DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 107
Honderd en vijftiende Jaargang.
1913
ZATERDAG
10 MEI
Post en Telegraaf te Alkmaar.
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
Dit nummer bestaat uit 4 bladen.
BINNENLAND.
AARSCHE
(Slot).
ALKMAAR, 10 Mei.
Werd in het voorafgaande artikel gewaagd van de
vele omzwervingen, welke de posterijen in deze stad
heeft gemaakt, over de telegrafie valt in dit opzicht
niet zoo veel te vertellen. De telegrafie is hierstede
hokvast geweest zoo hokvast, dat het der gemeente
heel wat aandringen heeft gekost, om het zoover te
krijgen, dat het Rijk aan ontruiming van het voor het
doel nu> niet precies in alle opzichten even geschikte
Waaggebouw („hok"vast is wel een woord, dat den
toestand juist weergeeft) ging denken. Toch is het
telegraafkantoor niet altijd in de Waag onderdak ge
weest. Toen het in 1854 raadzaam werd gevonden,
Alkmaar te doen profiteeren van de merkwaardige
ontdekking der „electromagnetische telegrafie' werd
een klein huisje in de Kerkstraat, een buurtje met
woningen voor gehuwde soldaten, voor de vestiging
aangewezen. Den 21 sten Maart 1854 had de aanbe
steding plaats en dat de eisehen van publiek en perso
neel dien tijd niet buitensporig hoog geweest zijn, of
liever, dat er aan het kantoor nu niet zoo heel veel
ten koste gelegd werd, moge blijken uit het feit, dat
het werk werd gegund aan den heer J. D. Masee voor
de kapitale som van 163.50, terwijl den aannemer
bovendien nog werd betaald voor het stellen van pa
len voor de telegraaflijn 60.01.
Den 12den April verleende de minister van binnen-
lajjdsche zaken machtiging aan de Nederlandsche To-
legraafmaatschappij (directeur de heer W. F. Hes-
huysen) tot het vestigen van een kantoor in verbin
ding met de kantoren aan het Nieuwediep en te Am
sterdam.
Een Amsterdammer, de heer Paul de Hoog, was de
eerste telegrafist. Erg schitterend werd het baantje
niet betaald: hij verdiende 1 per dag en had in het
bureau vrij logies en vuur de man sliep dus in
het kantoor en de bode Mulder was tevens belast met
huishoudelijke bezigheden, bed opmaken enz! Het
Telegraafkantoor was niet alleen een instelling van
openbaar nut, maar volgens de thans vigeerende ver
ordening ook een openbare vermakelijkheid, immers
de werking van de telegraaf was steeds voor het pu
bliek te bezien tegen betaling van 25 cents de per
soon.
Op de attique van een der barrièrehuisjes van het
Texelsche hek stond met groote letters een verwijzing
naar de Kerkstraat voor de langsvarende schepen.
Immers de schippers waren de beste klanten van het
kantoor.
De heer Paul de Hoog werd als telegrafist opge
volgd door zijn broer Leonard en daarna kwam de
heer van Lieverloo. Er was toen nog steeds 1 besteller,
die echter wel eens door een hulpbesteller werd afge
lost. Het voornaamste werk van den besteller be
stond uit.... het geregeld schoonhouden van de bat
terijen, dat nogal arbeid vöreischte. Het aantal tele
grammen voor particulieren was zeer schaarsch er
waren dagen, dat er hoegenaamd niets te bestellen viel
en wanneer er eens zestig telegrammen per dag wer
den behandeld, dan was dat een „kritieke dag van
den eersten rang" zooals wijlen de weerprofeet Falb
zou zeggen. Het minimum tarief voor een telegran
was destijds 30 cents, voor een telegram naar Indië
moest per woord 4 worden betaald (thans 2.50)
In 1866 liep het contract van de gemeente met de
Telegraaf-maatschappij ten einde. Reeds bij schrij
ven van 24 September 1864 had de minister van bin-
nenlandsche zaken den wensch geuit naar een betere
gelegenheid en het gemeentebestuur gevraagd een ge
schikt gebouw beschikbaar te willen stellen en den
22sten November 1865 stond de Raad op voorstel van
B. en W. aan den staat het vrij en kosteloos gebruik
van het locaal boven de Waag af. De kosten der in
richting moest het rijk betalen en bovendien.die
tot verbetering van het weegtoestel!
