DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No,
Honderd en Tijffcfende jaargang,
191S»
VRIJDAG
14 NOVEMBER.
FEUILLETON.
De Ziel van Margaret Rand.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
BINNENLAND.
ALKMAARSC
COURANT
Bia.
AfTimvrA'A'R.j 14 November.
Op dien weg naar Zondagsrust heeft de
Duitse be regeering thans eien nieuwen stap gedaan.
Men weet, dat Duitschland op het gebied der Zon
dagswetgeving menig anderen staat voor is. Er
bestaat sinds 1801 een Gewerbeordnunig, welke be
perking van den Zondtegsarbeid beoogt. Het is een
heel samengestelde Wet, die wemfdt Van uitzonde
ringsbepalingen. Al die uitzonderingen voor be
paalde bedrijven en voor bepaalde Zondagen befwij-
zen, hoe moeiedijk deze materie door een wet te rege
len ia,
Intussohen de D'uitsche negeering heeft een
nieuw wetsontwerp bij'; den Rijksdag ingediend, be
treffende de Zondagsrust in den handel. In den
considerans wordt verklaard, „dat die 'bevolking zich
„meer en meer bereid toont, zioh in haar persoonlijke
„gewoonten en gemakken aan te passen aan dé be-
„hoefte van rust bijl het personeel."
Is déze overweging juist, d)an is er sinds 1*891 een
merkwaardige ommekeer in de openbare meening ge-
ikomen, is die sociale zin aardig tot ontlwikkelling ge-
komen. Toen toch de eerste wettelijke regeling der
Zondagsrust werd ingevoerd, werd zij- ini tal van
kringen gevoeld als overlast, gaf de van boven opge
legde dlwang aanleiding tot heel wat ontstemming.
He reigeering wtenseht thans verder te gaan. Een
paragraaf van de wet van '91 beperkt de 'Zondags-ar
beid in den handel tot 61 uren. Terecht "wordlt opge
merkt, dat dit eigenlijk geen Zondagsrust is, dat dit
neerkomt op een eenigszins verkorten werkdag, dat,
waar de 5 uren verdeeld kunnen worden over voor
op namiddag, er feitelijk van een vrijen Zondag niets
overblijft.
Hot nieuwe ontwerp geeft echter voor den handel
niet een beperking zonder meer maar komt weer met
allerlei uitzonderingsbepalingen!. Allereerst wordt
onderscheid gemaakt tusschen inrichtingen, waar
openlijk iets ten verkoop wordt aangeboden en kan
toren. In eerstgenoemde inrichtingen dus o, a.
winkels zal, wordt dit ontwerp wet, slechte een
Zoudagsarbeid van drie uren geoorloofd zijn. Maar
ier kan in plattefflandsplaatsen, waarin da bevol
king uit den omtrek op Zon- en feestdagen deze in
richtingen bezoekt, vergunning gegeven worden voor
een arbeid1 van vier uren. De xegeerimg meent n.l.
dat de landarbeiders den Zondag voor hdt doen van
imkoopen niet kunnen missen- Gemeentebesturen
mogen voorts bij plaatselijke verordening den Zon-
dagsaxbeid1 in alle of sommige bedrijven verkorten
en zelfs geheel verbieden zou het niet juister' ge
weest zijn, wanneer men het principe van het ver-bod
van Zondagsarbeid huldigend', dit had neergelegd' in
-de wet en het aan de plaatselijke overheid had over
gelaten, daarop uitzonderingen te veroorloven?
Op den eersten Paasch-, Pinkster- en Kerstdag
mag nergens worden gewerkt.
Kon tot dusverre de politie vergunning geven voor
den arbeid op Zondagen tot ten hoogste tien uur,
(Ha druk vsrbodéni).
Roman van! L. I. HEADEL
10)
O toe, laat mijl betalen; je weet niet hoe pret
tig ik dat zou vin-den. Ik heb nog nooit eerder
iemand kunnen onthalen. Denk aan mijn duizend
pond, ik heb daar dadelijk twintig van genomen. Het
geld] in mijn zak brandt van verlangen om uitgege
ven te worden - tote, laat mij het doen.
