DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 33
Honderd en vijftiende Jaargang.
1913.
ZATERDAG
8 FEBRUARI.
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
De Alkmaarsche Courant
voor honderd jaar.
binnenland.
Telefoonnummer 3.
Dit nnmmer bestaat uit 3 bladen.
H.
ALKMAARSCHE COURANT.
ALKMAAR, 8 Febr.
Hoeveel inwoners Alkmaar in 1813 had1, leert, onze
oude jaargang' niet, maar wel zijn er enkele bijzonder
heden vermeld over den loop der bevolking in 1812,
welke wij even mei. diie van 1912 willen vergelijken
het is wel toevallig dat de opgaven staan in de cou
ranten van Woensdag 20 Januari 1813 en Woensdag
22 Januari 1913!
Gedurende het jaar 1812 zijn te Alkmaar 56 paren
getrouwd het getal huwelijken bedroeg in 1912
191. In 1812 werden er geboren „143 zoonen en 146
dochters'' in 1912 253 jongens en 231 meisjes. Er
overleden in 1812 430 personen, in 1912 daarentegen
slechts 277. Ging Alkmaar wat1 geboorte en sterfte
betreft dus in 1812 achteruit! met 141, in 1912 is er
een vooruitgang van 207, hetgeen overigens1 ook nog
zooveel niet' is.
Zooals in het vorige artikel reeds werd medegedeeld,
verscheen de Alkmaarsche Courant in 1812 den 24sten
November nog als advertentieblad in het Fransch en
in het Nederlandsch. Maar den Isten December was
zij weer „Alkmaarsche Courant." Wat er tussdhon
deze twee data in deze stad! is geschied wij verne
men er weinig van uit dezen jaargang. Blijkens een
aankondiging van den burgemeester van 27 November
heeft er „stagnatie in het ontvangen der stedelijke
Impositien gedurende drie of vier dagen der laatst
voorgaande week" plaats gehad. De commissaris in
het arrondissement Alkmaar vroeger „onder-pre
fect van het arrondissement Alkmaar" de heer G.
F. Verschuil', verklaart zich in het nummer van 15
December „dankbaar voor het goed gedrag, door do
Burgerij en Ingezetenen van de stad zijner resideneie,
gehouden, geduurendé d'e laatste dagen, wanneet het.
zo gemakkelijk was de goede orde en rust het onderste
boven te koeren." Ilij „beeft zicli verplicht geoordeeld
een openlijk blijk te geven van zijne erkentelijkheid
en van de goedkeuring welke verreweg (het grootste
en beste gedeelte der Ingezetenen zich heeft waardig
gemaakt." Hij is in staat geweest „in weerwil der
onbesuisde schreeuwerijen, van eenige zeer wei
nige Inwooners en van eene hier en daar opgeruide
on verkeerd geleide hoop Landlieden, do Rust en
goede Orde te bewaren en de stad! zo wel als «hot
grootste gedeelte van het platte land te beveiligen
voor de gevolgen van losbandigheid en regeeringloos-
heid." In hot bijzonder betuigt- hij zijn dank aan „die
aanzienlijke Ingezetenen, dewelke zich de moeite en
onaangenaamheid hebben laten welgevallen, om da-
gelijksch en bij nacht standvastig bij een te vergade
ren en zich gereed te houden, om desnoods gewapen
derhand, allen moedwil tegen te gaan."
Bij „notificatie" van 20 December maakt de Maire
bekend dal „ten einde aan eiken waaren Vaderlander
gelegenheid te geven om zijne bijdragen, ter onder
steuning van het herstelde Vaderland, te doen, een
kist is geplaatst in d'e zogenaamde kleine Burgemees
terenkamer op het Raadhuis dezer stad, alwaar een
ieder dagelijks (uitgezonderd! des Zondags) van des
voormiddags elf tot des namiddags half twee uuren,
zijne vrijwillige giften zal kunnen storten."
»De Maire is te veel' overtuigd van de goede ge
zindheid van Alkmaars Burgerij, om niet verzekerd te
zijn, dat een ieder zich zal beijveren, om van deze ge
legenheid' gebruik te maaken, ten einde naar zijne
vermogens' bij te dragen tot ondersteuning van de
zaak des Vaderland» en van het behoud) onzer herkro-
gene onafhankelijkheid."
