DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 30.
Honderd en vgltiende Jaargang.
1913
WOENSDAG
5 FEBRUARI
c£<Z4zéc£&l</ Cctccis0~
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs, COSTER ZOON, Voordam C 9.
Engelsche Brieven.
Telefoonnummer 3.
BINNENLAND.
AANGEHOUDEN.
ALKMAARSCHE COURANT.
■Kü 'J
POSTKANTOOR TE ALKMAAR.
Lijst van de aan dit kantoor ter post bezorgde brie
ven en briefkaarten, welke wegens onbekendheid van
de geadresseerden niet zijn kunnen worden uitgereikt.
2e helft der maand' Januari 1913.
Brieven.
G. Bos, Amsterdam.
Jhr. van der Wijck, 'Hage.
Nico Vis, Zaandam.
Briefkaarten.
Mcj. A. de Haas, Alkmaar.
G. Scheuring, Amsterdam.
Mej. A. Panlus, Amsterdam.
Nadruk verboden.
Londen, 3 Febr. 1913.
BESTRIJDING DER TUBERCULOSE.
In het midden van het vorige jaar, den löden Juli
1912, is hier de „National Insurance Act," die rijks-
verzekering' invoerde tegen ziekte en werkloosheid, in
werking getreden. Op dien datum zijn de verzeker
den begonnen hunne bijdragen te storten, terwijl iu
het begin van dit jaar, den 15den Januari, de eerste
uitkeeringen plaats hadden.
Het rijk komt hen, die een ambacht of handwerk
beoefenen, onverschillig' welk inkomen ze hebben, en
alle anderen die minder dan 100 pd.st. 1920)
inkomen hebben, op vijf manieren tegemoet, en wel
door
1. Uitkeering bij ziekte.
2. Kostelooze geneeskundige hulp en behandeling.
3. Kostelooze verstrekking van medicijnen en chi
rurgische hulpmiddelen.
4. Eeu uitkeering- iu eens van 18 bij elke beval
ling.
5. Verpleging- in sanatoria, ingeval van slepende
ziekten, of waar behandeling thuis ondienstig is.
Die verpleging in sanatoria is voornamelijk in de
wet opgenomen ter bestrijding en zoo mogelijk uit
roeiing der tuberculose'.- Zóó dringend! wordt op dit
punt hulp noodig' geacht, dat men zelfs in een sana
torium kan worden opgenomen, wanneer men ten ach
ter is geraakt met zijne wekelijksche stortingen.
Hoe ontzettend de verwoestingen van „de witte
dood" zijn, blijkt wel uit heti feit, dat, bijvoorbeeld,
een stad als Birmingham met 525.953 inwoners, jaar
lijks 120.000 uitgeeft om deze ziekte te bestrijden.
Tot op zekere hoogte tast men evenwel nog in den
blinde, wijl' in de eerste plaats dbkt-ers niet alle vor
men van tuberculose behoefden aan te geven en in de
tweede plaats er geen eenheid! was in den vorm en de
wijze van de aangifte. Den lsten Februari j.l. is dit
anders geworden door eene ministerieel© aanschrijving
uitgevaardigd d'oor het- departement van Plaatselijk
Bestuur.
Volgens deze aanschrijving zijn nu de goneesheeren
verplicht aan te geven alle gevallen en alle vormen
van abdominale tuberculose, zooals tuberculaire peri
tonitis en van klieren in het abdomen en de verschil
lende organen die het bevat, hersen-tuberculose, die
van de ha-lsklieren, van de huid, het oog en de keel
tuberculose der beenderen en gewrichten.
Birmingham heb ik als voorbeeld genomen, omdat
het bijna, evenveel inwoners heeft als Amsterdam
hoewel de sterfte per 1000 er belangrijk grooter is
16.8 tegen 12.4. Ik weet wel dat- Rome in beiderlei
opzicht, inwoners en sterfte, meer met Birmingham
overeenkomt (522.144 en 16.2), doch! Alkmaarsehe le
zers hebben meer aan eene vergelijking met Neder-
land's grootste stad.
Welnu, bovengenoemde aanschrijving zal, naar men
raamt, tengevolge hebben dat jaarlijks 3000 ziektegé
vallen van tuberculairen aard! méér worden aange
geven, een cijfer dat ontzettend duidelijk den vreese-
lijken omvang van dit nationale euvel dóet uitkomen.