Bu, als het dan zulk een genoegen voor je is.
Ja. Het i,s toc'h allels wel beschouwd' verrukke
lijk om rijk te zijn.
Maar Margaret, je moiei mijl nu iets vertelien
van je farm in Tasmania. Ik heb begrepen, dat je
daar met een vri'end'in samenwoonde. Ho-a heette zij?
Margaret boog zich naar dien grond.
Wat is er -heb je iets laten' vallen?
Mijn zakdoek ten minste dat denk ik, Heen,
het is niet zoio. Zij' hief haar hoofd weer op. Het is
hier warm, zei zij, maar ik vraag wel' excuus, je
vroeg mij ieta
Wij gaan weg, zeidie John Rand. Ik vroeg al
leen naar den naam van de jonge dame, die bij je op
de farm woonde.
Zij heette Hester Hugent.
Was zij1 mooi?
Heen, niet in het minst.
Rand staarde het jonge meisje met eenige verba
zing aan.
Zij deed er wel moeite voor, ging Margaret
voort, maar het gelukte haar niet. Ik wil eigenlijk
liever niet ever haar spreken. Ja, i'k hiel'd dol veel
van h'aar ja, wanhopig veel er was niets in de
wereld wat ik niet voor 'haar zou hebben willen
doen. Zij heeft het goed, heel goed; ik heb voor
haar gezorgd, voor ik wegging. Misschien, dat ik je
op een goeden dag van de farm vertel. Weet je John,
aan deze bepaling is een beperking gesteld het
nieuwe ontwerp wil aan die politie de bevoegdheid
toekennen, vergunning te geven voor zes, de daarbo
ven staande autoriteit bovendien nog van vier uit
zonder ings-Ziondagen; blijkbaar heeft men hier op
het oog jaarmarkt-, kermis^ en dergelijke Zondagen.
Wat de kantoren betreft wordt de Zondagsarbeid
verboden. Alweer niet zonder meer. Hier is de be
paling gemaakt, waarop we 'boven doelden de
plaatselijke overheid kan een Zondagsarbeid tot twee
uur toestaan. Doch hiermede ha men nog niet klaar.
Uitzonderingen voor ten hoogste zes Zondagen en
voor hoogstens vier uur arbeid kunnen wordên toer
gestaan door een hooger bestuurscollege. En voor
d'e expeditie en da scheapsmakelarij kan een arbeid
tot ten hoogste vijf uur alle Zondagen door gemeen
tebestuur of het daar boven staande college worden
vergund.
Da uren, tijdens welke er gewerkt mag worden op
den Zondag, worden door die plaatselijke overheid of
door de politie aldus vastgesteld, dlat hét personeel
niet verhinderd wordt d'e openlijke godsdienstoefe
ningen hij te. Wonen!. De uren kunnen voor verschil
lende bedrijven Verschillend worden vastgesteld.
In den handel kunnen patroons, dlie tijdens den
Sabbath en Joodsche feestdagen hun personeel ge
heel vrijaf geven en! daarvan .de politie in kennis
stellen, Joodsche gezellen en leerlingen op Zon1- en
feestdagen, met uitzondering van den eersten Kerist-
Paaseh- en Pinksterdag, hoogstens gedurende vijf
uren in de inrichtingen aian het werk laten, met d'ien
verstande, dat dleze voor het aligemeene verkeer tij
dens dé niet in alle zaken vrij gegeven uren gesloten
blijven.
In gevallen van nood, in het openbaar belang, voor
een inventarisatie, voor bewaking van nijverheids-in
richtingen, reiniging en instandhouding, kan ook
overal op Zondagen gewerkt worden.
De bepalingen Worden uitgebreid tot de verzeker
ringsbianche, spaarkassen en pl'aatsdngs-, adVerten-
ties- en informatie-bureaux en coöperatieve vereeni-
gingen.
