DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
In ieder huisgezin is plaats voor
No. 35
Honderd en vijftiende Jaargang.
1913.
DINSDAG
11 FEBRUARI.
FEUILLETON.
In het Land van den Dollar.
Van H@ut<n a
•n andere goedkoops soorten.
^PEA4R, 11 Februari,
Wij, couranten-lezende en couranten-makende men-
schen, zijn ondankbaai'. Wij gaan zoo geheel in onze
eigen zorgen op, dat we al heel gauw alles vergeten
wat daar buiten staat. Den Taatsten tijd bijv. hebben
we ons erg druk bezig gehouden met den Balkanoor
log' en met mogelijke F.uropeesche verwikkelingen.
Zoo druk zelfs, dat dit onze gebeele aandacht in be
slag nam en wij niet meer dachten aan de republieken
in Amerika. Tocb hebben zij ons dikwijls vermaakt.
Wij hébben yaak gelachen om al die operette-opstan
den, om die legers, louter bestaande uit generaals en
toekomstige generaals, om die presidenten en preten
denten. Wij hebben ons vermaakt met' de berichten
van veldslagen, waarbij belangstellende toeschouwers
op dle daken klommen, om het verloop te kunnen vol
gen. En thans hebben wij in een heelen tijd' die re
publieken republieken gelaten en er ons niet om be
kommerd. Maar plotseling vragen zij weer de belang
stelling en in niet geringe mate: Centraal-Amerika
staat op tegen de Vereenigde Staten, er dreigt voor
de zooveelste maal' een oorlog tusschen Bolivia en
Peru, er is weer een revolutie in Mexiko. Aan dit
laatste punt hebben we voor heden genoeg. Men her
innert zich wellicht, dat Porfirio Diaz in het Mexi-
kaansche land! do teugels van het bewind meer dan
veertig jaar in handen heeft gehadi en dat ze hem
eindelijk het was in 1911 zijn ontglipt. De te-
STADSNIEUWS.
Kirait vervolgd.
ALKMAARSC
dBuau rs welkom
in ieder geiin. Het is een uit
Stekend© dagsiijkscfra drank,
heerlijk van smaak, en uiterst
goedkoop. WO NA bezit dan zuiveren
pittigen eacaosmaak. Geen woatfcr dat het
#stntai gebruikers dagelijks verbasend toe
nsemf. Kaap neg heden esn fc:>s bij Uw
winkelier, en wees niet tevreden, als hij U
een ander soort wil geven met <ia bewering
dat dis „even goed Is". Er bestaat geer. andere
„even goede cacao" voor dien prijs. Er is esn
•norm verschil tusschen
J Kg./150
Vs .0-80
.0.42i
»/M .0.18
I Kg. 1.50
K .0.60
Ve o 0.42J
Vio. -0.18
Roman van LENE HAASE.
82) o—
Dat woord klonk haar onaangenaam; belcedigde
haar. Bijna heftig trok ze haar hand terug.
En opeens lpek het haar een absolute onmogelijk
heid, dat ze dezen man zou kunnen huwen. Als vriend
en kameraad' voelde ze zich tot hem aangetrokken,
maar als haar man kon ze zich hem niet denken, dien
grofbeenigen parvenu. Dat was onmogelijk! Haar
gansdie rastrots kwam er tegen in opstand. Dan lie
ver verder allerlei onaangenaamheden verdragen en
arm blijyen. Om geld zou ze nooit trouwen, dat had
ze hemgisteren zelf gezegd, en liefhebben kon ze hem
niet.
Plotseling drong haar met geweld een beeld uit
haar kinderdagen voor den geest, 't Was nog in Ko-s-
sarten geweest. Ze kwam van een rit thuis op Rus-
salka. Bij de drinkplaats stonden een paar Belgische
werkpaarden, pas aangekomen voor de zware machi
nes. 't Waren prachtexemplaren, mooie dieren in hun
bruto kracht. Eén van hen kwam Russalka te na en
onmiddellijk begon de volbloedmerrie te trappen en
kwaadaardig te hinneken, terwijl ze anders zoo zacht
was als een lam voor haar klein meesteresje. Maar
het werkpaard hadi ze den neus aan het bloeden gesla
gen. Ze zag het tooneeltje weer zóó duidelijk.
,,Mr. Westess", antwoordde ze even aarzelend, „het
spijt me zeer, maar.ik kan uw vrouw niet' wor
den."
„O, miss von Wersien. Antwoordi nog niet dade
lijk. ik bid u-, bedenk u eerst!"
Maar Loe schudde beslist het hoofd.
