DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 51
Honderd en vgftiende Jaargang
1918
ZATERDAG 1 MAART
Huishoud- en Industrieschool.
ïïlluto» 0hM* ZiCh ",der
De Alkmaarsche Courant
voor honderd jaar.
binnenland.
Dit nummer bestaat nlt 3 bladen.
zullen bij genoegzame deelneming gegeven worden
aan de
VOOR DAMES 5 3 6 lessen, lesgeld 17.50.
TOUR DIENSTBODE» 5 3 6 lessen, les
geld t 3.56.
Aangifte vóór 8 Maart aan de school.
De directrice,
M. W. ARBEITER.
IEL
ALKMAAR, 1 Maart.
In het vorig-e artikel hebben we verteld hoe de da
gen van 1725 November 1813 hier te Alkmaar wer
den doorgebracht, wij komen nu tot den 26sten dier
maand. De grenadiers-compagnie werd uit voorzorg
de plaatselijke regeering vertrouwde den toestand
niet rechtdien dag aan de hoofdwacht geplaatst,
maar de boeren gaven desondanks luidruchtig hunne
ontevredenheid te kennen en eenige schippers vroe
gen den onderprefect verlof, de, oude driekleur te mo
gen laten wapperen. Dit laatste werd eerst gewei
gerd, doch ten slotte toegestaan voor den accijnsto
ren er werd bij ongeluk een Fransche vlag gegeven,
die dra vervangen werd door een nationale. Maar de
boeren waren hiermede niet tevreden. Zij wil
den om twee uur de groote klok van den Waag-
toren luiden. De onderprefect, vergezeld van de ad-
oeaten de Loches en van de Graaff en den notaris
M. J. de Lange, slaagde erin dit te beletten. Terug
gaande werd bij echter door een dreigende menigte
gevolgd en hij voelde zich gedwongen op den hoek
van de Houttil en de Langestraat de menschen tot
voorzichtigheid aan te raden. Hij verzekerde even
goed als zij voor Oranje te zijn aan welke verzeke-
i ing later met i'echt getwijfeld is! maar de orde te
moeten handhaven en vooral te willen voorkomen, dat
de Heldersche bezetting de stad in het droevig lot
deed deelen, dat Woerden had getroffen. Hierna kon
hij, hoewel er vijandige kreeten werden gehoord, vei
lig zijn woning bereiken. Nauwelijks was hij echter
daar aangekomen, of een aantal schippers kwam met
onstuimigen en herhaalden drang de vlag ook voor
den Waagtoren eischen, hetgeen ten laatste noch toe
gestaan, noch geweigerd, maar voor hunne verant
woording gelaten werd. Men dacht niet aan do moge
lijke gevolgen, men was slechts bezield door één be
geerte en daaraan moest men voldoen, het mocht
kosten wat het wilde.
Ziehier hoe in de courant van Zondag 13 Septem
ber 3803 hetgeen toen volgde op dien dag van 26 No
vember 1813, is geteekend.
„Naar liet stadsorf dus om de vlag te halen en naar
de waag om haar omhoog als zegeteeken .te vertoonen.
Maar de torentrap is gesloten. Geen nood, de wakke
re knecht van schipper Brouwer, Johannes Douwes
met name, weet raad. Hij slaat het dundoek om het
lappe liji, als een kat klimt hij bij den muur op, over
goot en dak en bestijgt, op zijne vlugheid en de kraait
zijner handen vertrouwende, den toren van buiten.
Honderden stadgenooten en vreemden slaan bet onge
hoorde waagstuk in spanning en met ontzetting gade
maar hij verzaagt niet, het hart slaat hem te warmer
hoe liooger hij stijgt. Hij' klautert steeds met rusti-
gcn moed, van omloop tot omloop, tot de kroon, ein
delijk tot de bal. O God! daar stort hij omlaag. Neen,
het is slechts zyn buis, dat hem hindert en dat hij naar
beneden werpt, want hij is nog niet hoog genoeg; hij
moet bij den stang op, want daar, als diende hem de
gansche toren tot reusachtigen vlaggenstok, bevestigt
hij het doek en doet hij de banen van Oud-Hollandsch
banier weer uitwaaijen. Toen klonk een langgerekte
juichtoon uit duizenden monden, als eene hulde aan
het zinnebeeld onzer herkregen onafhankelijkheid en
aan den held die het met gevaar zijns levens ten spits
hief, uren in 't rond, zoover maar de sierlijke toren
met zijn 3 transen zigtbaar is.