Men ziet, hoe uiterst moeieijk het is van dé groe
ne tafel -af het vraagstuk van d'e Zondagsrust te re
gelen. Het ontwerp is de vrucht van tal van voorbe
reidende werkzaamheden, van tal van pogingen, om
da belangen van werknemer en werkgever en de be
hoeften van het publiek met elkaar in overeenstem
ming te brengen.
De wetgever, die zich met deze materie bezig
houdt, is in een ver van aangename positie. Hij wil
zoover mogelijk aan het personeel tegemoet komen
en tevens voorkomen -dlat de patroon db dupe wordt
Van al te rigoureuze maatregelen. Hij' ontwerpt
op het papier bepalingen, waaraan dé betrokkenen
zich te houden hebben. Maar.... op de naleving
Wordt niet gelet. Er is geen enkel eonbroleerend or
gaan. De politieagent geeft alleen acht ,op hetgeen
hij: van buiten ziet. 'Maar wanneer -achter gesloten
het geval is zoo'. Als wiji Zaterdag niét tot een goed
resultaat komen, dan kan het wel zijn, dlat ik weer
terugga. We kunnen vóór Zaterdag over niets met
eenige beslistheid spreken.
Ben je klaar om nu mee te gaan? zei hij, haar
ernstig aankijkend!
Zij' gaf een toestemmend) antwoord.
John Rand! en, zijn nicht reden regelrecht naar de
'bovenwoning dér familie Mansfield. De 'Mansfiélds
waren thuis, niets zou hen nu hebben kunnen Ib'ewe-
gen om uit te gaan; ziji waren allen 'keurig gekleed
en zel'fs mijnheer Mansfield was present. Alles was
voor de tlheé in ordé. .Suzette fladderde heen en
weer als een kleine, vroolij'ke kapel. Zij: droeg een
rooskleurig, mouselinen japonnetje en hare goed' ge
vormde beenen staken in opengewerkte, zwart zijdén
kousen. Zijl had een lief gezicht, een gezonde blos
op haar wangen en schitterende zwarte oog-en. Geen
toilet kon aan d'e leelijkh-eidl van Charlotte iets ver
anderen, ofschoon dat altijd van een goeden smaak
getuigde; zij trachtte door haar kl'eeding de aan
dacht van haar gezicht af te trekken. Zij dtoeg een
grooteni hoed, d'ie gedéeltelijk haar met sproeten be
dekt -gezicht beschaduwde. Overigens was zij geheel
in het za-chtgrijis, een paar grijze handschoenen lagen
naast haar op de tafel. Mevrouw Mansfield was in
het zwart 'om haar onlangs overleden schoonbroeder.
Zij had echter niet goedgekeurd, dat haar kinderen
in den rouw gingen, zij was daarvoor te zeer ver
stoord over het testament. Mijnheer Mansfield zat
niet ver van zijn vrouw af. Hiemand zei veel, all'en
waren in gespannen verwachting.
Eindélijk 'kl-onk de bel beneden' en het volgen-dé
oogenblilk ging die van hun eigen dieur o-ver. En
daarop trad een -blank, bevallig meisje met een blo-sje
op haar wangen, donkere zachte ooigen en een ho-ed
met zwarte voeren, die sierlijk -over beur donker haar
vielen, de kamer binnen, onmiddellijk gevolgd door
John Rand.
Dit Is MargaTet, zei J-ohn. Zij is zeer Verlan
gend met u kennis te maken, tante Kelim»Z,oo
noemde hij mevrouw Mansfield. Charlotte, dit is
winkeigordijnen bet personeel met magazijn- of bu
reau-arbeid' b-ezig is, kraait er geen haan naar!
Dit lijkt -ons dan ook wel die grootste schaduwzijde
van het ontwerp dat het volop gelegenheid tot
ontduiking biedt en -daarom in stede van eerbied
v-oor de wet en eerbied voor den Z-ondlag schijnheilig
heid bevordert.
TWEE-DEI
Dé Tweed'e K'amier zette gisteren die algemeene be
raadslaging over dia Indisché btegr-ooting voort.
