DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. No. 127. Honderd en vjjftiende Jaargang. 1913 WOENSDAG 4 JUNI. Blanke wapens in den politieken strijd. VICKERS CAR, STIKKEL, OLIJ en TEN ZELDAM, STADSNIEUWS. ALRMA Dit nummer Ueataat nlt 2 bladen. ALKMAAR, 4 Juni. Maandagavond schreven we op uitnoodiging van „Ons Blad" een artikel, waarvan de laatste zinsneden luidden Wij weten immers allemaal wel, dat men het in verkiezingsdagen nooit al te nauw moet nemen met hetgeen tot de kiezers gezegd wordt, dat men het er van weerszijden wel eens wat al te dik op legt, en dat het kwaad epidemisch is. Wij kunnen het niet helpen en „Ons Blad ook niet. Maar wat wij wel kunnen doen is, voor zoover wij zelf aan den strijd deelnemen onze wa pens blank houden. En niets zal ons aangenamer zijn, dan morgen avond in „Ons Blad" de betuiging te mogen le zen: „Wij doen mee." Zoo strijdend, de een voor de candidatuur- Snoeck Henkemans, de ander voor de c.andida- tuur-v. Poreest, zullen we samen kunnen bevor deren dat de politieke strijd in het district Alk maar eerlijk en ridderlijk wordt gevoerd! „Ons Blad" van gisteravond nu zegt: „Wij doen mee!" Bravo! Was het ons aangenaam dit antwoord te mogen le zen, met niet minder groote ingenomenheid knippen we uit „Ons Blad" deze zinsnede over de bekende uit lating van baron van Wijnbergen: Wij zullen niet ontkennen, dat het heter ware yt' weest als deze uitdrukking niet ware gebezigd. Een dergelijke verklaring eert het rechtsche blad, dat haar aflegt wij hebben haar tot dusverre in geen enkel coalitie-orgaan gevonden. „Ons Blad" neemt acte van onze verklaring, dat wij zullen strijden voor de candidatuur-v. Foreest en het roept zelfs uit: „De Alkm. Ct. kiest dus partij! Wie neutraal is, kiest geen partij, houdt zich er buiten! Eilieve, is het zoo'n onthulling voor „Ons Blad,' dat de Alkmaarsche Courant om de vier jaren het vaarwater, waarin een algemeene courant zich be weegt, verlaat en koerst in den politieken vaargeul, om na de verkiezingen weer in het oude vaarwater te rug te keeren? Moet die vraag bevestigend worden beantwoord, dan is deze onwetendheid bij de redactie ongetwijfeld toe te schrijven aan de journalistieke jeugd van den verantwoordelijken redacteur, die immers nog geen periode van vier jaar telt. Onze lezers weten intusschen beter hun is het bekend, dat de Alkmaarsche Courant sinds menschen heugenis bij de algemeene verkiezingen de vrijzinnige candidaten aanbeveelt en dat wij, in de komende da gen voor hen optredende, slechts een aloude traditie voortzetten. Zeer groot genoegen deed het ons, dat „Ons Blad' naar aanleiding van hetgeen wij over haar verslag- Snoeck Henkemans schreven, ronduit de verklaring voorop zette: „Zeker: 't was partijdig" en daaraan onomwonden toevoegt, dat die partijdigheid opzette lijk is betracht. HSTu laat „Ons Blad" echter onmiddellijk hierop de vraag volgen: „Maar was dat verslag van de Alkm. Ct. dan objectief?" Het blad legt enkele zinsneden uit zijn verslag en ons verslag' van de lezing-Snoeck Henkemans naast elkaar, die daar scherper, resoluter klinken, dan hier. Het zegt dan: Nu weten wij maar al te wel, dat het niet ge makkelijk is in dezelfde woorden een verslag weer te geven (tenzij men het stenografisch doet) het verwondert ons dus geenszins dat beide ver slagen niet gelijkluidend zijn wij maken der Redactie daarvan geen verwijt maar de Kedae tie der Alkm. Crt. moet niet ons verslag partijdig noemen en het hare „geheel objectief" en „neu traal." „Wie in een glazen huis woont, moet niet met steenen gooien" want dan gooien wij terug. Onzen lezers laten wij intusschen de beoordee ling gaarne over. Wij moeten biertegenover allereerst opmerken, dat de redactie van „Ons Blad" door haar