DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. No. 159 Honderd en vQftiende Jaargang. ZATERDAG 12 JULI. Gemeente-politiek en Dagbladpers. Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,— Afzonderlijke nummers 3 Cents. Prijs der gewone advertentiën Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9. Telefoonnummer 3. I. BINNENLAND. ALRMAARSCHE COURANT IftlA VI Dit nummer bestaat uit 3 bladen. Door O. D. DONATTI. Bij het onderzoek naar den invloed van de pers op de gemeentepolitiek kan natuurlijk alleen sprake zijn van de politieke dagbladpers. De talrijke vakbladen, die zich hoofdzakelijk of uitsluitend met bet bestuur der gemeente bezighouden en wier taak het is invloed op dé 'gemeentepolitiek te oefenen!, worden in deze be spiegeling uitgesloten. Ook de ambtelijke betrekkin gen van bet gemeentebestuur tot dé dagbladpers, voor zoover deze laatste wordt gebezigd' als orgaan voor de openbare kennisgevingen, worden hier ter wille der volledigheid slechts vermeld. De daigen zijn lang voorbij, dat de gemeente uit eeni'ge dozijnen buizen bestond en dat de belangstelling der burgerij in de openbare zaak zich op bet- raadhuis concentreerde, zoodat een kennisgeving op bet. zwarte bord voldoende was om wat verordend werd aan bet publiek kond te doen. Sedert bet opbloeien van de dagbladpers is de omroeper gepensionneerd, die nog in de laatste helft der vorige eeuw door de straten toog der kleinere ge meenten om, onder het luiden van een schel of bet slaan op een bekken, d'e. ambtelijke medëdéelingen aan het volk bekend te maken. Thans is het dagblad als orgaan der ambtelijke bekendmakingen onontbeerlijk geworden en het wordt als zoodnniig door een ieder erkend en gebruikt. Deze ambtelijke bekendtnaki'ngen wekken echter slechts van ter zijde onze belangstelling. Liever wij den wij onze opmerkzaamheid1 aan d!e veelvoudige bui tenambtelijke wisselwerking, die tusschen de politieke dagbladpers en de gemeentepolitiek niet te miskennen 19. In de structuur van ons hediendaagsch gemeen schapsleven is dé dagbladpers zóó een gewichtige pij ler, dat zij op geen enkel gebied meer kan worden gemist. Het geheele openbare leven is ingericht óp den inlichtingendienst der bladlen. Stellen wij ons een oogenblik voor, dat gedurende 14 dagen op de wereld geen courant verscheen. Wat zou daarvan het gevolg zijn? Handel, beurs, ambacht en industrie zouden verlegen staan; het gansche bedrijfsleven zou in de grootste verwarring geraken en voor een deel stil staan. Zou deze factor der beschaving geen invloed oefenen op bet gemeenteleven, dat op zijn beurt we der zooveel invloed oefent op de levensvoorwaarden der gemeentenaren? Het zou onverklaarbaar zijn! In derdaad heeft dan ook een voortdurende wisselwer king plaats tusschen gemeentepolitiek en pers. De huidige inrichting der gemeente is op den grondslag van zelfbestuur opgebouwd. Het ideaal van dit zelfbestuur is, dat alle burgers, zonder uitzon dering, zich tot taak stellen aan het gemeenteleven deel te nemen, een ideaal van 't welk wij helaas nog veel verder verwijderd zijn dan de hoogte onzer beschaving en onze staatsburgerlijke opvoeding zou den doen vermoeden. Daarom zij' bet doel eener ge zonde gemeentepolitiek: bij do burgerij belangstelling te wekken voor dé taak van bet gemeentebeatiuir; het sociale en staatsburgerlijke geweten van den gem-een- teburger wakker te schudden c-n bet verantwoordelijk heidsgevoel van den eenling, voor de welvaart van de gemeenschap, op te wekken en te versterken. Hoe zou naar dat doel kunnen worden gestreefd