DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 67
Honderd en v^ftiende Jaargang.
MMi
ZATERDJAG
22 MAART
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Or««te
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
De Alkmaarsche Courant
voor honderd jaar.
Telefoonnummer 3.
Dit nummer bestaat uit 4 bladen.
Zijdie zich met 1 April
w op dit blad abonneeren
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende couranten gratis.
De Uitgever.
VI. (Slot).
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
AMBACHTSSCHOOL. AVONDCURSUSSEN.
ALKMAARSCHE COURANT.
ALKMAAR, 22 Maart.
Tot besluit van deze artikelenreeks zullen we lie
den mededeelen, hoe in 1863 het halve eeuwfeest van
Nederlands onafhankelijkheid hier ter stede is ge
vierd. Zullen velen vandaag voor liet eerst de bij
zonderheden vernemen, andere lezeressen en lezers
hebben de feestviering zelf meegemaakt, zij zullen
zich verschillende gebeurtenissen, welke op den feest
dag van den 17den November plaats grepen, nog wel
herinneren, terwijl misschien enkele vergeten feiten
en feitjes opnieuw in hun heugenis worden terugge
roepen.
De feestviering viel op een Dinsdag. 's-Zaterdags
hadden de Israëlieten, 's Zondags de Hervormden, R.-
Katholieken enz. en op den feestdag de Christelijk af
gescheidenen een godsdienstige herdenking gehouden.
Dank zij de gunstige weersgesteld waren er veel
vreemdelingen verschenen, terwijl de stad een feeste
lijk aanzien had gekregen. „Alkmaar had zich ge
tooid als een jonge bruid, zegt het feestverslag van de
courant, de altijd groene bossehen van Heyloo en Ber
gen niet alleen, zelfs van Castricum en Velsen had
den hunne schatting geleverd, om het jaargetijde te
doen vergeten, de straten in lanen, de grachten in
singels te herscheppen, om de gevels te versieren en
de eerebogen met groen te bekleeden; kunstbloemen
zonder tal bezaaiden de guirlandes, van schier alle
gebouwen en woningen wapperden vlaggen en wim
pels, geen buurt zoo afgelegen, geen huisje zoo scha
mel, waar geeue teekenen van blijdschap liet oog
streelden.
„Reeds vroegtijdig vertoonde zich een tallooze me
nigte, rijkelijk met oranje getooid, op de straten en
stroomde naar het Waagplein; daarop was een vier
kant afgepaald door het corps muzikanten der schut
terij, door een koor van zangers, de leden der 2e sec
tie van het Metalen Kruis met oranjesjerpen, de le
den der ontzetvereenigingen „van Alkmaar de victo
rie" en „Men reken' de uitslag niet, maar tel het doel
alleen," beide van nieuwe banieren voorzien, waarvan
die der eerste door prachtige bewerking uitmuntte, en
de jeugdige leden der boogschutterij „Eendragt zij
ons doel," mede, evenals die der laatste ontzetvereeni-
ging, met oranjesjerpen versierd. Binnen dat vier
kant begaven zich de leden van het gemeentebestuur,
de officieren der schutterij en andere autoriteiten, en
daarbuiten vertoefden duizenden toeschouwers, waar
mede ook de omliggende huizen tot in de bovenste
verdiepingen overvuld waren."