eigen erken ning van haar opzettelijke partijdigheid tévens heeft erkend te wonen in een glazen huis en niet waar daarom is het volgens haar eigen woorden onvoor zichtig van haar om met steenen te gooien. Te on voorzichtiger waar ons huis allerminst van glas is en hare kietelsteentjes ons niet kunnen deren. Dat steenengooien had ze daarom beter kunnen nalaten. Immers het opzet om partijdig te zijn ontbreekt bij ons. Wij schrijven tijdens de vergadering het ver slag, precies zooals het in de courant komt en de re dactie zal ons met die wetenschap onmiddellijk moe ten toegeven, dat wij luisterend naar den spreker en in goede volzinnen diens gedachten weergevend, heusch geen tijd hebben, bovendien nog in overweging te nomen, gesteld dat. wij dit wilden, of we oen zin snede, op welk motief dan ook, meer of minder scherp zullen maken. Maandag bezigden we het volgende voorbeeld: „Oh ze courant geeft hare lezers van de verschillende ver gaderingen een zoo getrouw mogelijk beeld, geen ge flatteerde, geretoucheerde of bijgewerkte foto. Dit beeld nog even verder uitwerkende komen we tot dit onderscheid: Onze courant gaat niet aan het beeld der vergadering (het verslag) werken met de opzette lijke bedoeling om het anders te doen zijn dan de ouden van dagen, waarbij de verzorging van d. wet-Talma aan critiek onderworpen werd en g-.-wezen werd op de houding der sociaal-democraten in de Ka mer bij de stemming over de premiebetaling, waarbij bleek dat ze krachtens hun beginsel slechts oog heb ben voor de arbeiders en niet voor de kleine werkge vers. Tegenover deze wet van minister lalma stelde spr. de Staatspensionneering, welke in het concentra tieprogram is opgenomen. De groote propaganda van den Bond voor Staatspensionneering heeft invloe-.l —o v/w. -«-» werkelijkheid is. maar wanneer het beeld toch soms uitgeoefend op de politieke partijen. Spr. wees veiuer iets mag afwijken, dan is dat toe te- schrijven aan in 'dit verband op het voorbeeld van Engeland en de de onoverkomelijke buifen-den-persoon-gelegen 4 cylinder, 14.4 H. P., twee persoons torpedo, liet wonder van Engeland. De doktersauto bij uitnemendheid, kost geheel com pleet met 5 lampen, kap en voorruit f 1975. Importeurs voor geheel Nederland „Hennemer Autogarage", Telef. 146, iLKniAB. I standigheden, die ondanks den goeden wil van den fotograaf, een portret op enkele punten niet geheel gelijkend, niet altijd even scherp, maken. Wie de vergadering bezocht, weet, dat aanmerkin- en als „Ons Blad" maakt op het gedeelte-Snoeck Henkemans, ook te maken zouden zijn op hetgeen de debaters zeiden. Wie de vergadering bezocht zal moeten toegeven, dat ons verslag geheel objectief En wanneer „Ons Blad" tot zijn lezers zegt-, dat ze haar lezers gaarne de beoordeeling overlaat, dan zeggen wij, dat wij die beoordeeling' ook gaarne aan haar lezers overlaten. „Ons Blad" doet. mee, „maar dan niet enkel in de kolommen waarover de redactie beschikt, maar ook in de advertentiekolommen." En zij stelt den eisoh „alle advertenties onderteekend en alle ingezonden stukken ook". Een dergelijken. eisch hebben wij nimmer gesteld en kunnen wij nimmer- stellen. Wij wenschen hier de noodige vrijheid voor ons zelf, voor onze inzenders, voor onze adverteerders te behou den. Wij aanvaarden niet het? absolute verbod van ongeteekende advertenties eu ongeteekende ingezon den stukken. Wij wenschen elk geval op zichzelf te beoordeelen. En wanneer wij van „eenige lib. kiezers" een advertentie met 'n aanbeveling voor een réehtsch candidaat toevallig vonden wij bladerend in den jaargang van 1899 er een, waarmee natuurlijk niet ge zegd is, dat het niet vaker is voorgekomen ontvan gen dan plaatsen we die en evenzeer nemen we een advertentie op vah „rechtsche