DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Straker Squire,
im
De verkiezingen.
No. 137.
Honderd en vijftiende Jaargang.
MAANDAG
16 JUNI.
Dit nummer bestaat uH S bladen,
Hoe gestemd moet worden.
„Afwezig" dus
Tegen VAN FOREEST.
De Bakkerswet.
Firma STlKKEL, OLIJ an TEN ZELDAM.
„Kennemer Antogarage", - Telei. 146.
ALKMAAR.
Politiek en godsdienst.
Onoprechte houding van den tegencandidaat.
BINNENLAND.
Zedelijkheid.
ALRMAARSCBE COURANT
Tot den laatste n man!
Alkmaar, 16 Juni.
De hoofdvraag-, waar het morgen bij de stembus om
gaat Ls:
„Moet Nederland onder de regeering der kerkelijke
coalitie blijven of moet de weg vrij gemaakt worden
voor een vrijzinnig bewind?"
I)e vrijzinnigen van allerlei schakeeringen hebben
zich aaneen gesloten in de vaste overtuiging, dat
om slechts enkele punten te noemen de Tariefwet,
de Dwangverzekeringswetten, de bedreiging van de
Openbare School tot zeer ernstig nadeel van ons land
en ons volk zullen leiden.
Bij deze verkiezing in 1916 is de gelegenheid om
deze gevaren te voorkomen er nog en nooit weer.
Winnen immers de partijen van rechts het ditmaal
opnieuw, dan krijgt men de Tariefwet, dan komen de
wetten-Talma tot uitvoering, dan wordt de Openbare
School bedreigd. Dan is tevens het algemeen kies
recht en het staatspensoien van de baan, dan is het
voor hingen tijd gedaan met de verwezenlijking van
liberale denkbeelden in het staatsbestuur.
Daarom is het meer dan ooit geboden, dat alle vrij
zinnigen stemmen en vrijzinnig stemmen, dat wil zeg
gen op den concentratie-candidaat.
De heer YAM FOREEST is thans de candidaat der
beide vrijzinnige partijen in dit district. En de stem
van den Alkmaarschen kiezer op den heer VAM" FO
REEST heeft thans ook precies dezelfde waarde en
precies hetzelfde effect als de stem van den Enkhui-
zer kiezer op den heer Netscher.
Vrijzinnigen, gij hebt het in uw macht, om in Alk
maar dadelijk uw afgevaardigde, die u reeds tien
jaar met eere in de Earner vertegenwoordigt, opnieuw
te benoemen.
Maar er zijn helaas vrijzinnigen, die redeneeren:
„we halen het toch wel."
Van de honderden thuisblijvers behooren er zeker
wel driekwart tot de vrijzinnigen. Zij weten niet, dat
zij door niet te stemmen, de kans van den tegencandi-
daat van rechts vergrooten, zij bedenken niet, dat
wanneer alle vrijzinnigen redeneerden als zij, de reclit-
sehe candidaat met verpletterende meerderheid geko
zen zou zijn.
Gij, kiezea-s, die beter uw pli-cht begrijpt, zoekt ze
op, die lauwep, zorgti dat ze stemmen gaan. Neemt,
vooral op het platteland, uw wat laksclien buurman
mee en stemt beiden zoo vroeg mogelijk
En, vrijzinnigen, stemt niet op den sociaal-demo
era at, Stemt ge op hem, dan stemt ge op zijn begin
selen, die de uwe niet zijn, dan stemt ge vóór den
onverzoenlijken klassenstrijd, dien ge immers niet er
kent, dan stemt ge vóór de afschaffing van het pri
vaat bezit, dat immers uw ideaal niet is.
Zeker, ge stemt dan ook voor het staatspensioen. Of
liever ge getuigt er voor door uw stem uit te brengen
op een warm voorstander. Maar bedenkt ge wel, dat
de hoofdmannen van den Bond voor Staatspension-
neering stuk voor stuk vrijzinnig zijn, dat in al den
tijd, waarin deze machtige Bond tot stand kwam, de
sociaal-democraten bitter weinig voor het staatspen
sioen hebben gedaan. Hebt ge wel in uw laatste
bondsorgaan gelezen, dat „de soc.-dem. op de oprich
ting van den Bond voor Staatspensionneering even
„veel invloed gehad (hebben) als de Czaar van Rus
land"? In het concentratie-program is de weg voor
een komende vrijzinnige regeering afgebakend. Door
ondcrteekening van dat program, door te stemmen
voor het bekende amendement om 70-jarigen van goed
levensgedrag en zonder voldoende bestaansmiddelen
met 2 te pensionneeren, heeft de heer Van Foreest
het beginsel van staatspensionneering aanvaard. Ge
ruoogt van hem in de Kamer precies hetzelfde ver
wachten als bijv. van den heer Netscher, wanneer
deze uw candidaat was.