Burgemeester en Wethouders hadden n.l. vergun
ning verleend aan een commissie, om Hannes Douwes
de vlag op den Waagtore'n te laten liijschen. Men
weet dat Hannes Douwes, in 1778 te Tërkaple in
Friesland geboren, in 1813 de vlag van dien toren
deed wapperen. Er is zelfs verzekerd, dat hij van den
grond af aan bij den muur is opgeklauterd en over
goot en dak ook den geheelen toren heeft beklommen,
maar dit zou zeker een reuzentoer gewTeest zijn, zoodat
hij waarschijnlijk het eerste gedeelte binnendoor en
toen eerst buitenom gegaan is. Hoe hij het echter
ook gedaan moge hebben hij heeft het gedaan en
dat is de hoofdzaak. En het was zeker een aardig
denkbeeld van de commissie, om Douwes tot den held
van 't feest te maken. In een met Oranje versierd rij
tuig gezeten met eenige leden der comm., begeleid door
vertegenwoordigers van verschillende standen, ver
scheen hij op den morgen van den feestdag op het
plein. Hij droeg de Hollandsche vlag op de heupen
en plaatste haar weldra op den toren, ditmaal door
haar omhoog te hijsehen, onder juichtonen en cou
pletten van het „Wilhelmus" en „Wien Neerlandsch
bloed" door het koor en de muziek aangeheven. De
heer Spanjaardt, secretaris der stad, sprak Douwes op
gevoelvolle wijze toe en het was wel toevallig, dat zij,
die thans als grijsaards tegenover elkaar stonden,
beiden hun jeugd in Enkhuizen hadden doorgebracht.
Namens den gemeenteraad overhandigde de heer
Spanjaardt Douwes in een kokertje van orantje, wit
en blaauw met toepasselijk opschrift 25 guldens van
het jaar 1863 hij voegde er aan toe, dat dit geen
beloouing was, maar een „klein" bewijs van belang
stelling. De heer Cohen Stuart was namens Z. M.
den Koning aangezocht den ouden man een som van
50 ter hand te stellen, welke mededeeling met bui
tengewone geestdrift werd vernomen. De commissie
was er ook overigens in ge$laagd om den grijsaard een
aangenomen tijd te verschaffen. Dank zij de
inschrijvingen was zij in staat gesteld in zijn dadelijke
behoeften te voorzien met een bedrag van 63, hem
aan provisie, brandstoffen en andere goederen tehuis
te brengen voor een waarde van ongeveer 70, ter-
wijl zij hem gedurende de 4 volgende wintermaanden
wekelijks 3 kon uitkeeren; de gratificatiën van ko
ning en gemeenteraad werden op de spaarbank be
legd en bovendien was er nog 60 voor jaarlijksehe
bijdragen.
In hot nummer van 22 November betuigde Douwes
„nog onder den vollen indruk van de vele eer- en
gunstbewijzen" zijn dank, vooral aan de commissie,
welke hem den 17den November „heeft gemaakt, tot
een der gelukkigste, zoo niet de gelukkigste dag zijns
levens." De advertentie eindigt aldus„De Hemel
loone allen en geve mij het voorregt van een lang' ge
not hunner weldaden."
Bijna drie jaar heeft Douwes nog geleefd. Blijkens
een zeer sober berichtje in de courant van 19 Augus
tus 1866 was hij den vorigen "dag overleden. En tever
geefs hebben we gezocht naar een bewijs van belang
stelling bij het overlijden en de begrafenis van den
man, die drie jaar geleden de held van het feest
was
Na de plechtigheid op het Waagplein, welke het
feest zoo indrukwekkend opende, deed het klokkenspel
zich hooren, de kinderen der armenschool werden om
half tien op stadskosten onthaald evenals de weeskin
deren en bestedelingen; ook de opvoedelingen in het
Huis van Verbetering genoten een versnapering, in
het Diakoniehuis had een onthaal plaats, terwijl
daags te voren reeds aan de kinderen der bewaar
school van 't-Nut een onthaal was gegeven.
Om 11 uur werd in de stampvolle Oroot Kerk, waar
van de kansel met nationale- en oranjekleuren keurig
was gedrapeerd vanwege de Vereeniging tot viering
van Alkmaars Ontzet enz. de feestrede gehouden door
Mr. W. v. d. Kaay getiteld „Dies zijn wij verblijd." De
liedertafel „Arion" luisterde deze bijeenkomst door
het zingen van liederen op.