Voor duizenden lijders zal dus met het oog op de
ziekteverzekering, deze aanschrijving een zegen blij
ken, want- men zal hun nu onmiddellijk niet alleen
aad, doch ook hulp kunnen verschaffen en als de
overheid met' dé uitvoering der wet belast, weet waar
het hapert, zullen ook de hygiënische toestanden
waarin die lijders verkeeren in het- algemeen verbeterd
worden. Dit laatste zal natuurlijk van zelve leiden
tot- het opsporen en wegnemen van de oorzaak of oor
zaken der infectie en dat zal weer helpen om het ge
vaar voor tuberculose der longen, de zoogenaamde
longtering, voor personen in de omgeving der patiën
ten te verminderen of te voorkomen.
Voor dit deskundig onderzoek naar de bron der
ziekte, het géven: van go-eden raad aan patiënten en
hot, zoo noodig, geven van inlichtingen hoe ze in een
sanatorium kunnen worden geplaatst, worden de noo-
dige geëxamineerde wijkverpleegsters aangesteld, die
voortdurend met het- geneeskundig toezicht in contact
staan. Men bereidt bovendien -d'e oprichting voor van
een dienst, om gevallen, daarvoor in aanmerking ko
mende, „plaatselijk" te behandelen. Zoo is men in
alle doelen van het rijk bezig' het kwaad! te bestrijden
waae dit de verzekerden bij-de-wet aantast of bedreigt.
Doch men gaat verder. Het ministerie van 'Plaat
selijk Bestuur heeft te kennen gegeven, dat het bereid
is voldoenden finaneieelen steun te verleeneu aan alle
gemeentebesturen, die maatregelen nemen om ook hen
te helpen, die geen rijkshulp kunnen genieten, omdat
hun inkomen meer dan 1920 bedraagt.
Men moet namelijk niet uit het oog- verliezen, dat
160 pd.st. hier te lande lang niet zooveel is, als 1920
in Nederland, men komt -er, in velerlei opzicht, niet
zoo ver mee. De voorname oorzaak ligt, dit spreekt
van zelve, in de overdadige levenswijze der Engel-
schen, die bovendien, in de meeste gevallen, geen kans
ïtien te sparen; ten minste, ze doen het niet.
Wat op het oogenblik nog niet is aangepakt van
overheidswege, doch ongetwijfeld binnen niet zeer lan
gen tijd zal worden ter hand genomen, is die strijd te
gen tuberculose in de beenderen van jonge kinderen.
Men ziet hier te lande, doohi ook in Londen, tal van
kreupele kinderen, wier ziekte eerst- ontdekt is, toeu
het te laat was en bij wie, al kon men het voortwoeke
ren van liet kwaad voorkomen, d-e aangerichte schade
onherstelbaar bleek, zoodat ze voor hun leven gebrek
kig' moeten blijven.
De ministerieele aanschrijving zal' natuurlijk meer
dere kosten veroorzaken. Voor Birmingham, om dat.
voorbeeld nog maar weer eens te gebruiken, schat- men
die op 6 a 7000. Doch hier staat tegenover, dat
men het nadeel, dat de ziekte deze stad nu berokkent,
hoewel men al jaren ruim een ton gouds aan de be
strijding' ten koste legde, genist op drie millioen gul
den 'sjaars kan geraamd! worden. Er is bijna geen
kostbaarder ziekte, daar ze jaren lang duurt. Als de
kostwinner van een gezin er door wordt aangetast, is
hij gewoonlijk niet in staat zijn werk te doen; hij eu
zijn gezift geraken aan den bedelstaf en moeten dooi
de publieke liefdadigheid worden onderhouden. Zelfs
al zou men het dus niet- uit zuivere menschlievendheid
doen, dan nog zou dit verlies een voldoend krachtig
argument wezen, om voort te gaan met- de bestrijding
en deze zoo afdoende mogelijk te maken. Een-en-een
kwart ton 's ja ars is een groote som en maakt een heel
figuur op de gemeente-begrooting. Doch, al ziet
men de drie millioen verlies, die er tegenover staan,
of juister, die men er bij moet tellen, niet- zoo duide
lijk in eenig' officieel stuk, elk weet dat ze verdwijnen
en hoopt dat- dit, door afdoende maatregelen, zal op
houden te gebeuren.
Er is een punt in de wet, dat waarschijnlijk later
door de regeering zal moeten aangevuld worden.
Raakt -slechts zijdelings1 de kwestie der tuberculose,
doch is belangrijk genoeg om ook in dit verband be
sproken te worden.
Ik bedoel de verhouding tusschen het aantal inwo
ners en het aantal dbkters, dat, vooral in de verschil
lende Londensche gemeenten, tot geweldige ongelijk
heid aanleiding' geeft.