kiezers," wanneer die om redenen, die hun alleen, aangaan een candidaat van links aanbevelen, en wij Inderdaad mogen aannemen, dat zij zijn voor wie ze zich uitgeven. Bij ons bestaat dus niet. cbe algemeene eisch, dat ad vertenties moeten worden geteekend, maar evenmin de zekerheid, dat alle ongeteekende advertenties wor den opgenomen. En wanneea wij dien absoluten eisch van onderteekening niet aanvaarden, dan bevinden wij ons in gezelschap van „Ons Blad". Heeft Ons Blad Zaterdag immers niet een adver tentie geplaatst als gelijk het gisteravond zelf ge tuigde „strijdmateriaal voor rechts", een adverten tie, waar de bedoeling dik-op lag, een advertentie die niet beantwoordde aan den eisch van Ons Blad „alle advertenties onderteekend met den vollen naam der kipsvereeniging ui' personen" verbetering der geldmiddelen. Spr. zette daarna uiteen de noodzakelijkheid van het kiezen van een concentratie-candidaat en eindigde met een krachtige opwekking om de stem uit te brengen op den heer van Foreest, Yan de gelegenheid tot debat werd gebruik ge maakt door den heer A. H. Gerhard. Deze zei met genoegen geluisterd te hebben naar den heer Koster, die democratisch sprak en eenige stevige punten voor het debat had aangeboden. In verband met de rechtsche actie op schoolgebied begon spr. met even op te merken, dat hij onder zijn oud-leerlingen eenige 7e dagsbaptisten heeft, die dit vroeger niet waren, en verder bestuursleden van de vereeniging „de Middaghoogte opgericht om „de Da geraad" te bestrijden. Dus onbegrensde neutraliteit van de openbare school. Dit stelde spr. tegenover de gewichtigheid van de argumenten van den anderen kant. Spr. wees er op, dat hij had gelezen in de Alkmaar sche Courant, dat. bij een eventueele herstemming tusschen rood en zwart, zwart gekozen worden. Dat pleit niet voor de concentratie, zei spr. Ook is gezegd in de krant en terzijde in de debatten, dat de soc. dem. in dezen strijd met niets positiefs ko men. Ze willen niets anders dan de concentratie en ze zijn steeds in de oppositie. Ook is beweerd, dat oe soc. dem. allereerst voor algemeen kiesrecht zijn en dat daardoor het Staatspensioen in gevaar komt. De soc. dem., vervolgde spi'., is voor alles, doch zonder algemeen kiesrecht komt van al die fraaie dingen niets. Daar vöör is iedere hervorming niets dan schijnhervorming. Doet de S, D. A. P. niets anders dan protesteeren s 't Is gevaarlijk dat verwijt te brengen, daar de S. D. A. P.-fractie meer dan eenige andere in de Kamer getracht heeft opbouwend werk te leveren, zelfs ter verbetering van de slechtste, wetten. De S. D. A. P. staat tegenover elke partij in de Kamer, maar elk ontwerp wordt naar zijn eigen ver dienste beoordeeld, er wordt niet naar gekeken,^ van Welken kant die wet komt. In die hooge mate is ze practisch, dat ze een groot aandeel neemt in de behan deling van alle wetten. Indien er waarlijk een concen- tratieregeering' kwam, dan zou deze, indien ze handelt naar den werkelijken geest van haar program, steeds de S. D. A. P. naast zich zien staan. Zoo heeft ze, wegende het goed en het kwaad, voor de Ziektewet ge stemd, zij het niet met geestdrift. Ze ziet er goede kie men in. De S. D. A. P. heeft al haar krachten inge- pannen om van de ouderdomswet zooveel mogelijk goeds te maken en toch kon ze haar niet. aanvaarden. In hot ontwerp moet men trachten alles te doen wat men kan, dat is de ware parlementaire opvatting. Aan het slot overweegt men, wat het zwaarste weegt, het goede of het kwade. Niemand heeft het recht te zeg gen, dat. de S. I). A. P. geen zuiver parlementaire ar beid verricht. Zoo is de kans groot, dat voor veel van de concentratie, waarin goede kiemen zitten, door de S. D. zal worden gestemd. lieer Koster, vervolgde