Maar den 27sten December maakt hij „aan de goe
de Burgerij en Ingezetenen dezer stad bekend, dat
met alteratie (wijziging) van hetgeen deswegens bij
zijne advertentie van den 20sten dezer Maand) was
bepaald, des Maaud'ags, Dinsdags, Woensdags en Don
derdags van elf tot- een uure, aanvangende op Maan
dag den 3den Januarij 1814, een kist zal geplaatst
zijn in de zoogenaamde kleine Besognekamer op bet
Raadhuis dezer stad, en dat aldaar zal aaceeren cene
Commissie, daartoe door den Maire uit den Munic.i-
polen Raad' benoemd, tof den ontvang van alle zoo
danige vrijwillige giften, als Alkmaars goede Burgerij
voor den zaak des A aderlands en ter ondersteuning
onvermoeide pogingen van Z. K. II., tot behoud' onzer
herkregene onafhankelijkheid, zal willen doen."
Blijkens de Alkmaarsche Courant- van 1863, waarin
eenige artikelen over 1813 voorkomen, waarvan wij
den schrijver zeker niet. bij name behoeven te noemen,
hielden eenige ingezetenen, dio het wensehelijker von
den giften bij inschrijving te verzamelen, daartoe den
17den Januari en de 3 volgende dagen zitting in de
zaal van liet Natuurkundig genootschap. Hoeveel
op de eene en andere wijze werd opgebracht is niet
bekend, evenmin als het bedrag van de op 29 Decem
ber door Burgemeester en Wethouders gedane collec
te voor de door moord en plundering ongelukkig ge
worden inwoners van Woerden.
Wij komen nu tot de feiten, zooals die medegedeeld
zijn in de artikelen van 1863.
De verwarde berichten over den opstand' in den
Haag op 13 November'13 gaven hier tot geene navol
ging of openlijke blijken van bijval aanleiding, al was
ook de indruk daarvan groot, en algemeen. Toch waag
de een tabaksve-rkooperszoon het de Keizerlijke zegels
van zijns vaders kerfbanken te verbreken. De eerste
openbare manifestatie werd in den morgen van den
17den veroorzaakt! d-oor de komst van eenige met oran
je getooide Langedajker groenteschippers, die, van
Amsterdam terugkeerende, door het Luttik Oudorp
voeren en van den daar uitgebroken opstand verhaal
den. 't Was juist koemarkt en de stad dus d'ruk be
zocht door landlieden, van wie er velen zich, evenals
een aantal schippers1, sierden met de geliefde kleur,
welke weldra op verschillende plaatsen te koop was.
De Maire, jhr. Nanning- van Foreest en Petten vaar
digde er een scherp verbocl! tegen uit en afdeelingen
der nationale gmrde werden uitgezonden om het te
beletten, vooral buiten de Boompoort hij -het Schel-
I
vischje, waar de varensgezellen zich vrij luidruchtig
aanstelden. Maar den volgenden dag werd in overleg
met den stadscommandant, Nicolas Chedron, in de
wandeling Klaas Ketel genoemd, het oranje dragen
vrijgelaten. Notarissen en tabaksverkoopers ontdeden
zich, naar mate van hunne; gezindheid al of niet van
hun Fransche wapenborden. Weldra hoofdambte
naren liepen reedis met O ra nj ekokard en op de hoe
den machtigde de onderprefect de nationale garde
de keizerlijke arenden af te leggen en mede de ko
karde op te zetten, ten einde den volgenden dag de
tamelijk opgewonden marktbezoekers geen aanstoot te
geven. Yan dit besluit werd aan den stadscomman
dant kennis gegeven, die niet beter wist te doen dan
onverwijld naar Den Helder te wijken, een kist met
geweren meenemend.
De Zaterd'agsche marktdag van den 20sten ging
ongestoord voorbij. Men bleef begeerig naar berich
ten uitzien. In den avond van den 22sten bracht de
heer Anne Gerrit du Tour, ambtenaar te Dordrecht,
bij particulieren de proclamatie van den 21sten van
het Haagsche driemanschap, waarbij dit 's lands re-
geering in naam van den prins van Oranje op zich
nam. Het groote nieuws werd overal met blijdschap
ontvangen en de Haagsche couranten, door den heer
du Tour mede gebracht, werden gretig gelezen. Ook
de onderprefect kreeg de proclamatie, maar hij achtte
liet onraadzaam tot de afkondiging over te gaan, om
dat de slechtste geruchten over den gang der omwen
teling elkander opvolgden en de voorzichtigheid bo
vendien gebood do bezetting van den Helder in de
waan te houden, dat Alkmaar den Keizer trouw bleef.