Den 18den Januari 1866 had te Haarlem door het
provinciaal gouvernement de aanbesteding plaats van
het inrichten van een locaal boven de Waag tot
Rijkstelegraafkantoor. Aannemer werd de heer L
Jupyn aldaar voor 2480.
In 1884—'85, gedurendo de vorbouwing van de
Waag, werd het telegraafkantoor tijdelijk onderge
bracht in het perceel aan de Kraanbuurt, waar de
heer van den Burg destijds een heddenmagazijn had
en waar thans de heer Lutterot zijn zaak nog heeft
gevestigd.
Na den heer v. Lieverloo waren achtereenvolgens de
heeren Meilink, Driesten, Veldhuyzen, Bertram en
Wind directeur, terwijl deze functie thans wordt be
kleed door den hi\ Uittenbogaard, Op 't oogenblik zijn
er aan telegrafie en telefonie 11 dames en heeren ver
bonden, terwijl er 3 jongelingen voor den besteldienst
zijn.
Hoezeer het telegraaf- en'ook het intercommunaal
telefoonverkeer, dat 16 Juni 1900 werd geopend, is
toegenomen, moge blijken uit enkele getallen.
In de overeenkomst, 1 Juli 1854 gesloten door B. en
W. met de Ned. Tel. Maatschappij, betreffende het
estigen van een tusschenstation met levering van
een bureau door de gemeente was bepaald, dat sjaars
50 huur zou worden betaald, indien de opbrengst
1200 te boven ging, terwijl de gemeente moest bij
passen, indien de opbrengst minder bedroeg. Over
1855 (en denkelijk over een deel van 54) had de ge
meente 719.70 bij te passen, over 1856 530.10, over
1857, 448.20, over 1859 482.175, over 1860 329.80,
over 1861 364.55, over 1862, 298.495, over 1863
22810, over 1864 58.425, over 1865 nihil.
Stel daartegenover nu eens de ontvangsten van 1912
n.l. 33506.575. Het aantal verzonden telegrammen
bedroeg in het afgeloopen jaar 19.572, dat der ont
vangen 23.474, dat der overgebrachten (Alkmaar is
overgangsstation voor onderscheidene hulptelegraaf
kantoren) 43.732, totaal 86.778.
Door den interlocalen telefoondienst werden in den
loop van het vorige jaar verzonden 31.187, gesprek
ken ontvangen 32.736, overgenomen 40.288, totaal
dus 104.211 gesprekken. Zeer snel stijgt het gebruik
der interlocale tefeloon: vijf jaar geleden, toen er
an de ingekomene geen statistiek gehouden werd, be
droeg het aantal verzonden gesprekken 16948, dat der
overgenomene 9612. In dat jaar werden behandeld
72855 telegrammen.
Tenslotte willen we er even aan herinneren, dat de
gemeenteraad 30 December 1908 besloot aan den Mi
nister van Waterstaat te berichten, dat het lokaal in
de stadswaag niet langer beschikbaar gesteld kon
worden voor het hebben van een Rijkstelegraafkan
toor. Ter motiveering werd aangevoerd het ongerief,
eroorzaakt door den ijzeren wenteltrap met 24 treden
en het brandgevaar, dat blijkens ingesteld deskundig
onderzoek den Waagtoren door de aanwezigheid van
het kantoor steeds bedreigt.
Heel veel haast heeft dus de regeering niet ge
maakt met het voldoen aan den wensch van Alkmaars
gemeenteraad, die de wensch van het Alkmaarsch pu
bliek en stellig ook die van het Alkmaarsch personeel
bij de telegrafie was.
Gelukkig is er thans kans op een spoedige tege
moetkoming aan dien wensch waar de aangekochte
perceelen in de Koorstrnat 1 Juli ontruimd moeten
zijn is er grond voor de verwachting, dat er met den
bouw van het nieuwe Post- en Telegraafkantoor, dat
een nieuwe periode in de geschiedenis van het Alk-
maarsche post- en telegraafwezen zal openen, voort
gang wordt gemaakt.
HET KONINKLIJK HUIS.
H. M. de Koningin is gistermiddag per gewonen
staatsspoortrein, waarin het Koninklijk rijtuig was
gehaakt, weder naar het Loo vertrokken.
Z. K. H. de Prins deed Hare Majesteit uitgeleide.
Z. K. H. de Prins is gisteravond per gewonen
staatsspoortrein weder voor eenige weken naar Hohe-
mark teruggekeerd.
De Prins was vergezeld van zijn adjudant majoor
jhr. van Suchtelen van de Haare.