De 'heer Eoek ;(U.-L.)| wijdde o.im. over het on
derwijsvraagstuk uit, waarbij hij- den 'heer1 Scheturar
bestreed. 'Spr. is niet -tegen subsidiearing van bij
zonder onderwijs in Indie, doch pleitte voor flink
openbaar onderwijs. Eacultatitefistelling van het
godsdienstonderwijs op die gesubsidieerde scholen
zou een goede maatregel zijn. ©pr. heeft allen ei er-
bied voor de zending, doch men moet aan die bevol
king geen godsdienstonderwijs opdringen.
Hééft spr. bezwaar tegen de ker-steningspolitilek,
hij juicht het aanblijVén (van den heer Idenburg als
G. G. -toe. Aftreding van den 'Gh. G. bij kabinetswis
seling ware Amerikaaniseh. De minister geeft echter
de richting van het 'bestuursbeleid aan, en niet de
G. G. De hoogheid van het karakter van den G.G.
wondt niet aangetast, als 'hij zijn plicht doet, en uit
voert wat 'hier te landie wordlt beslist.
Weigering van nechtsperisoonl'ijkh-eid aan de groote
vereeniging Siarekat Islam noemde spr. goed. Voor
de Indische partij- had 'spr. geen sympathie.
Ten slotte uitte spr. den wensch, dat d'e minister
spoedig zal besluiten tot -grooter zelfstandigheid van
Indië. Er moet éen vertegenwoordigend lichaam in
Indië komten.
Vervolgens voerde dé heer Vliegen ('S. D. A.
P.) het woord, die hét optreden, van minister P-leyte
met genoegen gezien hééft Hij betreurde het echter,
d'at de minister niet tot radiéale koersverandering is
overgegaan. Optreden van den staat in oeconomi-
sehe aangelegenheden is eene gebiedende noodzake
lijkheid, om den inlander tot grooter Welvaart te
brengen.
Spr. ziet niets in een beweging, die zou aansturen
op losscheuring van Indlie van 'Hedlerland. Maar
grooter zelfstandigheid 'van Indië is gewenscht.
De regeering moet het onderwijs aanpakken. De
coöperatie onder da inlanders moet worden bevor
derd. Er moet krachtiger staats>-exploita,tie komen.
De rijkdommen van Dtjambi moeten niet bij wijzje
van concessie worden weggeschonken.
Spr. waarschuwde dé regeering, -tegen de Sarekat
Islam te gaan optreden als tegen d'e Indische Par
tij. De S. D. A. P. z,al) idé Indisché Partij verdedi
gen, zij het niet in allen d'eiele. -Spr. bestreed' de
weigering van rechtspersoonlijkheid. De I. P. wilde
eerst de intellectueel-eta bereiken, om 'zich daarna tot
de massa te wenden; zij wil-de streven tot samensmel
ting met de S:. I.
Spr. verdédigde uitvoerig den heer Douwes Dek
ker. Hij betoogde, dat tot intemeering besloten
werd, omdat de leiders der Mdlsehe partij geen en
kele daadl bad'den verricht, -die hen voor een strafver
volging bereikbaar maakte. De interneering staat
ver beneden het peil der Hederlandsche beschaving.
Spr. hoopte, dat de minister de interneering onge
daan zal willen maken én dat ook d'e Kamer clemen
tie zal willen betrachten.
S'pr. wilde nog geen motie indienen, maar vroeg
mijn nicht Margaret Margaret, Charlotte en Ik
zijn groote vrienden-. 'Suzette, gij' klein hoopje non
sens, dlruk mij; niett zoo stijf in je armen. Als je bij
ons allen inj de gunst wilt 'komen, dapi motet je van
Suzette houdten Margaret en hier is mijn oom,
mijnheer MansfiteldL
1 Eén groote familie om kennis mee te maken,
zei Margaret -glimlachend], terwijl zij naast mevrouw
Mansfield ging zitten.
Charlotte wierp een snellen blik op haar, het bloed
steeg haar naar 't gelaat, waaruit het volgende
ooigjenbTilk echter wteer alle kleur week. Zij liep daar
op d'wars door de 'kamer en -ging naast haar neef zit
ten.