Den 24sten kwamen de Fransehen de in 's lands kan
toren aanwezig zijnde gelden en een te voren gedane
vordering van 300 koeien, hooi enz. opeisclien zij
hadden onze stad niet vergeten. De onderprefect
reed, ter afwending van het gevaar, de naderende co
lonne tot Koedijk tegemoet en het slot is geweest,
dat zij met den schralen buit van 1500 zij hadden
gerekend op 35000! weer aftrokken, terwijl van
de invordering van het vee niets meer is vernomen.
De plaatselijke regeering wist intussehen niet meer
wat ze moest doen: aan den eenen kant dreigde de
(later gelogenstrafte) verzekering van den admiraal
Verheull, dat hij de stad ter plundering zou overge
ven, zoodra hij de opstandsvlag zag wapperen, aan
den anderen kant de opgewondenheid der landlieden,
die op den volgenden marktdag wellicht met, geweld
de vlag zou uitsteken en de stijgende geefst,drift, wel
ke door de terugkomst van naar 's-Gravenliage gereis
de personen telkens nieuw voedsel bekwam en zich
somwijlen onder de minbezadigde menigte op bedenke
lijke wijze zocht te uiten.
Hoe het den 26sten afliep, zullen we een volgenden
keer zien.
het o.a. te gecompliceerd is om het te; kunnen over
zien. Het hoofdbezwaar achtte spr. echter, dat de
risico-overdracht rn de wet zou worden vastgelegd; hij
meende dat het beter is die aan de regeering over te
laten, zooals het amendement-De Visser wil.
De heer D u y s (S. D. A. P.) ontkende, dat de ar
beiders voor bijzóndere fondsen ziju en verweet vooral
den vrijzinnig-democraten hun houding in deze. Hij
stelde en verdedigde re Rijksverzekeringsbank tegen
over dc Risieobank. Spr. verklaarde hoe het tekort
van 4,5 millioen van de Rijksverzekeringsbank is ont
staan en betoogde ten slotte, dat men d'e premies' bij
de Rijksbank kunstmatig opdrijft om zich daarna over
die hooge premies te beklagen.
De heer Tr óêl'str a (S. D. A. P.) meende, dat
de liberalen door hun strijd voor de risico-overdracht
bezig zijn aan de afbraak der sociale verzekering, die
zij zelf hebben opgebouwd.
Spreker diende de volgende motie in
„De Kamer, overwegende dat het, Van belang is,
dat de ervaring door de Rijksverzekeringsbank met
de risico-overdracht opgedaan ter kennisse van de
Kamer worde gebracht, verzoekt1 dien minister van
landbouw, nijverheid en handel daaromtrent een gede
tailleerd rapport te doen opmaken en dit aan de Ka
mer over te leggen."
Spr. zag het zedelijk voordeel' van particuliere ver
zekering niet in. De sociaal-democraten vragen slechts
om een goede verzekering.
De risico-overdracht werkt het gevaar der verbrok
keling- van de volkskracht in de hand. Spr. herhaalde
dat z.i. de motie-Rood'huy Zen de reinste demagogie is.
De door den lieer T rods tra. ingediende motie zal
gedrukt en op een nader te bepalen dag behandeld
worden. 11
Oemengd nieuw».
EEN NEDERLANDS'CHE PRIJS)VRAAG VOOR
DE: JEUGD.
Do Algemeen© Ned'erlandscha Bond Vrede door
Recht, hierbij vertegenwoordigd door zijn speciale
propaganda -commissie en de Nederlandsche R. K.
Vereeniging- tot bevordering van den Wereldvrede,
hebben liet voornemen, binnenkort een prijsvraag voor
de jeugd uit te schrijven voor een opstel over een van
de volgende onderwerpen:
1. Wat is het doel .van de vredesbeweging
2. Welke gedachte vertegenwoordigt liet Vredespa
leis?
3. Hoe moeten geschillen tussclien de volkeren in
de toekomst worden beslecht?
Aan deze prijsvraag zullen kunnen deelnemen meis
jes en jongens1, die geboren zijn tusschen 1 Januari
1896 en 1 Januari 1899, onverschillig of zij nog
schoolgaande zijn of niet.
Uitvoerige mededeelingen omtrent deze prijsvraag
zullen zoo spoedig mogelijk nader verschijnen en ook
aan allo school-autoriteiten en scholen worden rond-
j gezonden.
do lieeren R. Eilander, P. Belt en K. Zijp.
Administrateur-boekhouder is de heer J. J. Paauw.
UIT BERGEN.
9 Februari. Herv. gem., 10 uur, lis. F. W. J. v. d,
Kieboom, doopsbediening.
UIT OUDKARSPEL.