Hannes Douwes, gij behoorde niet tot de lieden die
redeneren, die voor en tegen angstvallig overleggen.
Gij gaaft slechts gehoor aan de opwelling uwer vader
landslievende geestdrift, uw moed deinsde voor niets
terug. Die moed vooral eeren wij in u, als wij u,
thans oude en stramme mui, ontmoetende, eerbiedig
hot hoofd ontblooten."
der: nou is het o-ranje boven en nou moet ook de vlag
op den toren. ij gingen dan ook naar het huis
van den burgemeester, en aan do meid, die voorkwam
ik denk. het zal' zoo wait elf uur geweest zijn
vroeg ik om mijnheer te spreken; mijnheer kwam
voor, en ik verzocht hem, of wij niet de vlag zouden
mogen hebben.
De burgemeester kon die evenwel zoo zeide hij
niet geven; de Fransehen hadden nog 2000 man in
hot fort, en nog acht dagen te voren een brandschat
ting gevergd van 1000 gulden, die hij ook had moeten
brengen, en als ze nn zoo besiloot hij de vlag van
de toren zien, dan maken ze ook mij allernet nog een
kop kleiner. Allo zei ik burgemeester, daar
zullen wij wel' voor zorgende vlag moeten we toch
hebben. Nou is het oranje boven. En hij ging toen
ook met ons naar het stadhuis em met mij naar bo
ven. Het haperde een oogenblikje en de menschen
dachten daarom misschien, dat ik zon gehouden wor
den - t geen toch zoo niet was; er kwam een op
loopje en er viel een schot van de schutterij, die in
de wapenen gekomen wa. De bedoeling van dat schot
weet ik niet; welligt was het bij ongeluk of om schrik
aan te jagen; liet was zoo'n tumult.
De burgemeester en ik waren intusschen de groote
trap op in een kamer ik kan niet meer zeggen wel
ke gekomen. Nadat, ik nog weer om de vlag ge
vraagd' had>, zei hij tegen me: je bent toch een koppige
kerel, waarop ik antwoordde: ja, mijnheer, een Frie-
sche kop is niet te verzetten, en nou is het oranje bo
ven.
Dit gaf nog aanleiding, dat wij nog een paar woor
den want de burgemeester was van Franeker en ik
van 'tHeereveen Friesch praatten en hij mij zeide:
nou jou bist je moerstaal nog net vergetten, en zoo al
sprekende gooide hij mij de vlag die hij uit een
kist gehaald had! - voor de voeten met de woorden:
daar hebt ge devlag; heti is toch maar dwingen. Ik
vroeg toen ook om de sleutels (namelijk van den
waagtoren), maar die weigerde hij bepaald, ook om
dat dan de Franschen zouden komen.
Wij gingen daarop het stadhuis af, d© burgemeester
naar zijn huis ik weet niet, dat ik anders den bur
gemeester in die oogenblikken op straat gezien heb:
degrooten bleven meest in hun huizen en ik met
mijn vlag om t lijf naar het Waagplein, en toen
zoo langs den hoek aan den kant, waar de kaasdra-
gerskamer is (er zitten van die vooruitstekende groote
steenen aan). - den toren opop den derden omgang
gooide ik mijn jas, waarvan de mouwen stijf stonden,
naar beneden en oh! oh! wat een gedruisch!
(Later hoorde ik, dat ze geroepen hadden: daar
komt ie, daar komt ie). Maar ik was in dien tijd al
op de kloot en bond zoo aan den kop van den haan
uen stok met onze brave driekleur.
Victorie!
Denzelfden weg moest ik weer terug, heelshuids
ragt ik het er af; en daarop vrolijk en opgewonden
naar het stadserf, waar we ook een vlag voor 't. ac
cijns haalden.
Een christelijk mensch kan toch niet voor de Fran
schen en moet wel voor Oranje zijn, niet waar?