De gezondste gemeente van Londen is Hampstead.
met 86000 inwoners, een sterfte van 8 a 9 per 1000 en
194 dokters. De ongezondste is Bermondse-y, met
130.000 inwoners, een sterfte van ongeveer 26 per 1000
en 32 dokters. Daar Bermondsey tevens de armste is;
Hampstead een der rijksten, begrijpt men welk een
reusachtige taak die 32 dokters daar hebben; te meer
daar de bedoeling' der wet is de ziekenhuizen te ont
lasten en allerlei gevallen, die daar tot nu toe be
handeld werden, door de „panel" dokters worden
behandeld. Nu is 4000 patiënten per dokter veel te
veel, vooral in den eersten tijd en 't' is bekend', dat de
dokters daar de laatste 14 dagen „haast geen leven
hebben gehad. De politie moest er bij komen om de
„queue's" in orde te houden, men werkte van 9 uur
's morgens tot middernacht en was dun nog niet klaar,
En men stelle zich niet voor, d'at, er veel ingebeelde
zieken onder liepen. Dat kwam wel voor en zal altijd
wel voorkomen, doch het bepaalt- zich tot enkele ge
vallen. In elk geval belet dat groote aantal-, dat de
dokters voor eiken patiënt genoeg tijd hebben en daar
in zal moeten voorzien worden.
Dit bedrag is gekozen, omdat deze personen niet
bemiddeld genoeg geacht worden om rijks-inkomsten
belasting te betalen.
Een „panel" is een lijst van dokters, die zich
beschikbaar stellen om de „rijkszleken" te behandelen
Elke zieke mag van dio lijst -eenmaal 's jaars zijn dok
ter kiezen. Ilet. rijk honoreert ze.
v TWEEDE! KAMER,
Aan de orde was gisteren de voortzetting van de in
November geschorste behandeling van de invalidi-
teits- en ouderdomsverzekering.
Allereerst lichtte minister Talma een door
de regeering aangebrachte wijziging toe.
De heer Treub (V.-D.) lichtte zijn houding ten
aanzien van de indiening van zijn amendementen tot
regeling van d'e risico-overd'racht toe. Hij ontwikkel
de verschillende bezwaren tegen d'e amendementen
an den beer De Visser.
Spr. wees er op, dat er geen fondis zal zijn met eigen
echtspersoonlijkheid, terwijl met de regeeringswijzi-
ing die fout slechts tot de helft gehalveerd' wordt.
Bij faillissement van het fonds zullen de verzekerden
slechts concurrente crediteuren zijn en niet- meer. Spr.
oefende kritiek op de wijze van zekerheidstelling. Spr.
wees voorts op het bezwaar, dat alle door het fonds
uitgekeerde invaliditeitsrenten voortdurende pensioe
nen zullen zijn en dat- de overgang van d-eu verzeker
de van een fonds naar de Bank niet goed geregeld,
terwijl de overgang van de Bank naar -een fond-s in
het geheel niet- geregeld is.
Spr. kwam daarna tot zijn eigen amendementen.
Hij zette uiteen, hoe aan d'e verschillende door hem
geopperde bezwaren is tegemoet gekomen. Spr. ver
dedigde zijn stelsel uitvoerig.
De heer Duys (S. D. A. P.) vondi het amende
ment-De Visser slecht, het voorstel-Treub nog slech
ter, onlogischer en gevaarlijker, en bovendien reacti
onair.
Spr. zette zijn standpunt breedvoerig uiteen.
In de avondvergadering word' de behandeling van
de begrooting van Binnenlandsche Zaken voortgezet.
De heer De Stuers (R.-K.) keurde af de af
schaffing zoogenaamd op proef van de betrekking van
onder-directeur van het Kon. kabinet van schilderijen
„Het Maurifshuisi" to 's-Gravenhage. Persoonlijk
gunstbetoon achtte hij er niet vreemd aan. De tegen
woordige directeur van het' Mauritshuis, prof. Martin,
is veel afwezig.
Tegenover klachten van de heeren Smeenge
(U. L.) en Ketelaar (V. D.)- over te lage bezoldi
ging van bet personeel bij 's Rijks Museum te Amster
dam, verklaarde de heer De Stuers (R.-K.) den
minister te hulj> te moeten komen en die klachten on
gegrond te achten. De bedienden mogen geen fooien
vragen, maar toch weten ze die te krijgen.