Door het Bestuur van den Polder Kerk- en Derg-
meer is tot timmerman en molenmaker voor dien pol
der benoemd de heer H. Tauber, opzichter van den
Polder Goestmer-Ambacht (Oosterdijk en Molengeer-
sen).
GEKNIPT.
Aan een effectenkantoor aan het Damrak te Am-
sterdam kwam Donderdags een man eenige stukken te
koop aanbieden. De bediende van het. kantoor, die
hem hielp, vond 't zaak je. verdacht en liet den man
even wachten. Intussehen informeerde hij en 't bleek
dat de aangeboden effecten vermoedelijk van diefstal
afkomstig waren. ]/>e politie werd getelefoneerd en
deze nam den bezitter der papieren mee naar het bu
reau. Bij onderzoek, schrijft' het N. v. d. D., kwam
aan het licht,, dat de aangehoudene met een ander de
effecten gestolen had) in December 1912 bij de firma
Warnies te Amsterdam. De medeplichtige is ook ge
arresteerd. Het bedrag van het gestolene was ongeveer
3000.
TWEEDE' KAMER.
Gisternacht om half twee werd de begrooting van
Marine aangenomen.
Hedenmorgen word! de behandeling van de risico-
overdracht, in het ontwerp Invaliditeit®- en Ouder-
domsverzokering en de amendementen-De Visser en
Treub d'aarop, voortgezet.
De heer Pat ij n (U. L.) handhaafde zijn meening,
dat do ongevallenverzekering reeds lang tot den land
bouw had moeten zijn uitgebreid.
De heer De Savornin Lohman (C. II.)
zal tegen het amen d em en t-T re ub stemmen, aangezien
MISVERSTAND.
Een dame van liet, Stationswerk te Amsterdam ter
bescherming van jonge meisjes vatte Donderdag ver
denking- op tegen een heer en dame, die met een
Duitsch meisje naar Haarlem reisden en geen inlich
tingen wilden* gevpn. De stationsdaine reisde het ge
zelschap nu en vischte uit d'at dit met een atax naar
het Spaarne in Haarlem ging en later weer van Haar
lem vertrok. Het bleek intussehen aan de politie dat
ongegronde verdenkingen tegen het gezelschap gere
zen waren. Do reizigers waren op liun doorreis naar
Londen een bezoek gaan brengen aan een geacht, in
gezetene te Haarlem. De vreemdelingen waren zeer
ontstemd over het optreden der srtsationsdame.
LANGZAME AFWIKKELING VAN EEN
F AI LLISSEMENT.
Men schrijft aan „Het Centrum":
Meermalen reeds werd geklaagd' over den tragen
gang, waarmede zoovele faillissementen worden afge
wikkeld. Een typisch voorbeeld van langzame afwer
king-geeft voorzeker het faillissement te zien van de
voormalige Noord,hrabantsehe Bank te 's-Hertogeil-
bosch
In 1902 word genoemde instelling- failliet verklaard.
In 1905 volgde de eerste uitkeer!tig; de crediteuren
ontvingen toen 15 pCt. In 1910 zegge acht jaren na-
de faillis-ementsverklaring, kwam' de» 2de uitkeering
met 10 pCt.
En thans, in 1913, nat elf jaar wachten, worden de
crediteuren verblijd met een 3e uitkeering: van 5'pCt.
UIT HOORN.
Alhier is een M iddensita n dsc red ie tbank opgericht
met aanvankelijk 43 leden.
Het bestuur bestaat uit de hoeren G. Jz. Wonder,
voorzitter, A. Spaander, secretaris en J. A. Kernkamp.
Plaatsvervangende bestuursleden zijn de heeren J. J.
Potgieser en L. Visser.
Tot leden van den Raad van Toezicht' zijn benoemd
UIT IIENSBROEK.
In dc plaats van wijlen den hoofdingeland Van Die
pen is met algemeene stemmen als zoodanig gekozen
do heer J. Vriend.
UIT SCILERMERIIORN.
In de vergadering van de Tuinbouwvereenigiug
„Schermerhorn en Omstreken" werd na opening door
den voorzitter, de heer P. de Boorder, door den secre
taris het jaarverslag uitgebracht over 1912, waaruit
bleek dat de vereeniging 72 leden telt. Medegedeeld
werd, dat de begrooting van den Tuinbouwwintereur-
sus over 1912/13 is goedgekeurd, De rekening van den
penningmeester gaf aan in ontvangsten een bedrag-
van J 1028.84, in uitgaven van 954.403, alzoo een
batig saldo van 74.433. Als leden der commissie
voor 't nazien dezer rekening werden benoemd de h.h.
