DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Straker Squire,
Naar de stembus
U
No. 144.
Honderd en vjjftlende Jaargang.
DINSDAG 24 J NI.
B I N N E nTl A N D
Firma STiKKEL, OLIJ m TEN ZELDAM.
im
1
ALKMAARSCHE COURANT
ALKMAAR, 24 Juni.
Voor de laatste mnal willen we onze kiesgerechtig
de lezers in het algemeen en de vrijzinnigen in het
bijzonder opwekken morgen aan de stembus te ko
men.
Waar het om gaat is bekend. Zelfs wie zieh niet
met de politiek inlaat weet. op wien hij morgen stem
men moet -of hij leert het nooit.
Het komt er nu alleen maar op aan, dat geen vrij
zinnige zonder ernstige reden als ziekte of afwezig
heid zijn stem niet uitbrengt.
De stembus is als een loterij trommelhet kan één
cijfertje schelen, of er een prijs of een niet uit komt!
De vrijzinnigen moeten waarlijk niet te veel naar
zich toerekenen er kunnen factoren in het spel
komen, welke zij niet voorzagen, motieven gelden, wel
ke zij niet mogelijk dachten.
Totdat de klok morgenmiddag vijf heeft geslagen
moet het vrijzinnige parool zijn: oppassen is de bood
schap.
Alles wat vrijzinnig ia, moet naar de stembus.
Van rechts wordt op de overwinning gehoopt en
de kans stond ook nimmer zoo gunstig. Geen man
netje zal er van dien kant thuis blijven en er is de
laatste dagen hard gewerkt om het aantal reclitsche
kiezers zoo groot mogelijk te maken.
Laten de vrijzinnigen gewaarschuwd en op hun hoe
de zijn en zorgen dat er morgenavond geen reden is
tot nuttelooze klacht.
Zij zijn zeker van de overwinning, wanneer ze
trouw opkomen.
Zij hebben het in hun macht, Alkmaar vrijzinnig te
houden.
Maar vooral de thuisblijvers zouden den coalit.ie-
candidaat kunnen doen verkiezen.
Op de vrijzinnigen rust. daarom de plicht., te zorgen
dat er druk gestemd wordt morgen.
Den lTden ging het goed, maar den 25sten moet het
nog beter gaan.
Alkmaar staat bovenaan op de lijst der districten.
Opene Alkmaar morgenavond de reeks der over
winningen der concentratie!
Kaar de stembus en liefst zoo vroeg mogelijk, vrij
zinnigen
Op het stembiljet bet witte kringetje in het eerste
zwarte blokje zwart gemaakt.
Het stembiljet dat ge van den voorzitter ontvangt
ziet er zóó uit:
Aanwijzing
der keuze
NAMEN.
Foreest Van
Snoeck Henkemans
Voorletters.
Jhr. Mr. P.
J. R,
Wie nü stemmen wil in vrijzinnigen geest, zórgt er
voor dat het biljet zóó in de bus gaat:
Aanwjjzing
der keuze
NAMEN.
Foreest Van
Snoeck Henkemans
Voorletters.
Jhr. Mr. P.
J. R.
Zóó alleen stemt ge tegen de Tariefwet en tegen de
grondwetsherziening ten gunste van het bijzonder on
derwijs.
Zóó alleen schaart ge aan de zijde van de vrijzin
nige concentratie.
Zóó alleen helpt ge herkiezen Uwen afgevaardigde:
r.Mr.iF
ALKMAAR, 24 Juni.
Wij hebben den laatsten tijd niet zoo heel veel
ruimte beschikbaar kunnen stellen voor de rubriek
buitenland. Gelukkig is het over het geheel een slap
pe tijd, zoodat de lezer weinig te kort komt.
Een klein overzichtje moge vandaag tot aanvulling
van het ontbrokene dienen.
In Duitschland heeft men het zeer druk gehad met
het 25-jarig regeeringsjubileum van den Keizer, tot
wiens eere er veel is gesproken en geschreven. De
Keizer is gehuldigd door de overgroote meerderheid
van het Duitsche volk, door den Rijksdag, door de
Bondsvorsten. En de Keizer heeft, behalve tallooze
onderscheidingen aan verschillende onderdanen, aan
burgerlijke en militaire gevangenen amnestie ver
leend hoewel men vindt, dat hij in het laatste op
zicht wel wat royaler had kunnen zijn.
