DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
HUISHOUDSCHOOL.
No, 66.
Honderd en vijftiende Jaargang.
VRIJDAG
21 MAART.
AANGIFTE van LEERLINGEN
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
X MEI 1913.
SVjarige CURSUS
Opleiding diploma
COSTUUMNAAIEN.
Opleiding DIENSTBODE.
Het electriciteitstarief.
Telefoonnummer 3,
Zijdie zich met 1 April
8^^ op dit blad abonneeren
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende couranten gratis.
De Uitgever.
BiNNÊNLAN D.
ALRMAARSCHE COURANT
i i n i mi
Aanvangsleeftijd 12 k 13 jaar.
Leggeldf 85 f 80 I 15.—, f 13.50,
1 ÏO.— en 1 4
ONDERWIJSVAKKEN.
Voortgezet onderwijs in Ned. Taal en Rekenen,
Verstellen en naaien van Onderkleeding.
Costuumnaaien, teekenen, fr. handwerken, striken
en vouwen der wasch.
Aanvangsleeftijd 16 jaar.
Leggeld I 40.— per jaar.
In dezen eursus wordt de leerlinge, die de Ind.-sehool
volgde, voor 1 85.— of 't door haar steeds betaalde
Schoolgeld, geplaatst.
Aanvangsleeftijd 12 A 13 jaar.
Duur van den cursus 2 jaar, lestijden van half 3
tot 7 uur.
Woensdagavond en Zaterdag heeft zjj den heelen
dag vry.
Leermiddelen kosteloos.
Leggeld f 0.80 per week.
Alle leerlingen moeten een bewijs inleveren, dat zij
de Lagere School geheel afgeloopen hebben.
Inlichtingen geeft de directrice
M. W. ARBEITER.
ALKMAAR, 21 Maart.
Door de Alkmaarsche Winkeliersvoreeniging en
„de Hanze" was naar aanleiding van het voorstel van
B. eu W. inzake vaststelling van tarief en voorwaar
den voor de levering van eleetrischen stroom door liet
gemeentelijk electrisch bedrijf den 19den Februari een
adres aan den Rand gezonden waarin werd verzocht,
de behandeling en de beslissing alsnog eenigen tijd
aan te liouden „opdat uit den middenstand desge-
wensehf breedvoeriger toelichting U kan bereiken."
Het punt in kwestie werd dien dag van de agenda der
raadsvergadering genomen en thans is de blijkbaar
gewenschte toelichting verschenen, waarvan een exem
plaar aan de raadsleden is gezonden. Als rapporteur
der beide middenstandsvereenigingen is opgetreden
de heer W- M. H. Pels, die het standpunt der adres
santen breedvoerig heeft toegelicht.
In deze toelichting wordt er allereerst de aandacht
op gevestigd, dat het prijsverschil per K. W. U. tus
schen de electriciteit, benoodigd voor kracht en die
Voor licht, in de meeste andere gemeenten met 15 tot
50 procent varieert, terwijl, den lichtprijs als basis
nemende, deze variatie hier ruim 77 procent bedraagt.
Het hier voorgestelde krachttarief is buiten den
z. g. spertijd laag, lager dan in bijna iedere andere ge
meente. Er wordt in de toelichting een voorbeeld uit
werkt, waarbij de doorsneêprijs voor kracht nog
gt
geen
6 et. per K. W. U. wordt.
De voorgestelde prijs voor licht kan zoo lezen we
Verder helaas niet deelen in deze gunstige opinie
en het s< ^Öu!t ü^9°f voor het lagere krachttarief een
equivalent wzoch"t is in den betrekkelijk hoogen licht-
^Hoewel t-pLo houdende met de voordeelen van
El verlichting gemak, zindelijkheid enz., welke
voordeelen echter voo,r den winkelstand, den groot-
electrisch licht niet van overwe-
voordeelen echter
sten verbruiker van
gend belang zijn, zal
bij die afnemers de beantwoor-
«t Electrisch licht duurder en
ding der vraag: „Is h ,c. ;Me,ctns''n llcnt en
veel duurder dan gasu ,doorf.la1l*/eve,n b,J hun
besluit om het al of niet i 0t Verhchtlng hunner wm'
kels te bezigen.