Je hebt elkaar dus ontmoet, John en de zaak is
beklonken.
Hog niet, Chattié. Wij- moeten elkaar eerst
leeren kennen.
Je weet heel goed, John, dat je op dit oogen-
bl'i'k tot -over de ooren -op haar 'verliefd bent.
Je moet zoo iets niet tegen mij zeggen, Charlot
te. O, Vergeef me, Chattie. Ik -zou zoo gaarne wil
len, dat je vriendelijk tegen haar was. Wil je vriend
schap met haar sluiten, een praatje met haar1 maken
en haar wat te giemoet komen?
Zij- ziet er nieit naar uit, alsof zij niet voor zich
zelf kan zorgen, zei Charlotte.
Als zij dat ook niet deed, Zei John, zou zij haar
'kost niet waard zijn. Hij had' onder het spréken zijn
pogen op Margaret's gelaat gevestigd. -Suzette was
PP Margaret's schoot gesprongen en had een arm
om haar hals geslagen. Zij: drukte haar blozende
wang tegen die van Margaret. Toén Margaret tegen
John glimlachte, glimlachte het kind ook en op teen-s
haar hoofd omOaeerend, 'kuste zij Maxgaret en zei:
- O, gij lieve, mooie dame!
Ik weet het, zeide Charlotte, het is juist iets
voor Suzette om hals over kop bekoord te worden
door een paar donkere oogen en.
Eén ziel, Charlotte, antwoordde de jonge man.
Zij keek hem aan, haar gezicht werd doodsbleek.
Doch op hetzelfde oogénblik liet mevrouw Mans-
dien minister ernstig, aan dia interneering een eind
(te maken. Doet hij' dit niet, is zijn antwoord onbe
vredigend!, dlan zal ispr. een mortie voorstellén, en
,dan zal d'e Kamer de eer van, Htedlerlandl moeten op
houden.
De heer Ty d'e man (V. L.) verdedigde de vrij
zinnigen tegen -de beschuldigingen, door dia rechter
zijde geuit, speciaal tegen de ui'tang'en, als zou hier
een „verkiezingsmamoeuvre" of „volksverieugen'iing"
in het spel zijn. Er is, zooais spr. o.m. aan dé hand
van de Zondag- en passar^cixcul'aixes, welke moesten
worden ingetrokken, uiteenzette, wel degelijk een
kerstenin-gspolitiek geweest. Over die verkiezingsbij-
drage uit Indië heeft spr. zich tien zeerste verheugd.
Het bewees, hoe men in Indië gevoélde, dat er veran
dering moest komen. 'Spr. wees op een vroeger be
kend geworden geval, dat de antiuevolutiionnaire
kiesvereeniging in Dqn Briel een brief schreef aan
een Chinees in Indliië, den heer Ko-w, en daarin een
bijdrage vroeg voor de verkiezing tegen den heer
Roodhuijzen, die den heer Kow heette te hebben ber
leedigd.
Spr. is 'van meenimg, dat men d'e kemstetningspoli-
tiek in Indië voortaan nooit meer zal kunnen door
voeren en voor goed zal moeten afschrijven. Hij
geeft zijn instemming te kenlnen met de verzekering
des ministers, o-m in overleg te treden over een alge
meene faoultatiefstelling van het godsdienstonder
wijs.
Spr. -achtte de motiveering van den 'G. G. voor dé
bekende interneeribjg gegromd. Dleze is misschien in
zijn lankmoedigheid reeds te ver gegaan en had mis
schien eerder moeten ingrijpen.
Die Sarekat Islam k-on men, meende spr., apprteci-
eeren.
DE VERKIEZING W} AMSTERDAM HL
Het „Hsbl. v. Hed." vernam „uit kringen die bet
weten kunnen," d'at de verkiezingscampagne in III
,a.an de Concentratie ongeveer 35U00 igekost beeft,
terwijl de S. D. A. P. er, volgens het blad, 12.000
aan 'besteedde.