De Rijkskanselier, de heer v. Bethmann Hollweg
heeft den keizer niet kunnen, verrassen met de mede-
deeling, dat de legeruitbreiding tot stand gekomen
was. De Rijksdag is namelijk de geheele week bezig
geweest met de behandeling in tweede lezing van het
ontwerp. Het ging bij de debatten soms zeer storm
achtig toe. Maar alles komt tenslotte terecht en
men hoopt nu binnenkort ook nog de dek-
kings-ontwerpen te kunnen behandelen, daar de
beide liberale partijen en het Centrum een overeen
komst inzuke de nieuwe belastingen hebben gesloten.
Verder heeft het de aandacht getrokken, dat de ge
maal van de Duitsche prinses nu reeds verklaard
heeft, dat hij van alle rechten van Hannover afziet
als Pruisisch officier zou hij ertoe medewerken, dat
het Pruisisch grondgebied geen duimbreed kleiner
werd. De strijd der Welven is hiermede nu beslist.
En prins Ernst August van Cumberland zal nu wel
spoedig naar Brunswijk verhuizen!
In het Oosten is het nog altijd geen vrede. Vooral
Servië en Bulgarije kunnen het maar niet samen vin
den. Zij vechten voortdurend nog op het papier,
doch het kan ernst worden. De ontmoeting van de
vier minister-presidenten der verbonden mogendhe
den, welke op verzoek van den Tsaar te St. Petersburg
zou plaats hebben, laat nog steeds op zich wachten.
Wel heeft de Russische regeering, overwegende dat
geen der Balkanstaten arbitrage heeft afgeslagen,
hun doen weten, dat zij gaarne binnen vier dagen in
leidende memorie zal ontvangen, welke kunnen strek
ken als eerste grondslag ter voorbereiding van een
scheidsrechterlijke uitspraak. Maar er is een kink
in den kabel gekomen. Het Servische kabinet heeft
zijn ontslag genomen.
In den ministerraad waren enkele ministers er voor
zich te schikken naar het verlangen van Rusland, an
dere ministers verzetten zich daartegen uit vrees voor
arbitrage op zoo beperkten grondslag, terwijl Servië
juist arbitrage verlangt in algemeenen zin.
De minister van oorlog bepleitte 9nelle en krachtige
maatregelen tegen Bulgarije. De ministers van bin-
nenlandsehe zaken, van landbouw en van justitie wa
ren het met hem eens.
De heer Pasjits, de minister-president, sprak nog
maals zijn vertrouwen uit in de beslissing van .Rus
land en verklaarde onmogelijk de zienswijze van den
minister van oorlog te kunnen deelen. Hij stelde
daarop het ontslag van het ministerie voor.
Meu denkt nu, dat er een ministerie zal worden be
noemd, dat van geen toegeven zal willen weten en het
tot het uiterste zal laten komen.
Spanje ondervindt weer last van het Marokkaansche
avontuur. De Spaansche troepen hebben zware ver
liezen geleden in schermutselingen met Marokkaan
sche benden, die, naar verluidt, den heiligen oorlog
hebben verklaard. Ook de Franschen zijn weer aan
gevallen, er hebben bloedige gevechten plaats gehau
en er zullen nieuwe troepen naar het oproerige gebied
worden gezonden. Wie Marokko voor het eerst een
wespennest noemde, waarin een Europeesche mogend
heid zijn hand maar liever niet moest steken, wordt
door de geschiedenis wel in het gelijk gesteld!
In Engeland trok de behandeling der Marconizaak,
Voor den heer Romanones, den Spaauschen minister
president is deze zaak geen buitenkansje. Er zullen
meer troepen naar Marokko moeten en de republi
keinen hebben reeds met de algemeene staking ge
dreigd, zoo de regeering daartoe overgaat, terwijl in
Barcelona reeds openlijk geprotesteerd is.
waarbij een paar ministers waren betrokken, zeer de
aandacht. Het Lagerhuis nam tenslotte met groote
meerderheid een motie aan, waarin de ministers
Isaacs en Lloyd George werden vrijgesproken van han
delingen in strijd met goede trouw.
Bij de Belgische Kamer werd een nieuw sehoolwets-
ontwerp ingediend, waarvan de volgende bijzonderhe
den bekend zijn geworden:
Het onderwijs zal verplichtend zijn voor de kinde
ren van 6 tot 14 jaar. De straffen op overtreding
zijn: lo. berisping door de inspectie van de school.