De dikwijls vernomen bewe
"ring: „Zij nemen het
V «"VT'ijio r Li Iiumcu uewt
toch wel" gaat, voor Alkmaar minfe> nle* 0j>'
Dit moge juist zijn voor de groo 8tede* met cle
daaraan evenredige hoogere hurei salarl8sen enz-
(rapport pag. 4) en de daaraan weer c%oau groo
tere luxe, koopkracht en kooplust, dus ?.100 elc. on,r
snee-verdienste van den winkelier, te Ai tmaar ls de
uitgaaf voor verlichting zijner zaak nog ee 8 eea
zeer belangrijke post op zijn begrooting! Zck 1 U' p^8-
eene verhooging van beteekenis ondergaan, da. >i,.za
er eenvoudig niet aan kunnen en willen. Eh o
oogmg zal, bij den voorgestelden prijs, ongotv. e
van beteekenis zijn!
f?a Sasprijs van 6 et, per M". zijn de kosicu v. tJ1
gaslichten bij een branddijur van 3 uren per 4'a» 01
per lamp en een gasverbruik in liters per uur en per
lamp van 120:
10X30X120 v e ,10X30x90 A
X 6 f 2,16 voor staand licht
f 1.62 voor hangend licht, gemiddelde gasprijs voor
10 lichten dus f 1.90, terwijl 10 electr. lampen van
50 N.K., ieder denzelfden tijd brandende, zouden jjos-
10x30xó5
ten (55 watt's per uur en per lamp)""Jooo**™
X 22 f 8.63.
Op 10 lichten een verschil met den gasprijs van 68
tot 91 of gemiddeld 80 terwijl indien de prak
tijk te Alkmaar leert wat zij overal elders geleerd
heeft, n.l. dat men ter vervanging van 10 goede gas-
gloeilichten zeker 14 elect. 50 kaarslampen noodig
heeft, de prijs van 3.63 nog met 40 verhoogd
dient te worden tot 5.08, waardoor de hoogere kos
ten met 14 electrische lampen 3.18 zouden bedragen,
dus de kosten voor verlichting in doorsnee met 167
zouden opvoeren. Tegen het aan kousjes en gla
zen uit te sparen bedrag, laten wij rente en afschrij
ving op installatie, benevens vernieuwing der electri
sche lampen ongeveer opwegen. Zelfs wanneer men
bij deze berekening een zokere marge laat voor andere
voordeelen, waarvan toch maar weinig winkeliers
profijt trekken en voor de, op den duur verminderde
lichtsterkte van het gasgloeilicht, dan nog zouden
beduidend hoogere kosten den winkelier de adoptie
van electrische verlichting beletten. Voor plaatsen
waar de IC W. U. voor licht goedkooper eu het gas
duurder is, als te Nijmegen wordt de verhouding voor
de electriciteit veel gunstiger. Daar zouden 10 50
kaars electrische lampen kosten ^x30)<55^ v 18
1000
f 2,97, 10 gaslampen (het gemiddeld gasverbruik van
staand en hangend licht op 105 liters per uur en per
lamp gerekend) x 7 f 2.21 en bedra
gen de hoogere kosten dus slechts 34 procent.
Zou men als juist willen aannemen, dat de electri
sche lamp van 50 K. precies evenveel dus niet minder
lichtsterk is dan het gasgloeilicht, dan zou de K. W.
U. prijs voor electrisch licht, afgeleid uit dezelfde ge
gevens, wilde dat licht even duur zijn als gas van 6
cents per stère moeten bedragen:
10^30^55
f 1.90; iqoo*""" 11-6 cents per
K.W.U.