al's de bur gerij onkundig bleef van hetgeen er bij bet gemeente- stuur omgaat? Dat bestuur treedt slechts een enkel maal met. den burger persoonlijk in verbinding en wel als liet hem bet belastingbiljet laat overhandigen. Overigens worden de verordeningen en beschikkingen in het algemeen uitgevaardigd en afgekondigd en wordt het aan den enkeling' overgelaten zich omtrent de bedoelingen en bet nut daarvan zoo goed en kwaad als het gaat, op de hoogte te stellen. Wel worden de vergaderingen in liet openbaar gehouden, doch wij we- ten bij 'ervaring, dat; althans in kleinere gemeenten, slechts in hoogst zeldzame gevallen, als er bepaalde belangen op het spel staan, een half dozijn mensehen '■■o ruimte vult, welke voor het publiek bestemd is, Ion-einde te vernemen wat er verhandeld wordt. In bet kort. van een nauwe verstandhouding tusschen gemeentebestuur en gemeenteburgers is geen sprake. Daar gaapt een afgrond), welke voor een gezonde ont wikkeling van liet zelfbestuur zeer hinderlijk is. Waar is de ingenieur, die over dezen afgrond een brug slaat, De voortschrijdende beschaving beeft ook dezen ingenieur doen geboren worden. En de brug, tlie sierlijk en stevig de verbinding vormt, is de pers. I.;t tegenwoordige dagblad bepaalt zich niet tot politieke nieuwsberichten; bet tracht veeleer te zijn tiro ®lHe8'ei'lee'ó van de ontwikkeling der beschaving. V\ il het aan de behoeften van liet lezend publiek ge heel voldoen dan mag bet geen zaak van eenig' be-' lang veronachtzamen. Aldus behoort men alles in bet Onze gemeente-secretaris heeft .in de vergadering der Vereenigmg van Burgemeesters en Secretarissen m de provincie Noordi-Holland een belangwekkende redevoering- gehouden naar aanleiding, van hetlgeen dr E. Lüsgen 28 September l.L op bet Kongresz fiir Stadtewesen te Dusseldorf beeft gezegd over dén in vloed van de pers op gemeentezaken en hetgeen de welbekend© oud-burgemeester dr. Lothar Schikking in het laatst van 1909 in de Stadtezeitung heeft ge schreven in zijn pleidooi voor een krachtig meeleven van de pers in gemeentelijke aangelegenheden. Wij stellen het zeer op prijs, dat, die beer Donatb zijn beschouwingen, waarvan onze lezers ongetwijfeld met genoegen kennis zullen nemen, ter onzer beschik king heeft gesteld. Red Alkm. Ct,] dagblad aan te treffen wat binnen de gemeente voor valt en wat de behingen raakt van d'e burgerij. Daar uit vloeit voor de pers de verplichting voort op een en ander nauwkeurig acht te geven, ten einde d'e bur gerij over alle gewichtige aangelegenheden), die het bestuur der gemeente betreffen, te kunnen voorlich ten. Terwijl nog voor 50 jaren de bladen genoeg jnéen den te hebben gedaan als zij in korte berichten het een en ander van het gemeentebestuur vermeldden, noemt beden bet, verslag d'er raadszitting regel'mati, een .groot deel van het dagblad in beslag. Men mag vaststellen, dat die verslagen in onze dagen in den regel aan degelijkheid en objectiviteit niets te wen- sehen overlaten. Even beslist mag men zeggen, dat deze door de burgerij met klimmende belangstelling worden gelezen en. naar waarde worden geschat. Daaruit vloeit voor de pers de noodzakelijkheid voort met d'e meeste zorgvuldigheid' te werk te gaan en voor bet gemeentebestuur de plicht om de moeilijke taak voor de pers te verlichten en maatregelen te tref fen waardoor het haar mogelijk wordt bet publiek spoedig en goed in te lichten. Daartoe behoort voor alles, dat de vertegenwoordi gers van de pers worden in dé gelegenheid' gesteld zich omtrent den gang van zaken en den inhoud der