„Er valt niets te bedenken, mr. We&t'ess! Ik mag u
heel graag als vriend, maar uw vrouw worden kan ik
met. Gisteren vroeg u mij zelf nog of ik ooit met
een man zou trouwen, dien ik niet liefhad. Dat wil
genpartij kwam thana aan de beurt eu zij zette Fran
cisco Madero op het presidentieele kussen. Natuurlijk
werden nu da bordjes verhangen, werd Madero troyf,
kregen de Madero's en de Maderoyriendjes de baan
tjes. en werd er door de Diaz-mannetjes al heel
gauw weer een revolutie voorbereid, waarvan F el 13
Diaz, een neef van den vorigen president, de aanvoer
der werd. Maar de revolv^ie mislukte ea in October
van het vorige jaay yyepi Eelix Diaa gevangen geno-
mpn. Dezer dagen is hij echter bevrijd en dadelijk
weer gaan revolteeren. Ditmaal niet zonder succes.
Hij slaagde er in de kruitfabrieken en arsenalen te
veroveren, en het is daarbij volgens da berichten nog
al bloedig' toegegaan: zij spreken van een plein be
zaaid met doode en gewonde lichamen van menschen
en paarden en zeggen, dat onder de talrijke lijken die
in de straten lagen, waren officieren, vrouwpu, kin
deren uit de volksklasse en ook vyle toeschouwers
het is dus ditmaal allerminst een grapje, maar bittere
ergst, President Madero hield aanvankelijk met zijn
ministers en een handjevol trouw gebleven troepen in
het paleis stand ern toen Diaz een boodschap zond met-
verzoek nf to treden of zich over te geven weigerde
Madero. Men zegt, dat Madero, evenals zijn broeder
Gustaaf, die minister van financiën was en beter voor
den geldelijken toestand der familie dan voor die der
schatkist moet hebben gezorgd, gevangen genomen
werd, doch bevestigd) is dit tot dusverre nog niet. IjVpl
ik niet, eg ik Jieb u niet lief, 't Spijt me ontzettend,
dat u cr over begonnen is."
„Loe!" smeekte bij en zijn stem beefde van angst.
Toen werd ze plotseling onredelijk boos.
„Laat als het u belieft dadelijk mijn hand los!"
't Klonk gebiedend, hard.
„Ziet u dan niet, dat we volstrekt niet bij elkaar
passen dat het onmogelijk is?"
Een uitdrukking van schrik en smart trok over zijn
gezicht, waaruit al het bloed geweken scheen.
„Pardon me, miss von Wersien", zei hij toonloos,
„I'am a fool l".
Het stuurrad vastgrijpend', wendde hij den wagen.
Met razende, snelheid! snorden ze naar de stad terug'.
Loe zat zwijgend naast hem, haar harde woorden be
jammerend.
„Mr. Westess", begon ze schuchter, ,,'ti Is volstrekt
mijn bedoeling niet geweest u te beleedigeu.
„U behoeft u niet te verontschuldigen", zei hij bit
ter, „U heeft volkomen gelijk! 't Was een onbe
schaamdheid van mijn kant, u tot vrouw te vragen.
Ik, de „Yankee", de zoon uit het volk, en u, de Duit-
sche aristocrate! U heeft me eenvoudig het ant
woord gegeven, dat ik verdiende."
„Ik hoop dat u niet boos op me is!"
„Neen, boos ben ik niet op u", antwoordde hij zacht.
„Willen we dus goede vrienden blijven, mr. Wes
tess?"
Toen schoten zijn oogen vuur.
„Neen, miss von Wersien! Uw vriend kan ik niet
meer zijn, daartoe ben ik niet onbaatzuchtig of onver
schillig genoeg. Ik word door den heftigen wen ach
beheerscht- u te bezitten; als dat niet mogelijk is, zal
ik u mijden. Uw vriend' kin ik onmogelijk zijn!
Morgen ga ik naar San Antonio terug. „Business"
zal mij nog het eerst verdooven."
Loe wa-s treurig gestemd. Gisteren had ze gemeend
een vriend te hebben gevonden, en nu had ze hem al
weer voor goed verloren, 't Was dus alweer gedaaü
met al die heerlijke tochtjes, dien prettigeu omgang!
Ze zuohtt» diep, maar ze kon toch niet met dien man
deelt Reuter mede, dat Diaz zich zelf tot president
en Madero als vijand van dien staat uitgeroepen heeft.