Het H-bld. verneemt eehter van de eenige zijde die
het weten kan, dat het bedrag der kosten, door de
Concentratie voor deze verkiezing gemaakt, in het
bericht van het „H. v. H." schromelijk overdreven is.
Indien het Waar is, dat de S. D. A P. 12.000 voor
■haar actie besteedde, dan heeft de Concentratie met
vrij wat minder kosten dan de S. D. A. P. meer suc
ces behaald. I
Gemengd nieuws.
UIT EGEEDOD.
Gisterenavond -werd in het cafe van dén heer IJ.
(Blokker de jaarvergadering van de afdeeddmg „Lis
bond Hollands Ho or derkw,artier" gehouden.
Ha opening der bijéénkomst door den voorzitter
werd door den secretaris het jaarverslag voorgelezen
-en bracht de afgevaardigde naar algemeene vergade
ring een omstandig veTsla-g uit. De voorzitter be
tuigde beidé heenen' 'zijn dank voor de nauwkeurige
verslagen. 'Daarna deed de penningmeester rekening
en verantwoording van zijn gehouden beheer, welke
rekening na onderzoek accoord werd bevonden.
Besloten werd ook dit jaar Wd'er contributie te
beffen, wijl de kaïs zich een offer had getroost, we
gens deelneming aan de 'Onufhankalijkheidsfeesten.
De 'aftredende bestuursleden', de heieren J. J. Beerda,
jhr. P. van Foraest Jr. en H. E. Deekens werden met
algemeene stemmen herkozen. Genoemde beeren
namen hunne herbenoeming in dank aan. Bij de
rondvraag betoogde -de voorzitter dé Wenscheöjjkbeid
field?s steun zich; hoören.
Charlotte, lieve Charlotte!
Ja, moeder.
Juffrouw Rand vertelt daar juist, dat zij nooit
eerder in 'Londen is geweest.
Wél, natuurlijk niet, moeder, dat weten we im
mers allen.
Maar abel' je eens voor, lieve, stel je eens voor!
Hoe zo,u je het vinden alis wij' allen te samen van
avond naar de comedie gingen, het zou dunkt me,
heerlijk zijn en i!k weet Zeker, dlat Maxgaret zal ge
nieten. Er zijn op 't oogenbli'k Zeer goede tooneel-
stu-kken; gij kent d'ie natuurlijk niét, juffrouw Rand.
Wilt u h-et aan ons overlaten om kaartjes te nemen?
1 Mag ik u allen 'meenemen? vroeg Margareit.
Ik ik ben zoo vreeseiijlk rijik. Zij' lachte, doch
fronste onmiddellijk haar wenkbrauwen. Ik geloof,
dat i-k verkeerd héb gedaan met dit te zeggen, ik be
doelde slechts o, het heeft niets met hét testa
ment van oom 'Stephen te maken, maar ik héb wat
geld op de bank en ik zou dlat -gaarne uitgeven.
Kunnen we niet 'allen ergens diméeren, in een aardi
ge gelegenheid en dan daarna naar de oomedie gaan?
John, kun jij dit niet in ord'e brengen zou je zoo
goed willen zijn?
1 Zeker, als tante en de familié er lust in heb
ben.
- Bijzonder veel, zei mevrouw Mansfield, ik boud
dol van comedie. Er wordt nu een nieuw stuk gege
ven, dat veel opgang maakt. „Een boodschap van
Mars" ik zon dat heel graag zien! Wij' moeten al
len gaan. Wat zeg jojl ér van, man?
Het l-ijkt mij het best, dat je mij- thuis 'l'aat, lie
ve, zeide -oude heer, want i(k kan onmogelijk beloven,
dat ik niet onder het luisteren naar een heden-
d'aagtsch tooneelstuk in slaap zal vallen.
Dat is geen compliment voor het stuk, zei me
vrouw Mansfield. Ik ga er nu maar dadelijk op uit
om plaatskaartjes voor „Een boodschap van Mars"
fe nemen, zeide John opstaande. Wij kunnen daar
na in het Carlton hotel d'ineeren.
(Wondt vervolgd.)