Door te stemmen op den sociaal democratischen
candidaat, vermindert ge de kans van den conceutra-
tie-candidaal zonder daarmee iets te bereiken.
Alleen zult ge bij de herstemming opnieuw naar de
stembus moeten. Wordt dat voorkomen, dan kan
trakjes bij de herstemmingen uit dit distriet hulp
verleend worden aan de zwakkere districten!
Denkt er om, vrijzinnigen, één zetel te weinig, kan i
maken dat er van het concentratie-program niets
komt en dat de voornemens der partijen ter rechter
zijde worden verwezenlijkt.
Op vóór de concentratie
Vrijzinnigen, tot den laatsten man naar de stembus,
en gestemd op den concentratie-candidaat:
Jhr. Mr. P. v. Foreest.
Alle kiezers weten blijkbaar niet, hoe zij met een
stembiljet moeten omgaan. Bij de Statenverkiezin
gen zijn nog- heel wat ongeldige stemmen uitgebracht.
't Is anders nog al eenvoudig. Vóór de namen der
candidaten, die op het stembiljet staan, zijn vierkante
zwarte blokjes gedrukt met een wit kringetje in het
midden. Xu behoeft men slechts met het potlood, dat
in het stemhokje hangt, het witte kringetje zwart te
maken. Dat is alles. Meer niet.
Dus geen huijdteekening zetten onder het biljet.
Ook niet doorhalen met streepen! Niet meer dan één
witte opening zwart maken. Anders is het biljet on
geldig.
Alleen maar de witte opening- zwart maken.
Niets meer.
Zij, die den heer VAN FOREEST verkozen wen-
schen te zien, maken de witte opening-in het zwarte
blokje voor VAN FOREE'ST's naam zwart.
Men zoeke dus eerst naar den naam VAN FOREEST.
Hij is nummer 1.
Het zwarte blokje vóór No. 1 moet door de vrij
zinnige kiezers heelemaal zwart gemaakt worden.
„Om het aantal soldaten van 17.500 op 23.000 te
brengen, een vermeerdering van militaire uitgaven
daarvoor stemden alle aanwezige vrij-liberalen. VAN
EOREES-T was niet aanwezig."
Zoo staat er in het verkiezingsnummer van het so
ciaal-democratisch weekblad „de Vonk".
De heer VAN FOREEST was niet aanwezig, maar
zegt dit, dat de heer Van Foreest vóór zou stemmen.
Geen sprake van. Het is immers bekend, dat de heer
Van Foreest ten opzichte van het militairisme een on
afhankelijk standpunt inneemt en in deze materie
dikwijls geheel anders stemt dan zijn geestverwanten.
Het bewijs?
Gemakkelijk te leveren.
De heer Van Foreest stemde vóór:
1. het amendement-Ter Laan om den eersten oefen
tijd op 6% en 4 in plaats van op 8 en 6% maand te
brengen;
2. het amendement-Ter Laan om voor de bereden
korpsen den diensttijd op 18 maanden terug te bren-
gen;
3. voor het amendement-Ter Laan, om het blijvend
gedeelte te doen vervallen;
4. voor het amendement-Ter Laan om voor het blij
vend gedeelte de plaatsvervanging af te schaffen;
5. voor het amendement-Ter Laan om de derde her
halingsoefeningen in 1913 te laten overgaan.
6. voor het amendement-Ter Laan om de Militie-
wet pas in 1916 in te voeren, dus 3 jaar later dan
voorgesteld werd.
Ongerekend de andere voorstellen, waar de heer
Van Foreest precies als de sociaal-democraten stemde.
Volgens de sociaal-democratische beoordeeling
stemde de heer van Foreest dus in al die gevallen
„goed".
Of zouden misschien de sociaal-democraten toen
„goed" gestemd1 hebben?
Wij lezen verdér in het verkiezingsorgaan „de
Vonk"
„Toen dc nieuwe Militiewet was aangenomen en
daarvoor duizenden guldens meer uit de schatkist ge
nomen moesten word'en, stelde Ter Laan voor, om de
meerdere kosten te doen dragen door degene, die een
inkomen hebben van 3000 en hooger. Het laten be
talen dus door de menschen, die geld hebben en het
meeste belang hebben bij het leger. Onder de tegen
standers alle aanwezige vr. lib. ook Van FOREEST!"