Het zal intusschen nog moeten blijken of 'hij daartoe
de macht heeft en of hij zieh als president zal kunnen
handhaven. De oude Diaz, die zich in Egypte be
vindt, mo-et zijn neef met geld en wapens krachtig
steunen en aan zijn invloed moet het voornamelijk te
danken zijn, dat de revolutie tot dusverre is geslaagd.
Met belangstelling mag men afwachten wat er ver
der zal geschieden en vooral wat de Vereenigde Sta
ten zullen doen. Men weet, dat de groote republiek
tot dusverre over de kleintjes graag' de rol van den
grooten broei' speelde. Maar er komt binnenkort een
democratisch bewind en de democraten moeten ten dé
zen opzichte geheel anders denken dan de republikei
nen: zij meenen, dat die republieken haar eigen zaken
maar op haar eigen wijze moeten bedisselen en dat de
Vereenigde Staten zich daarin niet behoeven te men
gen. Het heet, dat de heer Taft zieh niet zal laten
beïnvloeden door wat zijn opvolger zal doen, doch
vastbesloten is gedurende de enkele weken van zijn
bewind, geen opstand in Midden-Amcrika te dulden.
Wij zullen zien.
LEZING-BARON VAN WIJNBERGEN.
In de geheel gevulde, groote zaal1 der Harmonie trad
gisteravond voor de R. K., A. R. en 0. H. kiezers en
a.s. kiezers in het district Alkmaar als spreker op de
heer mr. A. baron van Wijnbergen, lid) der Tweede
Kamer.
De voorzitter der R. K. Centrale Kiesvereeniging,
de heer mr. H. P. M. Kraakman, opende de vergade
ring met den Christelijken groet. Spr. zeide, dat de
ze vergadering thans werd gehouden, omdat men midh
den in de kiezerskweek is en om door den spreker te
latep uiteenzetten wat er is te doen in eu buiten de
Tweede Kamer, in bet- gëheele land.
Baron, van Wijnbergen, met applaus begroet, zeide,
d^t degeen, die de chronica van dr. Scbaepman van
4&0I nog eens opslaat een jaar, dat eveneens moes
ten worden gehouden verkiezingen voor de Tweede
Kamer, Provinciale Staten en Gemeenteraad! zou
zien, dat dr. S. den 15en Februari als iets bijzonders1
neerschreef, dat er op dien datum reeds beweging was
op politiek terrein, ja, dat sommige kiesvereenigingen
reeds Candida ten hadden gesteld. Vergelijken we den
toestand van toen bij nu, zei spr., dan zien we hoe het
politieke leven vooruit is gegaan. Thans is er maan
denlang reeds beweging alom in den lande. Op tal
van plaatsen zijn kiesvereenigingen die reeds candi
date» hebben gesteld, 't Zijn vooral de linksche kies
vereenigingen en dat is begrijpelijk. Wij hebben te
behouden, wat. we hebben, zei spr., de candidaten zijn
al aangewezen, doch links heeft ze al gesteld, om het
politiek leven meer en meer aan te wakkeren en be
langstelling- te wekken voor den strijd in Juni.
Nu is het onzerzijds noodig, zei spr., dat we ons
bewast worden van de groote activiteit, door de tegen
standers aan den dag gelegd) en we begrijpen, dat er
ook onzerzijds gewerkt worden moet. Er wordt dan
ook gewerkt, Spr, achtte het goed, dab er kalm ge
werkt wordt, dat er niet geschermd wordt met „zoo
véél nieuwe kiezers," Die propaganda, het aanwer
ven van kiezers is gevoerd en wordt nog gevoerd.
Wordt er aan de overzijde publiciteit aan gegeven, het
pleit voor ons, dat we de kiezersweek doen kalm en
daarom niet minder flink. Is 15 Februari voorbij,
dan wordt het noodig, dat zaehtjes-aan onder de kie
zers propaganda wordt gemaakt, enthousiasme wordt
gewekt en duidelijk gemaakt waarom het gaat. Velen
weten het, maat ook zijn er velen, die hot, niet hesef
fen.
Het is, zei spr., niet altijd gemakkelijk enthousias
me te krijgen in den mensch. Bij den tegenstander is
voor eenige maanden reeds iets gebeurd1, waardoor
hier meer activiteit zal worden ontwikkeld.
Wat gebeurd is bij de verkiezing te Omimen, waar
een anti-revolutionair ia opgevolgd door iemand, die
trouwen! Alles in haar verzette zidh daartegen.
Zoo kwamen ze thuis.
Loe sprong uit de auto,
„Good bye, mr, Westess", zei ze, hem de hand rei
kende. „liet spijt, me heel erg. Neemt u het mij als
't u blieft niet kwalijk."
Als in tweestrijd! greep hij haar hand.
