DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No, 222.
Honderd en vijftiende Jaargang.
WOENSDAG
24 SEPTEMBER.
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk II,—,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
4 avoudeu per week vau 5—7 uur en van
BINNENLAND.
ALKMAARSCHE
3 avoudeu per week van 8—10 aar.
Aanvang half October.
Einde van den cursus 1 Maart.
De kosten bedragen f 3 (vóór ongeveer 35 lessen
van 2 uur), in twee termijnen te voldoen, begin Nov
en Febr.
Onderricht wordt gegeven in het knippen en naaien
van een gekleurden tusschenrok en een katoenen japon
of eenvoudige blouse.
772—®V2 nnr-
Aanvang half October.
Einde van den cursus half Maart.
De kosten bedragen f 0,30 per week, vooruit te
voldoen
Deze cursussen worden gegeven aan de ALKMAAR
SÖHE HUISHOUD- EN INDUSTRIESCHOOL.
Aangifte aan de School, alleen Vrijdags tus-
schen 2 en 4 uur bij de waarnemende Directrice.
T. E. GROENMAN.
ALKMAAR, 24 September.
In de Duitsche pers ontmoet men tegenwoordig af
en toe artikelen, waarin de kwestie besproken wordt,
of het Drievoudig Verbond eigenlijk nog wel reden
van bestaan heeft, in het bijzonder of men in tijd
van nood aan Oostenrijk wel een betrouwbaar bond
genoot zou hebben. En omgekeerd valt in Oosten-
i-ijksche bladen herhaaldelijk de vraag te lezen of
men in Duitschland niet eer ee*n vijand, althans een
baatzuchtig mededinger, dan een vriend heeft, t
zien.
Nu zijn er al jaren lang in alle drie landen van het
verbond stemmen opgegaan, welke de voortzetting
van dat verbond hebben afgeraden, hetgeen intus-
schen niet heeft verhinderd, dat het telkens is ver
nieuwd en goede diensten heeft bewezen. Zonder
Drievoudig Verbond en zonder de Drievoudige En
tente zou de vrede in de laatste maanden naar alle
waarschijnlijkheid niet gehandhaafd zijn gebleven.
Het befaamde Europeesche concert heeft in d'e af-
geloopen maanden herhaaldelijk een fiasco geleden
met zijn politiek, welke gebaseerd was op een Turk-
scha overwinning op de Balkanstaten. De bekende
verklaring van belangeloosheid, de wensch, dat de
bestaande toestand zou blijVen bestaan, zij waren en
kel het gevolg van de averechts gebleken opvatting.
De mogendheden, welke het meest betrokken zijn bij
den toestand op den Balkan, konden zich immers al
leen belangeloos betuigen voor het geval, dat Turkije
onverdeeld bleef en de Balkanstaten niet door ge-
bi edsv e r meer der i n g gevaarlijke concurrenten zouden
kunnen worden. Toen de krijgskans ten gunste der
Balkanstaten bleek uit te vallen gingen de „belange-
looze mogendheden" dan ook hard' aan het werk.
Rusland' ging krachtig de Balkanstaten steunen,
Oostenrijk deed wat het kon om Servië en Grieken
land „klein te houden, daar lag de Europeesche een
heid, ondanks gezanten-conferenties, ondanks offici
eel© verzekeringenEn toen de tweede Balkanoorlog
uitbrak zag men Oostenrijk en Rusland als concur
renten dingen om de gunst van.... Bulgarije, toe
vallig dus alweer van de verliezende partij. Dit stre
ven heeft Oostenrijk de sympathie van Roemenië ge
kost.
Het groote gevaar, dat had kunnen leiden tot een.