spr., kwam weer met de LEZING—KOlSTER, Vanwege het centraal comité der vrijzinnige con centratie in liet kiesdistrict Alkmaar trad gisteravond in de geheel gevulde groote zaal der Harmonie als spreker op de beer W. O. A. Koster, secretaris van den Vrijzinnig-Democratischen Bond met liet onder werp: Waarom de candidaat der Concentratie geko zen moet! De heer Koster trad Zondag- voor een week met hetzelfde onderwerp te Koedijk op en waar we toen een uitvoerig verslag opnamen, volstaan we thans met een kort overzicht van, de rede. De heer F. J. A.ukes heette in zijn openingswoord allen hartelijk welkom. Spr. wees er op dat door den drang der omstandigheden de vrijzinnigen van alle sehakeering tezamen optrekken om te trachten de christelijke regeering te vervangen door een vrijzinni ge. Er zijn velen die op 't ©ogenblik aarzelen zieh te plaatsen onder bet vrijzinnige vaandel en tocli moest het duidelijk zijn dat iedere stem op den sociaal-de mocraat uitgebracht, is een spelen in de kaart van de coalitie. Na dit. inleidemd woord was het woord aan den heer Koster. Deze begon met te wijzen op den groeienden afkeer van de coalitie in de kringen der co&'litie zelf en op de thans verkregen eendracht van de vrijzinnigen. Spr. wees op den tegenwoordigen strijd op school gebied. Ons openbaar onderwijs heeft- -de taak, die het heeft moeten vervullen, schitterend vevvuld, zei spr. We willen niet de bijzondere school de subsidie ont houden, maar ze moet dan ook dezelfde plichten op zich nemen als de openbare school. Wat de behoei te aan openbaar onderwijs behreft komt de grond wetsherziening tot stand, dan zal die behoefte door de regeering nooit worden gezien. Juist om te bewaren de vrijheid der ouders is noodig' behoud van de open bare school en niet minder voor; het handhaven van het peil van het onderwijs. Spr. stond daarna stil bij het tarief, waaruit 10 mil- lioen gehaald moet worden voor sociale wetgeving Bestaande rechten zullen worden verdubbeld en tal van nieuwe artikelen zullen worden belast. Er word geen rekening gehouden met da draagkracht der be volking. Uit de weeldeartikelen zal slechts l1/* milli oen worden gehaald. Onze eigan handel en doorvoer handel zal er door verminderen en onze industrie, die aangewezen is op export, zal in de concurrentie sterk worden belemmerd. De enkele fabrikanten en bun personeel, die van tariefwet zullen kunnen profitee red vormen slechts 7 van de bevolking. Mee gaat op 17 Juni de str}jd togen het bederven der grondwet door een nieuwe omschrijving van de wetgevende macht. Spr. kwam daarna tot de bespreking van het con centratieprogram. stond stil bij de kies re^htpa ra graaf, De De heer K. zei, dat het c. p. dameskiesrecht bui tensluit. Spr. was bier niet al te gerust op. Spr. zei niet gezegd te hebbenwie mij kiest, toont soc. dem. te zijn, alleen wie mij kiest, kiest een heele kerel. Wie voelt, dat de sociaal-democratie een onaf scheidelijke noodzakelijkheid is in de politiek, dien zegt spr.: breng uw stem uit op den sociaal-demo craat., ongeacht den uitslag der verkiezing, daar het verkeerd is zich te laten leiden door stembusoverwe- g'ingen. (Applaus), De heer Koster, repliceerende, zei niet erg vatbaar te zijn voor de vele tot hem gerichte complimentjes. Spr. kon ze niet meer tellen. Dat was een poging om te probeeren uit. elkaar te wrikken wat thans bijeen is. Wij zijn bij elkaar en wij blijven bij elkaar, zei spr., tot we ons program hebben afgewikkeld. (Ap plaus). Spr. zei, dat de heer Gerhard de kleine vleierijen ach terwege moest laten, dan stijgt het debat. Spr. is can didaat voor den raad in den Haag I, waar de str.ijd gevoerd wordt door de soc. dem. op een wijze, die niet door den bengel kan. De lieer