2o. De berisping door den vrederechter. 3o. De
voorwaardelijke straf van 0.50 tot 5.
De salarissen van alle onderwijzers zullen verbeterd
worden. Er zullen 15 twee-jaarlijksche loonsverhoo-
gingen van J 50 zijn in plaats van de 6 vijfjaarlijk-
sche. Verder zijn er vergoedingen voor gehuwde on
derwijzers voor woning en Vergoedingen aan bijzonde
re leeraren. De staat zal bijdragen voor de salarissen
in arme gemeenten. Al de onderwijzers zullen Belg
en gediplomeerd moeten zijn. Ook de toestand der
geestelijke onderwijzers zal verbeterd worden. De to
tale onkosten zullen l1/* a lx/i millioen gulden bedra
gen.
HIJiDKBWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis, dat zij bij be
sluit van heden voorwaardelijk vergunning hebben
verleend aan J. F. JANSEN", aldaar tot het oprichten
van een bewaarplaats voor beenderen in de bestaande
lompenbergplaats in het perceel Groot Nieuwland D
GO.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DON ATI I, Secretaris.
Alkmaar, 20 Juni 1913.
EEN MANIFEST.
Gister verscheen in de rechtsche bladen onderstaan'!
manifest.
Protestantsche Kiezers 1
Bij de herstemming een enkel woord. Neemt het
ter harte, wij zeggen het na rijp beraad. Wij zijn geen
Coalitie-mannen. Wij hebben dit getoond.
Nu de Coalitie geslagen is, staan wij voor een an
deren toestand. Wij willen geen beulswerk verrich
ten.
De Liberalen verkoopen zich aan de Socialisten.
Protesteert met ons tegen deze beginselverzaking.
Thans is er geen keuze dan om rechts te stemmen
en op te komen voor gezag en orde.
Het gaat nu niet om de Coalitie. Het gaat thans
om de vraag of er al dan niet plaats zal blijven in
ons staatkundig leven voor wat ons dierbaar is als
Protestanten en Hervormden.
Nu de Liberalen aan het Socialisme de broederhand
reiken om alles uit te bannen, wat hoe gebrekkig
ook nog voor het Christelijk beginsel voelt, moogt
gij niet mede de verantwoordelijkheid dragen voor de
ze politiek, maar moet gij de Rechtsche candidaten
steunen ten spijt van alle bezwaren.
Straks zetten wij den strijd tegen het separatisme
voort. Maar nü steken wij 't zwaard op, omdat we het
zouden keeren tegen onszelven.
Blijft niet thuis, maar helpt de zege verhinderen
der thans gecombineerde liberaal-socialistische con
centratie.
Ds. A. O. H. van Hoogenhuijze,
Amsterdam.
Ds. G. H. Wagenaar, Rotterdam.
De Nederlander teekent hierbij aan dat de heer
Van Hoogenhuyze zich van den Bond van Prot. Kie
zers heeft losgemaakt, aangezien hij zich met de ten-
denzen van dien Bond zooals die uit het herstem-
mingsadvies blijken, niet langer kon vereenigen.
In enkele bladen van links schrijft de heer W. H.
Lieftinck een oproep aan de Prot, Kiezers van Ntederl.
welke de volkomen instemming heeft van den Natio-
halén Bond van Protestantsche Kiezers in Nederland,
en waarin wordt geconstateerd, dat ds. A. O. H. van
Hoogenhuyze zijn „draai" genomen heeft.
„Wat hij, „gedrongen door zijn geweten en door
liefde tot ons Nederlandsche Volk," dooT de vóórdeur
wist te moeten uitwerpen, dat tracht hij thans, nog
éér het er goed en wel uit is, zelf met alle macht er
weer binnen te halen."
.Niet meer „de onheilige vermenging van gods
dienst en politiek;" niet meer het ijdellijk gebruiken
van den naam des Heeren in eene op arglistige wijze
gestelde antithese; niet meer de opzet der coalitie
partijen, om onder een bedrieglijke leuze de overwin
ning te behalen en de regeermacht te behouden; niet
meer de aanmatiging en de kuiperijen van het ultra-
montanisme; niet meer dat alles, wat hem zoozeer te
gen de borst stuitte, weegt op eenmaal bij hem het
zwaarst, maar hetgeen hij ten onrechte noemt „een
zich verkoopen der liberalen aan de socialisten."