grooten oorlog is dus het egoïstische optreden van
Rusland en Oostenrijk geweest. En dat het niet tot
een oorlog gekomen is, is toetesclirijven aan liet be
staan der beide groepen mogendheden, welke hier
boven zijn genoemd. Indien Duitschland Oostenrijk
bij zijn gevaarlijk streven had gesteund of Frankrijk
hetzelfde ten opzichte van Rusland1 had gedaan, dan
Zou een oorlog niet hebben kunnen uitblijven, dan
hadden beide groepen van mogendheden naar de
wapens moeten grijpen, dan zou de ellende niet te
overzien zijn geweest. In 1909 heeft Europa voor
dit groote gevaar gestaan. Na den Oostenrijkschen
overval in 1909, toen het Bosnië en Herzegowina in
palmde, heeft dit gevaar gedreigd. Toen werd een
Europeesche oorlog vermeden, maar dit kwam enkel
omdat Rusland nog niet gereed was, zich nog niet
voldoende had hersteld van dc nederlagen, welke het
in den oorlog met Japan in de Mandsjoerijsche vlak
ten had geleden. Was Rusland destijds sterker ge
weest, het had Oostenrijk niet zoo kalm laten be
gaan. Had Duitschland thans de secondanten-rol
van 1909 volgehouden, Oostenrijk even krachtig ge
steund als destijds, dan was een conflict onvermijde
lijk geweest. Maar Duitschland hield thans Oosten
rijk terug en Frankrijk, gesteund door Engeland,
deed hetzelfde ten aanzien van Rusland. Te Berlijn
en te Parijs heeft men dus den oorlog niet gewild.
Het is Roland de Marès nu die op dit eigenaardige
feit wijst: terwijl men voortdurend in de vrees van
een Eransch-Duitschen oorlog leeft en de heele di
plomatie gebaseerd is op de tegenstelling tusschen
Berlijn en Parijs, zijn het Frankrijk en Duitschland
die een vredelievende en verstandige politiek hebben
gevoerd. Ziedaar een heugelijk feit. Plet zou echter
dwaas zijn, hieruit de mogelijkheid van eeu Pransch-
Duitsche toenadering te willen afleiden, maar het is
zeker, dat zij, zonder toenadering, hun invloed hebben
kunnen uitoefenen in dezelfde richting.
Nu moge er op het oogenblik zekere ontstemming
bestaan, dat gaat wel weer over. De beide groepen
mogendheden hebben getoond, dat zij niet onnoodig
't slachtoffer willen worden van de verlangens van een
hunner, zij hebben bewezen in staat te zijn' onder
moeielijke omstandigheden een oorlog te kunnen te
genhouden, zij zijn gebleken nog steeds een goed in
strument te zijn ter handhaving van liet Europeesche
evenwicht.
MAALTIJD TEN HOVE.
Een officieren-maaltijd, dien H. M. de Koningin
morgen bij gelegenheid van de militaire manoeuvres
in een gedeelte van Gelderland en Overijssel ten Pa-
leize Het Loo geeft, zal 80 deelnemers tellen, onder
wie de militaire attachés der vreemc^e staten.
TWEEDE! KAMER.
In de gisteren gehouden zitting werden eenige com
missies benoemd, waarna de afdeelingen werden ge
trokken.
Tot voorzitters der afdeelingen werden gekozen de
heeren Smeenge, Hubrecht, Jansen (Den Haag), De
Meester, Troelstra; tot ondervoorzitters de heeren
Roodhuyzen, Van Hamel, Bos, De Beaufort, Vliegen.
Bij de regeling van werkzaamheden deelde de voor
zitter mede, dat de Centrale Sectie besloten heeft op
heden, des voormiddags, elf uur, een aanvang te ma
ken met het al'deelingsonderzoek der Indische begroo
ting; op Dinsdag 30 September, des voormiddags 11
uur, aan tè vangen met het afdeelingsonderzoek der
Staatsbegrooting voor 1914 met bijbehoorende wets
ontwerpen, en na afloop daarvan verschillende kleine
re wetsontwerpen.
De vergadering werd hierna gesloten.
STAATSCOMMISSIE' VOOR DE WERKLOOS
HEID.
Vóór zijn vertrek naar het buitenland beeft, naar
de N. Ort. meldt, minister Treu'b, voorzitter van de
Staatscommissie voor de werkloosheid, een vergade
ring" gepresideerd van de commissieleden de heeren
mr. P. J. M. Aalberse, A. Plate, mr. P. J. Troelstra
en II. de Wilde, die zich met den voorzitter belast za
gen^ met de vaststelling van het eindverslag.
Na vaststelling van de punten van het verslag, is
besloten voor de eindredactie na den terugkeer van
den heer Treub uit het buitenland in de maand Octo
ber nogmaals, te vergaderen.
Het verslag dat, naar het blad verneéüit, zeer be
langrijke en ingrijpende voorstellén bevat, zal nog
vóór 1 Januari e.k. openbaar gemaakt worden.
SUPPLETOIEE JUS TI T IE B E G R O O TI NG 1913.