J. H. DOUWES.
Ait. 194 luidt, dat de artikelen der wet in werking
treden op nader bij koninklijk besluit te bepalen tijd
stip.
Een amendement-D u ij s c.s. strekt, om het eerste
lid te lezen als volgt:
„Art. 357 (een bedrag van 2 per week
\oor 70-jarigen) treedt in werking binnen zes maan
den na den dag van afkondiging dezer wet. De overige
artikelen, enz."
De heer D u ij s (S. D. A. P.) lichtte het toe. Het
amendement heeft de strekking de overgangsbepaling
zoo spoedig mogelijk in werking te doen brengen, on
afhankelijk van de totstandkoming van al hetgeen
ioor de uitvoering van deze wet overigens noodig is.
minister ver klaarde het amendement over te nemen
De hoer Borgesius (U. L.) zeide zijn ooren
nauwelijks te kunneu gelooven, dat dit ingrijpend
amendement wordt overgenomen. Nu is bepaald, dat i
de „feestgave" zoo spoedig mogelijk zal worden uitge-
reikt, zes maanden na de afkondiging. Spreker moest
aannemen, dat de minister van Einanciën, niet
aanwezig, de verantwoordelijkheid er van op zich
neemt. Het tegendeel zou voor dezen minister belee-
digend.zijn, maar het is in strijd met alles, wat minis
ter Kolkman heeft verkondigd over richtig financieel
beheer. Waarom niet althans eenige dagen tevoren
een nota van wijziging ingediend, vroeg spr. Waarom
niet gestemd voor het amendement der sociaal-demo
craten op art. 3571 Dit had van invloed kunnen zijn
op de beslissingen bij andere artikelen.
De lieer D u ij s zag in de woorden van den vori-
gen spreker een kleine, peuterige politiek, weinigen
zullen nu gelooven, dat het de heeren Borgesius c. s.
ernst is met hun zorg voor de ouden van dagen. Het:
stuk staatspensioen, dat wordt gegeven, aanvaardde:
spr. als iets goeds.
Eerbiedige hulde bracht spreker ten slotte aan de
wijze, waarop de minister de wet heeft verdedigd en
voor zijn zaak .heeft gestaan.
De minister dankte voor de hem gebrachte
hulde en zeide, dat het voornemen, om het amende-
ment-Duijs over te nemen, reeds sinds ecu jaar be-j
stond. Volle instemming is verworven met den mi
nister van financiën.
Het artikel en ook de overige der wet werden goed
gekeurd.
De voorzitter stelde voor de eindstemming
te houden a.s. Vrijdag. De zitting werd verdaagd tot
Dinsdag.
krediet voor het nemen van maatregelen tegen do
verspreiding der ziekte.
DESERTIE.
Lit de Alexanderskazerne in Den Haag zijn gede
serteerd 30 manschappen, behoorende tot bet depot
van het 2de regiment veld-artillerie. Zij zijn Woens
dagavond niet op het avondappèl verschenen en se
dert niet meer in de kazerne teruggekeerd.
De militaire autoriteiten, die zich omtrent de ver
moedelijke aanleiding tot deze desertie niet uitlaten,
hebben zich met de poli tie in verbinding gesteld, ten
einde tot de opsporing van de deserteurs te geraken.
De desertie heeft, meldt de N. Crt. nader, begrijpe
lijkerwijs veel opzien gewekt in militaire kringen,
doch over de eigenlijke oorzaak zijn nog geen stellige
mededeelingen te doen.
Lit hetgeen van enkele zijden verluidt, zouden hier
dienstgrieven in het spel zijn en zouden de manschap
pen door hun heengaan hebben willen protesteeren
tegen in hun oog te strenge bevelen.
Wat hiervan zij, zal een nader onderzoek wel aan
den dag brengen, welk onderzoek natuurlijk als de
mannetjes, die in de richting van Rotterdam moeten
zijn verdwenen, vrijwillig of door de gewapende macht
bij hun corps zijn teruggekeerd zal worden inge
steld.
NA DE TYPOGRAFENSTAKING.