Van 14 uur trok de optocht der schutterij door de
stad; de route was wel lang, maar, waar het stedelijk
bestuur voor dit doel 600 had geschonken de ge
meente droeg in de feestviering bovendien voor 700
bij overal grootore of kleinere bijdragen geofferd,
overal versieringen aangebracht waren, werden alle
voor de passage geschikte straten en grachten be
zocht.
Aan den optocht gingen vooraf een eerewacht van
de 2e sectie van het Metalen Kruis en de besturen der
beide ontzetvereenigingen.
Do samenstelling der optocht was overigens aldus:
le afdeeling.
2 Ceremoniemeesters, tamboers, het corps muzikan
ten, 1 peleton schutters in fantasiecostuum, de heraut
van wapenen der Nederlanden te paard, gevolgd door
een cavalleriewacht.
2e afdeelingHet verleden.
2 Ceremonie-meesters.
Claudius Civilis te paard, aan het hoofd van eenige
Germanen.
Graaf Dirk I te paard, gevolgd door geharnaste
edelen.
Graaf Floris V te paard, omgeven door volk en
edelen.
Prins Willem I te paard, omgeven door de verte
genwoordigers der 7 provinciën.
Koning Willem I te paard, omgeven door handel,
zeevaart, nijverheid, landbouw, kunsten en weten
schappen.
3e afdeeling. De Feestdag.
2 Ceremonie-meesters.
Tweespalt, haat, .nijd en dwingelandij, verpletterd
door den seraf (aartsengel) der vergelding (le wa
gen).
De Hollandsche maagd ten troon, tussehen den vre
de en de vrijheid, met de geschiedenis aan hare voe
ten. Vóór haar Java, de Goudkust en Suriname (2e
wagen).
De overvloed (3e wagen).
4e afdeeling. De halve eeuw 18131863.
2e Ceremonie-meesters.
Napoleon op St. Helena (4e wagen).
Koning Willem II te paard, gevolgd door 3 banie
ren: Quatre bras en Waterloo, Hasselt en Leuven,
Grondwet-herziening.
Chassé op de citadel van Antwerpen (5e wagen).
Van Speyk op de kannoneerboot no. 2 (6e wagen).
5e afdeeling:
2 Ceremoniemeesters.
De ambachtsstand, winkelnering, handel, het fa
briekswezen, de stand der geleerden en overheid.
De Alkmaarsche stedemaagd ten troon, gehuldigd
door kleine genieën, die haar de vruchten dos vredes
aanbieden (7e wagen).
1 Peleton schutters in fantasiecostuum.
De verslaggever verzekert, dat er een verbazende
menigte op de been was, die hare verrassing en goed
keuring over het ongewone schouwspel luide te ken
nen gaf.
's Avonds hulde de geheele stad zich in een zee van
licht. De stad was bij de illuminatie voorgegaan en
de bevolking had gezorgd, dat deze waarlijk algemeen
was. an stadswege was er een verlichting van de
Steenenbrug over de Langestraat met een prachtige
drievoudige gothieke poort, met 200 lampions, liet
stadhuis was sierlijk verlicht met 1100 lampions,
de illuminatie van de stadswerf mislukte door den
wind. Burgemeester Maclaine Pont had een smaak
volle groote verlichting van 500 lampions, de heer S.
C. Coster had een reusachtige verlichte W. laten aan
brengen, waardoor de hreede gevel geheel werd be
dekt de avond was een selioone morgen en het
feest van den dag volkomen waardig. Zeventien eere
poorten waren er in de stad geplaatst, die werden ver
licht, gemeenschappelijke versieringen van guirlandes
waren er in menigte aangebracht langs het water,
langs de straten, langs de huizen, tussehen de huizen,
er waren gemeenschappelijke verlichtingen, verlichte
vaartuigjes dreven op het water en op de scheepstim
merwerf werd een heele stapel teertonnen ontstoken.
