. het
streven verklaarde. De nood'ige medewerking bleet
echter uit,
Ook toen do commissie later, daartoe door het- ge
meentebestuur in staat gesteld, de teekeningen mocht
zien, werden de geringste wijzigingen niet aange
bracht,
Ook in menig ander opzicht, ondervond de commis
sie niet de gewenschte medewerking, men scheen niet
te beseffen, dat. het. tijdelijk gewin ten achter gesteld
moest worden bij het voortdHirend gewin.
Ook streefde de commissie voor het verkrijgen van
bepalingen- om het plaatsen van leelijke reclameborden
tegen te gaan en te voorkomen, dat- hot dorpsbeeld ge
wijzigd werd. wanneer dit de schoonheid.van do om
geving schaadde.
Het werk had echter steeds geen succes, en dit, is
dan ook. wel do grootste reden van het bedanken van
spreker.
Wanneer Borgen niet vast voor oogen houdt, dat