De heer B. C. E. Zwart, directeur van de N. V.
voorheen Ellerman Harms en Oo. is tijdens het con
flict in het typografenvak geroyeerd als voorzitter
van de Amsterdamsche Drukkersvereeniging, omdat
hij zich niet gehouden had aan het besluit van de ver-
eeniging om de werklieden uit te sluiten.
De heer Zwart heeft zich bij dezen maatregel niet
neergelegd, maar beeft eenige bekende stadgenooten
uitgèneodigd om zitting te nemen in een eereraad,
die deze kwestie in onderzoek zal nemen en zijn ge
dragslijn zal beoordeelen.
KAMERVERKIEZING ZAANDAM.
Bij het centraal vrijzinnig verkiezingscomité, in het
district Zaandam, is thans van den heer Frans Ne.t-
scher, nadat deze verzocht had zijn beslissing eenigen
tijd te mogen uitstellen, teneinde te overwegen of
zijn candidatuur geacht kon worden te zijn in het be
lang van de vrijzinnige partijen, bericht ingekomen,
dat hij de hem aangeboden candidatuur niet zal aan
vaarden.
In het nummer van 15 November 1863 vonden we
liet volgende ingezonden stuk:
HAxYNES douwes EN ZIJN VLAG.
Douwes1I?erm? a:m 20 November 1813 van Hannes
en ter brnwi'dezen getrouwelijk in geschrifte gebrngt
derteekend) '^ln^ waarheid door hem zeiven o
kwaiium' t~ ^eti WaS' meeu ik, op een Donderdag-
ren dHted te e 6 V-n LaD8'endijk eenige boe-
schippersknecht - I rios^he poort met eenige
b2 T rnWMronder Pi eter Kaan, Klaas
L )lm de Raan, en zeiden toen togen elkan-
In hoeverre men hier te doen heeft met een inder
daad geheel betrouwbare beschrijving moge in het
midden blijven. Wel hoorden we, dat de heer Masdorp
(E. Rosmade)} het verhaal op schrift gesteld heeft. De
toen reeds zeer oude Douwes is bij de vijftigjarige
herdenking van Neerlands Herstelling terdege geliul
digd en hij heeft toen opnieuw de vlag van den Waag
toren laten wapperen. Natuurlijk behoefde do 75-ja-
Gge grijsaard dezen keer niet meer te klimmen. Hoe
bij liet wel deed zal men uit een volgend artikel verne
men de lezer zal het ons wel niet euvel duiden, dat
wij ons niet lieelemaal (of liever: heelemaal niet) aan
het opschrift van deze reeks herinneringen houden!
TWEEDE KAMER.
De behandeling der Invaliditeitswet werd gisteren
voortgezet bij art. 358.
De heer D u y s (S. D. A. P.) verdedigde een amen
dement om den bij K. B. te bepalen leeftijd, waarop
een blijvend invalide bij het in werking treden van
art. 30 der wet, onder zekere voorwaarden, recht op
een rente heeft, in de wet zelf vast te leggen op 19
jaar. Spr. hekelde de, in het stelsel van den minister
te late, indiening van de Tariefwet, waardoor niet
genoeg geld kan worden opgebracht bij het invoeren
van de Invaliditeitswet om dc invaliden voldoende te
helpen.
Spreker's amendement beoogt de invaliden te hel
pen los van het „tariefpotje."
Het amendement werd na eenige discussie met 64
tegen 4 stemmen verworpen.
Lij art. 361 (regeling van de procedure bij de ver
zoeken om rente gedurende het overgangstijdperk)
zei de heer Teenstra (V.-D.), dat het in hooge
mate van den algemeenen maatregel van bestuur zal
atiiangen hoeveel personen rente zullen krijgen krach
tens art. 357. Hij vroeg naar welken maatstaf de
minister de berekening zal nemen van het aantal we
nen, dat men in loondienst is geweest. Spr. richtte
zich nog tegen den heer Rutgers naar aanleiding van
onderzoek art' 357 in Zuidhorn ingestelde
te™ '"Ir- ?+Utg161l (A'-R) verdedigde zich daar-
i i" V ctoogde, dat bedoeld onderzoek van ver
keerde onderstellingen is uitgegaan.
mnïpn 1tn-iSte,r T' dat «'el degelijk is uit te
maken, dat. iemand gedurende een gezamenlijke perio
de van 3 jaar gewerkt heeft.