En toch maken juist die zich althans niet schuldig
aan het allerergste, het ook door ds. Van Hoogenhuy
ze zoozeer verfoeide, en kan om hunnentwil de naam
der Heeren ten minste niet worden gelasterd, zooals
altijd gebeurt, wanneer wat niet christelijk is, christe
lijk wil schijnen.
„Waarom hebt gij gewankeld „gij kleingeloovige"?,
zoo roep ik hem openlijk toe, ten aanboore van geheel
ons Nederlandsch volk.
'„Waarom zijt gij, na in den geest" te zijn begonnen,
„in het vleeseb" geëindigd, in het vleesch van vrees
achtigheid on wankelmoedigheid?"
Noen! wat ds. Van Hoogenhuyze thans deed, dat
komt niet voor rekening van den Nationalen Bond
van Protestantsche Kiezers.
Reeds op de laatste vergadering (die van 18 dezer)
bleek het, dat hij zoo goed als alleen stond in zijne
neiging om, onder de indruk van de stembuscijfers
van den vorigen dag, min of meer terug te krabbelen.
En daarom, nu hij, althans in mijn oogen, „zijn draai"
genomen heeft, nu constateer ik, dat hij zijn lidmaat
schap van het Bestuur heeft neergelegd en uitgetre
den is, zoodat niemand op den Bond een blaam kan
werpen, welke alleen ds. v. 11. verdiend heeft."
Het slot luidt aldus:
Nog eens: in géén geval „terug"!
Opnieuw „voorwaarts"! In het geloof,
Wij kunnen, wij mógen niet anders!
„God helpe ons, Amen!"
DE STATENVERKIEZING.
In Noord-Holland leed de rechterzijde verliezen in
de hoofdstad, in Haarlem en ook in Velsen, waar de
heer Quarles van Ufford de plaats van den aftreden-
den Roomsch-Katholiek, den heer J. Goes uit Lastri
en m bezette.
Voor Amsterdam gaan twee vrijzinnigen, de heerei
Van Tienen en Bellaar Spruit naar de Staten in
plaats van den aftr. chr.-hist. heer Ter Haar en den
a.-r. wethouder De Vries.
Overigens zetten de sociaal-democraten in Amster
dam hun overwinning voort; in II en IX bezetten zij
twee, in V en VIII één zetel. Deze beide iaatste
districten kozen naast den sociaal-democraat den
heer Ketelaar en prof. Fabius. Ook in Zaandam won-
de anto van de chic van Engeland.
Bij de op 16 Mei j.l. op de Brooklyn-Baan gehou
den races kwam deze auto wederom eerste aan.
Importeurs voor geheel Nederland
„Kennemer Autogarage", - Telet. 140.
ALKMAAR.
nen de sociaal-democraten den kort geleden met moei
te gewonnen liberalen zetel van den heer Dekker.
In den Helder wisten de vrijzinnigen hun zetel te
handhaven.
De uitslag is dus, dat de rechtsche partijen 3 zetels
verloren en er geen wonnen, de vrijzinnigen wonnen 3
op rechts en verloren er 7 aan de sociaal-democraten,
de socialisten wonnen er 7 en verloren er geen.
in Zuid-IIolland was vóór de verkiezing: Rechts 54,
Links 28.
Rechts heeft 9 zetels verloren (1 in Dordt, 1 in Go-
rinchem, 1 in Gouda, 1 in Leiden, 1 in Oud-Beijer-
land, 1 in Rotterdam I, 1 in Rotterdam II, 1 in Rot
terdam V, 1 in Schiedam) en 1 gewonnen (in Den
Ilaag).
De stand is dus thans 46 rechts tegen 33 vrijzinni
gen en 3 sociaal-democraten.
Voor het eerst doen de socialisten in deze Staten
hun intrede, en wel in Rotterdam I en II (beide de
heer Spiekman) en in Dordrecht.
In Friesland bleef de stand 27 links tegen 23 recht».
De socialisten wonnen echter by de herstemmingen 3
zetels op de vrijzinnigen in Leeuwarden.
Er zijn nu 14 liberalen en 13 socialisten, terwijl ef
vroeger waren 23 leden voor rechts, 18 vrijzinnigen, 9
sociaal-democraten.
VRIJ CI IR I ST ELI J K-HI ST ORISCHE PARTIJ.