TWEEDE KAMER.
De artikelsgewijze behandeling van de wetsontwer
pen tot pensionneering van gemeente-ambtenaren en
hun weduwen en weezen werd gisteren voortgezet.
Aan de orde was art. 3 (recht op pensioen), waar
op door den heer T r e u b (V. D.) twee amendemen
ten waren ingediend tot verkorting van den wachttijd
van 10 op 3 jaren, en tot uitbreiding van het aantal
ambtenaren met recht op een uitgesteld pensioen tot
lien, die laatstelijk een of meer van zekere, bij alge
meenen maatregel van bestuur aan te wijzen, betrek
kingen bekleed hebben.
Beide amendementen werden verworpen.
Bij art. 7 (verlies van pensioen bij ontslag wegens
wangedrag enz.) verdedigde de heer Vliegen
(S. D. A. P.) een amendement, om mogelijk te ma
ken, dat, den pensioenraad gehoord, op verzoek van
den belanghebbende ook in de in het artikel genoemde
gevallen pensioen toegekend kan worden of de ge
storte premiën terugbetaald.
Door gemeentebesturen, zei spr., wordt de politieke
werkzaamheid van gemeente-ambtenaren vaak al
wangedrag aangemerkt.
Na een wijziging van het artikel door de regeering,
werd het amendement ingetrokken.
Verschillende amendementen op volgende artikelen
werden daarna alle verworpen.
Bij de stemming over de motie-Marchant c.s. be
treffende de toekenning van een jaarlijksch subsidie
aan de naaml. venn. Het Concertgebouw te Amster
dam, staakten de stemmen, zoodat in een volgende
vergadering opnieuw gestemd zal moeten worden.
De eindstemming werd gehouden óver het wetsont
werp tot wijziging van de wet op den suikeraccijns,
welk ontwerp werd aangenomen met 44 tegen 25
stemmen.
Op art. 51 verdedigde de heer De Meester
(U. L.) een amendement, dat het artikel in tweeërlei
opzicht wil wijzigen. Eerstens is het wenscheljjk het
beheer van het fonds in zijn geheel op te dragen aan
den directeur, onder toezicht van commissarissen,
evenals zulks is geschied in artikel 19 der wet tot
regeling van het pensioen der weduwen.en weezen van
burgerlijke ambtenaren. Scheiding tusschen admi
nistratief en geldelijk beheer leidt tot noodeloozen
omslag en geeft allicht aanleiding tot moeilijkheden.
Bovendien is het niet raadzaam een deel van het be
heer te brengen bij een departement van algemeen be
stuur.
De tweede wijzigiug strekt, om aan twee leden van
liet college van commissarissen van het weduwen- en
wjeezenfonds voor burgerlijke ambtenaren zitting te
géven in het college van commissarissen van het ge
meentefonds. Hierdoor zal het mogelijk worden, zon
der anders stellig te verwachten moeilijkheden en on
aangenaamheden, voor het gemeentefonds gebruik te
maken van de diensten der ambtenaren bij het fonds
voor burgerlijke ambtenaren. Ook zal de ervaring
van de commissarissen van laatstgenoemd fonds op
die wijze aan het nieuwe college ten goede komen.
Over dit amendement staakten de stemmen.
Verschillende amendementen werden daarna ver
worpen.
VERKIEZING PROV STATEN NOORD-
HOLLAND.
Oed. Staten van Noord-IIolland hebben ingetrok
ken hun besluit inzake de data der stemmingen voor
de Prov. Staten en thans bepaald, dat de stemming
zal plaats hebben op 13 Juni en de herstemming op 23
Juni.
DE CHRIST.-HIST. UNIE.
De chr. hist, kiesvereeniging te Nunspeet heeft
zich, blijkens de Ned., daar zij zich niet kan vereeni
gen met het „electoraal accoord," afgescheiden van de
C. II. Unie.
Gemengd nieuws.
STANDBEELD VOOR DE DE WITTEN.
De heer H. Nijland te Dordrecht meldt aan de D.
Ct., dat het bestuur van Dordrechts museum een
voorstel van hem om het initiatief te nemen tot vor
ming van een commissie voor een standbeeld van de
gebroeders De Witt te Dordrecht met instemming
heeft begroet. Ook de burgemeester van Dordrecht
heeft verklaard, het denkbeeld toe te juichen.
Dit is reeds geschied in November van het vorig
jaar.