debatten nauwkeurig en gemakkelijk te kunnen oriën- teeren. erstandige gemeentebesturen stellen de pers om die reden, door uitreiking van voorstellen, toelich tiiigen en nota's, vooraf op de hoogte van alles wat in de raadsvergadering kan ter sprake komen, op grond van de juiste overweging dat hij slechts correct en objectief verslag kan geven, die met. de détails be kend is. Nog doelmatiger zou het zijn, als bij ge wichtige .aangelegenheden, het gemeentebestuur de verslaggevers der pers vóór de raadszitting liet bij eenroepen en door een zaakkundige liet inlichten. In sommige gemeenten wordt, tot beider tevredenheid, aldus gehandeld. Zelfs heeft de magistraat van Em- den onlangs bepaalde dagen aangewezen voor confe renties met vertegenwoordigers van dé pers. Dat den verslaggevers een plaats wordt ingeruimd, van waar zij de debatten gemakkelijk kunnen volgen en waar zb' hun moeilijken arbeid kunnen verrichten, spreekt, van zelf. Bij het bouwen v-an nieuwe raadhuizen zal daarop moeten worden gerekend Met het geven van verslag van de openbare raad® zittingen, die slechts een klein déél der 'gemeentelijke werkzaamheid vormen, is de gemeentelijke politieke taak van de pers niet afgedaan. Zij moet door zaak kundige verhandelingen, de stedelijke aangelegenhe den voor hare leizers ophelderen. Wat haar in liet burgerlijke zoowel als in het rechtsleven een zekere positie waarborgt is, dat zij aan de staatsburgerlijke ontwikkeling van liet. volk behoort medé te werken. Die taak is niet gemakkelijk. Zoo behandelt de ge meentepolitiek ook drooge onderwerpen, waarvan slechts kan worden kennis genomen door middel van cijfers en statistieken. De uitkomsten van dé comp tabiliteit, van het beheer der bedrijven en dergelijken, zijn voor het mee ren deel der burgers geen geliefkoos de lectuur. Aan de pers dan de taak dit geraamte van dood© getallen van v le e soli en bloed' te voorzien en te maken tot een levend en krachtig deel van 'het be- stuursorganisme. Ook aan nieuwe vraagstukken die voortdurend in de gemeentepolitiek opdoemen, moet de pers haar aandacht wijden; ook voor deze moet zij de belangstelling van den lezer trachten op te wek ken. kien schatte dezen arbeid niet gering; hij eiseht groote toewijding, ijverige studie en veel handigheid. Men mag van de pers getuigen, dat zij dezen arbeid in het. algemeen goed verricht. Deze veelomvattende taak kan de pers eerst dan naar behooren volbrengen, als zij door het gemeente bestuur wordt ondersteund. Hierover nog wat in een volgend artikel. DE CKISIS. In verhand met loopende geruchten in zake de vor ming an een zaken-ministerie en het. voornemen der Anti-Bevolutionnaire en Roomsch-Katholieke partij en om daarin geen zitting te nemen, wordt gemeld, dat de Christelijk-Historische Unie zich niet op het standpunt stelt om liet een komend ministerie zoo lastig' mogelijk te maken. In beginsel zou d'e Chr.-Hist. partij niets hebben te gen bet. zitting nemen van een 'barer leden in een za ken-ministerie. II. M. d'e Koningin heeft tot dr. Kuyper, d'ie op het oogenblik in het buitenland vertoeft, een uit-noo- diging gericht tot een onderhoud' op Het Loo. Mr. II. L. Drucker ontving 'gisteravond' in zijn woning te 's-Gravenhaige tot. het houden eener samen- spreking den Kabinetsformateur dr. Bos en de Vrijz.