Bij nota van wijziging'ivórdt een bedrag van 2450
aangevraagd, waarvan 2000 zijn bestemd voor de
plaatsvervangende magistraten bij de krijgsraden en
voor de advocaten en 450, zijnde de kosten berekend
over eéne maand voor de vervanging van dén advo
caat-fiscaal.
Voor den plaatsvervanger van d;en advocaat-fiscaal
wordt n.l. een vergoeding' van 15 per dag wensche-
lijk geacht.
Dé zeekrijgsraad zal in den kring der marinedirec
tie te illemsoord en wel te den Helder gevestigd
worden. Ter ondervanging van het bezwaar, dat in
die standplaats geen balie bestaa en daardoor voor
plaatsvervanger van president en fiscaal en voor
raadslieden van beklaagden daar moeilijker dan el
ders geschikte juristen zullen te vinden zijn, komt
het, teneinde zoowel die plaatsvervanging, als de ver
dediging van beklaagden, behoorlijk te verzekeren,
noodzakelijk voor, aan de bedoelde plaatsvervangers,
die standplaats geen balie bestaan en daardoor voor
die elders wonen en als raadsman voor den zeekrijgs
raad optreden, eene vergoeding voor hunne diensten
en kosten te verleenen. Ook voor vervanging van
voorzitter en auditeur bij andere krijgsraden zal ge
lijke behoefte wellicht blijken.
Het- ligt in de bedoeling eenige advocaten in he
arrondissement Alkmaar en, bij niet voldoend aanbod,
in aangrenzende arrondissementen een vaste jaarlijk-
sclie vergoeding toe te kennen, indien zij zich bereid
verklaren als raadsman te fungeeren voor de beklaag
den aan wie een advocaat als raadsman is toegevoegd
zoomede om als gekozen raadsman op te treden voor
de beklaagden, die door onvermogen niet in staat zijn
zelf hun verdediging te bekostigen.
Bovendien zouden deze advocaten zich moeten ver
binden om voor niet onvermogende beklaagden geen
hooger tarief voor verdedigingskosten toe te passen
dan in de plaats waar zij wonen voor verdediging in
strafzaken gebruikelijk is.
INTRËKKINO VAN WETSONTWERPEN.
Met machtiging van de Koningin heeft de minister
van binnenlandsche zaken ingetrokken:
lo. twaalf ontwerpen van wet tot het in overwe
ging nemen van voorstellen van verandering in de
Grondwet (Grondwetsherziening)1;
2o. wetsontwerp houdende bepalingen omtrent
openbare inzamelingen;
3o. wetsontwerp, houdende regeling van de positie
van vrouwelijke rijksambtenaren en onderwijzerssen
bij het openbaar onderwijs die in liet huwelijk treden,
en
4o. wetsontwerp, houdende wijziging van de Ge
zondheidswet.
DE KROON EN DE CRISIS.
De hoefijzercorrespondent van het ITbld. eindigt
een artikel over bovenstaand onderwerp aldus-:
In 't algemeen schijnt ons het verloop der crisis
een versterking van de positie der Kroon te hebben
opgeleverd1 doordien de tegenwoordige draagster daar
van in ons land de sterkste steun voor de vrije wer
king van liet meerderheid'sstelsel is gebleken. Aan
stonds heeft de Koningin, zonder aarzelen, op een
linksch kabinet aangestuurd, inclusief de socialisti
sche ministers. En daarna heeft zij, toen het parle
mentaire stelsel in zijn gewone automatische werking
defect bleek, zelve ingegrepen om het Nederlandsche
volk te helpen aan de verwezenlijking van meerder-
heidseischen, die uit den parlementairen automaat
niet meer te krijgen waren.
Het vertrouwen op het parlementaire stelsel als on-
feilbaren automaat kan na deze crisis niet zijn ver
sterkt.
Maar wij hebben de geruststellende ervaring opgp
daan dat., als de automaat defect raakt, een mensèhé-
lijke. hand gereed' is om het parlementaire werk tödh
te doen voortgaan.
En wel juist die hand, waarvan de socialisten wel
eens hebben ondersteld', dat zij den heelen automaat
misschien liefst zou willen stijf slaan.
Wie t sterkst uit de crisis t-e voorschijn komt, dat
is de Kroon.
KAMERFRACTIE DEÈ LIBERALE UNIE.
De Kamerfractie der Liberale Unie'hééft naar het
Vad. meldt, tot. voorzitter gekozen tien heer mr. Th.
II. de Meester,, tot vicevoorzitter den heer dr. H. E.
Hubrecht, tot secretaris den heer W. de Jong en tot
penning-meester den heer mr. W. Dclk.