DE UITSLUITING IN DE SIGAREN-
INDUSTRIE.
Het verbond van vereenigingen van sigarenfabri
kanten in Nederland zal 14 dezer te Utrecht zijn jaar
vergadering houden.
Op den beschrijvingsbrief komt o.m. voorvaststel
ling van de boete, op te leggen aan den heer O. L. M.
Hagen, sigarenfabrikant te Utrecht; en rapport en
voorstel der looncommissie.
DE SLEEPERSSTAKING GEëINDIGD.
Een gisteravond gehouden huishoudelijke vergade
ring van leden van de Rotterdamsche sleepers- en
voerliedengezellenvereeniging heeft besloten de sta
king op te heffen en zich heden tot- de sleeperspa
troons te wenden met verzoek het werk onder de oude
voorwaarden te mogen hervatten. Van dit besluit is
aan het bestuur van de sleeperspatroonsvereeniging
kennis gegeven.
Algemeen word verwacht, dat hedenochtend overal
het. werk zal worden hervat, schrijft de-.N. R. Crt.
DE MOORDAANSLAG TE VELSEN.
Naar de N. R. Crt. verneemt, moet zoowel vanwege
het ministerie van justitie, als van 't parket te Haar
lem een onderzoek worden ingesteld naar de hande
lingen van den burgemeester van Velsen, zooals deze
in een interpellatievan den wethouder, den heer
Frans Netscher inzake den viervoudigen moordaan
slag door een zenuwpatiënt zijn uiteengezet. Volgens
den heer Netscher zou de burgemeester, zelfs niet te
goeder trouw, in strijd gehandeld hebben met de
Jachtwet.
PSEUDO-ACTEUR.
Donderdagnamiddag kwam een 17-jurig jongmensch
in het heerenmodemagazijn der firma Cohen te Breda.
Hij gaf voor te boeten Albert Coupé en te behooren
tot het gezelschap Royaards, dat dien avond te Breda
optrad. Hij verzocht een drietal costuums en over
jassen te doen bezorgen aan Hotel Central, om daar
een keuze uit te doen. Toen te 7 uur een bediende
der firma om antwoord kwam, was de „acteur" ver
dwenen. De politie werd onmiddellijk gewaarschuwd
naar verschillende richtingen werd geseind,
waardoor het do rijwielrecherche gelukte, den oplich
ter te Oudenbosch, juist toen hij in den trein naar
Antwerpen wilde stappen aan te houden. Naar Bre
da overgebracht, bekende hij ook rijwielen en kle
dingstukken opgelicht en verkocht te hebben in Vlis
singen, Dordrecht, Arnhem, 's Hertogenbosch, Apel
doorn en andere plaatsen. (Hbld.)
EEN LEUKE KIP.
Te Ellewoutsdijk doet zich, schrijft de N. Crt,, da
gelijks een alleraardigst tooneeltje voor. Daar kwam
iederen dag een kip in een ligtentje van het Groene
Kruis en legde haar ei geregeld op het bed van een
in dat tentje opgenomen meisje. Deze kip heeft eeni
ge dagen geleden opgehouden te leggen en haar werk
is thans overgenomen door een andere kip, die dage
lijks trouw haar ei in den schoot van het meisje komt
leggen.
UIT HEILO.
Door het Gemeentebestuur alhier is de navolgende
oordracht, ter benoeming eener onderwijzeres aan de
tweede gemeenteschool, opgemaakt:
1. Mej. R. Brunsma te Hensbroek. 2. Mej, A.
Oostenveld te Alkmaar. 3. Mej. M. Hoekstra te Hoorn.
4. Mej. A. E. Haasbroek te Alkmaar.
Door het „Comité ter verdediging van de open
bare school" uit de afdeelingen Alkmaar, Heerhugo-
waard en Schagen, van den Bond van Nederlandsche
Onderwijzers, en do afdeeling Langedijk van Volkson
derwijs, zal Maandagavond 19 Mei a.s. in het café „de
Onderneming" van den heer J. Ruiter eene openbare
ergadering worden belegd, waarin als sprekers zullen
optreden de heeren Ds. O. de Leeuw van Oudkarspel
en J. du Burck van Zuid-Scharwoude over de recpee-
tieve onderwerpen: „Openbaar of bijzonder onderwijs"
en „de dreigende Grondwetsherziening."
UIT OUDKARSPEL.
Heden is als brievengaarder en telefoonhouder al
hier benoemd de heer P. Heertjes, reeds gedurende on
geveer een half jaar als zoodanig tijdelijk alhier werk-
UIT SCHERMERHORN.