P. Muutjewerff en A. de Vries. Als; bestuursleden wer
den herkozen de h.h. J. de Groot, J. Mulder en W. Le
Mair en werd gekozen de heer K. Rood in plaats van
den heer S. Broersen, die wegens vertrek liad bedankt.
Werd beslaten wederom coöperatief hulpmeststoffen
aan te koopen, benevens de benoodigde zakken en
manden. De levering- der zakken werd alsnog aange
houden, die der manden werd opgedragen aan de liee
ren Joh. Hieter te Harderwijk en D. van Rijn te Wil-
nis.
Ook werd log besloten dezen zomer eene tuinbouw
tentoonstelling te houden, tegelijk met de hier te vie
ren onafhankelijkheidsfeesten.
UIT NOORD-SCHAR WO'HDE.
De Ned. Ver. tot afschaffing van alcoh. dranken
vergaderde gisteravond bij den heer D. Stam. Na
opening, lezing en goedkeuring der notulen, werd de
beer A. Nouwen als afgevaardigde gekozen voor de
vergadering der N. H. P. C. Mej. C. Wouda werd als
bestuurslid gekozen. Op Zaterdag 22 Febr. houdt, de
afd. eene introductievergadering tegen een entróe van
10 cent. Men besloot dat de af deeling donatrice werd
van de Geh. On tlx. Zangvereeniging „De Koren
bloem" voor 1 'sjaars. Hierna sluiting.
Herv. Gem., Zondagavond 6% uur, ds. G. do
Leeuw van Oudkarspel.
UIT EGMON'D AAN ZEE.
Op initiatief van hei bestuur der vereeniging
„Koninginnedag' en onder de leiding van diens- voor
zitter, den heer W. Molenaar, werd er gisterenavond
in het hotel „Zeezicht" van den heer E. J. vim Schaïk
een vergadering gehouden van ingezetenen ter be
spreking van plannen tot viering van de herdenking
van Neerland® Onafhankelijkheid.
Een ruim 30-tal belangstellenden waren aanwezig.
Na. eenige besprekingen werd in vereeniging met ge
noemd bestuur een commissie benoemd van 4 pei-so-
nen, die de werkzaamheden verder ten uitvoer zullen
brengen. Onder de ingezetenen zullen lijsten aange
boden worden om de commissie in staat te stellen
•„De landing van Prins Willem" voor te stellen.
KORTE BERICHTEN.
Te Zaandam is Donderdagavond een naehtehef
van een fabriek onverwacht aangevallen door een
hem onbekenden man en zoolang mishandeld dat hij
het bewustzijn verloor. Hij bleek aan hoofd en buik
gekwetst te zijn.
Uit de spreekkamer van de R. JL kerk op de
Wijnhaven te Rotterdam, zijn door een onbekende,
die daartoe niet bevoegd was, twee collectebusjes met
voor de Vereeniging de Schoolpenning bestemden in
houd afgehaald.
Van het gemeentelijk handelsterrein te Rotter
dam zijn, naar de N. R. Crt. meldt, dïie vaten met
eocosvet gestolen. Ieder vat weegt 190 kilogram.
Door de Amsterdamsche recherche is in Duitsch-
land opgespoord en aangehouden een persoon verdacht
zich te hebben schuldig gemaakt aan een inbraak to
Amsterdam in October 1.1.
In de staatsmijn Emma te Hoensbroek is giste
ren een mijnwerker uit Heerlenheide door neerstor
tend gesteente verpletterd.
Te Rotterdam zijn twee jongens yan. 13 en 16
jaar, alsmede twee jeugdige medeplichtigen, gear
resteerd wegens verschillende diefstallen van lood.
Te Uden is een landbouwer door 6 personen aan
gerand, zeer ernstige verwondingen werden 'hem toe
gebracht. Men is dc daders op hat spoor.
Te Tilburg- werd Donderdag een wagen aange
houden. beladen met een koe. Dit beest, dat 250 Kg.
woog. was voor slechts J 20 verkocht aan een slager
daar tor slede. Het bleek reeds gedeeltelijk in staat
van ontbinding te verkeeren.
Gistermiddag viel een glazenwasseher te Am
sterdam uit een raam, drie hoog. De man was onmid
dellijk dood.
Bij oen handelaar in prentbriefkaarten te Rot
terdam is een handwagen vol exemplaren in beslag
genomen in verband met de ZedelijkEeidswet.
II. M. do Koningin heeft, naar do N. R. Crt.
meldt, gratie verleend1 aan den schaapherder té Or-