De heer T eenstra vertrouwde, dat de ruime
oPVftttmg, die de minister van art. 357 schijnt te
hebben ook door den algemeenen maatregel zal ge-
Bij de strafbepalingen verdedigde de heer Van
Hamel (U. L.) een aantal amendementen om te
zorgen, dat de strafbepalingen zoo. min mogelijk af
wijken van liet. gemeene recht,
De minister van justitie a. i„ de heer Heems
kerk. nam enkele daarvan over en bestreed andere.
DE TARIEFWET.
Gisteren is een van ruim 3000 handteekeningen
voorzien adres van bedrijfshoofden tegen de Tarief-
wet aan de Tweede Kamer verzonden.
UIT CASTRICUM.
De heer II. Werkman, alhier, die gisteren te Lei
den bevorderd werd tot doctor in de geneeskunde,
verkreeg den hoogsten graad, cum laude.
Gemengd nieuws.
PLAN 1913.
De centrale commissie voor Plan 1913 heeft dezer
dagen te Utrecht hare 12de vergadering gehouden,
onder voorzitterschap van jhr. C. F. van de Poll.
De sub-commissie voor de buitenlandsche reclame
deelde mede^ dat de geïllustreerde reisbeschrijvingen,
oie door Duitsche, Engelsche en Fransche journalis
ten geschreven zijn, het licht hebben gezien en thans
op zeor ruime schaal in het buitenland worden ver
spreid.
Naar aanleiding van een circulaire van den minis
ter van buitenlandsche zaken aan de consulaire amb
tenaren in het buitenland over Plan 1913 werden
reeds van meer dan honderd consuls waardevolle wen
ken ontvangen en werd medewerking toegezegd om
het plan in hun kring bekend te maken.
Daar het logiesverstrekken aan een groot aantal
i ïeemdelingen, dat de sub-commissie voor de huisves
ting- meent te mogen verwachten, buitengewone maat
regelen eischt., werd deze commissie gemachtigd met
de daartoe in ons land reeds werkzame lichamen een
plan uit te werken om zooveel mogelijk aan de vraag
naar logies in den komenden zomer te kunnen voi-
doen.
De verwachting werd uitgesproken, dat de commis
sie voor deze bijzondere gelegenheid op de hulp vat
particulieren zal kunnen rekenen, zooals dat reeds
herhaaldelijk geschied is bij de samenkomsten der le
den \an den A. X. "W B. in verschillende plaatsen van
ons land.
I De wensch werd geuit, dat, in navolging van Ber
lijn, politieagenten en conducteurs, die een vreemde
taal machtig zijn, herkenbaar zouden zijn aan een
vlaggetje op de mouw met de kleuren van het land,
welks taal zij verstaan. Deze maatregel scheen der
•veigadering toe uiterst praktisch te wezen, aangezien
v l eemden, met name Engelschen, de gewoonte hebben
inlichtingen te vragen over adressen van musea en
dergelijke instellingen aan de stationneereiide beamb
ten van politie.
Het kwam der vergadering daarenboven voor, dat
hel volkomen uitvoerbaar zal wezen in groote gemeen
ten aan de agenten van politie, die dat wenschen, een
cursus in vreemde talen te doen volgen, volgens de
Berlitz-methode. Men ontveinsde zich niet, dat het
nuttig effect van dien maatregel zich in 1913 slechts
sporadisch zoude kunnen doen gevoelen, doch in vol
gende jaren zoude die het vreemdelingenbezoek toch
zeker ten goede kunnen komen.
POKKEN.
Omtrent het eerste geval van pokken, dat in En
schedé bij een kind werd geconstateerd, wordt gemeld
dat de vader werkzaam is te Gronau, van waar zeer
waarschijnlijk de besmetting werd overgebracht, De
klasse, in welke een der kinderen uit. liet gezin is ge
plaatst, werd dadelijk vacantio gegeven. De leerlin
gen moesten de school verlaten met achterlating van
petten, jassen en mantels, welke evenals liet .schoollo
kaal, zullen worden ontsmet.