Voort9 wordt opgemerkt dat in*de gemeenten, waar
dé gelegenheid tot het verkrijgen eener licht- of
krachtinstallatie in „huurkoo p'' bestaat deze
gunstig op het stroomgebied werkt in Bloemendaal,
Zandvoort, Velsen bedragen de aansluitingen zelfs
3200 op 30.000 inwoners. De bezwaren voor den par
ticulieren handel kunnen ondervangen worden door
een overeenkomst door de Gemeente te sluiten met
één of meer installateurs. Ook de K. E. M. laat door
particulieren den „huurkoop" installatie aanleggen en
berekent haar afnemers voor bijv. eene installatie die
j 25 kost: 10 procent per jaar voor afschrijving plus
4 procent rente, samen 3.50, terwijl de huurders ten
allen tijde het recht hebben tegen aanbetaling van het
restant, de installatie in eigendom te krijgen.
In de gemeenten, waar het abonnement met of zon
der stroombegrenzer bestaat, en waarover het onder
zoek van adressanten zich heeft kunnen uitstrekken
zijn èn de abonnementen èn de leveranciers beiden
tevreden.
De eerste, omdat hij precies weet waar hij „aan
toe" is, de tweede omdat hij zich daarmee gevormd
heeft een vaste categorie van klanten met een con
stante bron van inkomsten, die weinig administratie
meebrengt. Te Delft is de prijs voor 5 lampen van
50 K. 52 per jaar dus 10.40 per lamp. Neemt
men voor iedere lamp een brandduur van 1000 uur
per jaar, dan levert ook deze stroom nog een behoor
lijken prijs op.
Hierna wordt betoogd dat het schaaltarief
de billijkheid het meest nabij komt. Een nadeel is de
daaraan onafscheidelijk verbonden administratieven
omslag.
Neemt men eens de mogelijkheid aan, dat voor de
le 200 K. W. U. per jaar gebruikt, berekend zou wor
den 22 et. per eenheid voor de 2e 200 20 ets., voor
de 3e 200 18 ets., voor de 4e 200 16, voor de 5e 200 en
meerdere eenheden 14 ets., dan zou de prijs voor
stroom per jaar ongeveer zijn: voor 3 a 4 lampen 44,
voor 6 8 84, voor 10 a 12 120, voor 15 t\ 16 152,
voor 20 180, 40 320, 60 460.
Eenvoudiger zou het echter zijn een zeer laag ta
rief vast te stellen voor uitsluitend winkelverlich
ting, le omdat die ontegenzeggelijk de grootste ver-
bruikster is en 2e omdat die voor den winkelier een
even integreerend bestaansmiddel, een even onmisbaar
hulpmiddel tot het uitoefenen van zijn bedrijf is, als
de kracht dit voor den industrieel. Verkiest hij dan
ook zijn woning electrisch te verlichten, dan zal hij
zeker gaarne over de noodzakelijke billijke meterhuur
heenstappen.
Aoodo missen adressanten ook in de voorgestel
de verordening een dagtarief voor licht, waar
door do^ stroom ook overdag zou worden benut tot
verlichting van sous-terrains, pakhuizen, kelders enz.
Eindelijk wordt gewezen op de voordeelen van een
reductie op de eerste jaarrekening.
Tenslotte wordt verzekerd, dat het rapport niet is
geschreven en de becijferingen niet zijn gemaakt om
daarmede den prijs aan te geven. Adressanten willen
zich voor electrisch licht eenige opofferingen getroos
ten, mits die niet te groot worde. Het laat hun ech
ter voorts niet onverschillig of een eventueel tekort
gedragen zal worden door de, in den H. O. aangesla-
genen, gezamenlijk of voor het grootste gedeelte door
den winkelstand. Zij hebben er op willen wijzen, dat
ondanks alle theorie de voorgestelde prijs voor win
kelverlichting te hoog is; dat ruime toepassing van
electrische verlichting, daar waar het grootste ver
bruik verwacht moet worden, door dien prijs zal wor
den tegengewerkt en dat een desondanks vasthouden
aan dat tarief het Gemeentebelang op den duur moet
schaden. Zij wijzen er voorts op, dat bij ruime toe
passing van electrische verlichting liet gasverbruik
zou kunnen verminderen of stationair blijven, waar
door de noodzakelijkheid eener verplaatsing en ver-
grooting der gasfabriek, tenminste de eerstvolgende
jaren niet zou worden gevoeld en dat, al zou na eenige
jaren bet gasbedrijf een verruiming van zijn terrein
gebiedend noodzakelijk achten, de gedurende die ja
ren bespaarde rente en aflossing een eventueel tekort
op het electrisch bedrijf ten volle zouden dekken.