Bij fakkellicht werd de optocht herhaald, ditmaal
vergroot door eenige liefhebbers, die vonden, dat de
vrijgemaakte slaven niet onvertegenwoordigd mochten
blijven, andere ge-improviseerde maskerades door
kruisten de stad, met de oranje-equipages van den
heer Relie of de steeds toegejuichte equipage van
Douwes, alom bewoog zich een vroolijke menigte, de
heer Ezerman deed nog onvermoeid het klokkespel in
het late uur hooren en de burgemeester had 's avonds
in der haast nog onder de illuminatie zijner woning
laten schilderen de woorden:
„EEItE DE BERGE RIJ VAN ALKMAAR."
„Dé vaderlandsche opgewektheid en de feestelijke
stemming" duurden echter nog voort. In de courant
van 22 November wordt gewaagd van „de nóg talrijke
vlaggen" en „de verschillende vieringen in beperkter
kring." Donderdagavond hield de ontzetvereeniging
„men reken" enz. een bijeenkomst met tooneelvoor-
stelling, Zondag 22 November wrerd voor de ontzetver
eeniging van Alkmaar de victorie het tooneelstuk op
gevoerd „de Oranjejongens," en de rederijkerskamer
„Tollens" vertoonde vaderlandsche tooneelstukken.
En den 2Gsten November had „als gedachtenisviering
van Alkmaars openlijke toetreding tot de heilige zaak
des Vaderlands in 1813" een toepasselijke voorstelling-
plaats. Opgevoerd wrerden door de leden der Rede
rijkerskamer Bilderdijk „Een November-dag in 1813",
dramatische voorstelling in twee tafereelen en „Een
November-dag in 1863," blijspel in drie bedrijven. „De
handeling, zoo lezen we in een advertentie, van beide
deze nieuw vervaardigde stukken valt binnen Alkmaar
voor. Met opzettelijk daarvoor geschilderde decora-
tiën en theatralen toestel." Blijkens een ingezonden
stuk in het nummer van 6 December hadden deze
stukken, door stadgenooten vervaardigd, veel succes,
was het achterdoek met den gevel van het Waagge
bouw fiksch geschilderd, juichten de aanwezigen Dou
wes luide toe en riepen ze schrijvers en vertooners ten
slotte terug.
Op 30 November werden „ten besluite der feesten"
het geheele Luttik Oudorp en enkele woningen op
andere punten weder verlicht. En als allerlaatste
nummer van het programma der feestelijke herden
king in 1863 mag ten slotte genoemd worden de op
voering van het drama „Onder vreemde overheer-
sching," van M. P. Rosmade, dat den 17den Novem
ber te Amsterdam was gegeven, door de tooneelisten
van den Amsterdamschen stads-schouwburg, o. w. de
bekende mevr. Kleine en den niet minder bekenden
heer Veldman.
Zoo ziet men dus, dat de Alkmaarders van 1863 de
kunst hebben verstaan van een algemeen, prettig
feest te vieren, een feest, dat blijkbaar in alle opzich
ten uitnemend is geslaagd.
Rust dan niet op de Alkmaarders van 1913 de plicht
te zorgen, dat Alkmaar bij het eeuwfeest flink voor
den dag komt?
KAMERVERKIEZINK-ZAANDAM.
Naar De Msb. verneemt, zal de vrijzinnige concen
tratie in het district Zaandam Candida at stellen inr.
J. Limburg (v.-d.), lid van de Tweede Kamer voor het
district Schoterland en lid van Ged. Staten van Zuid-
Holland.
Gemmigpl nieuws.
DE STOEL VAN DEN AMSTERDAMSCHEN
BURGEMEESTER.
De stoel van burgemeester Röell, die heden „bij
executie" in het openbaar verkocht zou worden, zal,
naar liet N. v. d. D. meldt, dat droevige lot niet on
dergaan 1
De tegenpartij is zoo genadig geweest het beslag te
schorsen en zal de beschikking op de aangevraagde
cassatie van het vonnis van het Hof afwachten.