De gemeenteraad van Enschedé verleende in zijne
Donderdagavond gehouden vergadering- een blanco
UIT OUDE-NIEDORP.
In de gister gehouden vergadering van de afdeeling
van den bond voor Staatspensionneering alhier in
het lokaal van den heer A. Mijts, werd besloten om
zoo mogelijk evenals het vorige jftar weer een propa-
ganda-avond te organiseeren met medewerking van
de tooneelvereeniging alhier.
Tot afgevaardigde voor de vergadering van de fe*
deratio te Schagen werd benoemd de heer J. Glas.
UIT HENSBROEK.
Gisteravond hield de Lib. kiesvereeniging Hens-
bioek—Obdam haar alg, voorjaarsvergadering bij den
heer Gunder alhier. De bijeenkomst werd geopend
door den vice-voorzitter A. Schrooder.
Nadat - de gewone aanvangswerkzaamheden als
voorlezing der notulen, behandeling der ingekomen
stukken enz. waren afgedaan, bracht de penningmees
ter J. Blauw verslag uit omtrent den geldelijken toe
stand der vereeniging, waaruit bleek, dat het totaal
der ontvangsten plus het batig saldo van het vorige
jaar bedroeg 81.18, en dat der uitgaven 13, alzoo
een batig saldo van 68.18. Tevens bleek dat het
aantal leden 60 bedroeg, welk aantal echter gedurende
de vergadering met 5 vermeerderde.
Hierna werd overgegaan tot verkiezing van be
stuursleden wegens periodieke aftreding; als zoodanig
werden herkozen de heeren C. Edel te Obdam en A.
Gunder te Hensbroek, welke eerste door de vergade
ring met algemeene stemmen tot voorzitter der afdee
ling werd gekozen.
Tot vertegenwoordiger in het Hoofdbestuur der
.-entrale werd gekozen de heer A. Schrooder en tot
diens plaatsvervanger de heer A. Gunder, terwijl bij
de benoeming van 2 afgevaardigden naar de vergade
ringen der Centrale met bijna alg. stemmen werden
gekozen de heeren JBlauw en IT. de Jong, beiden te
Obdam.
- Vrijdagnamiddag overleed hier op 77-jarigen
leeftijd de heer C. Koeman, gedurende tal van jaren
lid van onzen gemeenteraad en sinds 1909 wethouder.
UIT SCHERMERHORN.
In de Donderdag gehouden gemeenteraadsvergadering
waarin de heer Helder wegens ziekte afwezig was,
werd medegedeeld
dat Ged. Staten hebben goedgekeurd de rekening
dei gemeente over 1911 en het besluit tot verhooging
van den huurprijs van de door den heer J. Klippel ge
luimde gemeentewoning; dat een reorganisatie van de
brandweer heeft plaats gehad en dat deze thans be
staat uit 36 manschappen.
Ingekomen was liet verslag over 1912 van de com
missie tot wering van schoolverzuim. Eén verzoek
van den heer S. Sijtstrn om in de school op Woens
dagnamiddag een cursus te houden in handenarbeid.
Werd algemeen goedgevonden.
Een verzoek van de gymnastiek vereeniging- „Turn-
lust" om finantieelen steun. Werd met algemeene
stemmen afwijzend op beschikt, daar zulks volgens
inzien van den Raad niet. op den weg der gemeente
igt.
Ken verzoek van de Tuinbouwvereeniging „Schor-
merhorn en Omstreken" om met. de te houden feesten
ter herdenking van Neerlands onafhankelijkheid eene
tuinbouwtentoonstelling te houden en' voor dit. doel
vv-n J61 Rkalen van de school te mogen gebruiken.
Werd mede met algemeene stemmen goedgevonden.
,rIh.e™ do vaststelling plaats van het kohier
liootd. Omslag in geheime zitting.
r UIT HEILO.
'd eg ens bevestiging te Akersloot is er morgen in
de Ned. Herv. kerk geen dienst.
KORTE BERICHTEN.
Gisternacht is er ingebroken bij den gemeente
secretaris van Eindhoven. Er wordt een bedrag van
300 vermist.
Hot 6-jarige kind van een schipper is in de
Westerhaven te Schiedam verdronken.