- Democratische tegenwoordige en nieuwgekozen leden der Tweede Kamer de he,eren: Marchant, Limburg, Ketelaar, Teenstra, Smidt, Van Deventer en Rood'en- burg. (De heer Tfcub is buitenslands.) De confe rentie duurde van 8 tot 11 uur. Men bericht aan het Utr. Dgbh, dat in de Don derdag gehouden vergadering dér vrijzinnige concen- 11 atie besloten is niet het bewind! te aanvaarden zon der de medewerking der sociaal-democraten, en dat men geneigd zou zijn aan dezen drie ministerzetels af te staan. I )E KABLNE TSEOBMAT'EUK, Het. I tb ld. schrijft, dat ook indien de sociaal-demo craten hun medewerking bij het vormen van een re- geering weigeren, Dr. Bos wel zal trachten uit. leden der overige linksehe fracties een kabinet samen te 'tellen. Het blad' wijst op het moeilijke dezer taak en vervolgt dan: Doch dr. Bos dhrft het aan. Hij, ervaren partijman en parlementariër, wil als leider van eén linksch mi nisterie optreden. En dan moeten wij 'dadelijk er kennen dat de keus van dén persoon een bijzonder ge lukkige is. Wij doelen daarmede niet zoozeer op de algemeen erkende bekwaamheden van den heer Bos. Wel op zijn geheele persoonlijkheid. De heer Bos is bij alle partijen geacht en zoo één vooraanstaande fi guur in den partijstrijd) dér laatste jaren in staat is verspreid staande groepen samen te brengen in een werk diat zij te zamen moeten en kunnen verrichten en wat meer is hen samen te houdén, dan is het wel dr. Bos. Hij was nooit iemand, die uit partijdrift billijkheid en hoffelijkheid tegenover andersdenkenden vergat, of wien het moeilijk vi'el dé grieven en bezwaren van andersdenkenden te begrijpen. Ook zij, dfte als wij', met krtacht hebben ontraden het deelnemen aan een uitgesproken linksch kabinet (of een concentratie-kabinet, uitsluitend' da politiek der concentratie uitvoerende, gevormd zal worden, is nog onzéker) kunn'en niet anders dtoen dan de keu ze van dezen kabinetsformateur toejuichen en hem welslagen toewenschen in zijn pogen om een kabinet te vormen dat regeeren kan met 'dé nieuw verkozen volksvertegenwoordiging' en daarbij rekening kan hou den met al de 'Stroomingen in ons volk die bij dé 'laat ste verkiezingen zijn tot uiting gekomen. Dit zeggende dénken wij natuurlijk aan het feit, dat de heer Bos behoort tot! dé vrijzinnig-democrati- sehe partij, d. w. z. juist tot die kleinste groep der linkerzijde, wij zijn overtuigd dat in dé benoeming van dr. Bos niet eenige bijzondere aanwijzing kan lig gen omtrent den geest van d'e vrijzinnige wetgeving, die dé komende regeering zal willen tot stand bren gen. BURGEMEESTERS en SECRETARISSEN IN NOORD-HOLLAND. De Ver.eeniginig van Burgemeesters en Secretaris sen in de provincie Noord-Holland zal op Zaterdag 19 Juli ia.s. te .Amsterdam eene buitengewone zomer vergadering houden. Om 10.30 zullen d'e leden met en extra trein van d'e Gooische Stoomtram naar Min den vertrekken, ter' bezichtiging van het MuMerslot. Vertrek van Muiden per extra stoomtram te 12.20 naar de halte Bred'iusweg en zal men tegen 1 uur liet noenmaal gebruiken in het hotel „Jan Tabak." Te 2 uur rijtoer over Huizen, Blaricum, Laren en Eemnes naar Soestdijk en daarna naar Hilversum, alwaar te 6 uur in het hotel ,,11'of van Holland1" een maaltijd gehouden zal worden. Qemengd nieuws. EEN BORSTBEELD VAN Dr. KUYPER. Dezer dagen werd aan lreeren directeuren der Ver- eeniging voor Hooger Onderwijs op Gerei'. Grondslag ten behoeve van d'e dr. A. Kuyperschool te Rotterdam n buste van dr. A. Kuyper aangeboden in 't galapak van minister. O'mtrent herkomst en oorsprong' dezer buste vertelt „Het Volk" van gisteravond' een en an- der. Uit het breedvoerig artikel, dat meer dan een pagi na beslaat, blijkt, dat een zekere heer J. L. Veltman, toentertijd werkzaam op de gemeente-secretarie te Ambt Almelo in 1904 te 's-Gravenhage een dame