Datzelfde geldt nu ook van het beslag op het
dienstgebouw van de Tram.
De bewaarders van de beide met beslag bezwaarde
goederen zijn van hun functie ontheven.
PECH.
Wegens het voorkomen van een vermoedelijk geval
van roodvonk aan boord van het pantserschip
„Heemskerek," is dit schip uit de haven het Nieuwe-
diep naar de reede aldaar vertrokken, ten einde gedu
rende een week in observatie te blijven. Een groote
tegenvaller voor de bemanning, die nu de Paaschda-
gen aan boord moet doorbrengen, in plaats van „met
verlof" te gaan.
POGING TOT MOORD EN ZELFMOORD.
Te Heerenveen heeft Popma uit Kortezwaag gis
termorgen een moordaanslag gepleegd op T. Teijema.
Laatstgenoemde is moeder geworden en beschuldigt
Popma de vader van het kind te zijn. De man ont
kent dit. Zij had hem om onderstand aangesproken
en gisteren zou deze zaak voor de rechtbank dienen.
Na aankomst met de tram loste Popma twee revolver
schoten op de vrouw; één trof haar in de borst, doch
niet gevaarlijk. Toen schoot hij zichzelf voor het
hoofd. De kogel trof het voorhoofdsbeen, doch ook
deze wonde is niet levensgevaarlijk.
DE UITSLUITING IN DE SIGAREN-
INDUSTRIE.
De bespreking van de door de patroonscommissie
ontworpen loonregeling in de hoofdbesturen der sa
menwerkende arbeidersorganisaties heeft, naar „Het
Volk" meldt, geleid tot het aanvragen van een tweede
conferentie met het Verbondsbestuur, Woensdag a.s.
te Utrecht te houden.
UIT HEER-HU GO W AARD.
Als een bijzonderheid kan gemeld worden, dat de
heer W. alhier sinds eenige dagen melkvee buiten
heeft. Met het oog op het nog weinige gras en het
gure weer zal de heer W. dit vroege uitjagen wel in
zijn melkemmer kunnen merken.
Naar wij vernemen heeft de heer U., die den
staat van Nederlander verloren heeft wegens naturali
satie in Amerika bij H. M, de Koningin een verzoek
ingediend om den staat van Nederlander terug te
krijgen.
UIT DE SCHERMEER.
Het polderbestuur van de Schermeer heeft de jaar
wedden van de 50 molenaars van dit Waterschap ver
hoogd dat van de bovenmolenaars met 48 en dat
van de ondermolenaars met 28 per jaar. Na aftrek
van 8 voor weduwenpensioen zijn de jaarwedden nu
respectievelijk 160 en 120 per jaar, benevens vrije
woning en tuin.
UIT OUDE NIEDORP.
Tot predikant bij de Ned. Ilerv. Kerk alhier is
beroepen ds. Visser te Deersum en Poppingawier.
UIT NIEUWE NIEDORP.
Vrijdagavond vergaderde de afdeeling Nieuwe Nie-
dorp van liet Witte Kruis, in het café van den heer
J. Peetoom.
Na opening der vergadering door den heer Jb. Kuil
man, voorzitter, en lezing der notulen door den secre
taris, den heer P. Haringhuizen, deelde de voorzitter
mede, dat enkele exemplaren waren ingekomen van:
„Hoe kan men zich tegen de besmetting met tuber
culose beveiligen", door O. L. Deijll- Aangezien de
prijs laag was, werd besloten 40 exemplaren aan to
schaffen.
Hierop las de secretaris het jaarverslag voor van de
18e jaargang. Voor zijn keurig uitgebracht verslag
ontving hij een woord van dank.
De rekening over het afgeloopen jaar werd goedge
keurd met een voordeelig saldo groot 1"87,57, ont
vangen was 864,45, uitgegeven 676,88.