Voorstel-Vliegen om uit de erfenissen boven de
200.000 11 millioen meer te halen, tegen FOREEST.
Amendement-Duys om in plaats van 2 per week
3 rente te geven aan 70-jarigen, tegen alle aanwe-
zige'Kamerleden, zoowel de linksche als rechtsche, be
halve de sociaal-democraten.
Schadelijke steensoort verbieden voor het verwer
ken. Tegen VAN FOREEST!
Amendement-Duys om *de middelen tot dekking
voor ouderdoms-, weduwen- en weezenrente te doen
dekken door het Rijk. Tegen VAN FOREEST!
Tegen VAN FOREEST!
Aan deze opsomming is echter vergeten toe te voe
gen, dat behalve de beer Van Foreest tegen stemden
alle vrij-liberalen, alle Unie-liberalen, alle vrijzinnig'
democraten, alle Roomsch-Katkolieken, alle anti-re-
volutionnarren, alle christeüjk-historisehen, kortom
alle Kamerleden behalve de aanwezige sociaal-demo
craten.
Ziedaar een prachtig stukje tactiek!
l'n de Kamer voorstellen doen. waarvan men te vo
ren weet, dat ze geen andere stemmen krijgen dan die
van sociaal-democraten en dan dat in den verkiezings
tijd uitspelen en het doen voorkomen alsof de an
dere afgevaardigden niets willen doen in het belang
van den arbeider.
En dat bijv. zelfs zooals in geval 3 uitspelen tegen
den heer Van Foreest, die den dag van stemming
niet eens in de Kamer was!
Wanneer de onwetende kiezers lezen, dat de heer
Van Foreest tegen het voorstel-Vliegen stemde om
uit de erfenissen boven de 200.000 11 millioen te
halen, dan denken zij allicht: ,een man, die dat niet
wil, krijgt mijn stem nooit." Maar als die kiezers
eens vernemen, dat de vrijzinnigen tegenstemden,
omdat ze aan de elericale regeering, die toch geen af
stand kon doen van haar Tariefwet, niet. een bedrag
van 10 millioen wilde opdringen, welke deze zeker
niet in het belang der sociale verzekeringen gebruikt
zou hebben?
Om 145.000 te geven voor verbouwing van het
paleis op het Loo. daar stemt Van Foreest voor!
Het is hier weer hetzelfde valsehe liedje, dat ge
zangen wordt. Immers op de sociaal-democraten en
den heer Ketelaar na, stemden alle Kamerleden vóór
die uitgave.
Wij vermoeden zoo, dat in de sociaal-democratische
verkiez'ingslectuur in het district van den heer Kete
laar wel niet uitdrukkelijk gezegd' zal worden: denkt
er om kiezers, Ketelaar stemde met ons tegen de
145.000 voor de verbouwing van het paleis op het
Loo
VAN FOREEST vóór.
„Het waren de sociaal-democraten, diie voor de be
hangen van den arbeider op de bres stonden en bo
venstaande stemmingen leeren ons, hoe onze afge
vaardigde, de heer Van Foreest, er over dacht."
Zoo luidt de conclusie, welke „de Vonk" uit liet
door haar gepubliceerde lijstje trekt.
Dat is de klap op den vuurpijl.
Mogen wij eens een ander lijstje geven, zonder
daarbij terug te treden in de jaren 19051909?
In de periode 19091913 stemde de heer Van Fo
reest
Vóór het amendement-Schaper op de Arbeidswet,
om gehuwde vrouwen enz. des Zaterdagsmiddags 1
uur (in plaats van 4 uur) vrij te geven;
vóór liet amendement-Ter Laan op het M. U. L. O.
wetje, om op elke school ten minste 3 leerlingen kos
teloos te plaatsen;
vóór d,e motie-Ter Laan, om te voorkomen, dat de
positie van ondergeschikte ambtenaren aan ministe-
rieele departementen verslechterd werd;
vóór het amendement-Duys bij de Radenwet om de
losse arbeiders op te nemen;
vóór het amendement-Duys om den voorzitter van
den Rand van Arbeid niet door de Kroon, maar door
den Raad te doen benoemen;
vóór het subsidiair amendement-Duys. om te bepa
len/dat het Rijk een bijdrage levert voor zoover de
premiën van arbeiders voor de invaliditeitsverzeke
ring niet toereiken, dus ook om niet voor slechts 75
jaren, die bijdragen te verleenen;
vóór een amendement-Duys om een weduwen-rente
in te stellen;
vóór een amendement-Duys om niet pas bij 3/s inva
liditeit, maar bij arbeidsonbekwaamheid invalid!
teitsrente uit te keeren;
vóór een sub-amendement-Troelstra om ook de 3e
loonklasse gedeeltelijk vrij te stellen op kosten van
den werkgever.