De minister zeide na eenige discussie toe, dat-
oor het Concertgebouw te Amsterdam bij suppletoire
begrooting subsidie zal worden voorgesteld.
Na eenige discussie werd de begrooting der Lands
drukkerij zonder stemming aangenomen.
H. M. DE KONINGIN.
Naar de Tel. uit alleszins betrouwbare bron zeg't te
vernemen, is het de bedoeling- van H. M., na het korte
bezoek aan den Prins, op 1 Februari a.s. zich later,
doch dan voor een tijdsverloop van enkele weken, naai
den Taunua te begeven.
een ton. Verbrand! zijn 2000 balen dextrine, een waar
de hebbende van 40 mille. Alles is verzekerd.
De explosie had plaats in de dextrineur, waardoor
een werkman ernstig werd gewond. Met brandwonden
overdekt werd hij uit de fabriek gered.
In September 1.1. werd melding gemaakt van het
feit, dat twee ongunstig bekend! staande personen,
van wie een, toen pas uit de gevangenis ontslagen
was, bijgenaamd resp. „blonde Jan" en „zwarte Jan,"
verschillende buurten te 's-Gravenhage onveilig maak
ten, terwijl ze zich uitgaven voor rechercheurs van de
zedenpolitie. Beide personen zijn thans aangehouden
wegens overtreding van het zoogenaamd® „TOufö*
neurs"-verbod.
EEN MOOIE VONDST.
Bij eene restauratie in den huize Cliftwijck tö Ame-
rongen, ingericht tot rust- en herstellingsoord', is,
meldt het Huisgezin, toen een der kamers van het
moderne behangselpapier werd ontdaan, daaronder
een rijk beschilderd1 doek te voorschijn gebracht, waar
van dadelijk vermoed! werd dat het. kunstwaarde bezat.
Het wekte dan ook veler bewondering op en reeds
werd! er een groote som gelds voor geboden. Kenners,
die reeds van elders kwamen kijken, begrootten de
waarde echter veel hooger.
Drie van de kamerwanden bleken met- zulk doek be
hangen.
GEEN KOUSEN!
De Maasbode meldt als historisch dat een schoen
maker te Breda tegen carnaval opdracht ontving om
een veertigtal witte schoentjes te maken voor een
even groot aantal meisjes eener lucifersfabriek, in du
wandeling en .als- ze liet niet hooren ook wel
„solfernimfen" genaamd. De man aanvaardde de be
stelling maar onder voorwaarde, dat minstens de helft
van den prijs, zijnde 2.50, betaald moest zijn op Za
terdag vóór vastenavond. Zulks geschiedde dan ook.
Toen de geachte clientèle werd) uitgenoodigd de
mooie dingetjes te komen passen, maakte, een der
dames bezwaren, omdat.ze geen kousen aan had.
UIT HEILO.
Het fanfarekorps „Eensgezindheid" alhier is voor
nemens op 15 Juni a.s. bij voldoende deelneming eeu
festival te geven. Des avonds zal vuurwerk worden
afgestoken en bal ehampêtre worden gehouden. Aan
kermisvermakelijkheden zal alsdan geen gebrek zijn.
UIT HEER-HüGOWAAHD.
De heer C. Speelman, alhier, is benoemd tot
maker aan de kaasfnbriek te1 Oudesluis.
kaas-
UIT OUDKAKSPEL.
Bij de gisteren gehouden stemming' voor een lid van
het bestuur van den Polder Kerk- en Dergmeer, id be
noemd de heer Jacob Kroon Jbz. Jr. alhier.
Gemengd nieuw».
GRATIE VERLEEND.
Een man van bijna tachtig jaren te Boombergum,
was door koop eigenaar geworden van een onbewoon
baar verklaarde en ontruimde woning; aldaar. Deze
woning werd door hem betrokken, met d'e bedoeling
om, zonder iemand tot last te zijn er zijn laatste le
vensjaren tc slijten. Wist hij het misschien niet, de
politie echter we-1, dat door hem een daad) werd ge
pleegd in strijd) met de Woningwet. Proces-verbaal
op proces-verbaal volgde en bij herhaling werd de oude
man veroordeeld tot- geldboete of gevangenisstraf.
Tot het betalen der boeten was hij onmachtig. Voor
het ondergaan van gevangenisstraf was hij te oud
geworden. Zoo oordeelde ook 11. M. de Koningin. Bij
Kom Besluit is, aldus meldt de Tel., den grijsaard' dan
ook kwijtschelding verleend van zijne straffen.
HET RESULTAAT VAN HET ONDERZOEK.