In eene gecombineerde vergadering van de besturen
van de verschillende hier bestaande vereenigingen en
comité's, welke werd gehouden voor eene nadere be
spreking, regelende het programma voor de feesten
ter viering van Neerlands onafhankelijkheid is bo-
sloten deze feesten te houden 3 en 4 September.
UIT OUDORP.
In ons vorige nummer en de Kerkbode voor Alk
maar en Omstreken staat vermeld: 11 Mei 's morgen*
10 uur, ds. Groot,
Dit moet zijn 's namiddags 2 uur.
UIT ZUID^SCHARWOHDE.
De heer W. Koeman, alhier, is benoemd tot bode
magazijnmeester van de afd. Langendijk der Noord-
Holl. Ver. „Het Witte Kruis."
Het bestuur van de afd. Langendijk van Volks
onderwijs is thans als volgt samengesteld: J. du
Burck, voorzitter; W. C. Bouman Jr., secretaris; J.
de Geus, penningmeester, P. Berkhout en P. Jonker,
leden-
PREDIKBEURTEN.
Ilerv. kerk to St.-Pancras 2 uur ds. Verwaal van
Alkmaar.
Tweeden Pinksterdag, 2 uur, ds. Dijk van Broek op
Langendijk.
Herv. kerk te Broek op Langendijk, 9.30 en 2.30,
ds. J. P. Dijk.
Tweeden Pinksterdag 9.30 dezelfde.
Oeref. Kerk 9.30 en 2.30 ds. Mulder.
Tweeden Pinksterdag 9.30 dezelfde.
Chr. Oeref. kerk, 9.30 en 2.30 ds. J. de Bruin.
Tweeden Pinksterdag dezelfde.
Doopsgez. kerk, 9.30, ds. Banga.
Herv. kerk te Zuid-Seharwoude, 9Vi uur, Dr. A. I.
Reinders, afscheid.
Herv» kerk te Noord-Scharwoude, geen dienst.
Tweeden Pinksterdag, 9Vz uur, ds. Staal.
Oeref. kerk, 9 uur en 2 uur, preeklezen.
Herv. kerk te Oudkarspel, 9Vz uur, ds. O. de Leeuw.
KORTE BERICHTEN.
Brutale dieven hebben op klaarlichten dag inge
broken in een perceel in het Sarphatipark te Am
sterdam. Een kistje met ruim honderd gulden, als
mede verschillende sieraden zijn gestolen.
Twee rechercheurs hebben in een logement in
Den Haag aangehouden twee personen, goede beken
den van de justitie, die verdacht worden de daders te
zijn van de inbraak in de woning aan de Groother-
toginnelaan aldaar. Ook zijn er voorwerpen opge
spoord, "welke bij deze inbraak werden gestolen. De
beide aangehoudenen zijn ter beschikking van de
justitie gesteld en naar het. huis van bewaring over
gebracht.
Gistermorgen is op het station Nuth (Limb.)
een hulparbeider onder een wagon geraakt, tengevolge
waarvan zijn linkerhand en voet werden afgereden.
Donderdagavond is te Assen een paard op hol
geslagen, bespannen voor de kar van E. Tjte Annen
(I)r.") De voerman geraakte onder het voertuig en
werd deerlijk verminkt dood opgenomen.
B. en W. der gemeente Dwlngeloo stellen thans
de- inschrijving open op een 4% pet. leening van
24.006 tegen een minimum-koers van 98 pet. (tegen
een rente van 4 pet. en een minimum-koers van 96
pet., was, gelijk gemeld, geen enkele inschrijving inge
komen)
Sedert Zondag worden te Winterswijk vermist
twee 19-jarige jongens. Zij hebben het ouderlijk huis
verlaten, zonder opgave van adres. Beiden hebben
hun fiets meegenomen.
Een 70-jarige man te Oostburg is van een z.g.n.
hooitas gevallen. Hij was zoo ernstig gewond da!
hij korten tijd later is overleden.
Do Raad der gemeente Winterswijk besloot eene
subsidie van 600 te verleenen aan het comité voor de
viering van het- Onnfhankelijkheidsfeest.
Gistermiddag is in het Stadsziekenhuis to
Leeuwarden door de justitie sectie verricht op het !iji<
van een plotseling overleden kind van de V. aan bet
Vliet. Tegelijkertijd werd in de woning een onder-