Allemaal dus voorstellen van sociaal-d'emocxaten.
Natuurlijk zouden we talrijke stemmingen kunnen
opsommen waarbij de sociaal-democraten precies zoo
stemden als de heer Van Foreest.
Voldoende zij het echter, er aan aan te herinneren,
dat de lieer Van Foreest stemde vóór het concentratie
amendement, zooals het heet in het handboekje van
den heer Schaper „de politieke strijd", waaraan wij de
gegevens ontleenen, „om alle 70-jarigen van goed le
vensgedragj en zonder voldoende bestaansmiddelen
met 2 té pensioneeren. De lezers van „de Vonk"
vernamen alleen dat de heer Van Foreest stemde te
gen 3, dat. slechts de stemmen der sociaal-democra
ten verwierf!
De heer Van Foreest is geenszins tegen staatsbe
moeiing in het belang van zwakken. Hij wil, indien
dit noodzakelijk is, den Staat laten optreden. Maar
hij vraagt zich als goed- liberaal altijd af, of, indien
met behulp van den Staat, misstanden zullen verdwij
nen, er ook gevaar is, dat er weer andere misstan
den ontstaan, die misschien nog ernstiger zijn dan d
eerste. Daarom stemde hij met de andere vrijzinnigen
tegen de Bakkerswet, omdat deze het groot-bedrijf
waarin men 'werkt met drie ploegen, ernstig zou be
lemmeren. Een sterke minderheid in het hoofdbe
stuur zelfs van den Bakkersgezel!enbond achtte den
drieploegon-arbeid verkieselijker dan den arbeids
duur van de wet-Talma. De voorzitter van den Bond
voor arbeiders in het bakkersbedrijf noemde de we
slecht, maar hij dacht, dat zij binnen enkele jaren ver
beterd had kunnen worden!
Is het nu zoo vreemd, dat een afgevaardigde stemt
tegen een wet, die een voorman der belanghebbenden
slecht noemt, die natuurlijk jaren lang onverbeterd
zou zijn gelaten, die naar de meening van alle vrijzin
nige Kamerleden den arbeiders grooter na- dan voor
deel bracht?
de auto van de chic van XCngeland.
Bij de op 16 Mei j.l. op de Brooklyn-Baan gehou
den races kwam deze auto wederom eerste aan.
Importeurs voor geheel Nederland
Door wie werd de christelijk-historisehe kieévar-
eeniging te Alkmaar opgericht?
„Door ontevreden orthodoxe menschen", zegt „de
Standaard". Hoe vond het anti-revolutionnaire or
gaan deze oprichting? ,,'t Slimste van alles was, dat
niet een politieke, maar eeniglijk een kerkelijke be
weegreden hen wakker had gemaakt."
Die „kerkelijke beweegreden" is, dat in de. Ned.
Hervormde Kerk te Alkmaar na geduchten strijd de
reehtzinnige'n het onderspit moesten delven. Aan den
vooravond van de stemming over de vraag „kerkeraad
f kiescollege", zeide ds. Doevendans, dat men aan
weerszijden niet mocht verwachten, dat de strijd wérd
gevoerd om and'erë personen aan het roer te krijgen,
om de baas té'sjifilén.
Sinds dien tijd passen, gelijk het in „de Standaard"
heet, ontevreden orthodoxe menschen, die dusver
steeds op den heer Van Foreest meegingen, hiervoor!
Is dit. optreden iets anders dan overbrenging van
dc-n plaatselijk-kerkelijken strijd op de verkiezingen
van de Tweede Kamer?
Is dat iets anders, dan vermenging van een kerke
lijk geschil en do politiek?
Maar nu verder. In Heiloo is een Evangelisatiege
bouw, waar rechtzinnige predikanten voor rechtzin
nige geloovigen optreden. Een dier rechtzinnige voor
gangers beval onlangs zijn hoorders aan op den heer
Van Foreest te stemmen. Toen kwam een ander
rechtzinnig voorganger, om dezelfde menschen in het
zelfde kerkgebouw warm te maken voor de eandida-
tuur-Henkemans.
„Een dominé moet niet aan politiek doen', zei on
langs een rechtzinnig Alkmaarsch predikant tot ons,
waarop ons antwoord luidde: „Jammer dat al uw col
lega's er niet zoo over denken."