Gerhard, die na de vergadering te Koedijk naar aanleiding daarvan in het Volk schreef, kon voor spr. daar nu wel eens een aanbeveling in schrijven. Spr. zelf heeft geen oogenblik gezegd, dat bij een herstemming tusschen Snoeck Henkemans en Gerhard de eerste zou worden gekozen. Doch is niet bij iedere verkiezing een middenstof, moet daar nu een ondeug delijkheid van de concentratie uit gehaald worden, f vroeg spr. Voor eenige dagen Blond in het. Volk een verstan- dig hoofdartikel spr. wilde absoluut niet zeggen,^ dat alles wat in het Volk staat -verstandig is. Daa^„ stond: spreek niet over de herstemmingen. Ook wij zullen nog zien, wat we doen bij de h^'-. stemmingen, zei spr. t«- 1 Spr. achtte ook algemeen kiesrecht een hoofdeisojï, maar spr. herinnerde er aan, dat een grondwetsher ziening voor algemeen kiesrecht langer duurt dan een maand, maar in dien tusschentijd kunnen we nog wer ken aan andere dingen. De noodmaatregel van artfc357 zal worden uitgebreid tot alle kleine zelfstandigen en daarmee is dan het Staatspensioen verkregen. Na de lezing te Koedijk, waar spr. zeide, dat de concentratie ook de regeering zou aanvaarden,, wan neer ze meer stemmen kreeg dan de coalitie, "£r op vertrouwende dat de soc. dem. bij de stemming over een oorlogsbegrooting wel thuis zouden blijven, schreef de heer Gerhard, die dat heel vreemd vondin het Volk over deze uitlating van spr. Doch dèft avond, dat dit in het Volk stond, vertelde de heer ISoodhuy- zen in Rotterdam hetzelfde! Spr. heeft den opbouwenden arbeid van dp sociaal democraten nooit ontkend. Maar spr. besprax de vor ming' van een ministerie, op dat punt is db sociaal democratie niet practisch, ze wil alleen de cfitiek. Wij willen het program uitvoeren, de sociaal-democraten willen er naast staan, maar dan moet- ge Ons kiezen, zei spr. Er komt geen concentrat.ieregeei^ng, als er niet veel mannen van de concentratie komen. De so ciaal-democraten willen het goede wel steunen, maar Leerplichtwet, wat met wat gedramatiseer mooi wordt I door maar eens tegen te stemmen, als zp, alles niet ■gesteld. Spr. zou.er nog tegen stemmen, deze wet I krijgen, wordt weer een verkeerde toestand geschapen heeft niets goeds gedaan. Spr. verwees naar eenige artikelen van een Haagschfen onderwijzer in het Volk. De Leerplichtwet heeft geen enkele goede uitwerking gehad, Ze had alleen iets goeds kunnen doen, indien er verplichte schoolvoeding cn -kleeding in was opge nomen. 15 jaar lang hebben we reeds de leerplichtwet, niets is er in dien tijd in veranderd. We zitten met dat prul. Wat hebben we aan een wet, als de kinderen verrekken van den honger. Spreker zou er nog tegen stemmen in het be lang' van leerplicht, 't Is een schoolhervorming op papier. Spr. vindt het een ernstige grief, dat de heer Koster zegt, dat het ééne voorbeeld van de leerplicht wet de S. D. veroordeeld. De feiten weerspreken dit. Spr. wenschte er niet aan mee te doen het verleden terug te roepen. Jammer is, dat in de Alkmaarsche Courant staat, dat de heer van Foreest altijd in vrij zinnigen geest stemde. Beter was geweest: hij stemde altijd in grof-conservatieven zin, maar hij zal het wel anders doen, want hij zit aan het program vast. Kort geleden bij de behandeling van de ouderdoms- verzekefing heeft de heer van Foreest gestemd tegen het geheel vrij stellen van de drie laagste klassen van premiebetaling. In verband met het antwoord van don heer van Foreest op de vragen van de afd. Alkmaar van den Bond voor Staatspensionneering merkte spr, op, dat er wel reden is om geschillen te verwachten in de tegenwoordige concentratie. De heer Koster, vervolgde spr., critiseerde dc ta riefwet, doch de heer Pierson wilde indertijd een ta rief verhooging voorstellen. Spr. wees er