De begrooting voor dit jaar werd vastgesteld op
een ontvang en uitgaaf van 951,57. Hierna volgde
na rondvraag sluiting.
UIT HENSBROEK
De heer Potgieser, knasmaker aan de fabriek alhier,
heeft ontslag aangevraagd. Genoemde heer, die het
vorige jaar de lager akte gymnastiek behaalde, wil
zich thans bekwamen voor het middelbaar onderwijs-
Naar we vernemen blijft de heer P. directeur van de
gymnstiek-vereonigingen te Midwoud en te Hens-
broek—Obdam.
KORTE BERICHTEN.
Een schipper, liggende met zijn schip in de Maas
haven te Rotterdam bemerkte gisternacht dat graan-
dieven met een roeibootje zijn vaartuig naderden. Hij
loste een schot hagel in de lucht om schrik aan te
jagen. De vrijbuiters van de Maas beantwoorden dit
met een revolverschot. Toen de schipper weer terug-
vuurde roeiden de dieven naar den kant en kozen over
land het hazenpad.
Een bootwerker te Rotterdam werd door een
stuk ijzererts, dat uit een bak viel, op het hoofd ge
troffen. Ilij werd zwaar gewond en overleed in het
Ziekenhuis.
Uit de postkar van Stavenisse naar Bergen op
Zoom is een verzegelde geldzak, inhoudende 138,
verdwenen. Men denkt aan diefstal.
Donderdagavond is te Utrecht op hot Jaarsveld
een driejarig kind door een vrachtwagen overreden.
Toen de dokter kwam, was de dood reeds ingetreden.
Gisternamiddag is de auto van een Goesche fa
milie in volle vaart op den Kapelschenweg te Goes te
gen een boom gereden. De auto werd vernield, de in
zittenden zijn licht gekwetst.
Een 2-jarig kind te Kerkerade viel in een wasch-
kuip en verdronk daarin.
In de duinafgraving te Hillegom ten behoeve
van de Zandleverantie-maatschappij te Amsterdam is
een werkstaking uitgebroken, 't Getal stakers be
draagt 80. De eiseh is loonsverhooging.
BEDANKT.
De heer ds. T. Kloosterman, alhier, heeft voor het
beroep naar de Ned. Ilerv. Kerk te Rhenen bedankt.
(Reeds in een deel van ons nummer van gisteren
vermeld.)
GEMEENTELIJKE NORMAALLESSEN.
Tot de eerste klasse van bovengenoemde lessen wer
den, na gehouden examen, toegelaten: 1. v. Amstel,
J. (lovers, J. J. M. Kloppers, G. W. van Kuijk, C.
M. Muller, II. Zaadnoordijk, allen te Alkmaar en A.
Dekker te Oterleek, C. Klaver te Hoogwoud, II. S.
Koning te Bergen, G. Kossen te Petten en A. Weder
te Broek hp Langend ijken tot de tweede klasse: M.
M. van Dijk te Alkmaar, A. Keizer te Noord-Schar-
woude, N. H. Vos van Zon te Oudkarspel en J. Hooij-
berg te Alkmaar.
GEM. GEH.-ONTII. Z ANG VEREEN1GIN O
„DOOR ONTHOUDING VEREENIGD."
In verband met het bedanken van den heer Ander
son als directeur der Geh. Onthouders Zangvereeni-
ging D. O. V. zal met ingang van 1 April de leiding
overgaan aan den heer H. Stolp van Wormerveer.
Cursus 1912—1913.
BEHANGERS EN STOFFEERDERS.
Bevorderd van de le naar de 2e klasse. Hendrik
Joh. van Es, Pieter Hartog, J. F. Schmidt. Niet be
vorderd 3 leerlingen.
Bevorderd van de 2e naar de 3e klasse. Arnold
Zandbergen.
Bevorderd van de 3e naar de 4e klasse. P. Admi
raal, W. Timmer, N. Wortel.