Aan het rapport is toegevoegd een lijstje van tarie
ven voor de levering van eleetrischen stroom voor
licht en kracht in verschillende gemeenten.
¥t
Van zeer groot belang is zeer zeker te achten wat
in dit rapport hetwelk duidelijk toont, dat de ver
vaardiger, die de middenstand zeer aan zich heeft
verplicht, zich goed op de hoogte heeft gesteld
wordt gezegd omtrent den eenheidsprijs. Wij lezen
hier immers, dat de prijs van het electrisch licht, wil
de het even duur zijn als gas van 6 ets. per kubieken
meter, zou moeten bedragen 11.5 cent per K. W. TL,
terwijl in het rapport van den gemeentelijken advi
seur duidelijk staat vermeld, dat een tarief van 20
ets. voor licht neerkomt op een gasprijs van 6 cents.
Het verschil tusschen deze opgaven is waarlijk niet
gering. Het is dan ook te hopen, dat het opgehelderd
zal worden in de nadere bijlage van B. en W. welke
na het verschijnen van dit rapport zeker te wachten
is.
Gemengd nieaws.
HET NEDERL. ROODE KRUIS EN DE BAL-
KAN-OORLOG.
Naar de Nederl. verneemt, is het bericht, dat de
ambulance uit Tsjorloe zou vertrokken zijn, onjuist.
Het plan daartoe heeft bestaan, maar is losgelaten,
omdat de leider, dr. Sickemeier, geen kans zag een
s ziekenverpleger, die in beterschap toeneemt, te ver-
voeren, en men hem niet zonder hulp durfde achterla
ten. Nu zullen a.s. Zaterdag een geneesheer en een
mannelijk verpleger van Den Haag naar Tsjorloe ver-
I trekken, die daar ongeveer eind dezer maand zullen
aankomen. Dan eerst kan do geheele ambulance to-
rugkeeren.
meer gratis verkregen kan worden, waarop de hear
Löhnis opmerkte, dat het noodig was voor die kostba
re sera, iets te betalen, n.l. l/a van den prijs, wat toch
voor de landbouwers geen groot bezwaar kan zijn.
De voorzitter zeide daarop, dat het hoofdbestuur
plan heeft aan de regeering te verzoeken, op enkele
plaatsen gelegenheid te geven, door deskundigen met
sera te doen inspuiten, bij wijze van proef, om die
inspuitingen meer ingang te doen vinden. De vergade
ring ging daarmee aecoord.
Na de pauze hield de heer V. R. IJ. Croesen een re
de over het onderwerp„Hervorming van ons land
bouwtentoonstellingswezen."
Hot aantal landbouwtentoonstellingen, zei spr., mag
jaarlijks wel op 30 gesteld worden, ieder ongeveer
.1 8000 kostende, zoodat een kwart millioen er dan ook
voor uitgegeven wordt, en de vraag is, of men waar
voor zijn geld krijgt.
We kunnen spreken over 3 soorten: locale, provin
ciale en nationale tentoonstellingen, welke achtereen
volgens werden besproken. De eerste worden dikwijls
noodig geacht, om leden te werven, enz. Nu zou het
noodig zijn, dat de provinciale maatschappijen com
missies aanstelden, dio op zulke tentoonstellingen toe
zicht uitoefenden en van advies zouden kunnen die
nen.