„Good bye, miss von Wersien!" Zijn stem klonk
heesoh.
Toen draaide hij het stuur met een kraebtdgen ruk
om. De machine snorde en pufte. In dolle vaart suis
de hij weg.
VIII.
Er verliepen verscheiden dagen en Loe had de brie
ven nog steeds niet verzonden. Ze had ook volstrekt
geen plan meer, het te doen. want de oogen waren
haar opengegaan. De Stowers hadden het- masker
der beminnelijkheid laten vallen en haar duidelijk te
verstaan gegeven, dat ze heel wat anders van haar
verwacht hadden en zich zeer in haar bedrogen acht
ten. Eindelijk hadden ze ingezien, dat er uit Loe's
familiebetrekkingen in Duitsehland geen kapitaal was
te slaan, dat alle pogingen afstuitten op de onkreuk
bare» eerlijkheid van het- jonge meisje. E11 dr. Stower
moest ondervinden, dat hij niet de geringste macht
over haar bezat. Zonder morren deed ze al den haar
opgedragen arbeid, doch nooit liet ze zich beheerschen
door 's dokters hypnotiseerende blikken, of zich tot
onbezonnenheden verleiden, door de dikwijls beleedi-
gende behandeling zijner vrouw. Loe merkte heel
goed hoe ze geëxploiteerd werd. Bij elke operatie
moest ze de behulpzame hand bieden, al het vuile
work doen en dikwijls nog 's nachts bij de zieken wa
ken. Haar kamertje had ze al heel gauw aan een pa
tiënte moeten afstaan. Zij zelf kon op een paar de
kens op den grond' slapen. De dokter behandelde haar
nu precies zooals hij zijn vrouw deed; 't eenige ver
schil in de verhouding was, dat Loe uit berekening
gehoorzaamde, niet uit vrees #n slaafsehe onderwor-
zich chr i st el ij k-hi s to r isch geliefde te noemen, heeft
doen zien, dat op politiek gebied gestreden moet wor
den. Leek heb eerst, dat schade aan de coalitie zou
worden toegebracht, het gebeurde zal, nu men er goed
kennis van heeft genomen, eerder voor- dan nadeel
brengen, terwijl het in Omimen wel in orde komen zal.
Dan hebben we dankbaar te zijn voor de uitvaardi
ging van het concentratie-program. Is er één poli
tieke fout gemaakt aan de linkerzijde, dan is het
vroeg bekend maken van het, concentratie-program.
Wanneer wij den verkiezingsstrijd! willen voeren en
anderen voorlichten, zei spr,, dan is het noodig, dat
dit concentratieprogram door de onzen wordt gekend.
De strijd wordt er gemakkelijk döor gemaakt. 'Thans
staat de coalitie tegenover de concentratie. De linker
zijde heeft afgekeken van rechts, dat, wil men iets be
reiken, men samen moet, optrekken.
Het concentratie-program is een zaak, die werkelijk
vernuftig is bedacht. Dat! erkent spr. volkomen,
't Was noodig, wilde men dit jaar weer optrekken te
gen de rechterzijde, het dan anders te doen, dan in
1905 is geschied. Bij de verkiezingen werd het toen
zittende kabinet bestreden alleen onder de leuze:
„Tegen het kabinet-Kuyper" en geen andere. Y-óor dat
oogenblik zijn de kiezers zoo warm gemaakt vóór die
leuze, dat ze aau dat kabinet op dat oogenblik hun
vertrouwen onthouden hebben.
Men weet, wat gebeurd is van 1905—19Q8 én dat-
weten de kiezers ook.. Wil men weer een kabinet la
ten vallen, dan Iran men niet komen met een derge
lijke leuze. Men kan niet Komen met iets negatiefs,
maar moet iets positiefs brengen en dat heeft mea
getracht te geven in het concentratieprogram.
Hoe heeft men de zaak opgesteld? Men is gekomen
tot de kiezers en heeft, voor men uiteenzet, wat men
zelf wil doen, een acte van beschuldiging geschreven
tegen het tegenwoordige kabinet. Men heeft voorop
gezet, dat het kabinet-Heemskerk moet verdwijnen,
omdat iu breed© kringen zijn optreden ontstemming
heeft gewekt, Heemskerk do traditie van Kuyper
voortzet en zich steeds sterker stelt tegen de beginse
len, die sinds 1848 het staatsleven beheerschèn.
Eenige maanden voor het concentratie-program (had
Roodhuyzen gezegd, dat gezien moest worden door de
linkerzijde, naar dat wat haar vereenigt, wilde men
niet optreden als een horde, die aller lach- en spotlust
z< u opwekken. Daarom is het concentratieprogram
opgesteld.