In het Ilbld. plaatst de heer O. E. v. Koetsveld
wetend dat de pers der rechterzijde haar kolommen
voor hem gesloten zou houden een oproep. Ilij
vindt het bekende advies van onthouding van het
hoofdbestuur der ehr. hist. Unie schandelijk, een plot
seling en totaal over boord werpen van wat steeds als
een goede regel trouw werd nagekomen. Hij ziet in
dit- advies alleen verbittering over den uitslag der
eerste stemming.
„Is dat vraagt, hij een houding eener ernstige
en nog wel christelijke partij waardig? Veeleer doet
zulk een houding denken aan een gewond en in 't
nauw gedreven dier, dat in blinde woede van zich af
bijt.
Maar ik heb hoop, dat zeer velen zullen weigeren te
volgen op zulk een ver derf elij ken weg. Dezen roep ik
toemaak u dan ook los van die zoo treurig verbas
terde partij, en laat ons allen te zamen een nieuwe
partij vormen, die den naam van Vrij Christelijk-His-
tordsche Partij waarlijk verdient te dragen.
Na alles wat ik de laatste tien jaren en vooral de
laatste tien maanden moest medemaken, had ik meer
dan genoeg van al wat politiek heet, en niets deed ik
liever dan er mij geheel en voor goed aan te onttrek
ken.
Maar bij wat thans gebeurt, meen ik dat niet te
mogen doen, vóór ik, gevolg gevend aan het verzoek,
dat mij van meer dan één zijde werd gedaan, althans
een poging heb aangewend om bijeen te brengen allen
die, hoewel instemmend met het Christ.-Hist, program
zich in de C. II. Unie niet meer thuis gevoelen. Hun
roep ik toe: zend mij uw betuiging van instemming,
en dan zullen wij zien wat wij samen kunnen doen."
Semeiicd nieuw».
BEVERWIJK.
Naar de N. R. Ct. verneemt, zal jhr. Van den Berch
van Heemstede, afgevaardigde voor het district Oos
terhout, indien de heer Passtoors Woensdag voor Be
verwijk niet wordt herkozen, zijn zetel aan hem af
staan.
UIT BERGEN.
Op uitnoodiging van de heeren P. B. van Don eti
W. J. van der Steen zijn een dertigtal ingezetenen bij
eengekomen, hoofdzakelijk ouders van schoolgaande
kinderen der R. K. School in deze gemeente, om t«
komen tot een vereeniging, die zich zal belasten met-
de taak elk jaar de hoogste klassen dier school een
reisje te doen maken.
Dit doel werd ten volle bereikt. De vergadering be
sloot tot oprichting van eene zoodanige vereeniging,
die nog voor de maand Augustus een eerste reisplan
ontwerpen.
KORTE BERICHTEN.
Te Amersfoort is tegen een meisje, dat de ver
kiezingsbiljetten van links in een afgesloten tuintje
vernielde, proces-verbaal opgemaakt.
Mejuffrouw L. A. J. de Neve, meer bekend on
der haar schrijfstersnaam Louise B. B„ is in Duitsch
land, waarzij bij verwanten vertoefde, overleden. Haar
stoffelijk overschot is gisteren in Den Haag overge
bracht om daar te worden begraven.
- Ifet is thans zeker dat het stoffelijk overschot
in den verpleger Braam in Nederland zal ter ruste
gebracht worden. Te Den Haag zullen de grenadiers
en jagers het lijk de laatste eer bewijzen.
Te Tubbergen is onder eere-voorzit ter schap van
den burgemeester thans een definitief comité gekozen
voor een Sehaepman-monument.
Te Gorinchem is een klacht ingediend tegen een
rechtschen propagandist, die in het bijzijn van getui
gen Dinsdag jl. kiezers met geld heeft bewerkt, om
op den rechtschen candidaat te stemmen.
Bij het zwemmen verdronken te Dalen (Dr.)
twee broers van 17 en 13 jaar, te Lekkum (Fr.) een
jongeman van 24 jaar, te Zalt-Bommel een 24-jarige
ambtenaar bij de Staatsspoorwegen te Amsterdam.
De schildersknecht Joh. Dielissen stoTtte te Bre
da van een 8 M. hooge ladder en beliep daardoor zulke
zware inwendige verwondingen dat hij nog dienzelf
den avond overleed.
Te Middelburg zijn de agent van politie V. en
diens echtgenoote na het gebruik van het middagmaal
plotseling ongesteld geworden.
Per advertentie wordt, naar de Tel. meldt, voor