Zooals het thans in dit district, gaat, is de vermen
ging van godsdienst en politiek minstens evenzeer in
het nadeel van den godsdienst als van de politiek.
Vooral als het een candidatuur geldt van een aftre
dend lid, dat zelf geloovig is en van onderdrukking
op geloofsgebied niet weten will
De naamlooze redactie van de verkiezingscourant
voor den candidaat Snoeck Henkcmaiis heeft t- blijk
baar niet kunnen doen zonder het! argument, dat de
heer Van Foreest.... een onoprechte houding
aanneemt ten opzichte van het staatspensioen.
Nu, als men in het andere kamp, tot dergelijke wa
penen zijn toevlucht moet nemen, wapenen," die in een
eerlijken poltieken strijd worden vermeden, dan ziet
het er voor den vrijzinnigen candidaat zoo erg nog
niet uit. Gelukkig dat men van links tot- dusverre in
dit district zorgvuldig heeft vermeden met een der
gelijk persoonlijk argument te komen, dat eigen
lijk niets is dan verdachtmaking van den tegenstan
der.
Immers iedereen weet, dat de heer Van Foreest het
concentratie-manifest onderteekend heeft en 27 Fe
bruari j.l. gestemd heeft vóór het voorstel om alle
70-jarigen van goed levensgedrag en zonder voldoende
bestaansmiddelen met 2 per week te pensionneeren.
Iedereen weet dat de heer Van Foreest een eerlijk
man is. De heer Snoeck ILenkemans heeft dit zelf
van hem getuigd in zijn verkiezingsrede. Doch de
verdedigers van de rechtsche candidatuur schijnen
toen doof geweest te zijn. Of hun candidaat neemt
een hooger standpunt in dan zijn voorvechters, zoodat
hij over hun hoofden heen sprak.
„Wilt gij krachtige bestrijding van dc openbare on
redelijkheid. Kiest dan Snoeck Henkemans", lazen
wij vanmorgen op een aanplakbiljet, De ontwerpers
van dit. biljet schijnen er niet- aan gedacht te hebben,
dat de heer Ynn Foreest stemde vóór de Zedelijkheids-
wetten
Wij herinneren hen er daarom even aan.
En de kiezers tevens
DE RIJKSMIDDELEN.
De afgeloopen maand Mei sluit, zich waardig aan
bij haar voorgangster, waarvan de vorige maand zuiic
een gunstig getuigenis kon worden afgelegd, meldt
dc „N. Gt."
Mei 1913 toch heeft Mei 1912 overtroffen met. een
bedrag van niet minder dan 1.479.964.54%. Werd
verleden jaar ontvangen 17.450.082.88, dit jaar
bracht de Meimaand 18.930.047.42% on de schatkist.
Twee posten op den maandstaat vallen dadelijk in
het oog. Vooreerst leverde de suikeraccijns een be
langrijk bedrag meer op dan verleden jaar 371.000)
wegens het feit, dat de afgeloopen maand Mei 5 Za
terdagen telde. En vervolgens was de opbrengst, der
successierechten eveneens 371.000 hooger dan ver
leden jaar, toen zij weer eens bijzonder waren tegen
gevallen.
Maar behalve deze toevallige verhoogingen, kan
toch gewezen worden op een flink accres hij verschil
lende andere bronnen van. inkomst.
Bij vergelijking van de maanden Mei 1912 en 1913
zien we toch, dat dit jaar meer werd ontvangen uil
de personeele belasting 35.000, de bedrijfsbelasting
246.000, de invoerrechten 147.000, den suikerac
cijns 371.000, het gedistilleerd 1000, den zoutae-
cijns 21.000, en dien op bier en azijn J 11.000, de ze
gelrechten 48.000, de registratierechten J 52.000, de
successierechten 371.000, de domeinen 69.000, de
posterijen 87.000. de rijkstelegraaf 5000 en de
loodsgelden J 38.000.
Daar tegenover staan slechts eenige geringe ver
minderingen. Zoo brachten minder op de grond
belasting 10.000, de vermogensbelasting 3000, de
wijnaccijns eveneens, 3000» de aceijns_ op het ge
slacht 1000 cn de hypotheekrechten 500.
De vijf maanden van dit jaar gaven een totaal van
75.918.749.39%, tegen 71.464.243.24% in hetzelfde
tijdperk van 1912. Het geheele accres bedraagt dus
thans leeds 4.454.506.15.
STEMMING PROVINCIALE STATEN.
Tn geen enkel der 85 stembureaux te Amsterdam