Heeft het concentratieprogram ernst opgewekt bij
het volk, vroeg spr. Erkend! zij, dat het probleem zeer
moeilijk was. Men wist, dat men met iets negatiefs
met meer kon komen, er moest iets positiefs gebracht
worden. Men zat in de eerste plaats met de vraag:
Wat zal onze houding' zijn tegenover de sociaal-demo
craten
Pas hadden in België da verkiezingen plaats gehad,
waar de liberalen met do sociaal-democraten waren
samengegaan. De linkerzijde dacht er te zegepralen,
omdat men een bl'oo had, maar dat liep geheel' ver
keerd uit. De liberalen hier te lande hebben er hun
voordeel mee gedaan. Geen samengaan althans
niet openlijk met dé sociaal-democraten. Daarom is
dit in het concentratieprogram gezegd. Is er iets
dwaas, iets belachelijks in het concentratie-program,
dan is het die plechtige afwijzing der sociaal-demo
craten. Dat de concentratie 51 zetels haalt, niemand
der linkerzijde, die er aan gelooft. Bij de behandeling
van da staatsbegrooting is duidelijk gezegd', dat, ge
beurde dit niet, d'e concentratie zich niet verantwoord
achtte de regeering te aanvaarden. Is dat ernst,
vroeg spr. De soeiaal'-dfemocraten worden terzijde ge
steld, doch klakkeloos worden in het concentratie-pro
gram overgenomen twee punten van do sociaal-demo
craten: algemeen kiesrecht en staatspensioen. De so
ciaal-democraten zullen juist met vreugde het concen
tratieprogram begroeten, omdat het een nadering van
de linkerzijde tot hen beteekent. Gerust mocht Troel
stra een hoogen toon aanslaan. Juist oindlat de vrij
zinnigen meer en meer do sociaal-democraten naderen,
worden al die afwijzingen in het publiek gedaan. „Wij
hebben niets met elkaar gemeen" doch in het leven
ziet men, dat men het dichtst bij het engagement is,
wanneer beide partijen verklaren, dat er tusschen hen
niets bestaat,
De minister-president kon bij de staatsbegrooting
met het beeld der linkerzijde voor oogen, terecht spre
ken van een „roode vaan in den mist"
Is er één partij in den lande, die veel heeft ingeboet
bij het concentratie-program, zich vrijwel heeft over
gegeven, dan is het de oud-liberale partij, die één ha-
penheid'. Hoe verachtte ze dezen man, die zich, on
danks zijn groote talenten, niet tot- een geachte posi
tie wist op te werken, dio geen geweten bezat en
wiens heele streven gericht bleek op geld-bezit. En in
zijn hebzucht werdl deze. verstandige, begaafde mensch
dom en blind. Hij beging de groote font, ieder in
zijn omgeving voor dom te houden. Daardoor kon hij
nog' niet eens tot de groote, scherpzinnige schurken
gerekend worden, voor welke eerlijke menschen zich
dikwijls buigen; neen, hij toonde zich slechts een er
barmelijke, kleinzielige schavuit, en zijn omgeving
doorzag wat hij waard was.
't Deed Loe altijd pijnlijk aan, wanneer ze inkoopen
110 est doen, en de winkeliers haar de waren niet eer
der toevertrouwden, voor ze het geld op de toonbank
had geteld. De man, the. in één enkelen nacht te San
Antonio honderden dollars uitgaf, bezat nog voor
geen dollar crediet in New Braunfels. Ieder kende
en verachtte hem. Ze kwamen slechts tot lie-m, om
dat hij de eenige was, die helpen kon. Kapitaal slaan
de uit hun nood, oogstte hij daardoor de haat zijner
m c d o m en s ch e u
Toch scheen het wel, alsof er nog'een zweem van
eergevoel in den dokter leefde, wat hem het gezel
schap van eerlijke lieden deed mijdén. Nooit ver
toonde hij zich bij daglicht in de plaats. Dan sliep hij
den diepen slaap van een uitgeput ziek mensch. Des
nachts evenwel brandde het licht hoog in zijn kamer,
lag hij in bed te lezen, deed hij zich te goed aan weel
derige malen, die zijn vrouw op alle mogelijke tijden
voor hem bereiden moest en dronk hij champagne, om
zijn zwakke gezondheid. Soms ook greep hij al zijn
energie bij elkaar en liep hij naar de stad, door do
donkere lanen, in do diepe schaduw der boomen --
zelf een schaduw gelijk.