De heer mr. G. Jannink had zich niet herkiesbaar
gesteld als secretaris.
Gemengd nieuws.
EEN DREIGENDE STRIJD IX DE BOUW
VAKKEN.
De algemeene patroonsvereehiging tot vaststelling
en handhaving der arbeidsvoorwaarden in de bouw
bedrijven te Amsterdam heeft gisteravond een leden
vergadering gehouden; naar aanleiding- van verwik
kelingen, die zich op het bouwwerk van een harer le
den sinds eenigen tijd voordoen, en die thans dreigen
een meer algemeen karakter aan te nemen. Eenige
timmerlieden van' den heer van der Schaar, die een
bouwwerk aan dé geerstraat heeft, hadden een drie
tal weken geleden geweigerd naar een ander werk te
gaan, omdat zij hierin, in verband met een onopgelos
te kwestie, een verkapt ontslag zagen. Een formee-
le staking was biervan het gevolg. De timmeriieden-
organisatiè hiel'd besprekingen met de patroonsveree-
niging, welke echter niet. tot een bevredigend resul
taat leidden; het bestuur der patroonsvereeniging
wepschte n.l. eenige vragen, door dte arbeiders-organi
satie gesteld, niet aan een arbitrage-commissie voor
te leggen, daar het in beginsel meende, dat de pa
troon steeds volkomen vrij moet zijn om zijn werklie
den te plaatsen waar hij wil. In het schrijven, waar
in het bestuur der A. P. V. dit standpunt inneemt,
waarschuwt liet er tevens tegen om dit geschil groo-
tere afmetingen te doen aannemen. Tevens drong
het bestuur der A. P. V. aan op hervatting van het
werk op het karwei van het lid den heer v. d:. Schaar
vóór Vrijdag j.l., maar deze wenk hebben de werklie
den niet opgevolgd.
ACTIE VRIJE ZATERDAGMIDDAG.
Op uitnoodiging van het Ned. Werkl. Verbond Pa
trimonium zijn te Utrecht eenige afgevaardigden van
Christelijke werkliedenvereenigingen in Nederland
samengekomen, om te bespreken, wat er gedaan zou
kunnen worden ter verkrijging van den vrijen •Zater
dagmiddag.
De vergadering werd geleidl door het Tweede Ka
merlid den heer P. v. Vliet, voorzitter van Patrimo
nium.
Uit de opgewekte besprekingen bleek, dat algemeen
Ie wensehelijkheid van een vrijen Zaterdagmiddag
voor de arbeiders werd gevoeld.
De Zondagsrust zou daardoor worden bevorderd en
aan den arbeider meer gelegenheid worden gegeven,
om zich te wijden aan zijn gezin, aan zijn ontwikke
ling, aan het vereenigingsleven, enz. Maar tevens
was men het er over eens, dat d'e vrije Zaterdagmid
dag niet moest verkregen worden ten koste van Jen
10-uren-dag, als maximum, waarvoor algemeen de ar
beidersorganisaties ijveren. Eén belangrijke verkor
ting van den arbeidsduur in het algemeen werd wen-
schelijk geacht.
Besloten werd1 tot de instelling van een permanent
comité, waarin vier vertegenwoordigers door de alge
meene organisaties en vier door de Centrale Chr.
Vakbonden zullen worden aangewezen.
Het comtié zal met kracht propaganda maken voor
verkorting van den arbeidsduur in het algemeen en
voor de verkrijging van den vrijen Zaterdagmiddag
in het bijzonder. Plaatselijke acties zullen worden
gesteund, gegevens worden verzameld, enz. Het eind
doel is een wettelijke regeling, waarbij wordt gewaar
borgd de vrije Zaterdagmiddag, met als maximum de
54-urige werkweek.
E'EN DOLLE' STIER.
Maandagmiddag wist op liet rangeerterrein der
S. S. te Utrecht een stier, te ontsnappeti uit den wa
gen, waarin hij geborgen was. Werklieden, die het
dier zagen, trachtten het te vangen, maar maakten
het daardoor schichtig ep wild. Het werd een for-
meele jacht. Eenige politieagenten kwamen er aan
te pas, die revolverschoten losten en ten slotte den
woesten stier doodden. Het ongeluk wilde, dat een
.der kogels het been van een 17-jarigen jongen trol',
die zich door zijn nieuwsgierigheid wat al te dicht
naar het tooneel had laten leiden. Hij werd in de
rijksklinieken opgenomen en verbonden. Ook dwaalde
een kogel af naar het gebouw der Rijks-klinieken
waar hij een raam binnendrong, zonder echter verder
onheil te stichten.