Wij hebben dezer dagen meegedeeld', dat op last van
den off icier van justitie een onderzoek is ingesteld
naar aanleiding van het vermoeden, dat de verdachte
P. C. Boete in de gelegenheid zou ziju gesteld in ver
binding te komen met zijti familieleden buiten het
Huis1 van Bewaring' te Amsterdam.
Naar het, Ilbkl. verneemt, is ten gevolge van dit on
derzoek een bewaarder van het. Huis- van Bewaring
door den voorzitter van het, College van regenten over
de gevangenissen de vorige week voor den tijd van
veertien dagen geschorst.
De bedoelde bewaarder, die tien jaar als zoodanig
in dienst is, had tegen half Februari eervol ontslag
aangevraagd- naar aanleiding van vermoedens, die te
gen hem gerezen waren, dat, hij op vriendtechapeplijken
voet zou staan met verdachten. Het onderzoek naar
die vermoedens moet toen de ongegrondheid ervan
hebben aangetoond.
Gebleken is, dat de bedoelde bewaarder niet betrok
ken is bij de ontvluchting van „mevrouw Romijn" uit
het Huis van Bewaring.
UIT IIENSBROEK.
Voor sommige bewoners onzer gemeente was het
Dinsdagmorgen een angstig tijdje. Het water in de
ringvaart was tot een zoodanige hoogte gestegen, dat
op enkele plaatsen het boezemwater over den dijk liep
en naar we vernemen, bij enkele menschen al in huis
kwam.
Tweemaal heeft de machinist ons stoomgemaal dien
dag- stop moeten zetten op hot. sein van do blauw*
vlag.
UIT EGMOND AAN ZEE.
Bij K. B. is aan den heer G. Snoeks, op verzoek,
eervol ontslag' verleend' als1 2e-luit.-comm. van het
korps scherpschutters te Egmond' aan Zee.
UIT ZUID- EN NOORD-SCHERMER.
Tot burgemeester dezer gemeente is benoemd de
heer C. de Boer, gemeente-secretaris.
FABRIEKSBRAND.
Door hot ontploffen van een der stoomketels ont
stond Maandagavond brand in de dëxtrinefabriek van
do firma Van Linge te Veendam. De ontploffing
werd ver in de omgeving gehoord. Kort daarop sloe
gen de vlammen uit het dak en in een ommezien stond
do geheele fabriek in lichtelaaie. Ze verbrandde ge
heel, ook de voornaamste gedeelten van de aardappel
meelfabriek zijn verbrand, als de meel droger ij, het ke
telhuis en de machinekamer. Het, heele bedrijf is
stopgezet. De brandschade wordt geschat op ruim
KORTE BERICHTEN.
De N. R. Crt. ontving van twee zijden telegra
fisch bericht, dat te Median een Engelsche assistent is
vermoord.
Door d'e Vereen. „Plaatselijk Belang" te Medem-
bl'ik is aan den Minister van Binnenlandsche Zaken
en aan de léden van de Tweede Kamer een adres ge
zonden in zake den bouw van een nieuw Rijkskrank
zinnigengesticht te Woensel. In dit adres wordt do
hoop uitgesproken, dat termen mogen gevonden wor
den tot uitbreiding van het Rijkskrankzinnigenge-
sticht te Medemblik» waartoe oen terrein van 9 II.A.
beschikbaar is, over te gaan.
Te Rotterdam is overleden de heer dr. W. II.
van Stockum, die niet zonder resultaat pogingen deed
tot het vinden van een serum tegen tuberculose.
Het totaal1 bedrag dat door de werklieden-orga
nisaties aan de stakende typografen te Amsterdam is
uitgekeerd, beloopt ongeveer 28.000.
- De Tentoonstelling „De Vrouw 18131913"
mag zich verheugen in de belangstelling van de Ko
ningin. 11. M. wenscht geregeld ingelicht te worden
omtrent die vordering der plannen voor de tentoonstel
ling.
Maandagavond is op den straatweg Halfweg
Haarlem een wagen door de eleetrische tram aange
reden. De wagen werd vernield en het kostbare
paard, dat e,r vöor gespannen was, zoo verwond, dot.
het afgemaakt moest wordën.
-Eenigen tijd geleden ia te Rotterdam een alleen
wonende vrouw gestorven. Toen nu de erfgenamen
in het sterfhuis- bijeenkwamen, om de erfenis te ver
doelen, kwam men tot de ontdekking, dat een bedrag
van 320 uit de woning verdwenen was.
Gisternacht is' in het ziekenhuis te Rotterdam