op. dat men uit de bestaande invoerrechten 1" millioen haalt en er is nog nooit een ernstige poging gedaan om er af te komen. Doch wat helpt het, als men de bestaande inkomsten wil handhaven? Als in bet concentratie- program niet staat, dat men de slechte bronnen van inkomsten wil veranderen, hoeveel zekerheid hebben we dan, dat ze ze zal veranderen. Met het concentra tie-program, dat van directe heffingen spreekt, in handen, behoeven successierechten pas in de laatste plaats te komen. Men kan ook met opcenten op slech te belastingen komen. De concentratie is wel tot een heid gekomen, doch moeten wij haar daarom steunen' Wel is de concentratie een politiek voordeel. Dc heer K. zei: enkele ma:?Wen na de concentratie- regèering komt het Staatspensioen. Een beminnelijk optimisme, volgens spr. Als wij een concentrati.eregee- ring hebben, dan zal zonder twijfel de linksche vleugel van die concent.ratieregeering trachten iets te krijgen, dat redelijkerwijze op staatspensioen lijkt, de recht sche vleugel zal er wel mee instemmen, maar het ge- heibel zal pas beginnen, als men de vraag stelt, waar de centen vandaan moeten komen. Spr. heeft als voorbeeld de leerplichtwet, aange haald en daarbij niet gedramatiseerd. Spr. zal telkens weer met het voorbeeld van de Leerpliijjitwet komen, omdat het zoo toeken end is. Alle sociaal-democraten hebben er tegen gestemd, door een toeval werd de wet met één stem meerderheid aangenomen. Onder dc s. d. zijn velen die zeggen: in die wet zat wat goeds. In de eerste plaats het beginsel. Het. .beginsel van doorvoering van de taak van den staat hebben w ij van de Kamer verkregen. In de leerplichtwet zit meer, het absolute schoolverzuim is tot een klein ge tal beperkt, het relatieve schoolverzuim Is vrijveel ver minderd. De preventieve werking van de wet heelt veel goeds uitgewerkt. De heer Middelburg in „het Volk" zag voor de cijfers van den Haag iets voor het geheele land. Doch den Haag wordt meer en meer een stad van gepensionneerden en oudHndiseb-gasten, die geen kleine kinderen meer hebben. De cijfers van bet heele land zijn heel anders dan die van den Haag. Hoe zal men kinderen ontwikkelend: onderwijs ge ven, als men ze niet eerst binnen de schoolmuren heeft? Het is absoluut mis, dat juist kinderen uit aime gezinnen niet op school kwamen, t waren kin doren uit onverschillige gezinnen. Door de leerplichtwet is Kei niet gebracht de ver plichte schoolvoeding en -kleeding, maar dan toch de mogelijkheid om schoolvoeding en schoolkleeding te geven. Er is reeds een belangrijk getal kinderen, dat thans schoolvoeding eu -kleeding krijgt. Was de leerplichtwet, cr 15 jaar geleden niet ge komen, dan was er nu nog niet één. Hierin ligt ook de reden, dat de wet niet verbeterd is, sr is geen vrij zinnige regeering geweest. Du,vs heeft verklaard, dat de soc. dem. indertijd to gen de leerplichtwet hebben gestemd, omdat ze zoo werden tegengewerkt. Die uitlating is'gepubliceerd in heel wat bladen, maar in het Volk nog niet. Toen hebben de soc. dem. de wet dus niet. aan vaard, omdat ze niet alles kregen, wat ze wilden. Dit kan weer voorkomen en dan kan een vrijzinnig mi nisterie onderste boven worden geworpen. De heer Gerhard zou nög tegenstemmen en als zoodanig zou hij helpen een vrijzinnig kabinet naai' beneden te brengen. Spr. wees er op, dat de heer van I' oreest het "con centratieprogram heeft onderteekend en gestemd heeft voor bet amendement op de wet-Talma om het. Staatspensioen in die wet op te nemen. De beer van Foreest is niet zooals debater het voorstelde voorstan der van philantropie van den staat; dat is spelen met woorden. We willen, merkte spr. tegenover debater op, na-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1913 | | pagina 1