DE BRITS CUE VICTORIE VAN „EG-MOND OP
ZEE."
In antwoord op de vraag wat voor overwinning de
Engelschen te Kgmond aan Zee behaalden, welke ze
nu 11a meer dan een eeuw op hun regimentsvlaggen
vereeuwigen (zie ons nummer van Zaterdag j.l.) ont
ving het Hbld. van den heer P. Rus het volgend be
langwekkend schrijven:
„Toen den 19en September 1799 de Russen door
de Engelschen in den steek waren gelaten en de
eersten uit Bergen weer waren teruggetrokken in
hun stellingen in de Zijpe, halfdood van den honger
en van vermoeienis, (zij waren zoo dom geweest, met
een leege maag 's 'morgens op te rukken en daarna
te Bergen zich op den Franschen brandewijn te trak-
teeren), zwoeren de overwonnc-n, het bij gelegenheid
te zullen inpeperen aan de bondgenooten.
Die gelegenheid deed zich spoedig voor.
Den 30en September vereenigde de hertog van
York te Schagerbrug alle generaals; daar werd tot
een nieuwen aanval besloten; men verlangde revan
che voor de nederlaag van den 19en. De Russische
generaal Essen had echter uitdrukkelijk geëischt, dat
de Engelschen thans het spits zouden afbijten. Deze
zouden vooraan marclieeren; zoo niet, dan bleven de
Russen, waar zij waren.
Den len October viel te vier uur ?s morgens een
zware stortregen, een zondvloed gelijk. Nochtans
draaide de wind1 voor middernacht naar het Npord-
Oosten; de luèht werd schoongeveegd:; het slijk op
de wegen'werd hard, waardoor de troepen hun bivaks
konden verlaten en generaal Abercromby zich den
2en kon opstellen voor Petten.
De brigade-Coote, aan de spits van het le corps,
kwam te 6 uur in beweging, terwijl de kanonniers
van Popham de Al'kmaarsche vaart opvoeren. Coote
oorop met vier stukken, gaat den Zanddijk op, be
schiet een Eransche verschansing en stelt zich in een
rij op, om de infanterie te laten voorbijgaan; deze
voert in massa een charge uit, verjaagt den vijand
en neemt een kanon; dit overkomt het 3e bataljon,
dat zich daarop snel naar Schoor! terugtrekt.
Abercromby belastte Coote en Macdonald het le
bataljon van het 54e uit Groet te verdrijven en ver
volgens naar het Zuiden te trekken, tevens zoo zijn
linkerflank dekkende. Daarop verlaat hij Pamp en
brengt hij het gros van zijn troep in het duin; van
een hoogte bemerkt hij zes kleine schepen, die door
zich dicht langs het strand' te houden, hem zoo noo-
dig met hun artillerievuur zouden ondersteunen.
In het zandige terrein, van vele laagten doorsne
den, kan de infanterie met moeite vooruitkomen; de
artillerie moet dan ook langs het strand gaande
dragonders van Lord Paget hadden zooveel moeite
met hun paarden, dat de Britsehe voorhoede, niet
voor den middag op den Schelpweg komt. Met dezen
weg zal bedoeld zijn de thans als Zeeweg, bekende
weg, die naar Bergen aan Zee voert. De Engelschen
lieten dus Bergen in letterlijken zin links liggen en
waren hier al ongeveer halfweg Bergen en Eg-mond
aan Zee. I itgeput van vermoeidheid, vroegen zij om
rust, terwijl zij op dat oogenblik den vijand hadden
moeten aanvallen, die in liet eerst zeer verrast was,
zooveel volk voor zich te zien verschijnen.
De stilstand der Engelschen gedurende vijf-en-
twintig minuten gaf den Ftanschen brigade-gene
raals Boudet en Fuzier gelegenheid tegenover Aber
cromby het 90e r.p te stellen. Op den rechtervleugel
van deze halve brigade plaatste Aubrée een bataljon
van het 49e en liet hij het 72e. dat van Alkmaar
kwam, oprukken naar een stelling, die Eg-mond aan
Zee dekte.
Zoo Abercromby door zijn heftige» aanval het 90e
al kon terugdrijven, dat na een uur zwaren strijd