te kennen gaf, dn tl hij wel gaarne tot burgemeester zou worden benoemd. De naad dér dame luidde: Geef dr. Kuy.per, die nogal ij-del is, 'een buste cadeau, 't Resul taat- van dit gesprek was; dat de heer Veltman Toon Dupuis opzoéht- en met hem overeenkwam, dat deze voor 900 een buste in bron's zou leveren. De beeld houwer was het ook die dir. Kuyper het aanbod mede deelde en deze bleek mét een en ander zeer ingenomen te zijn. Later, toen hij reed's eenige keeren geposteerd had en intusschen ook met den heer Veltman in contact was gekomen, verklaarde dr. Kuyper een buste in marmer te prefereeren boven een bronzen 'borstbeeld. Als dé prijs een bezwaar was, dan zou hij uit eigen zak er J 1000 bijleggen. Dit aanbod, 't welk de mi nister schriftelijk bevestigde, werd door den heer eltman aanvaard. Deze liet intusschen eens door schemeren, dat hij op een burgemeestersbenoeming hoopte, waarop dr. Kuyper zei de„Veltman, je moet maar solliciteer,en." Toen het buste klaar was in 1905, kwam het mi- nisterie-Kuyper ten val. De ex-premier beloofde ech ter den heer Veltman bij zijn opvolger te zullen aan bevelen. Dat geschiedde ,en minister Rink benoemde den heer Veltman in December 1905 tot burgemeester van Kattendiijke. in Februari 1906, aldus vervolgt dé heer Veltman zijn relaas in „Tiet Volk.' vroeg de heer D'upuis mij om betaling dér boste, die nog altijd in zijn atelier stond. Ik wendde mij toen tot dr. Kuyper om de 1000, die hij had toegezegd. Dr. Kuyper vertoefde toen in liet buitenland', vanwaar hij mij antwoordde, dat li ij, op reis zijnde, deze zaak niet kon afdoen en ook niet. meer goed wist wat hij mij had toegezegd. Hij verzocht mij toen dén'brief, wiaarin hij inderdaad 1000 had toegezegd, hem nog eens ter inzage te wil len zenden. Doch in ieder geval moest ik geduld oefenen, daar li ij nu 8000 inkomen minder had, ter wijl het huwelijk van zijn zoon, alsmede 'de ernstige operatie van zijn dochter veel gel'd hadden gekost. Zelfs zijn jaarlijksehc bijdrage aan de Vrije Universi teit had hij tot d'e helft moeiten verminderen. Ik heb hem toen in goed' vertrouwen zijn brief mei de aanbieding van j 1000 toegezonden, tegelijkertijd hem verzoekende mij de 1000 te zenden, wijl ik dén heer Dupuis reeds betaald' had'. Op dat schrijven, zoowel 'als op de volgende maan brieven ontving ik geenerlei antwoord. Een aan dr. Kuyper gepresenteerde kwitantie ging onbetaald te rug, met de bemerking: „Niets schuldig." EVenmin kreeg ik mijn brief, dien ik als een schuldbekentenis beschouwde, terug. In Mei 1909 werd de heer Veltman getroffen door een ernstig ongeval, dat gevolgd werd door een slee- pende ziekte. Een en ander maakte, dat hij zijn za- Iken niet kon beh'artigen en door zijn crediteuren den 4den Augustus 1909 failliet werd! verklaard'. Curator i was mr. W. Dijckmeesteir, zoon van den commissaris der Koningin in de provincie Zeeland. De advocaat wilde, volgens dén heer Veltman, j aanvankelijk niets van dr. Kuyper's buste weten. In Maart, 1911 echter, de heer Veltman was intusschen op zijn verzoek eervol van het! burgemeestersambt ontslagen; en h'ad' zich in dé residentie metterwoon gevestigd, kwam dé curator op een Zondagmiddag te zijnen huize, nam de buste in beslag en wilde haar meteen wegvoeren. Dit ging niet wegens de zwaarte van het beeld. Ik deelde bovendien aan mijn curator medé, al'dus de heer Veltman, d'at de buste niet meer mijn eigendom was, maar dat zekere beer P. v. d. Ma- rel er mij 1500 op h'ad geleend. Op deneelfden mid dag- verzocht mijn curator inzage te mogen hebben van de