Wat de provinciale betreft, daarbij moet op den
voorgrond staan, dat er een overzicht gegeven wordt
van den toestand, waarin de landbouw in zoo'n pro
vincie op dat tijdstip verkeert, en daarom moeten ze
met behoorlijke tussehenpoozen worden gehouden, om
beter een vergelijking te kunnen maken met een vo
rige, op het gebied van de ontwikkeling van den land
bouw.
De nationale tentoonstellingen zouden een overzicht
moeten geven van hetgeen op landbouwgebied in de
verschillende provinciën gepresteerd werd en deze
zouden dan om de twaalf jaar gehouden dienen te
worden, terwijl gedurende 11 jaar in ieder der pro
vinciën successievelijk een provincinle tentoonstelling
gehouden kon worden.
HOLLANDSCHE MAATSCHAPPIJ VAN
LANDBOUW.
De Holland8cho Maatschappij van Landbouw hield
gisteren te Amsterdam haar 90e algemeene vergade
ring onder voorzitterschap van den heer jhr. mr. P.
van Foreest.
In zijn openingswoord wees de voorzitter er op, hoe
vooral in de laatste jaren een geheele ommekeer is ge
komen op het gebied van den landbouw, vooral ook nu
de wetgever zich meer en meer met den landbouw be
moeit, zullen er dikwijls punten van overweging zich
gaan voordoen.
Spr. uitte den wenseh, dat de Mij. haar goeden
naam daarin moge handhaven; persoonlijk zal de
voorzitter steeds al het mogelijke blijven doen in het
belang van den Landbouw. Spr. was evenals het
hoofdbestuur er tegen om in alle mogelijke gevallen
bij de regeering om subsidie aan te kloppen, daarom
deed hij een beroep op de leden, dat dezen er voor mo
gen ijveren nieuwe leden aan te werven, om zoodoende
de kas te versterken.
Van do bijna 100 afdeelingen waren 47 vertegen
woordigd, uitbrengend 440 stemmen.
Medegedeeld werd, dat deelgenomen zal worden iD
een fonds, tot verbetering van den wolhandel.
De Holl. Maatschappij stelt 250 beschikbaar. De
bedoeling is voor de wol in het buitenland eën afzet
te vinden, door zelf de wol op de buitenlandsche
markt aan te bieden. Op het oogenblik is de handel
een binnenlandsche zonder eenige concurrentie.
Hierna werd door den heer K. Ozn. de Boer, lid dei-
Eerste Kamer, een bespreking ingeleid van het rap
port van het hoofdbestuur over het ontwerp van wet
„Verkrijging door landarbeiders van land met woning-
in eigendom of los land in pacht."
De inleider zei, dat in liet rapport geheel ten on
rechte is ingeslopen een beschouwing over de voor- en
nadoelen van het kleinbedrijf in den landbouw.
Vervolgens ging spreker na, wat het doel van dit
wetsontwerp is, of dit doel toejuiching verdient en of
hiervoor tusschenkomst der regeering noodig is. Ge-
eritiseerd werd de beschouwing van mr. S. van Hou
ten in diens Staatkundigen brief No. 8.
Het doel is, den landarbeider meer aan liet platte
land te binden, en dat moet worden toegejuicht. Het
landarbeiders vraagstuk is oen vraagstuk van den
eersten rang.
Het bevorderen van landgebruik door de arbeiders
is het krachtigste middel om do sociale positie van
den landarbeider te verbeteren.
Het ontwerp dient dus te worden toegejuicht en do
lieer De Boer bracht een woord van hulde aan minis
ter Talma voor de indiening van dit wetsontwerp.
Na de inleiding ontspon zich een breedvoerig debat.
Besloten werd tenslotte, dat de algemeene vergadering
zich nog niet over het onderworp zou uitspreken,
maar er zich nog nader over zal beraden.
Een der leden besprak daarna het serum van de
RÜkssei-uminrichting, en klaagde er over, dat het niet
EEN SLACHTOFFER DER PRIKKELLECTUUR.