brieven, die dr, Kuyper mij' 'over deze zaak ge schreven hacl. De overhandigde hem toen den brief, waarin dr. Kuyper mij inderdaad om uitstel van be taling had verzocht. Dien brief stak de curator in zijn zak. Ik heb die'n brief nooit terug kunnen krij gen. De heer Dijckmeesfer gaf dezen brief aan dr. Kuyper, de curator had' dén heer Veltman gezegd; dat hij hem niet. zou achtervolgen wegens „achterhouden," indien hij niet verder ageerde, tegen dr. Kuyper. Mr. Dijskmeester onderhandelde met genoemden beier P. v. d. Marei, betaaldé 'hem de volle 1500 en liet dén 25 Mei 1911 de buste bij den 'heer, Veltman weghalen. UIT HOORN. Tegen vier visschers uit Enkhuizen, overtreders der politieverordening op dén vise baf slag, werd gis teren 12 dagen hechtenis geëischt. UIT OUDORP. In het predikbeurtenlijstja is gisterten een fout geslopen. Te Ou dorp is morgen op dén gewonen tijd, 10 uur, wel dienst. UIT HEER-HU G O W A A RD. Zondag 13 Juli zal v-oor de Hérv. Gem. alhier voor- middags half tien optreden Dsi Schermerhorn van X i euwe-Niedorp, terwijl 20 Juli, 's n)am. te hialf twee, zal optreden Ds. Boéke van -S-chooriDeze preekbeur ten worden vervuld, wijl ds. Broekema nog in e.en ziekeninrichling te Amsterdam verpleegd wordt. UIT SINT-FANCRAS. Terwijl men zich vermaakte met het schieten met een kamerbuks: kreeg d'e 17-jarige A. W. alhier eenige hagelkorrels in 't, oog. De ongelukkige werd ter ver pleging opgenomen in ziekenhuis te Leiden. - Tn t tweede kwartaal 1913 werd in dé school spaarbank door 17 spaarders ingelegd 40.96; opge vraagd werd 0.96. UIT WIERINUERWAARD. Door Hoeren1 Kerkvoogden werd afc org'anist be noernd in dé plaats van wijlen den heer F. Felkers Aa heer I. Oudendijk, alhier. UIT VEENIIUIZEN. Na een ktoffie-avondje zijn ruim een tiental perso nen alhier en van de Langereis ongesteld geworden, sommigen zoo, dat spoedig geneeskundige hulp .moest worden ingeroepen. Men vermoedt, d'at de oorzaak het, gebruik van ondeugdelijke worst is. De rest van de worst, die naar wij hooren niet in onze gemeente vervaardigd is, is tot. -onderzoek naar Amsterdam en Utdecht gezonden. UIT W ARMENHUI ZEN. Uit het drietal, waarop voorkwamen ds. Oterdoom van Abbekeirk, ds. Nieuwburg van Winkel en ds. Vet- hake van Koedijk i's Vrijdagavond' ds. Oterdoom be noemd. De aannemer maakte heden een begin met hel nieuwe veilingsgebouw, waarin het puikje van Xoord- liollandsche groenten en de sléutel van de brandkast der houwers te vinden zal zijn, UIT SOIIOOKLDAM. au de Scheepswerf van Gebr. Vlam alhier werd gisteren een stalen motorboot te water gelaten voor den heer M. Kleverlaan te Bergen (N. H.) UIT AKERSLOOT. 1 >ond-erdagavond hialf twaalf reed eeu 14-jarige jon gen met zijn rijwiel waaraan geen licht, in het water hij de draaibrug te West-Graftdijk. Hij wist zich zelf te redden, en liet zijn rijwiel in -den steek, terwijl hij van een bewoner die hij er had uitgeklopt, een rijwiel leende en naar huis toog. PREDIKBEURTEN. XX II. Kerk te St-Panéras, nam. 2 uur, ds. Bierner van Egmond aan Zee., X. H. Kerk te Broek op Langendijk, vooral. 9.30 ds. van Dorsten van Oudega, niata. 6 uur dk J. P. Dijk. Ge-rei', kerk, voorm OH uur en nam. 2V2 uur ris. J. Mulder. lir. Geref. Kerk, voorm. 9% en nam. 2Y2 uur ds. J. de Bruin. Doopsgez. Kerk, 9V2 uur, Ds. Banga. Zuid-Scliarwoude, voorm. 9.30 ds. O. Staal, van XX- Scharwoiidé. Noord-Selinnvoude, Herv. Kerk, voorm. 9.30 uur, geen dienst. Geref. Kerk, voormiddag* 9.30 uur en nam. 4 uur Preeklezen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1913 | | pagina 1