De burgemeester van Eindhoven verzoekt aanhou
ding en overbrenging van den minderjarige P. A. van
der S„ leerling-teekenaar, oud 17 jaar, die den lOen
Maart heimelijk is vertrokken.
Hij heeft in den laatsten tijd veel detectiveverha
len van Lord Leieester gelezen, en was daar steeds
over bezig, zelfs zeide hij even voor zijn vertrek tegen
een vriend„Als je me niet meer ziet, denk dan maat
dat ik Lord Leicester aan bet nadoen ben."
Ilij heeft zich ook meermalen uitgelaten naar Ame
rika te willen vertrekken.
Ilij is in het bezit van een nieuwe revolver en ver
schillende scherpe patronen.
Daar hij in 't bezit is van gouden vijfguldenstuk
ken en hij 'n Italiaansch geldstuk heeft laten wisse
len, is het niet onmogelijk, dat hij dader of medeplich
tige is, van een diefstal met braak in den nacht van
27 op 28 Februari j.l. te Eindhoven gepleegd in een
kantoor, waar hij vroeger werkzaam was. Ontvreemd
waren alsmede 1 bankbiljet van 100, 1 van 60, 2
Belgische bankbiljetten van 20 francs, 1 vijffrancstuk
van Leopold II, 4 gouden vijfgulden-stukken, verder
rijksdaalders, guldens en ander klein geld.
DE TURKSCHE KROONJUWEELEN.
Aan de „Fr. Ztg." wordt hot volgende gemeld om
trent de quaestie der verpanding van de Turksche
kroonjuweelen, waaromtrent wij Maandag een en an
der mededeelden:
De berichten die over deze quaestie zijn verspreid,
waren ten deele onjuist. Van bevoegde zijde wordt
vernomen, dat de zaak als volgt staat:
Een groote buitenlandsche bank heeft met bankiers
in Nederland onderhandelingen gevoerd omtrent de
afsluiting van een Turksche leening van Mk. 10 mil
lioen. Gelijktijdig zijn in België en Frankrijk onder
handelingen aangeknoopt omtrent de plaatsing van
een verder bedrag van Mk. 10 millioen. Als garantie
zijn gepriviligeerde 6 Turksche schatkistbiljetten
aangeboden, welke a 88 zouden worden uitgege
ven. In Nederland is het gevraagd bedrag reeds over-
teekend. Het Nederlandsche syndicaat eiseht echter
behalve cle schatkistbiljetten als onderpand de Turk
sche kroonjuweelen, die te dien einde verpand zouden
moeten worden, na te voren door Amsterdamsphe des
kundigen te zijn geschat, voor welk doel zij naar Am
sterdam zouden moeten worden gezonden. De Turk
sche regeeriug weigert echter de kroonjuweelen te
verpanden. De onderhandelingen tusschen bet Ne
derlandsche syndicaat en de bedoelde bank worden
voortgezet.
EEN OUDE SCHILDERIJ.
Op de antiquiteitenveiling dezer dagen door de fir
ma A. Mak te Dordrecht gehouden, bevond zich, naar
aan hot IIblei. gemeld wordt, een schilderij op paneel,
in zeer ontredderden toestand. Drie stukken waaraan
nog een klein gedeelte ontbrak, werden door eenige
latjes bijeen gehouden. Een geheele rechterstrook
was mede niet aanwezig. Maar hoewel buitengewoon
beschadigd, ook in het, schilderwerk, verried, wat er
nog te zien was, de meesterhand van een onzer zeven-
tiend'eeuwschè kunstenaars Johannes van Ravestyn.
Het was een prachtig vrouwenportret geweest, dat
was aan de gelaatsuitdrukking, den halskraag, de han
den dadelijk te zien. Hoe verminkt en ontdaan ook,
bracht dit stuk nog 640 guldon op en het ging in
handen van een kunstkenner den weg op naar Rotter
dam. Zekor zal hot, naar eisch gerestaureerd, een
groot deel van zün thans verduisterde pracht herkrij
gen.
